فایل ورد کامل بررسی علل بیکاری دانشجویان و نقش انها در مدرک گرایی در بازار سرمایه از دیدگاه مدیران بنگاه ها ۳۶ صفحه در word

چکیده
تحقیق حاضر در زمینه مقایسه وضعیت اشتغال دانشجویا با انگیزه دانشجویان مدرک‌گرا می‌باشد که با هدف آزمون پنج فرضیه که حاکی از وجود رابطه بین بیکاری دانش آموختگان و عوامل آموزشی، عوامل فرهنگی- اجتماعی، عوامل اقتصادی، عوامل مدیریتی و عوامل سیاسی است، انجام گردیده است. جمعیت نمونه این پژوهش را ۵۸۲ نفر (۱۴۴ نفر دانشگاهیان، ۱۰۰ نفر مدیران بنگاهها، ۱۷۲ نفر دانش آموختگان دانشگاهها و ۱۶۶ نفر دانش آموختگان شاغل در بنگاهها) تشکیل می‌دهند. انتخاب نمونه برای انجام این تحقیق به روش تصادفی بوده است. اطلاعات لازم برای آزمون فرض‌ها از طریق پرسشنامه به دست آمد. سئوالات پرسشنامه از نوع بسته و پنج گزینه‌‌ای بوده است. علاوه بر سئوالات بسته، ۵ سئوال باز نیز برای اعلام دیدگاههای افراد نمونه در پرسشنامه گنجانیده شد. اعتبار پرسشنامه از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شده و روایی آن از نوع روایی محتوی می‌باشد. محاسبات آماری این پژوهش با استفاده از برنامه CSS برای شاخص‌های آماری میانگین، انحراف معیار، آزمون F و تحلیل واریانس انجام شد.
مقدمه
آموزش محرکی قوی جهت ایجاد تحول اجتماعی است، که به طور بالقوه موقعیت‌های برابر برای افراد به وجود می‌آورد و آنان را برای تحرک شغلی و استفاده هر چه بیشتر از استعدادهایشان آماده می‌سازد. ولی کارکرد نظام‌آموزشی در ایفای این نقش در سال‌های اخیر به دلیل آن که بیکاری و کم کاری به میزان نگران کننده‌‌ای رسیده است و تحصیل کردگان به نحو فزاینده‌‌ای بر صفوف بیکاران می‌پیوندند قابل تردید است.
اگر چه مسئله بیکاری با توجه به تبعات آن در ناهنجاری‌های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی برای کلیه آحاد جمعیت کشور آزار دهنده و برای اقتصاد کشور باز دارنده است. با این حال بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهها از حساسیت و ضریب اهمیتی دو چندان برخوردار است.
این اهمیت به دلیل سرمایه گذاری انجام شده برای تربیت نیروی انسانی ماهر در کشور و بلااستفاده ماندن آن در فعالیت‌های اقتصادی و وارد ساختن خسارت به اقتصاد ملی از یکسو، فراهم نبودن زمینه برای محول کردن نقش‌های اجتماعی به افراد فرهیخته برای نیل به اهداف توسعه کشور از دگرسو و در عین حال امکان بروز اعتراض و عکس العمل در جامعه به سبب باسوادی و آگاهی بیشتر است.
پدیده بیکاری و وضعیت نامعلوم شغلی دانش آموختگان دانشگاهی در حدود اوایل دهه ۱۳۷۰ در کشور بروز کرده و هر ساله شدیدتر شده است. ادامه روند فعلی نیز چشم انداز اشتغال آینده این گروه را تیره تر می‌نمایاند. این پیش بینی و استدلال‌های مربوط به حساسیت بیکاری این گروه، لزوم برنامه ریزی اصولی و تدوین سیاست‌های دقیق برای تنظیم عرضه و تقاضای نیروی انسانی متخصص را برای توجه بیشتر مسئولان و برنامه ریزان، مورد تاکید قرارداده است. تحقق این امر نیازمند تولید اطلاعات و پردازش آن برای شناخت واقعیت‌های درونی است و عنصر پژوهش در کلیه ابعاد آن می‌تواند در تولید این اطلاعات، پردازش آن و چگونگی بکارگیری آن نقش کلیدی بازی کند. این مقاله با درک چنین رسالتی تهیه شده است. مطالب ذکر شده در این مقاله با هدف در نظر قرار دادن مباحث نظری علل بیکاری دانش آموختگان و اخذ دیدگاه سه گروه دانشگاهیان، مدیران بنگاهها و دانش آموختگان در این مورد آغاز شده است.
مدرک گرایی یکی از عوامل تاثیرگذار در سیستم‌های آموزشی است که البته بازخور علمی و فرهنگی و آموزشی آن را نیز در سطح خود دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی می‌توان ملاحظه کرد.
این موضوع به عنوان یکی از معضلات برجسته کنونی جامعه، قشرهای مختلف را با اهدافی واهی و بی ارزش که تاثیرات منفی بسزایی را در نوع زندگی آنها داشته است روانه دانشگاه‌ها کرده تا جایی که محیط دانشگاه را برخی صاحب نظران و حتی عامه مردم بیشتر به جای آن که محیطی موثر در افزایش و ارتقای سطح علمی و تخصصی افراد بدانند، محیطی برای بهبود ارتباطات اجتماعی افراد می‌شناسند نه مکانی برای کسب مهارت و علم؛ هرچند مهارت‌های روابط اجتماعی در جای خود بسیار حائزاهمیت است، ولی این همه هزینه و زمان را اتلاف می‌کنیم، اما نه تنها پس از فارغ التحصیلی، علم و مهارتی حاصل نی‌کنیم بلکه به لحاظ شخصیتی، اجتماعی و اخلاقی نیز رشد که نکرده هیچ گاه به عیوب و مفاسد اخلاقی نیز دچار شده و علاوه بر آن سطح توقع و انتظاراتمان نیز نسبت به جامعه و دولت افزایش پیدا کرده و موج اعتراض و انتقادهای فراوان و گاهی نابجا را چه در سطح دولت و مجلس و چه در جمعیت‌های عمومی به همراه داشته است. اما دلیل شیوع مدرک گرایی در جامعه چیست؟
محاسبات انجام شده در این پژوهش نتایجی به شرح زیر نشان داد:
– از دیدگاه گروه نمونه بین عوامل پنج گانه و مسئله بیکاری دانش آموختگان رابطه وجود دارد.
– گروه نمونه در ۴۸ عامل از ۵۰ عامل مورد بررسی نظر خود را مبنی بر وجود رابطه بین آن عامل‌ها و مسئله بیکاری دانش آموختگان ابراز داشته است.
– ساختار اولویت‌های اعلام شده در مورد عوامل موثر بر بیکاری دانش آموختگان در دو گروه فرعی نمونه (دانشگاهیان و مدیران بنگاهها) یکسان و به ترتیب عبارتند از عوامل مدیریتی، عوامل اقتصادی، عوامل آموزشی، عواملی سیاسی و عوامل فرهنگی – اجتماعی بود.
– در گروه نمونه دانش اموختگان اولویت‌های عوامل موثر بر بیکاری دانش آموختگان عبارتند از عوامل مدیریتی، عوامل اقتصادی، عوامل آموزشی، عوامل فرهنگی – اجتماعی و عوامل سیاسی بود. در انتها محقق با توجه به نتایج حاصل، پیشنهاداتی ارائه نموده است.

فرضیه‌های این تحقیق برای آزمون عبارتند از:
– از دیدگاه گروه نمونه بین عوامل آموزشی و بیکاری دانش آموختگان رابطه وجود دارد.
– از دیدگاه گروه نمونه بین عوامل فرهنگی اجتماعی و بیکاری دانش آموختگان رابطه وجود دارد.
– از دیدگاه گروه نمونه بین عوامل اقتصادی و بیکاری دانش آموختگان رابطه وجود دارد.
– از دیدگاه گروه نمونه بین عوامل مدیریتی و بیکاری دانش آموختگان رابطه وجود دارد.
– از دیدگاه گروه نمونه بین عوامل سیاسی و بیکاری دانش آموختگان رابطه وجود دارد.
– از دیدگاه انگیزش گروه غیرنمونه دانشجویان مدرک گرا
علاوه بر آزمون فرضیه‌های فوق الذکر، این تحقیق درصدد پاسخگویی به سئوالات زیر نیز است :
– علل بیکاری و وضعیت اشتغال از دیدگاه دانشگاهیان کدام است و اولویت‌های آنها نسبت به یکدیگر چگونه است ؟
– به نظر مدیران بنگاهها چه عواملی موجب بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی شده است ؟ عوامل مسبب بیکاری فارغ التحصیلان از نظر دانش آموختگان کدام است ؟
– چه تفاوت‌ها (و یا چه همبستگی) بین دیدگاههای این سه گروه یعنی مدیران بنگاهها به عنوان متقاضی نیروی انسانی متخصص، دانشگاهیان به عنوان کسانی که رسالت تربیت نیروی انسانی متخصص را عهده دار هستند و فارغ التحصیلان به عنوان افرادی که عمر خود را صرف آموزش عالی به امید مشارکت در بازار کار کرده اند، وجود دارد.
– دانشجویانی که صرفاً برای گرفتن مدرک وارد دانشگاه شدند، چه انگیزه‌ای برای یافتن شغل دارند؟
روش تحقیق
روش تحقیق این بررسی، «روش تحقیق توصیفی » است. این نوع از مطالعات تجربی نیستند، زیرا با روابط میان متغیرهای دست کاری نشده در موقعیت‌های طبیعی و نه موقعیت‌های ساختگی سر و کار دارند. از آنجایی که وقایع یا شرایط در این روش تحقیق قبلاً اتفاق افتاده اند یا هم اکنون موجودند، پژوهشگر صرفاً متغیرهای مناسب را برای تحلیل روابط آنها انتخاب می‌کند.
یکی از مشخصات این نوع از مطالعات، ساختن و آزمون فرضیه‌ها (حکم، بیان رسمی یا توضیح آزمایشی رابطه بین دو یا چند متغیر) است. بنابراین در این مطالعه نیز ضمن ساختن فرضیه ها، «روش علی یا پس از وقوع » بکار گرفته می‌شود. هدف از این روش بررسی امکان روابط علت و معلولی از طریق مطالعه نتایج موجود و زمینه‌های قبلی و یا جمع‌وری نظرات به امید یافتن علت عمل انجام شده است.
همان طوری که ذکر شد ویژگی تحقیق علی، بررسی علل، پس از وقوع آنها است. در این روش اطلاعات لازم جهت بررسی علل وقوع یک پدیده هنگامی جمع‌وری می‌شود که آن پدیده رخ داده است، بنابراین پژوهشگر هیچ گونه دخالتی در بروز آن نداشته است بلکه او یک یا چند اثر (عمل انجام شده یا متغیر وابسته) را انتخاب کرده و با مطالعه زمینه و شرایط قبلی درصدد جستجوی علل یا روابطی (متغیر مستقل) برای وقوع آن پدیده است.
بیان مسئله
مدت هاست که این مسئله به شدت ذهن من را به خود مشغول کرده که عامل اصلی این حجم عظیم تحصیلکرده های بیکار در ایران چه می تواند باشد؟ چه چیزی باعث شده که این آمارهای عجیب و غریب از تحصیلکرده های بیکار توسط سازمان‌ها و مراکز مختلف دولتی و غیردولتی ارائه شود؟عموما این دسته از افراد که با مدرک دانشگاهی بیکار مانده اند و یا به شغل های کاذب اشتغال دارند عامل این وضع را دولت و سیاست های غلط مسئولان می دانند.البته برای اکثر به یک عادت تبدیل شده که همواره در هر مسئله ای انگشت اتهام را به سوی دولت نشانه بگیریم. غافل از اینکه شاید ذره‌ای هم خودمان در پدید آمدن مشکلات نقش داشته ایم. برخی نیز با چند درجه تخفیف سوی دولت نشانه بگیریم غافل از اینکه شاید ذره‌ای هم خودمان در پدید آمدن این مشکلات نقش داشته ایم. برخی نیز با چند درجه تخفیف به ارگان اصلی دولت، پارتی بازی ها، رابطه بازی ها، تحریم‌ها و…را با عث به وجود آمدن این وضع می دانند. در اینجا بنده قصد دفاع از دولت را ندارم زیرا باور دارم همان اندازه که ما مقصر هستیم دولت نیز تقصیر داشته و دارد. این یادداشت از معضلات بخشی از جامعه بوده و نگارنده قصد تعمیم آن به کل جامعه ایران را ندارد.

مدرک گرایی معضلی برای بازار سرمایه
آنچه امروزه بازار کار را دچار مشکلاتی کرده ناهماهنگی بین بازار کار و نظام اموزشی کشور است به طوریکه به دلیل بروز پدیده ای به نام مدرک گرایی به توانایی و استعداد افراد توجه نمی شود و صرفاً ملاک ارزیابی کارمندان تعداد مدرک علمی آنها قرار گرفته است.
مدرک گرایی وضعیتی را توصیف می کند که در آن، مدارک تحصیلی برای غربال کردن و گزینش داوطلبان هر شغل مورد استفاده قرار می گیرد. متأسفانه این پدیده در بازار سرمایه کشورمان که یکی از بازارهای کار نوظهور در ایران محسوب می شود، در حال گسترش می باشد به طوریکه مدرک تحصیلی دانشگاهی و یا گواهینامه های حرفه ای افراد که از سازمان بورس اوراق بهادار دریافت می کنند، ملاک ارزیابی آنها قرار می گیرد.
مدرک برای حقوق بیشتر
این گونه موارد باعث می‌شود هویت و دلیل شکل گیری سازمان‌ها در کشور زیرسوال برود و در علم مدیریت نیز در مبحث رضایت شغلی و ایجاد انگیزه در پرسنل بخوبی به موضوع پرداخت شده و البته به این ترتیب که افزایش حقوق و مزایای کارکنان با توجه به ارائه کیفیت بهتر کار و افزایش تخصص فرد برای انجام بهتر امور و وظایف و مسوولیت‌ها و اختیارات است، اما هر مدرکی می‌تواند در حوزه‌های کاری متفاوت تخصص و مهارت برای انجام بهتر و با کیفیت تر امور را به همراه داشته باشد که موجبات آن را فراهم کرده تا اکبر، امروز بدون آن که ارزش چندانی برای تحصیلات و کسب تخصص و مهارت قایل باشد به صرف به دست آوردن حقوق بیشتر در دانشگاه حضور یابد. به این موضوع از زاویه‌‌ای دیگر نیز می‌توان پرداخت و این پرسش مطرح است که در شغلهای متفاوت با وظایف و اختیاراتی که به عهده فرد شاغل است، اخذ مدرک اصلا لزوم و کاربرد آنچنانی دارد؟ مثال روشن آن را می‌توان در موارد استخدامی بانکها شاهد بود. بیشتر بانکهای کشور به هنگام استخدام، دارندگان مدارکی چون حسابداری، اقتصاد، حقوق، مدیریت را در گرایش‌های مختلف استخدام می‌کنند یا کارمندان دیپلمه در این رشته‌ها ادامه تحصیل می‌دهند. این مدارک چه کاربردی برای بانکها دارد؟

ابتذال مدرک گرایی و بیکاری جوانان تحصیل کرده
با شروع به کار واحدهای دانشگاه در اقصی نقاط کشور مسائل اجتماعی گوناگون از جمله موضوع خدمت سربازی دانشجویان دانشگاه و به دنبال ضرورت صدور گواهی تحصیلی و گواهی اشتغال به تحصیل و فارغ االتحصیلی دانشجویان دانشگاه پدید می آید. دانشگاه ابتدا برای جذب دانشجو اعلام می نماید که الزامی به ارائه مدرک دیپلم برای تحصیل در این دانشگاه وجود ندارد، لذا برخی در سن ۱۶ سالگی در مقطع دبیرستان به راحتی به عنوان دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی پذیرفته شده و شروع به تحصیل نمایند.
در بررسی به عمل آمده در فاصله زمانی سال های ۱۳۶۶ تا انتهای ۱۳۷۳ وضعیت دانشگاه آزاد اسلامی از حیث هیات علمی، فضای آموزشی و امکانات در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار داشته است به طوری که اکثر واحدها و شعبات نه تنها حداقل های شرایط مورد نظر دفتر گسترش آموزش عالی را نداشته، بلکه حتی حداقل های مورد نظر کمیته ارزیابی را نیز نداشته اند. دانشگاه نه تنها هیچ اقدامی در زمینه اصلاح مشکلات فوق انجام نداده بلکه از عمل به مقررات آموزش عالی کشور و نیز اساسنامه خود نیز عدول کرده است. به طوری که دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورخ ۲۵/۳/۱۳۷۹ خطاب به رئیس هیات امنای دانشگاه به عدم اخذ مجوز کلیه واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی به جز واحد خمین اشاره می نماید.

جمعیت نمونه و روش نمونه‌گیری
جمعیت نمونه این تحقیق را ۵۸۲ نفر تشکیل می‌دهند. انتخاب جمعیت نمونه از جامعه آماری به روش نمونه تصادفی طبقه‌‌ای بوده است. تعداد دانشگاهیان ۱۴۴ نفر بود. این گروه شامل روسای دانشگاهها، معاونین و اعضای هیات علمی شاغل در دانشگاههای دولتی حضوری، دولتی نیمه حضوری، غیردولتی و مراکز آموزش عالی وابسته به دستگاههای اجرایی (۱۷ دانشگاه) است. تعداد مدیران بنگاهها ۱۰۰ نفر پیش بینی شد. این تعداد شامل مدیران شاغل در بخش‌های دولتی، غیردولتی و تعاونی از یکسو و خدمات، صنعت و کشاورزی از سوی دیگر (۲۹ بنگاه) بود. انتخاب گروه نمونه دانش آموختگان خود شامل دو گروه فرعی بود نخست گروه دانش آموختگان دانشگاهها به تعداد ۱۷۲ نفر، دوم دانش آموختگان شاغل در بنگاهها به تعداد ۱۶۶ نفر. قابل ذکر است تعداد جمعیت نمونه ۶۰۰ نفر تعیین شده بود که علیرغم پیش بینی‌های انجام شده در حد ۵۸۲ نفر محقق گردید (جدول ۱).

ابزار اندازه‌گیری
برای گردآوری داده‌های مورد نیاز این گزارش از پرسشنامه استفاده شد. سئوالات قسمت اول پرسشنامه را سئوال‌های مشخصه‌‌ای تشکیل می‌دهد. هدف از این سئوالات دستیابی به اطلاعاتی در مورد ویژگی‌های پاسخگویان است. پرسش‌های این قسمت برای سه گروه جمعیت نمونه یعنی «دانشگاهیان »، «دانش آموختگان » و «مدیران بنگاهها» متفاوت است. در پرسشنامه دانشگاهیان علاوه بر مشخصات عمومی (جنس و وضعیت تاهل) پست عضو هیات علمی در دانشگاه، رتبه علمی او، گروه تخصصی و محل اشتغال آنان به وسیله گزینه‌های مختلف مورد سئوال قرار گرفته است. در مورد دانش آموختگان سئوالات چندگزینه‌‌ای مربوط به این قسمت، مقطع تحصیلی، گروه تخصصی، نوع دانشگاه محل تحصیل، سال فراغت از تحصیل و وضعیت اشتغال را شامل بوده است و در مورد مدیران بنگاهها وضعیت تحصیلات دانشگاهی، دانشگاه محل تحصیل و بخشی که در آن اشتغال دارند، آمده است. تعداد گزینه‌های مربوط به سئوالات این قسمت بین ۲ تا ۶ گزینه متغیر است.
قسمت دوم سئوالات پرسشنامه را سئوالات اعتقادی تشکیل می‌دهد. سئوال‌های اعتقادی برای پی بردن به عقاید افراد و نه تعیین درستی یا نادرستی عقاید آنها طرح می‌شود.

اعتبار و روایی ابزار اندازه‌گیری
اعتبار عبارت است از ثبات یا هماهنگی، قابلیت اعتماد، پایائی و… مقصود از اعتبار یک وسیله سنجش آن است که اگر خصیصه مورد نظر را با همان وسیله (یا وسیله مشابه و قابل مقایسه با آن) تحت شرایط مشابه دوباره اندازه بگیریم، نتایج حاصل تا چه حد مشابه، دقیق و قابل اعتماد است. یک وسیله معتبر آن است که دارای ویژگی تکرارپذیری و باز پدیدآوری باشد، یعنی بتوان آن را در موارد متعدد به کار برد، و در همه موارد نتایج یکسان تولید کند. روش‌های متعددی برای محاسبه همبستگی و برآورد ضریب اعتبار (اجرای یک فرم واحد از ابزار سنجش در دوبار با فاصله زمانی و بدون فاصله زمانی، اجرای دو فرم موازی از یک وسیله با فاصله زمانی و بدون فاصله زمانی، روش دو نیمه کردن، استفاده از فرمول کودر ریچاردسون و استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ) وجود دارد.

روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
پس از اجرای پرسشنامه‌ها در گروه نمونه، کدگذاری آنها، استخراج اطلاعات و پانچ و انتقال آن بر روی کامپیوتر انجام شد. سپس محاسبات آماری (توصیفی و استنباطی) با استفاده از برنامه ۱ CSS برای شاخص‌های آماری توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار، آزمون F و تحلیل و اریانس ۲ انجام شد.
محاسبه میانگین برای تعیین اولویت (یا قوت) هر عامل (۵۰ عامل) و مجموعه عوامل (آموزشی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، مدیریتی و سیاسی) در هر گروه محاسبه شد. میزان پراکندگی پاسخ‌های گروه نمونه به هر سئوال از طریق محاسبه انحراف استاندارد امکان پذیر شد. تحلیل و اریانس برای تعیین تفاوت بین میانگین‌های گروه‌های نمونه بکار گرفته شد.

محدودیت‌های بررسی
محدودیت‌ها و تنگناهای این تحقیق که توجه به آنها در استفاده از نتایج این بررسی باید مورد نظر قرار گیرد به قرار زیر است:
۱- هر گاه جامعه مورد بررسی از ابعاد مختلف قابل طبقه بندی باشد، بهتر است جامعه را به گروههای کوچکتر همگن تقسیم نمود تا نمونه‌‌ای که معرف دقیقتر جامعه است، انتخاب شود. زیرا یک نمونه واقعی شامل افرادی است که به نسبت جمعیت هر یک از طبقات متعلق به سطوح مختلف انتخاب می‌شوند و لذا در این نوع نمونه گیری‌ها (نمونه تصادفی طبقه ای) آنچه حائز اهمیت است مشخصات تمامی جامعه همراه با هدف‌های دقیق تحقیق است. در دو طبقه جامعه آماری این تحقیق یعنی دانشگاهیان و مدیران بنگاهها انتخاب جمعیت نمونه با اندکی محدودیت انجام شده است. انتخاب نمونه در گروه اول به دلیل تعدد مبانی برای تفکیک جامعه به گروههای مختلف (گروه تخصصی، رتبه علمی، بخش آموزش عالی، نوع مرکز آموزش عالی، پست هیات علمی) و در گروه دوم به دلیل عدم دستیابی به تمامی مشخصات جامعه (با در نظر گرفتن هدف تحقیق) با لحاظ کردن کلیه شاخص‌های ممکن برای طبقه بندی (و نه تمام آنها) برای تشابه جمعیت نمونه با جامعه آماری خود انجام شده است.

یافته‌های پژوهش
یافته‌های این پژوهش براساس مراحل طی شده، محاسبات کمی و محدودیت‌های ذکر شده عبارتند از:
۱- از دیدگاه گروه نمونه بین عوامل آموزشی، فرهنگی اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و سیاسی و بیکاری دانش آموختگان ارتباط وجود دارد. دانشگاهیان اعتقاد بیشتری به تاثیر عوامل مذکور داشته اند.
۲- ترتیب اهمیت یا تاثیر عوامل پنج گانه بر مسئله بیکاری دانش آموختگان در گروههای دانشگاهیان و مدیران بنگاهها یکسان و به ترتیب عبارتند از عوامل مدیریتی، اقتصادی، آموزشی، سیاسی و فرهنگی اجتماعی بود. ساختار اولویت‌های اعلام شده در مورد عوامل موثر بر بیکاری دانش آموختگان از سوی گروه فارغ التحصیلان عبارتند از عوامل مدیریتی، عوامل اقتصادی، عوامل آموزشی، عوامل فرهنگی اجتماعی و عوامل سیاسی است.