پاورپوینت کامل گام های آغازین نظریه پردازی در فقه سیاسی شیعه;نگاهی به تکاپوورزی امام خمینی(ره) ۷۲ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل گام های آغازین نظریه پردازی در فقه سیاسی شیعه;نگاهی به تکاپوورزی امام خمینی(ره) ۷۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل گام های آغازین نظریه پردازی در فقه سیاسی شیعه;نگاهی به تکاپوورزی امام خمینی(ره) ۷۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل گام های آغازین نظریه پردازی در فقه سیاسی شیعه;نگاهی به تکاپوورزی امام خمینی(ره) ۷۲ اسلاید در PowerPoint :

درآمد

فقه سیاسی شیعی در سده گذشته با چالش ها و پرسش های زیادی روبرو بوده است، اما با توجه به ظرفیت ها و توانمندی های آن، توانسته به نقطه حساس و جایگاهی مطلوب برسد، که برپایی نظام جمهوری اسلامی، بر اساس آموزه های این دانش، موفقیتی کم نظیر است و تجربه مدیریت جامعه، آن را با فضاهایی نو، پرسش هایی اساسی و نقدهایی جدی روبرو ساخته است. این دانش، وارد میدان هماوردی و مبارزه شده و این امر، به چالاکی، تمرین و ممارست، بازخوانی، نقادی و ارائه توانمندی ها نیاز دارد و تلاش برای بازآفرینی، نوآوری و کارآمدی آن، دارای اهمیت، است. بنابراین کنار ماندن از صحنه،به جز انفعال و حرکت واکنش دیگری در پی نخواهد داشت، لذا بر حاملان و متفکران فقیه و کارشناسان علوم اسلامی است، که با جدیت و با واقع بینی، در جهت «نظریه پردازی» گام بردارند و هر روز بر نوشدن و حضور قدرتمند، پویا و کارگشای آن، در مسیری فعّال و در تداوم شیوه پیشینیان، به توانمندی آن بیفزایند.

یکی از شخصیت هایی که از آینده فقه و دین سخن می گوید، سید محمدباقر صدر است، اما گویی حوزه های بایسته ای را تحلیل می کند، که در نظریه پردازی و ارائه نظام برای فقه سیاسی، نقش کلیدی دارند،وی در این وادی بر چند امر تأکید دارد، از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

۱. موضع گیری در برابر سازش و کنار آمدن با واقعیت های ناشایست و موضع گیری مجاهدانه برای دگرگون ساختن واقعیت فاسد و به دست دادن گزینه بدیل از دیدگاه اسلام.

۲. از میان رفتن کوته بینی نسبت به شریعت و قانون در مفهوم حرکت اجتهاد.

۳. سترده شدن نشانه ها و بازتاب های کوته بینی از جستجوهای فقهی، اصولی و ذهنیت فقهی.

۴. دگرگونی درک ما از نصوص دینی.

۵. در نظر گرفتن همه جوانب شخصیت پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع).

۶. فهم و شناخت پایگاه و زمینه اجتماعی نصوص؛ زیرا هر نصی همراه با مفهوم اجتماعی خود، معنایی دارد که در بسیاری مواقع، از معنای لغوی آن وسیع تر است.

۷. حرکتی مجاهدانه برای عرضه اسلام به صورت یک کل و مجموعه، با نفی برکنار ماندن دین از صحنه اجتماع.

۸. توجیه مردم در خصوص ضرورت تطبیق زندگی بر اساس اسلام در همه جولانگاه های زندگی.(۱)

دغدغه این نوشته، پاسخ به این پرسش است که گام های آغازین نظریه پردازی در فقه سیاسی شیعه در دوره معاصر،(۲) در چه فرایندی شکل گرفت و به کجا انجامید.فرضیه نوشته آن است که امام خمینی با توجه به روش اجتهاد، برای رسیدن به نظرگاهی مطلوب، ضمن نقد دو دیدگاه درونی و بیرونی، توانست به بازخوانی و بازسازی نظریه ولایت فقیه دست یازد و در راستای پاسخ گویی و کارآمدی آن در عرصه عمل، با طرح عناصری؛ مانند مصلحت، زمان و مکان، به تقویت آن بپردازد.

امام و نقد دیدگاه های درون و برون

یکی از اساسی ترین پرسش ها در سده گذشته این بوده است که، آیا فقه با مسائل فردی و تحوّل کُند و کم حادثه، می تواند به نیازها و پدیده های متغیر جامعه، پاسخ بگوید و مدیریت جامعه متحول را به سامان رساند؟ پاسخ ها به این پرسش، متفاوت بود و موجب این گردید که فقهای اجتماعی، جهت ظهور و تجلّی توانایی های اجتماعی – سیاسی فقه، با صیادی در آن به گوهرهای پیدا و پنهان آن دست یابند و برای بازنمایی عناصر و آموزه های پویا و منعطف آن، به روش اجتهاد روی آورده و راه گشایی آن را مورد توجه جدی قرار دهند. فقیهان و متفکران مصلح، تلاش کردند تا برداشتی نو،کارآمد و متحول از دستورها و احکام دگرگون شونده فقه، ارائه کنند. طالقانی به احیای کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» دست زد تا خوانشِ نوین نائینی از نظریه «مشروطه اسلامی و هماهنگی فقه با مفاهیم جدید» را بار دیگر مطرح کند. شهید مطهری بحث «اسلام و مقتضیات زمان»، علامه طباطبایی بحث «عناصر ثابت و متغیر » و سید محمد باقر صدر بحث «نظام های اجتماعی اسلام و منطقه الفراغ» را در حوزه اجتماعی مطرح کردند. برخی دیگر، مانند اقبال لاهوری – نه به عنوان یک فقیه – به بازخوانی نقش اجتهاد در اسلام پرداخت و سرآمد همه فقهای اجتماعی، امام خمینی(ره) بود که توانست با تشکیل حکومت اسلامی گامی عملی در این جهت بردارد و با بازگشتی جدی و فعالانه به اجتهاد، ظرفیت های آن را برای حل بن بست های نظامی و سیاسی- دینی بازگو کند و با طرح عناصر زمان، مکان، مصلحت و حفظ نظام اسلامی، زاویه و فضایی کارآمد در فقه سیاسی به وجود آورد. ایشان پس از آزادی در سال ۱۳۴۳، در دیدار با طلاب و علمای مشهد اظهار امیدواری کرد که بتواند رساله ای را در همه ابواب فقه، به ویژه مسائل مستحدثه و مورد ابتلای روز بنویسد، لذا درس «مسائل مستحدثه» را از مردادماه همان سال آغاز کرد و تا زمان تبعید به ترکیه ادامه داد. در این دوره مسائل مختلفی، همچون تلقیح مصنوعی، کالبد شکافی، تشریح اعضای مرده،پیوند اعضا، سرقفلی و بلیت های بخت آزمایی، طرح شد.(۳)

گذر از پوسته رویدادها و ظاهر فریبانه برخی اندیشه ها و رسیدن به ساحت نظریه پردازی، به مشرب اجتهادی و عقلی نیاز دارد، با گستردگی تفکر، مسأله شناسی، زمان شناسی، معرفت به ضرورت ها، هدف ها، موضوعات نوین و شناخت نیازهای زمانه می توان گام های آغازین در این مسیر را برداشت. «اسلام، دین خاتم است، اختصاص به زمان معین و یا منطقه معین ندارد، دینی است که برای نظام زندگی و پیشرفت زندگی بشر آمده، پس چگونه ممکن است فقیهی از نظامات و جریان طبیعی بی خبر باشد، به تکامل و پیشرفت زندگی ایمان نداشته باشد و بتواند دستورهای عالی و مترقی این دین حنیف را که برای همین نظامات آمده و ضامن هدایت این جریان ها و تحولات و پیشرفت هاست، کاملاً و به طور صحیح، استنباط کند.(۴)

در چند قرن اخیر تنها کسی که توانست سدشکنی کرده و نقادانه به مسائل و نظام های فکری – سیاسی جهان معاصر بنگرد و با تکیه بر سنت اصیل شیعی، راهی متفاوت پیش روی متفکران و مصلحین مسلمان، بگشاید و افقی نوین در گستره نظریه پردازی در فقه سیاسی گشاید، امام خمینی(ره) بود. او توانست با تکیه بر آموزه اجتهاد، با مبارزه در جبهه درون و برون، از حصارهای تنگ و تاریکی که برخی از ساحت های فکری و عملی، اندیشه سیاسی اسلام را فراگرفته بود، گذر کند و بدون واهمه از نقد دیگران و غرب و نیز برخی از انگاره های نادرست شایع در حوزه های علمیه همه آنها را به چالش بکشد و در برابر بنیادهای معرفتی «متجددان و غرب گرایان» و «متحجران»، علامت سئوالی بزرگ قرار دهد؛(۵) بنیادهایی که به ظاهر، قطعی و ثابت به نظر می آمدند و کسی جرأت و تصور عبور از آنها را در خود نمی دید؛ دو جریانی که موجب انزوای اسلام و فقه سیاسی گردیده بود و آن را آیینی غیرکارآمد، فردی و بدون برنامه برای جهان جدید معرفی می کرد، در حالی که «اسلام هم با جمود مخالف است و هم با جهالت. بنابراین خطری که متوجه اسلام است هم از ناحیه این دسته است و هم از ناحیه آن دسته؛ زیرا جمودها، خشک مغزی ها و علاقه نشان دادن به هر شعار قدیمی – در حالی که ربطی به دین اسلام ندارد – بهانه به دست مردم جاهل می دهد، که از یک سو اسلام را مخالف تجدد به معنی واقعی بشمارند و از سوی دیگر، تقلیدها، مدپرستی ها، غرب زدگی ها و اعتقاد به این که سعادت مردم مشرق زمین در این است که جسماً، روحاً، ظاهرا و باطنا فرنگی بشوند، تمام عادات و آداب و سنن آن ها را بپذیرند، قوانین مدنی و اجتماعی خود را کورکورانه با قوانین آن ها تطبیق دهند، بهانه ای به دست جامدها می دهد که به هر چیزی در جامعه با چشم بدبینی بنگرند و آن را خطری برای دین استقلال و شخصیت اجتماعی ملّت شان به شمار آورند.در این میان آن که باید غرامت اشتباه هر دو دسته را بپردازد، اسلام است؛ زیرا جمود جامدها به جاهل ها میدان تاخت و تاز می دهد و جهالت جاهل ها، جامدها را در عقاید خشکشان متصلب تر می کند.»(۶)

حضرت امام برای مبارزه با این دو جریان، تلاشی مجتهدانه برای ارائه مطلوبیت های فقه، خوانشی جدید از داده ها و آموزه های آن، نظریه پردازی و ورود به عرصه عملیاتی کردن دانش فقه در حوزه اجتماع و سیاست، آغاز کرد و بر این باور بود که یک طایفه طرف معنویت را گرفته و طرف اجتماع را رها کردند و یک طایفه طرف اجتماع، علم اجتماع و علم سیاست را دارند و آن طرف را رها کردند ، نه این اسلام شناس است، نه آن؛ اسلام شناس کسی است که در این دو جبهه، هم جهات معنوی و هم جهات مادی اسلام را در نظر گیرد.(۷)

در ادامه به اختصار، گوشه ای از تلاش و کوشش حضرت امام برای رویارویی با دو جریان «تحجّر» و «تجدد» را که مخالف نظریه پردازی اجتماعی ایشان بودند، مورد بررسی قرار می دهیم:

الف. ایشان در جبهه بیرون، مبارزه با فرهنگ و تمدن غربی را تقویت نمود و با نقد رویه استعماری غرب و تلاش آن برای ایجاد وابستگی در کشورهای اسلامی، در پی «استقلال فرهنگی» کشورهای اسلامی برآمد.(۸) وی با اشاره و انفعال شرق در برابر غرب، تأکید داشت که شرق باید از خودباختگی بیرون آید و علاوه بر استقلال نظامی، دارای استقلال فکری و روحی نیز باشد.(۹) تمرکز بر استقلال فکری، زمینه گذر از فرهنگ بیگانه و تکیه بر داشته های بومی را به وجود می آورد، که از این مسیر، فضایی نو برای طرح نظریه ای جدید آغاز شد.ایشان دست رد بر گروه هایی زد که پیشرفت را به آن می دانستند که یا تابع غرب باشند و غرب زده، یا تابع شرق باشند و شرق زده(۱۰). ایشان به خوبی می دانستند که نظریه ای به شکل و سامان نخواهد رسید، مگر آن که به خودآگاهی تمدنی برسند «تا ما خودمان را پیدا نکنیم، تا شرق خودش را پیدا نکند، تا آن گمشده پیدا نشود، نمی توانیم سرپای خودمان بایستیم،باید از مغزهای ما اسم غرب، زدوده شود».(۱۱)

این خود باوری و بازگشت به سنت، زمینه نقادی بر ضد حاکمیت جائر و تلاش برای ایجاد حکومت عدل به وجود آورد تا به دین و کارکردهای آن، نگاهی دوباره شود. میشل فوکو(۱۹۲۶ – ۱۹۸۴) فیلسوف فرانسوی می نویسد: «هیچ عبارتی برای ایرانیان خنده آورتر، ابلهانه تر، خشک تر و غربی تر از «دین، افیون توده هاست»، نیست؛ زیرا تشیع، در برابر قدرت های مستقر،پیروان خود را به نوعی بی قراری مداوم، مسلح می کند و به ایشان شوری می دهد که هم سیاسی است و هم دینی».(۱۲)

پیش از انقلاب اسلامی، مکتب های چپ و راست، سوسیالیسم و سرمایه داری در جهان وجود داشتند، هر کدام به گونه ای مدعی عدالت و سعادت آدمی بودند و این گونه تبلیغ می شد، که گویی خارج از این دو مکتب، هیچ نظام فکری ای نمی تواند برای کشورها، به ویژه کشورهای عقب نگه داشته شده، عدالت و برابری به ارمغان آورد. طرح نظریه ای متفاوت از سوی امام خمینی، به معنای آن بود که فقه سیاسی در راه رسیدن به عدالت، برنامه ها و آموزه های دیگری دارد و این امر به طور جدی طرح گردید که با دستورها و مفاهیم اسلام نیز می توان به نظام و الگویی مطلوب رسید.

ب. در هم شکستن فضای ناامیدی و عزلت در حوزه های علمیه نیز به سان فروریختن تابوی اندیشه غربی،کاری بزرگ و اساسی به نظر می رسید. ایشان توانست، انگاره جدایی دین از سیاست را در حوزه ها زیر سئوال ببرد،