فایل ورد کامل پرورش ماهیان سرد آبی از ساخت استخر تا برداشت محصول نمونه موردی قزل آلا ۵۸ صفحه در word

پرورش ازنظر جغرافیای اقتصادی بیشتر در مکانهایی قرار گرفته است که با آب کافی سطحی و قابل استفاده مشخص می گردد . ۲
پرورش آبزیان ۲
اگرچه برای پرورش آنها کارگاهای مخصوصی احداث می گردد ولی می توان در آبهای نسبتا خنک که بصورت جویبار،چشمه،قنات و… است برای مصرف خانوادگی و تولید محدود پرورش داد. در حال حاضر میزان تولید این ماهی در کشور سالانه ۱۰۰۰۰ تن است که بدون شک باز هم در اینده افزایش خواهد یافت. ۳
مزایای پرورش آبزیان ۳
ویژگیهای ماهیان پرورشی ۵
علائم عمومی و کلی آزاد ماهیان ۵
۶
علامت مشخصه همگی آزاد ماهیان وجود باله چربی بدون شعاع دربین باله دمی و باله پشتی آنهاست. همگی ترجیح می دهند که در آبهای شفاف، غنی از اکسیژن وبیشتردرنهرها ورودخانه های کوهستانی و در دریاچه ها ی خنک زند گی کنند. اغلب بر روی شن و قلوه سنگها تخم ریزی کرده و کم تیغ و لذیذ میباشند.بشر به علت از بین رفتن زیاد تخم ماهی در طبیعت ونیزتخریب زیستگاه های مناسب ماهی در منابع طبیعی اقدام به تکثیرو پرورش مصنوعی ماهیان نموده است. بعضی از انواع انها علاوه برغذای طبیعی از غذای مصنوعی “کنستانتره” نیز تغذیه می نمایند.. ۶
تعریف ماهیان سرد آبی ۶
امروزه ماهی شناسان ماهی های آبهای شیرین را بر اساس نیاز حرارتی آنها به سه گروه تقسیم میکنند.. ۶
الف – ماهیان مناطق حاره ای ۶
این ماهیان فقط در آبهای گرم می توانند زندگی کنند. به عنوان مثال وقتی در ماه هایی که درجه حرارت آب یه پایین تر از۱۲ درجه سانتی گراد تنزل میکند تیلاپیا تلف میشود.. ۶
ب- ماهیان آبهای گرم ۶
این ماهیان محدوده حرارتی بالایی را تحمل میکنند. رشد اغلب انها در دمای ۱۰ درجه سانتی گراد متوقف یا کند میشود.مهمترین ماهیان گرم ابی عبارتند از خانواده کپور ماهیان چینی و کپور ماهیان هندی ۶
ج- ماهیان سرد آبی ۶
این ماهیان قادر به تحمل درجه حرارت بیش از ۲۵ درجه سانتیگراد به مدت طولانی نیستند. مهمترین گروه ماهیان سردابی مورد پرورش آزاد ماهیان میباشند. ۶
تاریخچه تکثیر و پرورش ماهی سرد آبی ۶
آشنایی با گونه های مهم ماهیان سرد آبی ۸
شرایط تولید ۱۰
شرایط آب در اغلب موارد بهترین و مهمترین فاکتور در تولید و اثرات اقتصادی آن است. به طور کلی دو نوع آب از نظر استفاده قابل تفکیک هستند: ۱۰
۱. استفاده یک مرتبه آب در سیستم یکطرفه ۱۰
۲. استفاده آب در سیستم گردشی ۱۰
نوع دوم در آینده اهمیت ویژه ای خواهد یافت. زیرا با آلوده تر شدن آبها و نبودن آب کافی و غیره این سیستم بایستی جایگزین شود. ۱۰
– منبع آب: وجود یک منبع آبی مطمئن و دائمی در محل پرورش ضروری است و هر چقدر کارگاه و منبع آبی به هم نزدیکتر باشند مفید تر خواهد بود، البته بهتر است در محل کارگاه یک یا چند حلقه چاه برای مواقع ضروری حفر شود، چرا که در طول دوره پرورش ممکن است با مواردی نظیر کاهش جریان آب، آلودگی منبع آب مواجه شویم. ۱۱
اکوسیستم مناسب جهت پرورش ماهی: ۱۱
این ماهی در جاهایی که بستر شنی و آب شفاف ، سرد ، سرشار از اکسیژن می باشد اقدام به تخم ریزی می نماید . قزل آلا ی رنگین کمان می تواند حرارت بالاتر و اکسیژن کمتر را نسبت به سایر آزاد ماهیان تحمل نماید و در شرایط یکسان ، رشد سریعتری نسبت به قزل آلای قهوه ا ی دارد. تخمهای قزل آلا در ۸۲ روز و ۵ درجه کامل می شود اما همین عمل در حرارت ۱۰ درجه ۴۱ روز طول می کشد با دو برابر شدن دما همین ۲۰ درجه فقط در مدت ۵ روز کامل می شوند. قزل آلا ی رنگین کمان دیرتر از ماهی قزل آلای خال قرمز تخم ریزی می نماید. البته امروزه واریته هایی حاصل گردیده که تخم ریزی آنها حتی جلوتر شروع می شود . بهترین درجه حرارت برای رشد و نمو و سلامت طبیعی آن ۱۲ سانتی گراد است (۷ تا ۹ دکتر عمادی) حال آنکه عالی ترین گرما برای رشد و نمو اقتصادی آن در صورت مناسب بودن کیفیت آب بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد ( عمدتا ۱۷ درجه سانتی گراد ) می باشد. ۱۱
فصل تخم ریزی قزل آلا نسبت به محل و درجه حرارت متفاوت می باشد ماهی قزل آلای رودخانه ای و قزل آلای قهوه ای در پاییز و ماهی قزل آلای رنگین کمان در بهار تخم ریزی می نمایند . در برخی از رودخانه ها ی کالیفرنیا کمتر ماهی داز سال می باشد که حداقل نوعی ماهی قزل آلا یا ماهی آزاد تخم ریزی نکند.(عمادی)۱۳۶۰ فصل و زمان تخم ریزی را می توان به طرق مختلف جلو انداخت این روشها شامل تخم گیری گزینشی – مصرف نور مصنوعی با کنترل زمان تابش –و تزریق هورمون هیپوفیز می باشد . تخم گیری گزینشی حائز اهمیت فراوان بوده و از این طریق توانسته اند قزل آلای رنگین کمان بهاره نژاد هات کریک Hotcreek را تولید کنند . احتمالاً هیچ عاملی در تنظیم نمو جنین و رشد آن به اندازه درجه حرارت مهم نمی باشد . تجربه نشان داده است ماهی قزل آلا ی رنگین کمان در درجه حرارت ثابت ۵/۱۵ درجه سانتی گراد هر ماه ۵/۲ سانتیمتر رشد می کند و در حرارت ۲/۷ درجه سانتی گراد کمتر از ۶۲۵/. سانتی متر در ماه رشد می کند . ۱۲
ماهی قزل آلای یکساله و بالغ می تواند درجه حرارت بیشتر از ۲۰ درجه سانتی گراد را برای مدتی بدون آنکه متحمل آسیب شود به خوبی پشت سر بگذارد .به منظور تولید تخم خوب ماهی قزل آلا ی رنگین کمان بایستی حداقل ۶ ماه قبل از – تخم ریزی در اینکه بیشتر از ۳۰/۱۳ درجه سانتی گراد و ترجیحا بیشتر از ۲/۱۲ درجه سانتی گراد نباشد نگهداری شود(عمادی۱۳۶۰) ۱۲
برای تولید ماهی قزل آلا ی رنگین کمان با سرعت رشد زیاد و تخم ریزی در سن ۲ سالگی در ۱۶ ماه اول بایستی آنها را در درجه حرارت نسبتا ثابت ۱۵ درجه سانتی گراد نگهداری کرده و هنگام رسیدن به سن بلوغ حرارت را به حداکثر ۲/۱۲ درجه سانتی گراد کاهش داد. ۱۲
روشهای پرورش : ۱۲
این ماهی به روش مونو کاپو ( سیستم روش یک گونه ای ) ، پلی کاپو ( سیستم پرورش چند گونه ای ) به عنوان مثال پرورش همراه گیاه برنج در شالی زار های مازندران صورت می گیرد ۱۲
ساخت استخرهای پرورشی: ۱۲
در ساخت استخرها باید نکاتی را مد نظر داشت: ۱۲
– شیب زمین به گونه ای باشد که آب به حالت ثقلی از استخر خارج گردد و نیاز به صرف هزینه نباشد. ۱۲
– ورودی و خروجی استخر به طور صحیح ساخته شود. خروجی باید به صورت سه شیاره ساخته شود تا بتوان اولا سطح آب را در استخر بسته به شرایط تنظیم نمود و ثانیا آب کف استخر خارج گردد. ۱۳
-آب قبل از وارد شدن به استخر به بالای برجک هواده منتقل شود تا گازهای مضر از آب جدا شوند. ۱۳
– شیب ۲درصد برای استخرها ( ورودی به خروجی)در نظر گرفته شود تا فضولات کف همراه با جریان آب از استخر خارج شوند. بچه ماهی قزل آلا را می توان در تمام طول سال در مزارع رهاسازی نمود. وزن رهاسازی بهتر است حدود ۱۰ گرم باشد تا هم دوره پرورش خیلی طولانی نشود و هم تلفات کمتر شود.(تلفات در وزن زیر ۱۰ گرم بیشتر است) تعداد ماهی رهاسازی شده بستگی به مقدار دبی آب و وزن هدف دارد. به طور کلی به ازای ۷ لیتر در ثانیه می توان یک تن ماهی برداشت نمود حال اگر وزن هدف ۴۰۰ گرم باشد برای تولید یک تن ماهی به ۲۵۰۰ قطعه بچه ماهی نیاز می باشد. ۱۰ تا ۱۵ درصد هم باید به عنوان تلفات در نظر گرفت. ۱۳
ظرفیت و تناژ پرورش بستگی به آب ورودی دارد و بر این اساس تعداد استخرها نیز متفاوت است ولی در هر حال چنانچه شیب زمین اجازه بدهد برای اینکه بتوان از آب حداکثر را نمود استخرها در در دو یا سه ردیف ویا حتی بیشتر احداث می نمایند.بطوریکه استخرهای بچه ماهی در ردیف اول، پیش پرواری در ردیف دوم و در ردیف سوم ماهیان پرواری و آماده صید قرار می گیرند. برای بهترین بازده ارتفاع ریزش آب از یک ردیف به ردیف بعدی حدود ۷۰ سانتیمتر می باشد.دیواره های بین استخرها باید به شکلی باشد که بتوان برای غذادهی و صید بر روی آنها حرکت کرد. ۱۳
اصول احداث مزارع پرورشی ماهی ۱۹
الف : دسترسی به آب و زمین مناسب از نظر کمی و کیفی در این اساس میزان حداقل آبدهی منبع آبی میزان تولید با کمی اختلاف در ارتفاعات متفاوت از سطح دریای آزادمشخص می شود . در برآورد اولیه به ازای هر ۱۰ لیتر در ثانیه آب جاری تولید ۱ تا ۵/۱ تن ماهی قزل آلا در فضای پرورشی صد متر مربعی تعیین می گردد بنابراین با افزایش میزان آب جاری به تناسب افزایش تولید نیز پیش بینی می گردد برای تعیین میزان نسبتاٌ دقیق آب دهی یک منبع آبی تغییرات و نوسانات در طول ۵ تا ۱۰ سال گذشته را مشخص می کنیم . حداقل میزان آبدهی در ماه های مهر قبل از بارندگی و دی و بهمن قبل از ذوب برفها مشخص می شود منبع آبی نیز به تفکیک مورد بررسی قرار می گیرند در صورت امکان مکان گل آلودی منبع آبی در فصول خاصی از سال وجود داشته باشد نحوه تامین آب اضطراری باید مشخص باشد . علاوه بر انجام آزمایشهای آب و بررسی کیفیت آب وضعیت سیل گیر بودن محل منبع آبی ، طغیان شدن آب باید مورد بررسی قرار گیرد متناسب بودن فضا با ظرفیت پرورش ماهی باید پیش بینی گردد به طور مثال برای تولید ۲۰ تن ماهی قزل آلا نیاز به ۳۵۰۰ متر زمین برای استقرار اسخرها تاسیسات ساختمانها و غیره می باشد . ۲۰
ب : دسترسی به راه های ارتباطی باید از دو جنبه مورد بررسی قرار گیرد ۱ ۲۰
– مرحله ساخت مزرعه که باید فاصله آن از نزدیکترین شهربه جهت کاهش هزینه حمل مصالح در نظر گرفته شود ۲۰
۲- مرحله بهره برداری از مزرعه به منظور نظارت و مدیریت مزرعه تامین نیازمندیهای دارویی و غذایی جابجایی کارکنان فروش محصولات تولیدی خرید بچه ماهی راه ارتباطی مورد بررسی قرار می گیرد . ۲۰
دسترسی به برق و تلفن ، دسترسی به بازار غذا و فروش ماهی ، امکان سکونت مدیر مزرعه . ۲۰
منابع تامین آب : ۲۰
منابع تامین آب به دو دسته زیر زمینی و رو زمینی تقسیم می شود . ۲۰
منابع آب رو زمینی ۲۰
۱- چشمه: میزان آب یکنواخت خنک بدون آلودگی با حرارتی تقریباٌ ثابت در تمام طول سال ودر اغلب موارد بدون یخبندانهای زمستانی می باشد . معایب چشمه ها بستگی به میزان گازهای محلول درآب از قبیل ازت و کمبود اکسیژن محلول وco2 بیش از آبهای جاری است . چشمه ها به سه گروه سقوطی و حوضچه ای و گسترده می باشد . ۲۰
۲- قنات : کیفیت آب قناتها نز مانند چشمه های سقوطی و حوضچه ای است و معایب ان مانند چشمه ها می باشد دمای آب بستگی به تونل ارتباطی به چاه مادر و چاهکهای مسیر آبرسانی دارد . ۲۱
۳- رودخانه : آب رودخانه ها نوسانات دما و آب دهی دارد بنابراین برای برنامه ریزی تولید مبنای حداقل آب دهی متوسط چند ساله ( ۱۰ تا ۲۰ ساله ) بررسی میگردد . از محاسن آنها عذم وجود آهن محلول است . رودخانه های مناسب پرورش ماهی قزل آلا درجه حرارت بین ۴ تا ۱۸ درجه دارد . شفاف است و بسترش قلوه سنگی یا شنی می باشد سیل آبی هم نمی گردد . نهرها و رودخانه هایی که از مناطق مردآبی می آیند به هیج وجه مناسب پرورش ماهی قزل آلا نمی باشند . ۲۱
معایب رودخانه ها : ۲۱
وجود گل آلودگی و احتمال ورود هرز آبهای سطحی به داخل منبع آبی احتمال طغیان آب و سیل آبیشدن منبع آبی و سیل گیری مزرعه به دلیل سرعت زیاد در مواقع بارندگی های شدید و یا ذوب شدن ناگهانی برفها . رسوب گذاری زیاد گل ولای که لایروبی آنها هزینه زیادی خواهد داشت احتمال یخبندان آب رودخانه در بعضی شرایط خاص . نوسانات حرارتی زیاد . احتمال ورود آلودگی های انگلی و باکتریهایی و غیره به دلیل وجود ماهیان بومی در رودخانه . نوسانات میزان آب دهی. ۲۱
منابع آب زیر زمینی : ۲۱
عبازتند از چاه ها و قناتها . ۲۱
کیفیت آبهای زیر زمینی و چشمه تقریباٌ مشابه هستند و این نوع آبها دارای درجه حرارت نسبتاٌ یکسان در طول سال می باشد . آبهای زیر زمینی فاقد آلودگی هستند و از معایب آنها فوق اشباع بودن آب چاه با گازهایی نظیر ازت ، دی اکسید کربن و نیز کمبود اکسیژن و محدودیت دسترسی می باشد . ۲۱
انواع چاه ها عبارتند: ۲۱
۱- از چاه آرتزین : عمق این نوع چاه ها در مناطق مختلف کشود متفاوت است آب به طور ( ثقلی ) و در اثر فشارهای جانبی در سطح زمین جاری می شود و بعظاٌ فاصله ارتفاع پرتاب از سطح زمین ۵/۱ متر بالاتر و عمق متوسط این نوع چاه ها ۷۰ تا ۸۰ متر می باشد . ۲۱
۲- چاه عمیق و نیمه عمیق : این نوع چاه ها را در مناطقی حفر می کنند که آب در سفره های زیر زمینی در اعماق بیش از ۲۰ متری از سطح زمین قرار دارد . ۲۲
۳- آب سطحی : در حاشیه نهر ها و مجاورت رودخانه ها جایی که سطح آب سفره های زیرزمینی بالا می باشد حفر می کنند . ۲۲
آب مورد نیاز مزارع پرورش قزل آلای رنگین کمان حداقل میزان آب جاری با کیفیت مناسب ظرفیت تولید یک مزرعه را تامین می نماید . هر چه آب جاری بیشتر در اختیار باشد به همان اندازه می توان ماهی قزل آلای بیشتری تولید نمود در رابطه آب مورد نیاز بر مبنای نیاز اکسیژن محاسبه می شود به طور کلی به ازاء هر کیلوگرم تولید ماهی قزل آلا نیاز به ۷/۰ تا یک لیتر در دقیقه آب جاری نیاز می باشد .این مقدار آب به نسبت افزایش درجه حرارت و یا ارتفاع از سطح درسا افزایش می یابد . به عنوان یک راهنمای تقریبی می توان گفت برای تولید یک تن ماهی قزل آلا در سال حدود ۱۰ لیتر در ثانیه آب مورد نیاز است . ظرفیت آب کانالهای بتونی بر حسب کیلوگرم برای جزیان ۱۰ لیتر در ثانیه آب جاری برای ماهی می باشد . ۲۲
مشخصات زمین : ۲۲
در انتخاب محل مناسب موارد زیر بررسی می گردد . ۲۲
۱- بافت خاک : ( پس از احداث تاسیسات استخر مشکل رانش خاک پیش نیاید ) ۲۲
۲- در معرض ورود آب هرزآبی سطحی و سیل آب نباشد . ۲۲
۳- در معرض فرسایش و یا ریزش کوه نباشد . ۲۲
۴- دارای شیب ملایم باشد . ۲۲
۵- از نظر وضعیت زمین به گونه ای باشد که ورود و خروج آن به راحتی انجام شود . ۲۲
۶- به راحتی قابل دسترس باشد به خصوص در فصول سرد . ۲۲
۷- به منبع انرژی برق نزدیک باشد . ۲۲
متوسط نفوذپذیری آب در انواع خاک یا بافت های مختلف بر حسب سانتی متر بر ثانیه : ۲۲
۵ ۲۲
لای سیلت ۲۲
۵/۲ ۲۲
لوم ۲۲
۳/۱ ۲۲
لوم سی ۲۲
۸/۰ ۲۲
رسی لای ۲۲
۲۵/۰ ۲۲
رس لای ۲۲
۰۵/ ۲۳
رس ۲۳