مهسا فایل |
سایت دانلود فایل پاورپوینت کامل چه تعدادی از مسلمانان در واقعهی غدیرخم حاضر بودند؟ آیا آنچه در برخی کتابها آمده مبالغهآمیز نیست؟! ۱۰۱ اسلاید در PowerPoint
در حال بارگذاری
توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد
پاورپوینت کامل چه تعدادی از مسلمانان در واقعهی غدیرخم حاضر بودند؟ آیا آنچه در برخی کتابها آمده مبالغهآمیز نیست؟! ۱۰۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است
شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.
لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل چه تعدادی از مسلمانان در واقعهی غدیرخم حاضر بودند؟ آیا آنچه در برخی کتابها آمده مبالغهآمیز نیست؟! ۱۰۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پاورپوینت کامل چه تعدادی از مسلمانان در واقعهی غدیرخم حاضر بودند؟ آیا آنچه در برخی کتابها آمده مبالغهآمیز نیست؟! ۱۰۱ اسلاید در PowerPoint :
پاسخ اجمالی
محور و هستهی اصلى حاضران در غدیرخم، اهالى مدینه و بقیه از قبایل اطراف مدینه، و احتمالا قبایل شمالى نجد بودند. بر اساس مباحثى که دربارهی جمعیت مدینه در پاسخ تفصیلی آمده، معلوم میشود که مدینه ظرفیت فرستادن حدود پنج هزار نفر را به مکه داشته است؛ از اینرو با تمسک به روایتی در تفسیر عیاشی از امام صادق(ع) که تعداد حاضران در غدیر ده هزار نفر دانسته شده؛ و همچنین گزارش جامع الاخبار، به این نتیجه میرسیم که حدود پنج هزار نفر از اهالى مدینه و تعدادى نیز از قبایل اطراف در غدیر حاضر بودند. هرچند چنانچه بخواهیم روایت ده هزار نفر عیاشى را بپذیریم، باید توجیهى برای پنج هزار دیگر داشته باشیم.
پاسخ تفصیلی
از نگاه شیعه، غدیر خم مهمترین رویداد تاریخى عصر پیامبر اکرم(ص) است که طى آن بر امامت حضرت علی(ع) براى مسلمانان تأکید شد. متکلمان، محدّثان و مورّخان شیعه و سنى از زوایاى مختلفى این مسئله را بررسى کردهاند؛ زمان و مکان غدیر، علت انتخاب مکان غدیر، عبارتها و کلماتى که در سخنرانى پیامبر(ص) آمده، و جریانهایى که در آن اتفاق افتاد همه به نوعى مورد کاوش قرار گرفتهاند. اما از مباحثى که کمتر به آن توجه شده و بدون بررسى و تحلیل تاریخى از آن سخن به میان آمده «تعداد جمعیت حاضر در غدیر» است.[۱]
در این پژوهش تلاش میشود ضمن توجه به اقوال مورّخان، تعداد جمعیت حوادث پیش از جریان غدیر مورد توجه قرار گرفته و با عنایت به قراینى، مانند رشد نسبى جمعیت در سیر حوادث زمان حیات رسول اکرم(ص)، تعداد حاضران در غدیر محاسبه شود. به طور طبیعی نخست باید زمان و به ویژه مکان غدیر بررسى شود که ارتباط تنگاتنگى با بحث جمعیت آن دارد. البته بدیهى است، اگر با بررسى علمى، کمتر بودن جمعیت حاضر در غدیر از تعدادی که اکنون مشهور است ثابت شود، هرگز این امر، تأثیرى در اعتبار و اهمیت رخداد غدیر ندارد و حجیت و اعتبار آن به قوّت خود باقى است.[۲]
زمان ماجراى غدیر
در مورد تاریخ غدیر؛ بیشتر منابع روایی این رویداد بزرگ را در هیجدهم ذیحجه سال دهم هجرت دانستهاند.[۳] و بسیارى از منابع شیعی[۴] و اهلسنت،[۵] وقوف پیامبر اکرم(ص) را در عرفهی سال دهم، روز جمعه گزارش کردهاند و بر این اساس، روز غدیر که نُه روز پس از عرفه و هجدهم ذیحجه است، یکشنبه خواهد بود. در میان مورّخان، ابن کثیر به این نکته اشاره کرده است.[۶]
دربارهی ساعت این گردهمایى بزرگ طبرسى مینویسد: «جبرئیل(ع) زمانى که پنج ساعت از روز گذشته بود بر پیامبر نازل شد».[۷] فتال نیشابورى نیز مینویسد: «پنج ساعت از روز گذشته بود که جبرئیل پیام ابلاغ رسالت را براى پیامبر(ص) آورد».[۸]
سید بن طاووس روایتی از زبان یکى از حاضران در غدیر به این صورت نقل میکند: «ما زمانى به غدیر رسیدیم که اگر تکه گوشتى را روى زمین میانداختى از شدّت گرما پخته میشد».[۹]
نویسندهی کتاب الهدایه الکبرى روایتى را از زبان امام على(ع) چنین نقل میکند: «و آنروز(غدیر) روزى بسیار گرم بود که طفل از شدّت گرما پیر میشد».[۱۰]
قاضى نعمان نیز روایتى را به این صورت نقل میکند: «هیچ روزى گرمتر از روز غدیر ندیده بودیم».[۱۱]
ابن اثیر به نقل یکى از شاهدان عینى غدیر، زمان این اجتماع بزرگ را بعد از نماز ظهر گزارش کرده است. طى این گزارش ابیالطفیل میگوید: «در حجه الوداع همراه پیامبر بودیم که هنگام ظهر دستور داد مکانى را براى نماز آماده کنیم و خارها را بزنیم، بعد از آن، نماز خواندیم و پیامبر بعد از نماز، دست على بن ابیطالب را گرفت و فرمود: من کنت مولاه فهذا على مولاه».[۱۲]
بر اساس این گزارشها به نظر میرسد که تجمّع هنگام ظهر که گرمترین زمان روز است، صورت گرفته است و این زمان با پنج ساعت از روز رفته، قابل جمع است.[۱۳] محاسبات نشان میدهد که غدیر به تاریخ شمسی در پایان اسفند ماه روى داده[۱۴] و با توجه به شرایط آب و هوایى شبهجزیره، این گرماى شدید کاملاً طبیعى است.
مکان غدیر[۱۵]
باید مشخص شود که غدیر در مسیر چه مناطقى قرار دارد و اهالى چه مناطق و چه شهرهایى در غدیر حضور داشتند، تا در بحث تعداد جمعیت حاضر در غدیر، از آن استفاده کنیم.
دربارهی اینکه غدیر در چه فاصلهاى از مکه و در کدام سمت از این شهر واقع شده است؛ در منابع تاریخى، بیشتر فاصلهی غدیر تا جُحفه[۱۶] گزارش شده است. به عبارت دیگر، از آنجا که جحفه مکان شناخته شدهاى بود، سعى شده است تا غدیر با جحفه شناسانده شود. یاقوت حموى هنگام معرّفى منطقهی جغرافیایى غدیرخُم میگوید: «غدیر، بین مکه و مدینه است و تا جحفه، دو مایل (هر مایل حدود ۱۶۰۰ متر است) فاصله دارد».[۱۷] طبرسى روایتى دارد که طبق آن، غدیر سه مایل قبل از جحفه واقع شده است.[۱۸] ابن جوزى فاصلهی غدیر تا جحفه را یک مایل گزارش کرده است.[۱۹] این در حالى است که سید بن طاووس مینویسد: «مردم در جحفه توقّف نمودند».[۲۰]
بر اساس مشاهدههاى اخیر و بازدید از مکان غدیر، روشن شده است که فاصلهی مکه تا جحفه با جاده کنونى حدود ۱۸۰ کیلومتر است. در نقشههاى امروزى عربستان، شهر رابغ در کنار دریاى سرخ واقع شده است. این شهر فاصله کمى با محل غدیر دارد. بر اساس گزارشى مسجدى در این شهر قرار دارد که به مسجد غدیر مشهور است.
سؤال: چرا پیامبر گرامی اسلام(ص) غدیر را انتخاب نمود. در پاسخ این سؤال دو احتمال وجود دارد:
- پیامبر(ص) از سوى خداوند مأمور بود که در اینجا رسالت خود را ابلاغ نمایند.[۲۱]
- احتمال دوم که به اشتباه شهرت هم پیدا کرده و در واقع، توجیهى است بر اقدام پیامبر در انتخاب این مکان، این است که غدیر، محل تقسیم راهها و به اصطلاح «مفترق الطرق» بود و مسافران هر منطقهاى از اینجا راه خود را جدا میکردند و به شهر خود میرفتند.[۲۲]
گفتنی است؛ آنروز قلمرو نفوذ اسلام شبه جزیرهی عربستان بود و فراتر از آن نرفته بود و عملیات موته و تبوک نیز فقط یک اولتیماتوم(هشدار) سیاسى و نظامى بهشمار میآمد و هنوز مناطق عراق، شامات و مصر مسلمان نبودند. از این گذشته، با دقتنظر در وضعیت جغرافیایى غدیر چنین به دست میآید که غدیر یا همان جحفه راه اصلی برای جدا شدن مردم مناطق بزرگ نبوده و چنین وضعیتى نداشت.[۲۳] مسیر مردم عراق از شمال شرقى مکه، مسیر مردم طائف از جنوب شرقى مکه و مسیر مردم یمن از جنوب مکه است. مسیر شمال غربى مدینه که به غدیر منتهى میشود تنها مسیر مردم مدینه و اطراف مدینه است. اگرچه بعد از گسترش اسلام در شمال آفریقا، آنها برای انجام حج نیز از این مسیر به مکه میآیند و در جحفه مُحرم میشوند. و چون مسیرها متعدد است، محل مُحرم شدن نیز متعدد است. در محاسبه جمعیت غدیر باید این محاسبات جغرافیایى نیز در نظر گرفته شود تا تصور نشود مردم یمن (که در جنوب هستند) در غدیر حضور داشتند.
تعداد جمعیت حاضر در غدیر
دربارهی جمعیتى که در ماجراى غدیر سال دهم هجرت در محضر پیامبر حاضر بوده و نص پیامبر اکرم(ص) مبنى بر ولایت امام على(ع) را از زبان مبارک ایشان شنیدند، روایات مختلفى نقل شده است.
- هزار و سیصد نفر؛ امام باقر(ع) میفرماید: «پیامبر(ص) در روز غدیر در حضور ۱۳۰۰ نفر، جملهی “من کنت مولاه فهذا على مولاه” را مطرح نمود».[۲۴]
- ده هزار نفر: در تفسیر عیاشی از امام صادق(ع) نقل شده است: «من تعجب میکنم از اینکه شخص با آوردن دو شاهد حقش را میگیرد، اما على بن ابیطالب(ع) با ده هزار شاهد حقش ضایع شد. پیامبر(ص) از مدینه خارج شد در حالى که پنج هزار نفر از مدینه همراه وى بودند و پنج هزار نفر هم از مکه پیامبر را همراهی کردند».[۲۵]
در این روایت، تصریح شده است که پنج هزار نفر از «اهل مکه» پیامبر را تا غدیر همراهی کردند، ولی پذیرفتن این تعداد از مکه بسیار مشکل است؛ زیرا فاصلهی مکه تا جحفه فاصلهی بسیارى است و بر فرض که مردم قصد بدرقه کردن رسول خدا را داشتند، همراهی کردن تا حدود ۱۸۰ کیلومتر بسیار بعید است.[۲۶] البته چنانچه این پنج هزار نفر، اهل مکه نباشند و به گونهاى با تسامح بگوییم اهالى دیگر مناطق بودند که از مکه پیامبر را همراهى نمودند پذیرفتنى است.
ابن شهرآشوب نیز در روایتى از امام صادق(ع) شاهدان غدیر را ده هزار نفر عنوان کرده است.[۲۷] شیخ حُرّ عاملى نیز در روایتى قول ده هزار نفر را آورده است. و میگوید: چه بسا این ده هزار نفر همه از مدینه بودند.[۲۸]
- دوازده هزار نفر: در روایت دیگرى به نقل از امام صادق(ع)؛ تعداد جمعیت حاضر در غدیر دوازده هزار نفر ذکر شده است[۲۹] که شیخ حرّ عاملی در کتاب اثبات الهداه دوازده هزار نفر را نیز احتمال داده است.[۳۰]
- هفده هزار نفر: نویسندهی کتاب جامع الاخبار طبق نقلى، جمعیت حاضر در غدیر را هفده هزار نفر دانسته است. وى مینویسد: «دوازده هزار نفر از یمن و پنج هزار نفر از مدینه همراه رسول اکرم(ص) بودند».[۳۱] نقد مربوط به آمدن مکیها تا غدیر بر این روایت نیز وارد است؛ زیرا یمنیها میبایست به طرف جنوب بروند و امرى از سوى پیامبر وجود نداشت که ملزم باشند آنحضرت را تا غدیر همراهی کنند. بنابراین، آمدن ایشان، آن هم تا فاصلهی ۱۸۰ کیلومترى پذیرفتنى نیست.
و نقلهای دیگری که شصت هزار نفر،[۳۲] هفتاد هزار نفر،[۳۳] هشتاد و شش هزار نفر،[۳۴] نود هزار نفر، یکصد و چهارده هزار نفر،[۳۵] و یکصد و بیست هزار نفر،[۳۶] را گزارش کردهاند که به دلایلی مانند ضعف سند، کثرتنمایی و تصحیف و تحریف قابل پذیرش نیست. نکتهی بسیار مهم این است که بیشترین تعداد جمعیت حاضر در غدیر، طبق روایاتى که در منابع پنج قرن اولیه آمده، هفده هزار نفر گزارش شده است. رقمهاى بالاتر مربوط به بعد از قرن پنجم است. با توجه به ضعفهایى که در مورد منابع بعد از قرن پنج وجود دارد و صرفاً نقل از خود یا نقل یک «قیل» میباشد، باید از بین چهار قول اول یکى را تأیید کنیم.
اعداد و ارقام در منابع تاریخى
اگر همهی اعدادى که در منابع تاریخى، به ویژه منابع کهن وجود دارند، را غیر واقعى فرض کنیم؛ دیگر چیزى براى ما نمیماند که از آن سخن بگوییم. چنین حکمى در مورد دیگر گزارشهاى تاریخى و چه بسا خود منابع تاریخى نیز صادق است؛ از اینرو ما اجمالاً آنها را میپذیریم، اما با قرار دادن آنها در کنار دیگر قراین و شواهد تلاش میکنیم به عددى نزدیک به واقع دست یابیم. روى هم رفته در خصوص اعداد و ارقام، به ویژه تعداد جمعیتها با مشکلاتى روبرو میشویم که در ذیل به آنها اشاره میکنیم:
یک) کثرتنمایى: یعنی عدد در موارد بسیارى نشانهی کثرت و زیادی است.
دو) اختلاف نقلها: با نگاهى اجمالى به گزارشهایى که عدد و رقمى را براى حادثهاى نقل کردهاند، روشن میشود که به علت کمتر اهمیت دادن راویان به مقولهی تعداد جمعیت، اختلاف بیشترى در اینباره دیده میشود و احتمالاً حاکى از اهمیت کم اعداد و ارقام باشد. همانطور که طبرى هنگام بحث از جریان حدیبیه، نمونه کاملى از اختلاف روایات را بیان میکند.[۳۷]
سه) مبالغه: روایاتى وجود دارد که آگاهانه و با هدف خاصى در مورد افزایش جمعیت واقعهاى مبالغهگویى میکنند.
چهار) تصحیف و تحریف: اگرچه این امور در تاریخ، امرى طبیعى به شمار میآید، اما بیشترین تأثیر آن در اعداد و ارقام ظاهر میشود که گاه با افزایش ناخواسته یک نقطه، چه تغییراتى صورت میگیرد.
همچنین در مواردى، ارقام با اعداد ثبت شدهاند ـ نه با حروف ـ و مشکلاتى را به بار آورده است. برای نمونه؛ در برخى منابع آمده است که صحابهی پیامبر(ص) در زمان وفات ایشان دوازده هزار(۱۲۰۰۰) نفر بودند.[۳۸] حال چنانچه یک صفر به این عدد افزوده شود، در کتابها و گزارشهاى بعدى به ۱۲۰۰۰۰ نفر افزایش مییابد. همچنانکه این مسئله پیش آمده و برخى تعداد صحابهی پیامبر را در حجه الوداع ۱۲۰ هزار نفر دانستهاند.[۳۹]
پنج) اعداد تخمینى: بیشتر اعداد به صورت تخمینى گفته شده و بعد وارد روایات شده است.[۴۰]
تحمل جمعیت
آنچه باید بدان توجه شود این است که جمعیتى که براى یک واقعه گفته میشود، آیا مکان آن واقعه و یا زمان آن، تحمل آن جمعیت را داشت یا خیر؟ یک جمعیت بسیار زیاد، نیاز بسیارى به آذوقه و آب دارد. از کجا آب و غذاى آنها تأمین میشده و چگونه سرویسدهى میشدند. در مورد جنگ تبوک گفته میشود که سى هزار نفر شرکت داشتند. سى هزار نفرى که عازم بلاد کفر و منطقهی دشمن میشوند باید براى آذوقهی خود چارهاى بیندیشند. نیز گفته شده است که بیست روز رفتن آنها به طول انجامید. حتى تأکید شده است که این سفر بسیار سخت بود؛[۴۱] چراکه در اوج گرما انجام شد و مرکب سوارى کم داشتند، و مسافت تا تبوک، طولانى بود و از مناطق بد آب و هوا عبور میکردند. با محاسبهی اجمالى به نظر میرسد که حضور این همه جمعیت بعید است. ابن خلدون نیز اینگونه آمار و ارقام مبالغهآمیز را از اشتباهکاریهاى مورّخان بیدقت دانسته و آنها را با توجه به میزان گنجایش مکان حادثه و مولفههاى دیگر، بعید شمرده است.[۴۲]
در مورد مکان نیز همین مسئله صادق است. اگر گفته شود در فلان مسجد پنجاه هزار نفر حضور داشتند، آیا میتوان به راحتى پذیرفت؟ در مورد زمان نیز صادق است. اگر گفته شود صد هزار نفر در مدت سه روز مسیر مکه تا مدینه را پیمودند، نمیتوان پذیرفت. آرى، اگر یک نفر با اسب تیزرو بخواهد اینراه را در سه روز برود امکان دارد؛ اما جمعیت زیاد، معطلى دارد، اُطراق کردن در یک محل براى استراحت و تجدید قوا در بین سفر، به یقین زمان بسیار زیادى را میطلبد و چه بسا یک روز کامل نیاز باشد تا کاروانى با این همه جمعیت توقف کرده و استراحت نمایند. این در حالى است که اگر فردى تنها باشد توقف و استراحت و نماز و تغذیهی وى، ممکن است یک ساعت هم نشود.
منطق شمارش جمعیت
به نظر میرسد دربارهی افراد حاضر در یک واقعه؛ علاوه بر تخمین، راههای دیگری نیز براى شمارش وجود داشته است؛ که برای نمونه به دو مورد اشاره میشود:
- واقدى دربارهی جنگ أحد مینویسد: «قریش و کسانى که با آنها پیوسته بودند، جمعاً سه هزار نفر بودند که صد نفرشان از قبیلهی ثقیف بودند، ساز و برگ و سلاح فراوان و دویست اسب داشتند، هفتصد نفر از ایشان زره داشتند و سه هزار شتر همراهشان بود».[۴۳] اینکه وى میگوید «هفتصد نفر زره داشتند» ما را به این نکته رهنمون میکند که نوع پوشش نظامی آنها سبب شده بود تا عدهاى متمایز باشند. در این روایت، یکى از راههاى منطق شمارش که «نزدیک به واقع بودن» باشد، رعایت شده است.[۴۴]
- تفکیک جمعیت؛ طبرى در روایتى، تعداد شرکت کنندگان در فتح مکه را بیان نموده که این راه در آن به خوبى دیده میشود. وى مینویسد: «ده هزار نفر از مسلمانان در فتح مکه همراه پیامبر بودند؛ چهارصد نفر از بنیغفار، چهارصد نفر از اسلم، هزار و سه نفر از مزینه و هفتصد نفر از بنیسلیم و هزار و چهارصد نفر از جهینه و باقیمانده از قرشیان مهاجر و انصار و همعهدانشان از بنیتمیم و قیس بودند».[۴۵] این روایت، حاکى از این است که تمام جمعیت بر اساس افراد قبیله شناخته میشدند. مثلاً در یک جنگ، هر قبیله نیروهاى مشخصى را معرفى میکرد و تنها یک جمعبندى ساده میتوانست تعداد جمعیت حاضر را مشخص نماید.
این راهها براى شمارش، در گذشته وجود داشته و معقول است. و روایاتى که در آنها منطق شمارش رعایت شده باشد بیشتر قابل پذیرشاند.[۴۶]
حجگزاران مدینه
اینک باید ببینیم که چه تعداد نفر میتوانستند به عنوان حجگزار، از مدینه و اطراف آن خارج شوند و پیامبر را همراهى کرده و در راه بازگشت، در غدیر سخنان آنحضرت را بشنوند؟ عواملی که نشانگر تعداد جمعیت خارج شونده از مدینه است، به شرح زیر است:
- طبق گزارشى، عدهاى از اهالى مدینه نتوانستند پیامبر(ص) را در سفر حجه الوداع همراهى کنند و علت آن نیز شیوع بیماری بود. این گزارش در کتاب السیره الحلبیه آمده است: «و عند خروجه صلى اللّه علیه و سلم للحج أصاب الناس بالمدینه جدری … أو حصبه، منعت کثیرا من الناس من الحج معه صلى اللّه علیه و سلم».[۴۷] در این صورت، مدینه نمیتوانست جمعیت زیادى را روانه حجه الوداع نماید.
- تحمل جمعیت.
- اختلاف اقوال.
- تعداد سپاه اسلام در جنگ حنین که دوازده هزار نفر گزارش شده است.[۴۸] مسلمانان هنگام خارج شدن از مدینه شش هزار نفر بودند، و در بین راه، چهار هزار نفر که مجموعاً ده هزار نفر بودند. آنگاه پس از فتح مکه دو هزار نفر از مردم مکه همراه آنها شدند؛ یعنى در واقع، جمعیتى که از مدینه خارج شد دقیقاً دو برابر شدند. روشن است که در اینجا چهار هزار نفرى را که از مناطق دیگر آمده بودند، ن
راهنمای خرید:- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
