پاورپوینت کامل پلورالیسم ۹۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل پلورالیسم ۹۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل پلورالیسم ۹۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل پلورالیسم ۹۹ اسلاید در PowerPoint :

کثرت‌گرایی دینی یا پلورالیسم دینی نظریه‌ای است که بر پایه آن، همه ادیان صرف نظر از اختلافات‌شان، برحق‌ بوده و پیروان‌شان اهل نجات و رستگاری‌اند که براساس آن، پیروان ادیان و مذاهب گوناگون، فارغ از تعصبات مذهبی، می‌توانند همزیستی مسالمت‌آمیز داشته باشند. کثرت‌گرایی دینی از دیدگاه‌های نوظهور در کلام جدید است که برای تبیین تعدد و اختلاف ادیان ارائه گردیده است. بحث از کثرت‌گرایی دینی نخستین‌بار در جهان مسیحیت، در قرن بیستم میلادی از سوی جان هیک، فیلسوف انگلیسی، مطرح شد. گفته می‌شود در ایران نیز این مباحث پس از ترجمه کتاب «فلسفه دین» تألیف جان هیک و نگارش مقالاتی از عبدالکریم سروش در باب کثرت‌گرایی دینی، در میان متفکران رواج یافت.

کثرت‌گرایی در رفتار، کثرت‌گرایی در رستگاری و کثرت‌گرایی در حقانیت را از اقسام کثرت‌گرایی دینی دانسته‌اند. منظور از کثرت‌گرایی در رفتار، همزیستی مسالمت‌آمیز پیروان ادیان مختلف با هم است. برخی محققان مسلمان، با توجه به برخی آیات قرآن این نوع کثرت‌گرایی را مشروع دانسته‌اند. کثرت‌گرایی در رستگاری، نجات از عذاب و رستگاری را برای پیروان همه ادیان ممکن می‌داند. رستگاری و نجات مستضعفان فکری یا کسانی که قادر به شناسایی حق از باطل و شناخت معارف دین نیستند، حتی اگر از پیروان ادیان دیگری غیر از اسلام باشند، را مصداقی از همین نوع کثرت‌گرایی در اسلام دانسته‌اند.

کثرت‌گرایی در حقانیت نیز حقانیت و صدق را به همه ادیان نسبت می‌دهد. برخی کثرت‌گرایان مسلمان برای اثبات مشروعیت این نوع کثرت‌گرایی به آیاتی نظیر ۴۴ و ۴۶ سوره مائده استناد کرده‌اند که البته از سوی انحصارگرایان مسلمان مورد نقد واقع شده است. انحصارگرایی دیدگاهی در مقابل کثرت‌گرایی دینی است که حقانیت و رستگاری را فقط به یک دین خاص منحصر می‌داند. در کنار این دو دیدگاه، دیدگاه دیگری با عنوان شمول‌گرایی دینی مطرح شده است که برپایه آن اگرچه حقانیت منحصر در یک دین خاص است؛ اما پیروان سایر ادیان می‌توانند اهل نجات و رستگاری باشند.

مفهوم‌شناسی

کثرت‌گرایی یا پلورالیسم دینی نظریه‌ای است که برپایه آن همه ادیان صرف نظر از اختلافات ریشه‌ای که با هم دارند، در اعتقادات، اعمال و مناسک‌شان، اصیل و معتبرند و از ارزش یکسانی برخوردار بوده و هیچ‌یک بر دیگری برتری ندارند.[۱] همچنین برپایه این نظریه همه ادیان بهره‌ای از حقیقت دارند و در حقانیت یکسان بوده و همه دینداران مُحِق هستند.[۲]

واژه پلورالیسم (Pluralism) از واژه «Plural» به معنای «جمع» و «کثرت» و پسوند «ism» به‌معنای «رویه» و «گرایش»، تشکیل یافته و خود به معنای کثرت‌گرایی است.[۳]

تاریخچه و جایگاه

پلورالیسم یا کثرت‌گرایی دینی از مباحث نوظهور کلامی[۴] و نظریه‌ای معرفت‌شناسانه و دین‌شناسانه،[۵] در جهت تبیین مسئله «تعدد و تنوع ادیان» است[۶] که با عناوین مختلف دیگری نظیر «دعاوی متعارض ادیان مختلف در باب حقیقت»،[۷] «رستگاری پیروان ادیان دیگر»،[۸] «حقانیت سایر ادیان»[۹] مرتبط است. بحث درباره پلورالیسم و کثرت‌گرایی دینی از نیمه اول قرن بیستم میلادی به بعد، به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز[۱۰] در فلسفه دین مبدل شد[۱۱] و با پرسش‌هایی از این دست سر و کار دارد که آیا همه ادیان یکی هستند؟ آیا راه رستگاری و کمال و سعادت تنها در پیروی از یک دین خاص نهفته است؟ آیا اختلاف میان ادیان مختلف، نشانه صدق و حقانیت یکی و باطل بودن سایر ادیان است؟ آیا همه ادیان حق هستند یا حقانیت منحصر در فقط یک دین است؟[۱۲]

گفته می‌شود کثرت‌گرایی دینی به عنوان یک نگرش کلامی در باب تعدد ادیان، نخستین‌بار در جهان مسیحیت و از سوی جان هیک (۱۹۲۲-۲۰۱۲م)، فیلسوف انگلیسی، مطرح شد.[۱۳] این اندیشه سپس به جهان عرب وارد شد و در میان اندیشمندان عرب با عناوینی همچون «التعددیه الدینیه» یا «البلورالیه»، موافقان و مخالفانی پیدا کرد.[۱۴] گروهی از کثرت‌گرایان با استناد به سخنانی از برخی متفکران مسلمان نظیر ابن‌عربی و مولوی اندیشه کثرت‌گرایی را به آنان نسبت داده‌اند[۱۵] که با نقدهایی نیز مواجه گشته‌اند.[۱۶]

البته در برخی علوم اسلامی مانند تفسیر[۱۷] و علم اصول فقه[۱۸] مسئله‌ای با عنوان نسخ شرایع گذشته (باطل بودن شریعت‌های پیش از شریعت اسلام) مطرح شده است که بی‌ارتباط با مسئله پلورالیسم و کثرت دینی نیست.[۱۹] همچنین بحث درباره مسئله فرقه ناجیه و دیدگاه‌های مختلف پیرامون آن با موضوع و مسئله رستگاری و پلورالیسم درون‌دینی مرتبط است.[۲۰] علاوه بر آن مفسران ذیل آیاتی همچون آیه ۶۲ سوره بقره و آیه ۶۹ سوره مائده به بیان مسائلی پرداخته‌اند که با مسئله پلورالیسم دینی ارتباط دارد.[۲۱]

به‌گزارش جعفر سبحانی در کتاب مدخل مسائل جدید در علم کلام فردی به نام میمندی‌نژاد نخستین کسی بود که موضوع کثرت‌گرایی دینی را در نیمه دوم قرن بیستم، در ایران مطرح نمود.[۲۲] سبحانی همچنین ترجمه «کتاب فلسفه دین» از جان هیک و سلسله مقالاتی از عبدالکریم سروش در موضوع کثرت‌گرایی دینی که در کتابی با عنوان صراط‌های مستقیم، تألیف شده را موجب گسترش بحث از کثرت‌گرایی دینی در ایران دانسته است.[۲۳] محمدحسن قدردان قراملکی نیز گفته است بحث از کثرت‌گرایی دینی پیش از انقلاب اسلامی ایران در مذاکرات هانری کربن با سید محمدحسین طباطبایی مطرح بوده است.[۲۴]

اهمیت

جان هیک نظریه پلورالیسم دینی را انقلابی در الهیات و آن‌را به‌نوعی، معادل انقلاب کپرنیکی در الهیات و کلام دانسته است.[۲۵] بدین معنا که هر دینی خود را از جهت حقانیت و رستگاری، به‌منزله زمین، در مرکز عالم اعتقادی خود قرار می‌داد و سایر ادیان را از حقانیت و رستگاری و نجات تهی می‌دانست و همان‌طور که کپرنیک جایگاه زمین و خورشید و ستارگان را عوض کرد و خورشید را در مرکز عالم قرار داد، نظریه پلورالیسم دینی نیز ایمان به خدا و میل خالصانه برای انجام به دستورات او را در مرکز عالم اعتقادی قرار داد و عقاید خاص ادیان مختلف که براساس شرایط تاریخی شکل گرفته‌اند را به منزله کُراتی در نظر گرفت که بر محور ایمان به خدا گردش می‌کنند.[۲۶]

انواع کثرت‌گرایی دینی

برای کثرت‌گرایی دینی انواعی بر شمرده‌اند[۲۷] که برخی از آن‌ها به بیان زیر است:

کثرت‌گرایی در رفتار

نوعی کثرت‌گرایی دینی که براساس آن پیروان ادیان و مذاهب گوناگون، فارغ از تعصبات مذهبی، می‌توانند همزیستی مسالمت‌آمیز داشته باشند.[۲۸] برخی محققان برای اثبات مشروعیت این نوع کثرت‌گرایی از نظر دین اسلام به آیاتی از قرآن استناد کرده‌اند.[۲۹] عبدالله جوادی آملی، جعفر سبحانی و برخی دیگر با استناد به آیه «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَهٍ سَوَاءٍ بَینَنَا وَبَینَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِکَ بِهِ شَیئًا…بگو:‌ای اهل کتاب، بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است؛ که جز خداوند یگانه را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم»،[۳۰] بر این باورند که قرآن، مسلمانان را به همزیستی مسالمت‌آمیز با اهل کتاب زیر لوای توحید دعوت کرده است.[۳۱] سبحانی همچنین توصیه امام علی(ع) به مالک اشتر،[یادداشت ۱] در زمانی که استاندار مصر بود، به خوش‌رفتاری با همه مردم از هر دین و مذهبی که رعیت او بودند را نمونه‌ای از کثرت‌گرایی رفتاری در اسلام بر شمرده است.[۳۲]

کثرت‌گرایی در رستگاری

این نوع کثرت‌گرایی، فلاح و رستگاری را که پایین‌ترین مرتبه آن، رهایی از عذاب جاودانی است، را به دین خاصی منحصر نمی‌کند و پیروان ادیان گوناگون را با توجه به شرایط خاصی، اهل نجات می‌داند.[۳۳] برخی طرفداران مسلمان این نظریه برای اثبات آن به آیه ۶۲ سوره بقره[یادداشت ۲] چنین استدلال کرده‌اند که قرآن گروه‌های مختلف مسلمان، یهودی، نصرانی و صابئی را که به خداوند و روز قیامت ایمان داشته و عمل صالح انجام دهند را در رستگاری و نجات یکسان دانسته است، پس برای نجات و رستگاری، ایمان و عمل صالح کافی است و این دو شرط در همه ادیان قابل تحقق است.[۳۴] البته برخی نیز محتوای آیه را با کثرت‌گرایی بی‌ارتباط دانسته و بر این نظرند که با توجه به آیه ۱۸ سوره مائده، یهود و نصاری خود را فرزندان و حبیبان خدا معرفی می‌کردند[۳۵] و مطابق آیه ۱۳۵ سوره بقره، صرف یهودی و نصرانی بودن را موجب هدایت و رستگاری می‌دانستند[۳۶] و آیه ۶۲ سوره بقره در مقام ابطال این پندارها است و رستگاری را نه به سبب یهودی یا نصرانی بودن؛ بلکه صرفاً در گرو ایمان به خدا و عمل صالح دانسته است.[۳۷]

برخی محققان، نجات و رستگاری مستضعفان فکری، حتی اگر از پیروان ادیان دیگری غیر از اسلام باشند را نمونه‌ای از این نوع کثرت‌گرایی در فرهنگ اسلامی دانسته‌اند.[۳۸] مستضعفان فکری کسانی‌اند که از نظر فکری یا بدنی به‌گونه‌ای‌اند که قادر به شناسایی حق از باطل و شناخت معارف دین نیستند و از طرفی دشمنی با حق ندارند، به‌طوری که اگر به آن‌ها عرضه شود از پذیرش آن سر باز نمی‌زنند.[۳۹] برخی مفسران و متکلمان، با توجه به آیات ۹۸ و ۹۹ سوره نساء و برخی روایات از امامان معصوم(ع)،[۴۰] مستضعفان فکری را اهل نجات دانسته‌اند.[۴۱] البته برخی نیز گفته‌اند خداوند مستضعفان فکری را عذاب نمی‌کند، ولی به آنان نیز پاداش و ثواب نمی‌دهد؛ چرا که پاداش و ثواب در ازای عمل به تکالیف داده می‌شود و حکم این گروه در گرو لطف و فضل الهی است.[۴۲]

کثرت‌گرایی در حقانیت

گفته می‌شود منظور از کثرت‌گرایی دینی، وقتی که به صورت مطلق به‌کار می‌رود، همین کثرت‌گرایی در حقانیت است[۴۳] و بدین معنا است که همه ادیان می‌توانند بر حق باشند.[۴۴] براساس این نظریه همه ادیان چهره‌های مختلف یک حقیقت‌اند که اختلافشان صرفاً ناشی از اختلاف در فهم و برداشت از آن حقیقت واحد است.[۴۵] عبدالکریم سروش، از طرفدران نظریه کثرت‌گرایی دینی،[۴۶] گفته است: برپایه این نظریه، اختلاف ادیان، اختلاف بر سر حق و باطل نیست، بلکه اختلاف در نظرگاه است؛ بدین معنا که حقیقت یکی است و سه پیامبر ادیان یهودیت، مسیحیت و اسلام از سه زاویه مختلف و در شرایط زمانی، زبانی و قومی متفاوت، به آن نظر نموده‌اند و لذا سه دین عرضه کرده‌اند.[۴۷] پذیرش کثرت‌گرایی در حقانیت، پذیرش دو نوع دیگر کثرت‌گرایی؛ یعنی کثرت‌گرایی در رفتار و کثرت‌گرایی در رستگاری را نیز به همراه دارد.[۴۸]

گروهی از طرفداران مسلمان این نوع کثرت‌گرایی به آیاتی از قرآن تمسک کرده‌اند که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

آیاتی که قرآن، تورات و انجیل را نور و مایه هدایت قرار داده است.[۴۹] مانند آیات ۴۴ و ۴۶ سوره مائده.[۵۰] البته جعفر سبحانی بر این نظر است این آیات و آیات مشابه آن، مربوط به آن بخش از آیات تورات و انجیل است که تحریف نشده و شریعت اسلام نیز محتوای آن‌ها را به رسمیت شناخته است و لذا ستایش این بخش از آیات، از سوی قرآن به‌ معنای رسمیت دادن به ادیان گذشته نیست.[۵۱]
با توجه به آیه «رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَینِ لَک وَمِنْ ذُرِّیتِنَا أُمَّهً مُسْلِمَهً»، حضرت ابراهیم از خداوند برای خودش و ذریه‌اش درخواست اسلام کرده است[۵۲] و در آیه ۸۴ سوره یونس، حضرت موسی قوم خویش را «مسلمین» خوانده است.[۵۳] اسلام در این آیات و آیاتی مانند آن، به معنای «تسلیم شدن» و «سر تعظیم فرود آوردن» است و به آنچه در تاریخ به عنوان دین اسلام ظهور کرده، اختصاص ندارد و همه ادیان، به‌ویژه ادیان ابراهیمی را نیز در برمی‌گیرد و قرآن دین خاصی را به عنوان دین حق معرفی نکرده است.[۵۴] محمدحسن قدردان قراملکی در مقاله‌ای با عنوان «نقد مدعیات قرآنی پلورالیسم دینی» گفته است: واژه «اسلام» و هم‌خانواده‌های آن ۳۱۸ بار در قرآن به‌کار رفته و چنین نیست در همه این موارد و همه جا به معنای «تسلیم شدن» باشد؛ بلکه در برخی آیات مانند آیه ۳ سوره مائده و آیه ۲۰ سوره آل عمران، به معنای اسلام به عنوان دین و آیینی خاص یا همان شریعت پیامبر خاتم(ص) است.[۵۵] محمد لگنهاوزن، پژوهشگر فلسفه و دین‌پژوه، نیز گفته است اسلام به‌معنای عام که همان تسلیم شدن است بر همه ادیان الهی قابل اطلاق است، ولی معنای خاص اسلام فقط ناظر به همین دین خاصی است که پیامبر خاتم(ص) ابلاغ کرده و در موقعیت فعلی بشر تنها دین الهی محسوب می‌شود.[۵۶]
با توجه به آیاتی نظیر آیه ۴۸ سوره مائده، آیه ۴۲ سوره شوری و آیات ۱۱۸ و ۱۱۹ سوره هود، خداوند اگر می‌خواست، مردم را امت واحد و بر محور دین واحد قرار می‌داد، اما این کار را نکرد،[۵۷] پس معلوم می‌شود کثرت ادیان به خواست و اراده وی بوده است.[۵۸] به این استدلال چنین پاسخ داده‌اند که منظور قرآن از این آیات این است که اگر خداوند می‌خواست، می‌توانست که با قدرت مطلق خود، همه انسان‌ها را بر دین حق ملزم کند؛ اما اراده و مشیت الهی بر این قرار گرفته است تا انسان‌ها با اراده و به اختیار خود دین حق را برگزینند و اساساً این آیات ارتباطی با رسمیت دادن به ادیان مختلف ندارند.[۵۹]

مبانی کلامی و فلسفی کثرت‌گرایی

برخی مبانی کلامی و فلسفی کثرت‌گرایی به شرح زیر است:

گوهر یگانه ادیان، از مهم‌ترین مبانی کثرت‌گرایی دینی به شمار می‌رود[۶۰] که مطابق آن همه ادیان صرف نظر از شرایع، مناسک و یا آموزه‌های گوناگون‌شان، گوهر مشترک و یگانه‌ای دارند که با توجه به آن همه ادیان حق‌اند.[۶۱] برای نمونه جان هیک، از نظریه‌پردازان کثرت‌گرایی دینی، متحول کردن شخصیت انسان‌ها را گوهر و وجه مشترک همه ادیان بر شمرده و معتقد است آموزه‌ها و مناسک متفاوت ادیان مختلف، واکنش‌های متفاوت انسان‌ها در فرهنگ‌های گوناگون، به واقعیتی است که با آن مواجهه می‌شوند و تنها در صورتی از درست‌بودن آن‌ها سخن گفته می‌شود که الگوی انسان‌ها برای زیستن را متحول کنند.[۶۲]
تنگناهای ادراک بشری از دیگر ادله‌ای است که کثرت گرایان بر آن تکیه می‌زنند که براساس آن گویا هر کدام از پیامبران، به دلیل محدودیت‌های معرفت بشری، از منظری خاص به حقیقت واحد نگریسته و تصویری متناسب با زمان، موقعیت و پیش‌دانسته‌های خود ارائه کرده‌اند.[۶۳]
همسان بودن ادله‌ای که ادیان مختلف برای حقانیت خود ارائه می‌دهند، از دیگر پیش‌فرض‌های کثرت‌گرایی دینی است.[۶۴] برای نمونه محمد مجتهد شبستری، نواندیش دینی و از طرفدران کثرت‌گرایی دینی، کثرت فلسفی ادیان را نه یک عقیده دینی و کلامی، بلکه واقعیتی دانسته است که خود را بر ما تحمیل می‌کند و معتقد است ما با ادیان متعدد و مختلفی مواجه‌ایم که هر کدام دلایلی برای حقانیت خود ارائه می‌کنند که به‌آسانی و به‌روشنی قابل نقض و ابرام نهایی نیستند.[۶۵]
گستردگی رحمت و هدایت الهی از دیگر مبانی اندیشه کثرت‌گرایی است[۶۶] که براساس آن گستردگی رحمت و هدایت‌گری خداوند اقتضا می‌کند که همه یا بیشتر انسان‌ها را از هر دینی که باشند، هدایت کرده و به رستگاری رهنمون سازد.[۶۷]

انحصارگرایی دینی

مقاله اصلی: انحصارگرایی دینی

انحصارگرایی دینی دیدگاهی در مقابل کثرت‌گرایی دینی است که حقانیت و رستگاری را فقط در یک دین خاص منحصر می‌داند.[۶۸] عبدالله جوادی آملی از طرفداران این دیدگاه،[۶۹] با استناد به آیاتی نظیر آیه «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ؛ دین نزد خداوند، اسلام است.»[۷۰] و همچنین آیه