پاورپوینت کامل «شرارکم عُزّابکم» یا «بدترین شما، افراد مجرد هستند». آیا این روایت از جهت سند و محتوا قابل پذیرش است؟ ۴۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل «شرارکم عُزّابکم» یا «بدترین شما، افراد مجرد هستند». آیا این روایت از جهت سند و محتوا قابل پذیرش است؟ ۴۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۴۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل «شرارکم عُزّابکم» یا «بدترین شما، افراد مجرد هستند». آیا این روایت از جهت سند و محتوا قابل پذیرش است؟ ۴۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل «شرارکم عُزّابکم» یا «بدترین شما، افراد مجرد هستند». آیا این روایت از جهت سند و محتوا قابل پذیرش است؟ ۴۴ اسلاید در PowerPoint :

پاسخ اجمالی

عین روایتی که در پرسش آمده و افراد غیر متأهل را به عنوان بدترین مردم مطرح می‌کند، گرچه از جهت سندی ضعیف است، اما در منابع متعددی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است. از طرفی توصیه به ازدواج در قرآن کریم و روایات به حدی است که به نوعی ضعف سند این روایت را جبران می‌کند. به هر حال؛ این‌که خودداری از ازدواج، شرّ بشمار آمده، می‌تواند ناشی از دلایلی باشد؛ مانند این‌که احتمال فساد و گناه در این شرایط بیشتر است، اما اگر فردی که به هر دلیل، فرصت ازدواج را نداشته، اما همچنان پاکدامن است، مشمول این روایت نخواهد بود.

پاسخ تفصیلی

روایاتی درباره نکوهش خودداری از ازدواج، در منابع حدیثی فریقین با اسناد گوناگون نقل شده که در یکی از آنها به نقل از پیامبر خدا(ص) بیان شده: «شِرارُکُم عُزّابُکُم»؛[۱] «‏بدترین شما، عزب‌هاى شمایند». «عزب» در لغت به معنای ازدواج نکرده، مجرّد و بی‌همسر است.[۲]
این حدیث از دیدگاه بیشتر حدیث‌شناسان اهل‌سنّت، از جهت سندی ضعیف اعلام شده است.[۳] البته برخی نیز آن‌را «حسن صحیح» دانسته‌اند.[۴]
در منابع حدیثی شیعه، این معنا و محتوا به اندازه‌ای نقل شده که نوعی تواتر معنوی در آنها به چشم می‌خورد. البته در منابع شیعی گاه به صورت مرسل و بدون ذکر سند[۵] و گاه با آوردن سند به نقل چنین محتوایی پرداخته شده است که در این‌جا به بررسی دو حدیث مسند می‌پردازیم:
«رُذالُ مَوْتاکُمُ الْعُزَّابُ»؛[۶] مردگانِ فرومایه شما، عزب‌هایند.
«شِرارُ أُمَّتِی عُزَّابُها»؛[۷] بدترین‌هاى امّتم، عزب‌های آن هستند.
الف. بررسی سندی
روایت اول ضعیف است؛ زیرا در سند آن افراد مجهول و غالی و فاسد المذهب قرار دارند؛ محمد بن علی أبو سمینه، محکوم به غلوّ و فساد مذهب است[۸] و نیز عبدالرحمن بن خالد و محمد الأصم‏ مجهول‌اند.
روایت دوم را علامه مجلسی(ره) از کتاب «الامامه و التبصره من الحیره» ابن بابویه (علی بن حسین) (م ۳۲۹ق) نقل کرده است، اما در جست‌وجویی که در نسخه موجود و در دسترس این کتاب صورت گرفت، آن‌را نیافتیم. به هر حال علامه مجلسی این روایت را با سند زیر آورده است:
«هارون بن موسى عن محمد بن علی عن محمد بن الحسین عن علی بن أسباط عن ابن فضال عن الصادق عن أبیه عن آبائه(ع) عن النبی(ص)…».[۹]‏
۱. هارون بن موسی تلعکبری: جلیل القدر، و ثقه است.[۱۰]
۲. محمد بن علی بن معمر: فقط شیخ طوسی درباره او گفته: «کوفی بوده و تلعکبری در سال ۳۲۹ق از او حدیث می‌شنیده و اجازه داشته است».[۱۱]
۳. محمد بن الحسین بن سعید: از اهل کوفه و غالی بوده و جدّاً ضعیف است.[۱۲]
۴. علی بن اسباط: فطحی و ثقه بوده است.[۱۳] علامه حلی گفته: «وی از امام رضا و امام جواد روایت می‌کند و من به روایت‌های او اعتماد دارم».[۱۴]
۵. ابن فضال: بیش از یک راوی با نام «ابن فضال» شناخته می‌شوند، اما با تحقیق و جست‌وجو در منابع رجالی، مشخص می‌شود که علی بن اسباط از «حسن بن علی بن فضال» روایت می‌کند[۱۵] که نجاشی او را از اصحاب خاص امام رضا(ع) دانسته است.[۱۶] وی از امام کاظم و امام رضا روایت کرده است.[۱۷]
بر این اساس،‌ بین آخرین راوی «ابن فضال» و امام صادق، یک یا دو راوی از قلم افتاده است. چنان‌که در احادیث دیگری میان «ابن فضال» و امام صادق(ع) عبارت «بعض اصحابنا»[۱۸] آمده که نشان از وجود راوی دیگری در این میان است.
به هر حال؛ «حسن بن علی بن فضال» ابتدا فطحی بود؛ اما سپس امامت حضرت کاظم(ع) را پذیرفت و از امام رضا(ع) نقل روایت ‌کرده و از نزدیکان حضرتشان بشمار می‌آمد و مردی جلیل القدر، عظیم المنزله و در حدیث ثقه بوده است».[۱۹]
بنابراین، سند روایت دوم که علامه مجلسی نقل کرده، به دو دلیل ضعیف است: ضعف راوی (محمد بن حسین بن سعید) و افتادگی سند.
ب. بررسی محتوایی
با قطع نظر از ضعف این روایت؛ با توجه به این‌که روایات مشابه فراوانی در این زمینه وجود دارد، به بررسی معنا و محتوای روایت خواهیم پرداخت:
در روایت اول، ابتدا باید بدانیم معنای واژه «شرّ» چیست؟ و سپس باید دانست که فرد بی همسر از چه جهت شرّ است؟
اصل واژه «شرّ» به معنای انتشار و پراکنده شدن است.[۲۰] همچنین گفته شده؛ «شرّ چیزی است که در آن ضرر، سوء اثر و فساد باشد».[۲۱]
در همین راستا، شرّ بودن بی‌همسری می‌تواند به دلایلی از جمله دو دلیل زیر باشد:
۱. از آن جهت که در دوران تجرد، احتمال بیشتری برای افتادن در گرداب فساد و گناه وجود دارد.
۲. از آن جهت که در بسیاری از موارد، ضرر ناشی از تجرد به خود فرد بسنده نشده و ضررش به دیگران نیز می‌رسد.
با توجه به آیات و روایات فراوانی که در زمینه محبوبیت – و در مواردی وجوب – ازدواج وجود دارد، می‌توان گفت فردی که به توصیه خداوند و پیشوایان دینی عمل کند، از بهترین و برترین انسان‌ها بوده و در طرف مقابل، هرکس نسبت به این توصیه‌ها بی‌تفاوت باشد، در زمره بدترین مخلوقات قرار خواهد گرفت.
دو نکته ناگفته نماند:
یک. اگر فرد غیر متأهل، پاکدامنی خود را حفظ کند، مشمول این روایت نخواهد بود، اما در غیر این صورت، جایگاهی شبیه شیطان خواهد داشت؛ چنان‌که در روایت دیگری آمده است: «الْعُزَّابُ إِخْوَانُ الشَّیَاطِین‏».[۲۲]
دو. کسانی نکوهش شده‌اند که با فراهم بودن شرایط، تن به ازدواج نداده و به گناه می‌افتند؛ اما توصیه قرآن به کسانی که شرایط ازدواج را ندارند، آن است که «باید پاکدامنی پیشه کنند تا خدا آنان را از فضل خویش بی‌نیاز گرداند».[۲۳]
در روایت دوم، واژه «رذل» به معنای پستی است.[۲۴] چیزی که به دلیل ناروایی و زشتی‌اش به آن رغبت و میل نباشد رذل نامیده می‌شود.[۲۵] در کلام عرب به لباس کثیف «ثوب رذل» گفته می‌شود[۲۶] و در نزد دنیاپرستان اراذل کسانی هستند از نظر زرق و برق‌های دنیایی پایین باشند.[۲۷]
با توجه به آنچه گفته شد؛ عبارت «رذال موتاکم» در روایت، معنایش «پست‌ترین مردگان» است که مراد از آن، هم می‌تواند مرده حقیقی و هم مرده مجازی باشد.
اگر منظور حدیث، معنای حقیقی باشد با روایت «أَکْثَرُ أَهْلِ النَّارِ الْعُزَّاب‏»[۲۸] تطابق دارد که بیشترین اهل آتش را از افراد غیر متأهل قلمداد می‌کند.
اما با توجه به این‌که خداوند در بعضی آیات، افرادی که از حق روگردانند را مرده می‌نامد،[۲۹] شاید تعبیر مرده برای افراد مجرد، نه مرگ واقعی، بلکه هدایت‌ناپذیری و پیروی نکردن از توصیه‌های دینی با وجود فراهم بودن شرایط ازدواج است.

[۱]. ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج ‏۳۵، ص ۳۵۵، بیروت، مؤسسه الرساله، چاپ اول، ۱۴۱۶ق؛ أبوبکر بیهقی، أحمد بن حسین، شعب الإیمان، ج ۷، ص ۳۳۶، ریاض، مکتبه الرشد للنشر و التوزیع، چاپ اول، ۱۴۲۳ق؛ أبوالقاسم طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، ج ۱۸، ص ۸۵، قاهره، مکتبه ابن تیمیه، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.

[۲]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱، ص ۵۹۵، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.

[۳]. ر.ک: ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج ‏۴، ص ۴۴۲، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۵ق؛ ذهبی، شمس الدین أبوعبدالله محمد، تلخیص کتاب الموضوعات، ص ۲۲۹، ریاض، مکتبه الرشد، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.

[۴]. صالحی دمشقی‏، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد، ج ۹، ص ۲۹۱، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.

[۵]. در این منابع، به‌طور غیر مسند آمده است؛ مفید، محمد بن محمد، المقنعه، ص ۴۹