پاورپوینت کامل .چشم اندازی بر کارکرد فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل .چشم اندازی بر کارکرد فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل .چشم اندازی بر کارکرد فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل .چشم اندازی بر کارکرد فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۱

پیشگفتار

… پیچیدگیهای اجتماعی‚ شرایط زمانی و مکانی و نیاز مخاطبان‚ مقتضی است که در رویکرد تبلیغی دینی‚ ساحات بینشی‚ نگرشی‚ رفتاری و باور مردم مدّنظر قرار گیرد و با اهتمام به فرهنگسازی‚ به گونهای عرضه گردد که معارف حیاتبخش قرآن و اهلبیت علیهمالسلام همگان را فراگیرد.

امروزه با تنوع پیامها و گستردگی شبکههای ارتباطی و ابداع شیوهها و فنآوریهای نوین آموزشی و تبلیغی‚ روش تبلیغ‚ وعظ‚ منبر و خطابه و چهره به چهره در عین غنا و تا›ثیرگذاری ایمانی و رفتاری‚ نیازمند تکمیل و بهرهگیری متناسب از شیوهها و ابزارهای نوپدید تبلیغی است تا بیش از پیش با محوریت مساجد و افزایش نقش مردم به ویژه جوانان; تقویت‚ رشد و ترویج یابد و در ضمن باید از عرصههای: تبلیغ مکتوب‚ تبلیغ رسانهای‚ تبلیغ مجازی و تبلیغ هنری نیز بهره گرفته شود.

مسلماً امری با این اهمیت و پیچیدگی‚ نیازمند تدبیر‚ برنامهریزی دقیق‚ جامع‚ متوازن و حکیمانه است که با همت و مجاهدتی شبانهروزی و صداقت‚ پاکی‚ اخلاص‚ توکل‚ استقامت‚ شرح صدر و شجاعت‚ این غایت ارزشمند با مداومت و اغتنام فرصتها تحقق یابد.

نگاه جدید تبلیغی در معاونت فرهنگی و تیلیغی دفتر تبلیغات اسلامی‚ با لحاظ همه این ابعاد متعامل و دوراندیشانه بوده و سوگیری برنامهریزیها‚ مدیریت‚ اجرا و سامان تمامام سازوارهها و تحولات امور تبلیغی‚ در این مسیر بوده است; لیکن آنچه به انجام رسیده‚ با همه نتایج مبارکی که حاصل آمده‚ تنها بخش کوچکی از مهندسی جامع نظام تبلیغ دینی و صورتبندی کلانی بوده است که با محدویتهای موجود‚ امکان انجام یافته – که برخی از نتایج حاصل شده و بسیاری از نتایج آن در پیش روست که انشاءاللّه با پیگیری این رویکرد جدید‚ ثمرات ارجمند و تا›ثیرگذار آن رخ خواهد نمود. آنچه پیش روست‚ گزارشی اجمالی است از فعالیتهای معاونت فرهنگی و تبلیغی در دوره جدید که طی سه سال و نیم فعالیت در راستای تحقق رسالت بزرگ تبلیغ دینی به انجام رسیده است … .

محور اول:

طرحهای مطالعاتی

فرهنگسازی بر پایه قرآن و معارف اهلبیت علیهمالسلام و معرفی و ترویج زندگی دینی در راستای تربیت اسلامی نسلها به عنوان اصلیترین ما›موریت معاونت فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علیمه قم‚ مستلزم حرکتی دقیق‚ علمی و مبتنی بر شناخت موœœلفههای ضروری در امر ترویج و تبلیغ دین میباشد. از این رو این معاونت با اولویتبندی نیازهای مطالعاتی‚ طرحهایی را برای شناخت علمی زیر ساختها و پیش نیازهای تبلیغ دینی و تدوین راهبردهای پیامرسانی و فرهنگسازی دینی در دستورکار خود قرار داده است که با آنها آشنا خواهیم شد.

بررسی عوامل ثبات و تغییر فرهنگی

فرهنگ‚ میراث هزاران سال کار و تلاش فکری‚ هنری و صنعتی نسلهای گذشته یک ملت است. هر نسلی اندوختههای فرهنگی و تجارب زندگی خویش را با شیوههای گوناگون به نسل بعدی منتقل میکند‚ فرهنگ چگونه زندگی کردن را به مردم میآموزد‚ اندیشهها و رفتارها را جهت میدهد‚ روابط میان افراد‚ طبقات و اقشار گوناگون جامعه را تنظیم میکند و حتی نزاعها و درگیریهای قومی و ملی را نیز تحت قاعده در میآورد و حدود و ثغور آن را مشخص میکند. در واقع‚ فرهنگ و فضای فرهنگی چونان فضا‚ اطراف ما را کاملاً احاطه کرده و ما در تمام صحنههای حیات فردی و اجتماعی خود‚ آن را لمس کرده و از آن تا›ثیر میگیریم.

مطالعه و بررسی علل و عواملی که موجب میشود یک فرهنگ در طول قرنهای متمادی‚ یکنواخت و دست نخورده باقی بماند و دست خوش تغییر و تحول قرار نگیرد و یا به سادگی و اندک تحولی تغییر یابد‚ هم چنین بررسی سهم عوامل داخلی در مقایسه با عوامل خارجی در ثبات و تغییر فرهنگها و رابطه میان آنها با تغییر خودباوری فرهنگی و نفس بررسی خود باوری فرهنگی و عوامل‚ مکانیسمها و فرآیند تغییر و تحول آن‚ از ضروریات مورد نیاز در فعالیتهای فرهنگی میباشد.

بررسی عوامل افزایش مشارکت مردمی در تبلیغ

مردم موœمن و مسلمان کشور ما به شعائر اسلامی اهتمامی خاص دارند و به صورت خود جوش در سطحی گسترده اقدام به تشکیل جلسات مذهبی مینمایند. این جلسات در واقع حجم وسیعی از مشارکتهای مردمی را در امر تبلیغ در برمیگیرد و بستر مناسبی برای تبیین آموزههای انسانساز اسلام و مسائل دینی است.

بررسی‚ مطالعه و شناخت عواملی که مشارکت مردمی را کاهش میدهد و متقابلاً عواملی که باعث افزایش مشارکت مردمی هم در بعد مادی (تا›مین هزینههای تبلیغ) و هم در بعد معنوی (حضور پر رونق در عرصههای تبلیغی) میشود‚ برنامه ریزان تبلیغی را در بهبود روشها و ساز و کارهای تبلیغی در جهت توسعه عرصه تبلیغ و افزایش شعاع و عمق پیام رسانی دینی یاری میکند.

طبقهبندی پیامهای دینی

و بررسی میزان اهتمام به آنها

مبلّغان دینی باید با انواع پیامهای دینی و میزان اهمیت آنها از نگاه دینی‚ آشنایی پیدا کنند و به آن احاطه داشته باشند تا بتوانند متناسب با شرایط زمان‚ مکان و مخاطبان‚ پیام مناسب را گزینش نموده‚ با به کارگیری شیوهها و ابزارهای مناسب در خصوص انتقال آن اقدام نمایند.

از سوی دیگر‚ میزان اهتمام به پیامهای دینی در بین مبلّغان در پیام رسانی و در بین مخاطبان در پایبندی و رفتار بر پایه ارزشها و آموزههای دینی در یک سطح نیست. از این رو بررسی میزان اهتمام در هر دو سوی پیامرسانی‚ مقدمهای است برای هدایت فعالیتهای تبلیغی و ظرفیتسازی تبلیغی در جهت پوشش دادن به پیامهای دارای اولویت و پیامهایی که در مناسبتهای تبلیغی کمتر مجال مطرح شدن پیدا کردهاند.

روششناسی نیازسنجی تبلیغ

برآورده کردن و پاسخگویی به نیازها و خواستههای مخاطبان‚ فصل مشترک بسیاری از فعالیتهای اقتصادی‚ اجتماعی و فرهنگی در جوامع میباشد. بدین منظور روشهای مختلفی متناسب با موضوع فعالیت‚ برای سنجش نیازها طراحی و اجرا شده است‚ که برخی از این روشها‚ عمومی و برخی دیگر‚ ویژه آن موضوع یا زمینه خاص میباشند.

تبلیغ با محوریت ارائه محتوای متناسب و مورد نیاز مخاطبان‚ مستلزم شناخت کافی و مناسب از نیازهای آنان است. معمولاً تا کنون هرکس بر حسب ذوق و سلیقه خود و شرایط تبلیغی که در آن واقع شده‚ نسبت به تشخیص نیازها و محتوای پاسخگو به این نیازها اقدام نموده است. وجود سوœالات بدون جواب و شبهات گوناگون در اذهان مخاطبان و هم چنین در برخی موارد‚ اذعان مخاطبان مبنی بر عدم کفایت محتوای ارائه شده‚ اولاً: نشان دهنده کافی نبودن محتوای ارائه شده است و ثانیاً : نشان میدهد مبلّغ شناخت لازم و کافی از نیازها و خواستههای مخاطب نداشته است.

با چنین شرایطی پتانسیلهای زیادی از مبلّغان نیز صرف امور تکراری و مشابه گردیده که بیشتر متکی بر توانمندیهای فردی آنهاست. لذا به منظور اطلاع جامع و کامل از نیازها و خواستههای تبلیغی مخاطبان که نیازهایی چند بعدی است‚ ضرورت دارد نسبت به روششناسی نیازسنجی تبلیغ و شناسایی نیازهای تبلیغی مخاطبان توسط نهادها و مجموعههای تبلیغی اقدام گردد تا اولاً: مبلّغان اطلاع مناسبی از این نیازها داشته باشند و ثانیاً: بتوانند نیروی بیشتری را در جهت تا›مین نیازهای مخاطبان صرف نمایند.

گونهشناسی مخاطبان

امروزه ارائه هرگونه کالا و خدمتی در جوامع‚ نیازمند شناخت مشتری‚ مخاطب و نیازهای آنان میباشد. در مدیریت تبلیغ دینی نیز توجه به گونههای مخاطبان و برآورده ساختن نیازهای آنان‚ از ضروریات است. باید توجه داشت که نقش دین در زندگی انسان قابل مقایسه با هیچ کالا یا خدمت دیگری نمیباشد.

ارتباط گسترده دین با اجزای زندگی دنیوی و اخروی انسان سبب میگردد که لزوماً مخاطبان به نیازهای خود در همه زمینههای مادی و معنوی آگاهی کامل نداشته باشند‚ اما نسبت به مواردی که شناخت دارند ضروری است مطالعات انجام شود و با مد نظر قرار دادن آنها بهترین و مناسبترین ترکیب از روشهای تبلیغ و ترویج دین ارائه گردد.

گونهشناسی مخاطبان تبلیغ دینی در واقع دستهبندی مخاطبان با نظربه نیازهای آنان است. به طور طبیعی محصول این تحقیق‚ طبقهبندی مخاطبان بر اساس ویژگیهای مورد نیاز خواهد بود. ضمن این که این نتایج در برنامه ریزیهای تبلیغ دینی کاربرد داشته و موجب افزایش اثر بخشی و بهرهوری آن خواهد بود.

سبکشناسی تبلیغ سنتّی

تبلیغ سنتّی (تبلیغ به روش منبر‚ وعظ و خطابه)‚ یکی ازمهمترین روشهای تبلیغ دینی از صدر اسلام تاکنون بوده که همچنان اهمیت و تاثیرگذاری خود را حفظ کرده است‚ تا آن جا که اکنون این روش‚ سنتّی حسنه در میان مسلمانان محسوب میگردد.

یکی از موضوعات اساسی در عرصه تبلیغ‚ سبکشناسی تبلیغ سنتّی است که به عنوان موضوع پژوهش مستقلی مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است.

سبکشناسی در واقع عنوانی برای گردآوری‚ بازشناسی و دستهبندی سبکهای متفاوتی است که از سوی مبلّغان و خطبای موفق و صاحب نام در عرصه تبلیغ سنتّی به کار گرفته شده است; هرچند ممکن است تاکنون تحت عنوان سبک خاصی مطرح نشده باشند. به عبارت دیگر میتوان گفت با مطالعه‚ بررسی و استخراج علمی موœلفههای خاص تبلیغی هرکدام از نخبگان تبلیغ دینی‚ میتوان به سبکهای متفاوتی رسید که با انتقال و تبیین آن در بین عموم مبلّغان‚ بر میزان تا›ثیرگذاری تبلیغ افزوده میشود.

مسلّماً محصول چنین پژوهشی میتواند یافتهای ارزشمند برای ارتقای بهرهوری تبلیغ سنتّی محسوب گردد.

جریانشناسی فرهنگی معاصر

در انجام صحیح پیامرسانی دینی‚ شناخت دشمنان و رقبا از ضرورتهای اولیه است. در عرصه عمومی کشور طیفهای مختلف عقیدتی و فرهنگی متعددی فعال هستند که متا›سفانه در سالهای اخیر تعداد قابل توجهی از ایدئولوژیهای غیر بومی از ورای مرزها برشمار این طیفها افزوده شده و توانستهاند در بین مردم و خصوصاً جوانان نفوذ کنند.

شناخت این طیفها با رویکرد فرهنگی و تبلیغی‚ موضوع این پژوهش را تشکیل میدهد و با توجه به کاربردی بودن آن و گستردگی حوزه مطالعاتی آن‚ به صورت فازبندی شده و مرحله به مرحله لازم است انجام شود.

مرحله اول آن‚ شناخت گروههای صوفیه با عنایت به تنوع‚ پراکندگی و روشهای جدید آنها تعریف شده است.

بررسی شیوههای تبلیغ غیر مستقیم

تبلیغ غیر مستقیم در واقع تبلیغی است که پیام دینی در آن به صورت غیر مستقیم به مخاطب القا میشود. این نوع تبلیغ به دلیل عمق نفوذی که در مخاطب دارد‚ شیوهای موفق و قابل توجه در امر تبلیغ قلمداد میشود.

اما به راستی تبلیغ غیر مستقیم پیامهای دینی چه ابعاد و مسائلی را در برمیگیرد

ضرورت طرح این سوœال در این نکته نهفته است که شناخت هرچه بیشتر روشهای غیر مستقیم در پیام رسانی دینی‚ خود فتح بابی است برای اصلاح روشهایی که شاید در دنیای امروز نتواند همه مخاطبان را تحت پوشش قرار دهد و مهمتر این که جوابگوی روحیات مخاطبان عصر رسانه نیست. از این رو معاونت فرهنگی تبلیغی با توجه به اهمیت موضوع آنرا در قالب طرحی پژوهشی تعریف و دنبال نموده است.

شناسایی‚ بررسی و بومیسازی روشهای تبلیغ

امروزه در زمینههای مختلف از تبلیغ و روشهای تبلیغی بهرهگیری میشود. گروهها و بخشهای مختلف از گذشته تا حال از تبلیغ در عرصههای تجاری‚ اقتصادی‚ سیاسی‚ رسانهای‚ دینی و مذهبی و… استفاده کردهاند. روشهای به کار رفته در زمینههای مختلف در عین تفاوت و داشتن ویژگیهای خاص آن زمینه‚ دارای یک سری اشتراکات نیز میباشند که این اصول مشترک قابلیت بهکارگیری در همه زمینههای تبلیغی را دارد.

به منظور بهرهگیری کامل از این اصول و همچنین تجربیات و مطالعات صورت گرفته در زمینههای دیگر لازم است پس از مطالعه و شناسایی آنها در قالب یک طرح مطالعاتی‚ محتوای به دست آمده متناسب با مبانی و چگونگی تبلیغ مد نظر بومیسازی شود.

ایران نمای فرهنگی

ویژگیهای منحصر به فرد کشور پهناور ایران از جمله دیرینگی تاریخی فرهنگی‚ تنوع آب و هوایی و اقلیم شناختی‚ موقعیت راهبردی به عنوان چهار راه جهان و…وضعیت و شرایطی را برای این کشور به وجود آورده است که از جمله آنها تنوع فرهنگی برای مردم این سرزمین است.

دفترتبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در راستای تحقق اهداف والای خود و انجام وظایفش‚ لازم است که با ویژگیهای فرهنگی‚ اقتصادی‚ اجتماعی و سیاسی بخشهای مختلف کشور آشنا باشد و با شناخت درست و دقیق از آنها و مردم آن نواحی‚ اقدام به برنامه ریزی فرهنگی نماید و مبلّغان را با توجه به نیازهای جامعه‚ آموزش داده و محتوای تبلیغ‚ را بر اساس نیازهای موجود در مناطق‚ تهیه و تا›مین کند. اعزام مبلّغان نیز باید با شناخت دقیق و متناسب با نیازهای مردم مناطق مختلف کشور باشد. بدون شناخت ویژگیهای اقتصادی‚ اجتماعی‚ سیاسی‚ تاریخی و مذهبی نواحی کشور‚ اعزام مبلّغان‚ آموزش آنها و سایر فعالیتهای فرهنگی و تبلیغی نیز اثرات مطلوب و چندانی نخواهد داشت.

آسیبشناسی تبلیغ

آسیبشناسی عرصههای تبلیغ دینی

یکی از مهمترین بخشهای تبلیغات دینی‚ همان تبلیغات سنتّی است که از سالیان دور در کشور ما جریان داشته و اکنون هم تقریباً بر همان منوال ادامه دارد. در تبلیغات سنتّی نیز دو عامل زمان و مناسبتهای تبلیغی و نیز مکانهایی که معمولاً این تبلیغات در آنها انجام میشود نقشی مهم در اثر گذاری تبلیغی دارند. در این میان گاهی به این دو عامل مهم آسیبهایی وارد آمده است و به همین دلیل میزان اثرگذاری مثبت این نوع تبلیغ را کاهش داده و یا موجب پیدایش برخی آثار منفی گشته است.

شناسایی آسیبهای وارده از دو جهت زمان و مکان در تبلیغات دینی سنتّی میتواند یکی از اقدامات لازم برای توسعه و تعمیق آثار تبلیغات دینی در کشور باشد.

آسیبشناسی گونهشناسی مبلّغان

در هر سازمانی‚ بهرهمندی از نیروهای مناسب و با بهرهوری بالا در جهت ایفای رسالت و اهداف آن یک مزیت استراتژیک محسوب میگردد. برخورداری از یک سازمان تبلیغ دینی موفق در جهان معاصر‚ نیازمند توجه و دقت هرچه بیشتر بر شناخت سازمان از خود و محیط فعال در آن میباشد. در تبلیغ سنتّی دین‚ مبلّغان جایگاه ویژه و ممتازی دارند‚ بخصوص از آن رو که عموماً این تبلیغ به شکل چهره به چهره (مبلّغ و مخاطب) است. شرایط مبلّغ در نگاهی فردی اعم از شرایط سنّی‚ جنسی‚ تحصیلی‚ خانوادگی‚ سابقه و… به طور مستقیم بر امر تبلیغ موœثر بوده و میباشد. هم چنین شرایط مبلّغان در نگاهی جمعی و سازمانی اعم از تعداد‚ ترکیب‚ تحصیلات‚ سوابق‚ آموزشهای تخصصی‚ کاربردی‚ ارزیابی‚ شرایط ارتقا و… میتواند حائز اهمیت باشد. لذا به منظور افزایش بهرهوری فردی‚ جمعی و سازمانی تبلیغ‚ مطالعه آسیبشناسی تبلیغ سنتّی دین با عنایت ویژه به مبلّغان صورت میپذیرد.

آسیبشناسی روشهای تبلیغ دینی

در ایران‚ پس از اسلام‚ سخنوری منبری با هدف تبیین کلام الهی و تعلیمات پیامبر و ائمه هدی علیهمالسلام جایگاه ویژهای پیدا نمود و تا زمان حال نیز مهمترین شیوه انتقال مفاهیم دینی در میان مردم به شمار میرود. اما با توجه به شرایط جامعهشناختی و روانشناختی عصر کنونی و ورود ابزارهای مختلف تبلیغی مانند رسانههای جمعی‚ مطبوعات‚ هنر‚ تنوع زبان و همچنین شیوههای متنوع و بدیع یادگیری و توجه جدی به مقوله مخاطبشناسی و تقسیمبندی مخاطبان به گروههای سنّی‚ جنسی‚ تحصیلی‚ فرهنگی و اجتماعی‚ به نظرمیرسد روشهای تبلیغ متداولِ دینی اثر بخشی کافی را نداشته باشد. به همین دلیل در عصری که فنآوری اطلاعات موجب تحولات اجتماعی در سیستم ارتباطات و پیام رسانی شده و موضوعاتی چون جهانیسازی به شدت پیگیری میشود و از طرفی‚ رهبران دینی نیز معتقد به جهانیسازی حکومت اسلامی میباشند‚ ضرورت دارد نسبت به مطالعه و بررسی روشهای انتقال مفاهیم دینی اقدام گردد.

این پژوهش به میزان تا›ثیرگذاری و ضریب نفوذ روشهای سنّتی تبلیغِ دین میپردازد.

آسیبشناسی محتوای تبلیغ دینی

در تبلیغ دینی‚ انتخاب هر بخشی از معارف دینی و انتقال آن به مخاطبان‚ نیاز به تسلط زیاد در گزینش مفاهیم دینی دارد. امروزه بسیاری از آسیبها و ناکامیها در تبلیغ دینی به دلیل عدم دقت در گزینش محتوای معارف دینی و نحوه طراحی آن در مقام انتقال میباشد.

تا›مل در محتوای تبلیغ دینی شامل همه روشهای تبلیغی اعم ازآموزشی‚ سخنرانی‚ نوشتاری و حتی فعالیتهای فرهنگی و هنری میشود که صبغه دینی و یا اهدافی در جهت تربیت دینی دارند. از طرفی‚ برای تهیه محتوا‚ به زمانشناسی زمینهیابیهای اجتماعی‚ قدرت تدبیر و تسلط بر مفاهیم دینی در تمام موضوعات معرفتی‚ نیازمندیم. طرح مطالعاتی آسیبشناسی محتوای تبلیغ در واقع پاسخی به این نیازها و ضرورتها است.

آسیبشناسی فرآیند اجرایی تبلیغ

این فرآیند مراحلی را شامل میشود که مبلّغ محترم برای انجام تبلیغ به مناطق مختلف در کشور اعزام شده و به فعالیت تبلیغی پرداخته و سپس به دفتر تبلیغات مراجعه میکند.

شناخت و بررسی این فرآیند به منظور شناخت آسیبهای موجود میتواند در افزایش کیفی و کمّی تبلیغ دینی بسیار موœثر باشد. مراحل جذب‚ اعزام‚ نگهداری‚ توانمندسازی و در نهایت بازنشستگی مبلّغان شامل این موضوع است. با شناخت صحیح و رفع این آسیبها میتوان از این مراحل به نحو شایستهتری در تبلیغ سنتّی بهره گرفت.

محور دوم:

پاسداری از مکتب

با توجه به فعالیت مستمر و فزاینده جریانهای مختلف فکری و ایدئولوژیکی‚ خصوصاً فرقهها و مکاتب وارداتی و انحرافی که در راستای تهاجم فرهنگی بلکه به عنوان لایه اصلی و زیربنایی تهاجم فرهنگی در اقصی نقاط کشور فعالیت میکنند‚ ضرورت یک برنامه سازمان یافته‚ هوشمند و مبتنی بر اصول و مبانی دقیق علمی و براساس رویکرد پاسداری از ارزشهای اسلام ناب محمدی و آموزههای مکتب اهلبیت علیهمالسلام در جهت خنثیسازی تا›ثیرات تبلیغات مسموم این جریانها‚ بر همگان روشن است.

معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم‚ سامانهای را برای اجرای این برنامه تعریف و تدوین کرده است که با شناخت نوع‚ حجم‚ اولویت و شیوههای تبلیغی فرهنگی دشمنان‚ ساز و کارهای لازم را برای مقابله با هریک از جریانهای معاند‚ طراحی و اجرا میکند.

در این سامانه‚ آموزش و سازماندهی گروهی از مبلّغان در چارچوب سیاست تخصصیکردن تبلیغ ‚ جهت دهی به تبلیغ نوشتاری ‚ فعالسازی گروههای فرهنگی (شامل دانشگاهیان‚ دبیران و جوانان علاقه مند به فعالیتهای فرهنگی – دینی)‚ تعریف راهبردهای اقدامی در برابر فعالیتهای تهاجمی دشمن و… پیشبینی شده است.

فعالسازی این سامانه‚ به میزان اهتمام اولیای امور و پشتیبانی معنوی و مادی از این طرح‚ بستگی دارد.

بخشی از این برنامه‚ در برابر برخی از فعالیتهای تفرقه افکنانه در یکی از استانهای کشور در حال اجرا است و بخشهای دیگری نیز آماده اجرا میباشد.

محور سوم:

فرهنگ سازی بر پایه آموزههای دینی

بیان آموزههای دینی به مردم و تبیین آن در جهت اسلامی شدن جامعه و تعمیق و گسترش ارزشهای دینی‚ امری بسیار مهم و کلیدی است‚ لکن مادامی که ارزشها و آموزههای دینی به سمت نهادینه شدن در جامعه پیش نروند‚ تا›ثیر تبلیغ دینی پایدار نمیماند. از این رو فرهنگسازی بر پایه آموزههای دینی‚ یکی از زیر بناییترین وظایف دستگاههای فرهنگی کشور به خصوص دفتر تبلیغات اسلامی است که مورد توجه جدی معاونت فرهنگی و تبلیغی در دوره جدید قرار گرفته است. این مقوله بیش از هرچیز نیازمند برنامهریزیهای دقیق و راهبردی است که بتوان با تحقق یافتن آنها به بستر مناسبی برای تا›ثیرگذاری فرهنگی بیشتر و نهایتاً فرهنگسازی نایل شد.

بدیهی است شناخت مسئله و ابعاد آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. از سوی دیگر‚ عوامل و موœلفههای حیاتی در فرهنگسازی باید مورد بررسی و تا›مّل جدی قرار گیرند‚ چرا که هرگونه برنامه و تصمیمی‚ زمانی موفق خواهد بود که حداقل در برگیرنده عناصر حیاتی و الزامات برنامهای باشد. از این رو مجموعهای از فعالیتها برای رسیدن به این مهم تعریف شده که بخشی ازآنها به این شرح است:

تدوین منشور و نظام جامع تبلیغ

عدم همآهنگی در مجموعه فعالیتهای موجود در عرصههای مشابه معمولاً باعث کاهش بهرهوری میگردد. این عدم همآهنگی میتواند به واسطه کمیت و کیفیت اهداف مد نظر و یا چگونگی انجام فعالیتها برای حصول به اهداف تعیین شده باشد.

در حال حاضر با توجه به فعالیت بخشهای مختلف در امر تبلیغ دینی‚ اشتراک مخاطبان این بخشها‚ وجود فعالیتهای مشابه و موازی‚ عدم فعالیت کافی در برخی بخشهای مورد نیاز و جدید باعث به هدر رفتن برخی منابع در سطوح سازمانی و ملی شده است.

نظر به تدوین چشم انداز بیست ساله نظام جمهوری اسلامی ایران و لزوم همآهنگی فعالیتهای گوناگون و به خصوص فعالیتهای فرهنگی‚ ضرورت دارد که وحدت و همآهنگی نظری و عملی در سطح کلان کشور در فعالیتهای تبلیغ دینی مد نظر قرار گیرد.

برای حصول به چنین مرحلهای منشوری جامع در نظام تبلیغ دینی در کشور و نظام جامع تبلیغ دینی در مجموعه دفتر مورد نیاز است; منشوری که شامل دو بخش مباحث نظری و مباحث برنامهای و عملیاتی و نظام جامعی باشد که درون دادها‚ برون دادها و فرآیندهای تبلیغی را در بر میگیرد.

احیای آداب و سنن اسلامی

در شرایط امروز جامعه که مرزهای فیزیکی و جغرافیایی در عرصه فرهنگ واندیشه به نوعی از میان برداشته شده است و جامعه اطلاعاتی هجمه گستردهای از اندیشهها‚ مکاتب واشکال گوناگونی از الگوهای زیستن را روانه زندگی انسان امروزی نموده است جا دارد بسیار بیشتر از گذشته در اندیشه باز شناسی‚ تبیین‚ تبلیغ و ترویج الگوهای رفتاری اسلام همت گماشت.

دفتر تبلیغات اسلامی بر اساس ما›موریت خود که دربردارنده فرهنگسازی است این مسئله را به عنوان سرفصلی مهم در دستور کار خویش قرار داده است.

بدیهی است حرکت به سوی ترویج آداب و سنن اسلامی‚ آن هم به صورت برنامهای منسجم و جامع‚ نیازمند مطالعات و زمینهسازیهای جدی و اساسی است که بخشی از آن‚ بازشناسی الگوهای رفتاری در سنّت اسلامی است. با اهتمام و پیگیری دفتر تبلیغات اسلامی‚ احیای آداب و سنن اسلامی به عنوان یک بند از برنامه توسعه در سند برنامه چهارم آمده و تدوین طرح و آیین نامه اجرایی آن برای سال اول از تکالیف این دفتر مقرّر شده و پایان یافته است.

نظاموارههای فرهنگی

نگاه جامع‚ ژرفاندیش و تحلیلی به موضوعات اساسی دین‚ مجموعهای از نظاموارهها را در نظام کلی دین ضروری میکند که ارتباطی کاملاً حساب شده و سیستمی با یکدیگر و سایر موضوعات زندگی انسان دارند. شناخت سیستم کلی دین با چنین رویکردی مبتنی بر شناخت و ترسیمی جامع از نظاموارههای درون دینی و تعیین چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر و سایر موضوعات اساسی حیات انسانی است.

در بعد تبلیغ و ترویج جامعیت دین نیز سخت به این کنکاش حیاتی نیازمندیم. تدوین نظاموارههای فرهنگی به عنوان عناصر اصلی درون دینی‚ اینک به همت معاونت فرهنگی تبلیغی تحقق یافته و در آغاز راه است.

ما براین باوریم که فرهنگسازی در مورد هریک از اصول ارزشی دین وقتی امکان پذیر میشود که تمامی فعالیتهای متنوعِ پیرامون آن اصل‚ از وحدت هدف و انسجام و هم بستگی برخوردار باشد که از آن به نظامواره تعبیر کردهایم. در اولین گام‚ تدوین نظامواره مهدویت با توجه به مزیت نسبی دفتر تبلیغات اسلامی در این زمینه‚ مد نظر قرار گرفته است.

نظامواره فرهنگ مهدویت

شایسته است با نگاهی منسجم و همه جانبه و با درک شرایط‚ از یک سو به شناسایی فرصتها‚ توجه به تهدیدها و تاملی فرا بخشی و بر اساس تعمق در فرهنگ و باور داشت مهدوی و از سوی دیگر به کارگیری تجارب و اندوختههای حضور در عرصههای تدبیر و اجرا‚ رایزنی و بررسیهای میدانی و چهره به چهره اقدام نمود تا طرحی نو و جامع فراهم گردد و از ره آورد این اقدام‚ تعاریف‚ اصول‚ بایدها و نبایدها و حدود و ثغور روشن شود. این طرح در راستای پرداختن به این مهم‚ با چشم اندازی رسالت مدار به فرد و جامعه با نگاه اجرایی تحت عنوان نظامواره مهدویت طراحی گردیده است.

محور چهارم:

بهسازی نظام تبلیغ

یکی از مهمترین فعالیتهایی که معاونت فرهنگی و تبلیغی در دوره جدید بسیار به آن توجه نشان داده‚ بهسازی نظام تبلیغی است.

خاستگاه این مسئله‚ دقیقاً ضرورتی است که به شدت در تمام مراحل و فرآیندهای تبلیغی نسبت به بهسازی و کارآمدی بیشتر‚ احساس میشود. شاید بتوان این ضرورت را در گزارههای زیر به تصویر کشید:

نیاز به اصلاح شیوههای سنتّی فرآوری‚ انتقال وتبیین پیامهای دینی; مطالبات نظام و رهبری از سیستم تبلیغی; افزایش شمار مخاطبان و مطالبات مردمی از سیستم تبلیغی; نیازهای روزافزون فرهنگی تبلیغی در جامعه و تنوع موضوعات مورد نیاز; تهاجم فرهنگی از ناحیه فرهنگ غرب و لزوم مقابله با آن و فعالیت فرهنگی تبلیغی متناسب با رقابتهای موجود در این عرصه.

با توجه به این گزارهها و واقعیتهای موجود در عرصه تبلیغ دینی‚ معاونت فرهنگی و تبلیغی طرحهای مهم و زیر بنایی را همراه با برنامهها و طرحهای زود بازده در دستور کار خود قرار داده که با این فعالیتها بیشتر آشنا خواهیم شد.

بهسازی نظام تبلیغ

در راستای بهسازی نظام تبلیغ در دوره جدید اقدامات زیر صورت پذیرفته است:

۱. تشکیل شورای فرهنگ و تبلیغ; ۲. سمتا (سامانه مدیریت تبلیغات اسلامی); ۳. گروه تکنولوژی تبلیغ; ۴. حمایت از ایدههای نو و ابتکارهای تبلیغی; ۵. آموزشهای کلاسیک (حضوری) مبلغان; ۶. نشستها و همایشهای علمی – کاربردی تبلیغ; ۷. گردهمآیی بزرگ مبلغان در دوره جدید ۸. نشستهای علمی – کاربردی تبلیغ ویژه همسران مبلّغان; و مبلّغان بومی استانها; ۹. اصلاح طبقهبندی مبلّغان; ۱۰. گسترش همکاری و مشارکتهای دفتر( معاونت فرهنگی و تبلیغی) با سایر دستگاهها; ۱۱. اعزام نخبگان; و نظرسنجی از مبلّغان و صاحبنظران در خصوص جذب و گزینش مبلّغان; ۱۲. دیدار مسوœلان دفتر با مبلّغان و خانوادههای آنها; ۱۳. تقدیر از همسران مبلغان; ۱۴. اولین نکوداشت برترینهای تبلیغ در عرصه منبر و خطابه و رسانه(صدا و سیما) ; ۱۵. دوّمین نکوداشت برترینهای تبلیغ در عرصه جوانان و …

تشکیل شورای فرهنگ و تبلیغ

شورای فرهنگ و تبلیغ‚ عالیترین مرجع سیاستگذاری‚ بررسی و نظارت بر فعالیتها و برنامههای فرهنگی و تبلیغی است.

این شورا در دوره جدید‚ تا›سیس شده و تا زمان تنظیم این گزارش‚ هشتاد جلسه برگزار کرده که در آنها به مسائل مختلف رسیدگی شده و طرحها و برنامههای پیشنهادی به تصویب رسیده است.

برخی از مصوبات این شورا عبارت است از:

۱. آیین نامه داخلی و سرفصلهای وظایف شورا; ۲. چارچوب و نحوه برگزاری نشست آسیب شناسی تبلیغ; ۳. محورهای پنج گانه پروژه های آسیب شناسی تبلیغ.تشکیل کمیته راهبردی مطالعات و تحققات و موضوعات سیاستگذاری در دبیرخانه;۴. برگزاری آیین تجلیل از مبلغان برتر; ۵ . تشکیل کمیته تدوین طرحنامه نظام جامع تبلیغ دینی و منشور تبلیغ دینی; ۶. تامین نیازهای دبیرخانه شورا (نیروی انسانی‚ مکان و امکانات); ۷. تعیین اولویت های سیاستگذاری از سوی دبیرخانه; ۸. بررسی آموزشهای تبلیغی و تهیه طرح جامع آموزش مبلغان; ۹. بررسی وضعیت مشارکت دفتر با سایر نهادها; ۱۰. طرح تقویت مشارکت های مردمی در عرصه تبلیغات دینی; ۱۱. طرحهای توسعه و تداوم ارتباط مبلغین با دفتر‚ اعزام گروهی و حمایت از گروهها و تشکلهای فعال در عرصه تبلیغ; ۱۲. طرح تبلیغ مجازی و رسانهای; ۱۳. طرح سمتا; ۱۴. طرح حمایت از ایدههای نو; ۱۵. تقویت ساختار رهتوشه راهیان نور و …

سامانه مدیریت تبلیغات اسلامی (سمتا)

سمتا پروژهای است برای ساماندهی مدیریت تبلیغات اسلامی که با توجه به ضرورتهایی همچون: ۱. گستردگی عرصه تبلیغ در اقصی نقاط کشور; ۲. تنوع فراوان نیازهای تبلیغی; ۳. شمار رو به افزایش مبلّغان; ۴. تعدّد مراکز اعزام در دستگاهها و نهادهای حوزوی‚ دولتی و مردمی.

گوناگونی مخاطبان و نوسانات شدید در باورداشتهای دینی در جامعه; ضرورت انتقال تجارب مبلّغان موفق به نسلهای جدید و مبلّغان جوان; نیاز به ساماندهی محتوای تبلیغ و پیامرسانی دینی; ضرورت شناخت و تعامل دائمی و دو سویه بین مبلّغان و دستگاه اعزام کننده; ضرورت تلاش یکپارچه برای زدودن افراطها و تفریطها و رواج خرافات; نیاز مبلّغان به پشتیبانی علمی در پاسخگویی به نیازها و سوœالات اقشار مختلف مردم; ضرورت سرعت بخشیدن به فعالیتهای تبلیغی و … تدوین و استقرار این سامانه را اجتناب ناپذیر کرده است که مدیریت همه نیازهای تبلیغی را به صورت کارآمد‚ پویا‚ روزآمد‚ علمی و با ضریب اطمینان بالا و امکان ارزیابی‚ بازخوردگیری و اصلاح و هدایت و توسعه‚ امکان پذیر نماید. سمتا (سامانه مدیریت تبلیغات اسلامی) با این هدف تدوین شده و به زودی سیستم آن در فضای مجازی و به صورت شبکهای در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم استقرار مییابد.

وضعیت پروژه سمتا

این پروژه مراحل مطالعاتی خود را طی نموده و طرح تفصیلی آن آماده عملیات اجرایی است.

طبق طرح تفصیلی سمتا‚ نخستین فاز آن که فازآزمایشی است‚ شامل محورهای زیر میباشد:

تا›مین محتوایی تبلیغ و مبلّغان (که از طریق مکانیسم ایجاد چرخه تولید‚ اعتبارسنجی و عرضه دیتاهای تبلیغی صورت خواهد گرفت);

ایجاد بستر مطالعاتی و تحلیلی برای مدیریت تبلیغ (که از طریق مکانیسم ایجاد بانکهای مناطق و ایجاد چرخه تولید و تحلیل اطلاعات صورت خواهد گرفت);

اینترنتی شدن فرآیندهای اعزام و تبلیغ (که با ایجاد سرویس اینترنتی و هوشمند ثبتنام و سهمیهبندی اعزام در سیستم صورت خواهد گرفت);

توسعه کاربری اینترنت در مدیریت تبلیغ و در میان مبلّغان (که از طریق کلیّت سیستم سمتا قابل حصول خواهد بود).

فعالیتهای انجام شده در سمتا در بخشهای مختلف خلاصه میشود:

۱. طراحی فرآیند اجرایی طرح سمتا از حیث زمان و هزینه و گروههای مجری; ۲بانک اطلاعات محتوایی; شامل: شناسایی‚ انتخاب روش اجرایی‚ گردآوری و بازآفرینی منابع و متون مختلف (نشریات فرهنگی و تبلیغی معاونت‚ سلسله کتابهای رهتوشه و سایت بلاغ

گروه تکنولوژی تبلیغ

تبلیغ دینی با تمام قدمت و جایگاه ویژه خود آن طور که بایسته و شایسته آن میباشد بازخوانی علمی نشده و صرفاً در برخی موارد خاص در آن دقت علمی صورت گرفته است. درحالی که امروزه حرکت سیستمها و بالندگی آنها بر پایه فنّاوریهایی کاملاً علمی و حساب شده میباشد.

بررسی و مطالعه تبلیغ و احصای سیاستها‚ روشها‚ ابزارها و استخراج استانداردهای لازم در جهت کارآمدی و تا›ثیرگذاری بیشتر میتواند منجر به دستیابی به فناوری تبلیغ دینی گردد. این فناوری با داشتن تمام مشخصات یک علم و دانش خاص میتواند بستر مناسبی را برای توسعه و بهرهوری ایجاد کند. ضرورت پیگیری و انجام فرآیندهای مورد نیاز برای دستیابی به چنین فناوری مهمی‚ دفتر تبلیغات اسلامی را برآن داشته تا با ایجاد گروهی ویژه در دفتر مطالعات و برنامهریزی فرهنگی تبلیغی گامهایی جدی در این زمینه بردارد.

فعالیتها

گروه تکنولوژی تبلیغ‚ با افقی کاملاً نو‚ فضایی بکر و اهدافی ارزشمند و ضروری روبروست.

از آنجا که شفافیت موضوع‚ نیاز اولیه هرگونه فعالیت و برنامه ریزی است‚ این گروه اولین گامها را در راه ترسیم تصویری مشخص از تکنولوژی تبلیغ دینی برداشته است. برخی از فعالیتهای انجام شده در این گروه عبارت است از:

الف) فعالیتهای تحقیقی:

۱ترسیم فرآیندهای اولیه برای دستیابی به نیازهای مفهومی; ۲آغاز فرایند مطالعات و تحقیقات; ۳تهیه لیست موضوعات; ۴جستجو و گزینش مقالات مرتبط با موضوعات; ۵تشکیل بانک اطلاعات متناسب با نیازهای گروه; ۶تهیه بانک نرم افزاری تکنولوژی تبلیغ برای ثبت دادهها و مدیریت محورهای مختلف فعالیتهای گروه.

ب) فعالیتهای عمومی:

۱برگزاری دو فراخوان برای شناسایی و تجمیع نوآوریهای تبلیغ; ۲انجام مصاحبه با کارشناسان درباره موضوعات تکنولوژی تبلیغ; ۳برگزاری نشستهای تخصصی.

تاکنون پنج نشست تخصصی توسط این گروه برگزار شده است که عبارتند از: ۱عوامل و موانع روانی تبلیغی با حضور دکتر محمد رضا افضلنیا; ۲آسیب شناسی تبلیغ دینی در ایران معاصر با حضور دکتر مهدی محسنیان راد; ۳بررسی جامعه شناختی ساختار تبلیغ دینی با حضور دکتر فرامرز رفیع پور; ۴ساختار مدیریت تبلیغ در واتیکان با حضور دکتر عبد خدایی; ۵کاربرد برنامه ریزی در تبلیغ دینی موœثر با حضور دکتر حسن ملکی.

ج) طراحی آموزش کارگاهی تکنولوژی تبلیغ دینی

حمایت از ایدههای نو وابتکارات جدید تبلیغی

بهرهگیری از اندیشهها و تجارب جدید در هر زمینهای میتواند باعث رشد‚ توسعه و بالندگی شود. شناخت اندیشهها و تجارب فعلی به عنوان اولین گام میتواند شروعی برای برداشتن گامهای بعدی باشد.

در زمینه تبلیغ دین‚ ایدهها‚ اندیشهها‚ روشها و فنآوریهای جدیدی از سوی مبلّغان به صورت فردی و گروهی ایجاد و به کار گرفته شده است. رویکرد جدید معاونت‚ بهرهگیری از توانمندیهای بالقوه و بالفعل موجود در عرصه تبلیغ دین میباشد.

یکی از این توانمندیها‚ توسعه و نوآوری در امر روشهای تبلیغ میباشد که تک تک مبلّغان به نوعی از آن بهره بردهاند‚ ولی ضرورت دارد این موارد‚ شناخته شده و پس از تکمیل آنها نسبت به اشاعه و توسعه آنها در بین سایر مبلّغان دینی اقدام شود. با چنین اقدامی در واقع توانمندیهای مبلّغان ارتقای یافته و بهرهوری تبلیغ نیز افزایش مییابد.

در راستای این حرکت‚ تاکنون در دو مرحله فراخوان نوآوریهای تبلیغ انجام گرفته است که آثار متنوع دریافت شده هم اینک از سوی داوران خبره در حال بررسی میباشد. در این فراخوانها حدود دویست پرونده ابتکارات تنظیم گردیده است که شامل ۳۰۰ عنوان ابتکار و ایده تبلیغی میباشد. این ابتکارات در مرحله نخست با ۱۰ ملاک فنی داوری‚ مورد قضاوت قرار گرفتهاند.

این ابتکارات از سویی بر اساس طبقه سنی مخاطبان شامل گروه کودک‚ نوجوان‚ جوان و بزرگسالان و عمومی میباشند و از سوی دیگر بنا بر قالب تبلیغی در گروههای مختلفی از جمله منبر‚ کلاس‚ پرسش و پاسخ‚ اردو‚ تبلیغ هنری‚ تبلیغ نوشتاری‚ چند رسانهای و… طبقه بندی شده است.

آموزشهای کلاسیک (حضوری) مبلّغان

مسئله آموزش و توانمندسازی علمی – تبلیغی مبلّغان‚ از محورهای اصلی پشتیبانی تبلیغات دینی محسوب میگردد که در سالهای ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ با برنامه ریزی و اجرای معاونت فرهنگی و تبلیغی انجام گرفته است.

از سال ۱۳۸۵ به بعد با تعامل و همکاری میان معاونت فرهنگی تبلیغی و معاونت آموزشی‚ بستر تحقق آموزشهای حضوری فراهم گردید.

این تعامل‚ در قالب معرفی مبلّغان دارای پرونده از سوی این معاونت به معاونت آموزشی و برگزاری دورههای آموزش پودمانی تبلیغ برای آنها جلوهگر شده است.در این دوره یکساله‚ انواع مهارتهای اساسی تبلیغ از حیث محتوا و روش‚ به مبلّغان آموزش داده میشود‚ که مبلّغان شرکتکننده در این دوره در اولویت اعزام قرار خواهند گرفت.

در سال ۱۳۸۵ تعداد ۷۰۰ نفر از مبلغان در دوره پودمانی ثبت نام شده و آموزش دیدند و در سال ۱۳۸۶ هماهنگی لازم جهت معرفی ۱۱۰۰ نفر جهت گذراندن دوره فوق انجام شده است. در این سال چهار گروه از مبلّغان در دوره پودمانی شرکت خواهند نمود: الف) مبلغان ممتاز طرح هجرت. ب) رابطین تبلیغ. ج) مبلّغان جدیدالورود . د) خواهران مبلغه

نشستها و همایشهای علمی – کاربردی تبلیغ

در حال حاضر اطلاعات مورد نیاز مبلّغان در قالب نشستهای علمی – کاربردی در ایام مختلف تبلیغی به آنان ارائه میگردد. با توجه به زمان کوتاه این نشستها و یکسویه بودن برنامههای ارائه شده‚ برای بهسازی کیفی‚ لازم است گامهای اساسی در جهت افزایش سطح آگاهی و توانمندی مبلّغان به صورت عملی برداشته شود. در این راستا معاونت فرهنگی و تبلیغی برآن است تا با برگزاری نشستها و همایشهای علمی – کاربردی تبلیغ برای مبلّغان‚ تواناییهای آنان را با راهکارهای جدید ارتقا دهد. آمار مندرج در صفحههای بعد مربوط به نشستها و همایشهای علمی – کاربردی برگزار شده میباشد.

برخی از موضوعات

همایشها و نشستهای علمی کاربردی

الف) قرآنی

۱. شیوه بهرهگیری از قرآن در تبلیغ; ۲. شیوههای بیان تفسیر به صورت روان و ساده; ۳. چگونگی پاسخ به سوœالات قرآنی; ۴. نکتههای تفسیری.

ب) مباحث فکری و کلامی

۱. مهدویت; ۲. عرفان اسلامی; ۳. اسلام و فمینیسم; ۴. پاسخ به شبهات نهضت حسینی; ۵. وهابیت و مشکلات فکری آن.

ج) اخلاقی و معنوی

۱. سیره عملی پیامبر صلیاللّهعلیهوآله; ۲. نقش اخلاق در تبلیغ; ۳. شیوههای ترغیب به اخلاق حسنه; ۴. شیوههای انذاری ائمه علیهمالسلام; ۵. نقش دعا و معنویت در تبلیغ; ۶. تبلیغ و اخلاق عملی; ۷. پندها و نصیحتهای اخلاقی; ۸. اخلاق مبلغ; ۹. معنویت و عرفان.

د) تربیتی

۱. چگونگی تعامل کارآمد با جوانان; ۲. راهکارهای تقویت معنویت در جوانان; ۳. اصول تربیت; ۴. عوامل فرهنگ گریزی جوانان; ۵. تعادل در تبلیغ و پرهیز از افراط و تفریط در دعوت به دین; ۶. الگوهای تربیتی در تحلیل شخصیتهای عاشورا; ۷. فواید و آفات احساس گرایی در محرم; ۸. نقش مداحی ومرثیه سرایی در معرفت افزایی.

ه) مهارتی

۱. ارتباطات فرهنگی; ۲. روش کلاسداری; ۳. شیوه جذاب سازی کلاس; ۴. روش تدریس احکام; ۵. روش تدریس رهتوشه; ۶. کتابشناسی منابع عاشورایی; ۷. روش و شیوههای تبلیغ; ۸. شیوههای تبلیغ غیر مستقیم; ۹. آشنایی با اصول مدیریت فرهنگی و تبلیغ; ۱۰. شیوههای بهره گیری از معارفِ ادعیه درتبلیغ; ۱۱. شیوههای بهره گیری از نهجالبلاغه در تبلیغ; ۱۲. چگونگی افزایش نقش مردم در عرصه تبلیغ.

و) سیاسی – اجتماعی

۱. اندیشه و بینش سیاسی در عرصه تبلیغ; ۲. هنجارها و ناهنجاریهای اجتماعی; ۳. عوامل اجتماعی گرایش به ناهنجاریها; ۴. مردم شناسی فرهنگی; ۵. انسجام اسلامی و امنیت جهانی; ۶. حکومت اسلامی‚ امیدها و بیمها; ۷. نقش مساجد در کاهش جرائم; ۸. نقش عاشورا در شکلگیری انقلاب اسلامی; ۹. وجوه سیاسی قیام امام حسین علیهالسلام; ۱۰. جامعهشناسی عاشورا.

ز) روانشناسی

۱. مبانی روانشناسی رشد; ۲. مبانی روانشناسی کودک; ۳. مخاطبشناسی.

و) برخی از موضوعات کارگاههای کاربردی تبلیغ

۱. فن خطابه; ۲. ادبیات محرم (نوحه‚ شعر‚ روضه); ۳. روش تحقیق; ۴. قصهگویی; ۵. کلاس داری; ۶. برنامهریزی و مدیریت فرهنگی(ویژه سرگروههای تبلیغ); ۷. روش بیان تفسیر به صورت روان و ساده.

گردهمآییهای بزرگ مبلغان

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با همکاری مرکز مدیریت حوزه علمیه قم و سازمان تبلیغات اسلامی به منظور آشنایی مبلغان با مسائل سیاسی‚ اجتماعی و امنیتی روز ایران‚ منطقه و جهان‚ سالانه دو گردهمآیی بزرگ (قبل از اعزام ماه مبارک رمضان و قبل از اعزام ماه محرم) با حضور شخصیتهای عالی رتبه کشوری و لشکری و اساتید برجسته و مبلغان گرامی در مدرسه مبارکه فیضیه برگزار مینماید.

نشستهای علمی – کاربردی تبلیغ

ویژه همسران مبلّغان

با توجه به حضور همسران مبلغان در منطقه تبلیغی و تا›ثیرگذاری خاص ایشان در حوزههای انجام وظیفه مبلغان با هدف تقویت فضای معنوی و علمی خانوادههای مبلغان از سویی و از سوی دیگر ضرورت بهرهگیری بهینه از فرصت تبلیغی لازم است برای تبلیغ مفید و موœثرتر همسران مبلغان در بین بانوان و دختران در منطقه تبلیغی در موضوعات تدریس روخوانی و تجوید قرآن و بیان احکام ویژه بانوان و آئین همسرداری و…‚ آموزشهایی در قالب نشستهای علمی – کاربردی برای آنها برگزار شود. از این جهت برای بهرهگیری از چنین فرصتی و توانمندکردن همسران مبلّغان در ارائه خدمات تبلیغی و ترویجی که بعضاً مبتنی بر علایق و تلاشهای فردی آنان میباشد. معاونت فرهنگی و تبلیغی با برقراری دورههای آموزشی ویژه همسران مبلّغان‚ به این امر مهم اقدام نموده است و برای غنای بیشتر این نشستها همزمان کتابها ومنابع مرتبط باموضوعات ارائه شده‚به آنان اهدا میشود.

قابل ذکر است که اولویتبندی در خصوص دورههای مذکور‚ از طریق تعیین سطح علمی همسران مبلغان و نظرسنجی از آنان انجام گرفته است.

نشستهای علمی – کاربردی مبلغان بومی استانها

با توجه به نقش موœثر مبلغان بومی در امر خطیر تبلیغ‚ به منظور بهسازی و افزایش کارایی و اثربخشی هرچه بیشتر تبلیغ‚ ضرورت دارد نسبت به توسعه و تنوعبخشی به روشها و مهارتهای تبلیغی مبلّغان بومی و بالا بردن سطح آگاهیهای آنان اقدام گردد. بدین منظور معاونت فرهنگی و تبلیغی با برگزاری نشستهای علمی – کاربردی در جهت بالا بردن سطح آگاهیهای علمی – دینی و مهارتهای تبلیغی مبلّغان بومی استانها اقدام نموده و تواناییهای تبلیغی آنان را با راهکارهای جدید ارتقا میدهد.

تجلیل از ممتازین تبلیغ

ویژه مبلّغان طرح هجرت تابستان

به منظور تقدیر از تلاش و کوشش مبلّغان طرح هجرت و تشویق و ترغیب آنان به فعالیت جدی تر در حوزههای کودکان‚ نوجوانان و جوانان در ایام تبلیغی طرح هجرت‚ سالانه حدود ۱۰ درصد از مبلّغان و رابطینی که بیشترین عملکرد را داشته و بالاترین امتیازات را کسب نمایند‚ به عنوان مبلغ ممتاز معرفی میشوند و طی مراسم باشکوهی با حضور شخصیتها و اساتید حوزوی از آنان با اهداء جوائزی نفیس تجلیل به عمل میآید.

شاخصهای انتخاب ممتازین طرح هجرت عبارتند از:

الف – نمره ارزیابی رابط با توجه به معیارهایی چون :

۱. علاقه و پشتکار و جدیت در کار. ۲. میزان جذب کودکان به مراسم مذهبی. ۳. شادابی و خوشرویی در کلاس. ۴. استفاده از وسایل کمک آموزشی. ۵. ابتکار و خلاقیت در کلاس داری. ۶. توجه به نیازهای تبلیغی و علمی منطقه. ۷. کاربردی بودن کلاس .۸. نظم و انضباط و وضع ظاهری. ۹. داشتن برنامه تبلیغی مدون. ۱۰. توانایی برگزاری اردو و مسابقات ورزشی. ۱۱. کیفیت دسته بندی مطالب. ۱۲. توانایی برقراری ارتباط با جوانان. ۱۳. میزان همکاری با مسئولین اعزام در منطقه. ۱۴. میزان همکاری با رابطین. ۱۵. حضور مستمر در کلاسها و …

ب – امتیاز عملکرد تبلیغی بر اساس معیارهایی چون

۱. تعداد: روزهای تبلیغی‚ جلسات سخنرانی عمومی‚ نوبتهای اقامه نماز جماعت‚ جلسات مراسم دعا و زیارت‚ جلسات کلاس تفسیر‚ جلسات پرسش و پاسخ‚ جلسات کلاس ره توشه‚ اردوهای فرهنگی و تفریحی‚ فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی‚ ابتکار و خلاقیت‚ شرکت در نشستهای علمی کاربردی‚ مهارتهای تخصصی.

رابطین تبلیغ ویژه طرح هجرت تابستان

معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به منظور دستیابی به اهداف زیر در طرح هجرت تابستان تعدادی از مبلّغان را به عنوان رابط انتخاب مینماید و وظایف و رسالتهایی را جهت ارتباط فراگیر با مبلّغان به آنها واگذار نموده است. مهمترین این اهداف عبارتند از:

ساماندهی بهتر امر تبلیغ و مبلغان‚ ارتقای کیفی تبلیغ‚ شناسایی موانع‚ مشکلات و نیازهای تبلیغی در مناطق مختلف‚ نظارت بر فعالیتهای فرهنگی و تبلیغی مبلّغان‚ تقویت روحیه مبلّغان و ایجاد دلگرمی در آنها و برقراری ارتباط با مراکز فرهنگی و معرفی طرح هجرت تابستانی و وظایف دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و سازمان تبلیغات اسلامی.

وظایف و رسالتهای رابطین

۱. انجام فعالیتهای فرهنگی و تبلیغی در قالب طرح هجرت تابستان همانند دیگر مبلغان; ۲. ارزیابی مستمر و حضوری از عملکرد فرهنگی و تبلیغی مبلغان محترم اعزامی; ۳. بررسی و تلاش جهت شناسایی و حل مشکلات مبلغان با همکاری صمیمانه سازمانها و نهادهای اعزام مبلغ در منطقه(مانند سازمان تبلیغات اسلامی‚ ائمه محترم جمعه‚ سازمان امور عشایرو….); ۴. تشکیل جلسات هماهنگی و برنامه ریزی با مبلّغان تحت پوشش (حداقل دو نوبت در کل ایام طرح); ۵. ارتباط با مسئول اعزام مبلغ استان مربوطه در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

شاخص های انتخاب رابطین

رابطین توسط مسئولین اعزام استان ها با توجه به شاخص های زیر از میان مبلّغان اعزامی طرح هجرت پیشنهاد و پس از تا›ئید در کمیته معرفی می شوند:

۱. موفق در مناسبتهای مختلف تبلیغی و بویژه طرح هجرت تابستان; ۲. توانمند در مدیریت گروه فرهنگی و تبلیغی; ۳. دارای انگیزه و نشاط تبلیغی; ۴. آشنایی با مسائل منطقه و مسئولین فرهنگی و تبلیغی; ۵. دارای روابط عمومی قوی و توانایی برقراری ارتباط با نهادهای فرهنگی منطقه; ۶. آشنایی با روش های ارزیابی.

اصلاح نظام طبقهبندی مبلّغان

آنچه تاکنون در طبقهبندی مبلّغان مبنای عمل بوده‚ دستهبندی آنان بر اساس سطوح تحصیلی حوزوی در چهار گروه بوده است‚ اما از آنجا که در طبقهبندی مبلّغان نمیتوان صرفاً تحصیلات حوزوی را مد نظر قرار داد و موœلّفههای دیگری نیز باید لحاظ گردد‚ اصلاح طبقهبندی موجود ضروری به نظر میرسید.

در حقیقت‚ این طبقهبندی باید متناسب با عرصههای مختلف تبلیغ و تنوع مخاطبان و نیازهای موجود باشد‚ تا بر اساس آن بتوان با تحلیل دقیق‚ اعزام مبلّغان را ساماندهی نمود.

در این خصوص به عنوان نخستین گام‚ طرحی مطالعاتی در معاونت فرهنگی و تبلیغی‚ تعریف و به انجام رسیده است که هدف از آن شناسایی و تعیین پارامترها و شاخصههای روشن برای اندازهگیری گروههای مختلف مبلّغان بوده است. در گام بعدی‚ مبلّغان بر اساس این شاخصهها سنجیده و در طبقهبندی کاربردی و جدیدی قرار خواهند گرفت.

گسترش همکاریها و مشارکتهای دفتر (معاونت فرهنگی تبلیغی) با سایر دستگاهها

در سالهای گذشته دفتر تبلیغات اسلامی برای اعزام مبلّغ‚ صرفاً با سازمان تبلیغات اسلامی‚ سازمان امور زندانها و سازمان امور عشایری در ارتباط بوده و نیروهای تبلیغی خود را به این سازمانها و نهادها اعزام میکرد. از سال ۱۳۸۳ به بعد عرصه فعالیت این نهاد گسترش یافته و با نهادها و سازمانهایی چون: دفاتر ائمه جمعه‚ وزارت آموزش و پرورش‚ اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشآموزی‚ نیروی مقاومت بسیج‚ کانونهای فرهنگی مساجد کشور وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‚ نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاهها‚ سازمان عقیدتی – سیاسی نیروی انتظامی‚ ارتش‚ ارتباط و تعامل برقرار نموده و بر اساس درخواست آنها اقدام به اعزام مبلّغ مینماید.

همچنین در تعامل با سازمان اوقاف و امور خیریه نسبت به تا›مین محتوایی و اهدای کتاب به مبلغان اعزامی آن سازمان و نیز بیمه عمر و حوادث آنها اقدامات مهم و موœثری انجام داده است.

همچنین با همکاری با مدارس حوزههای علمیه و مجمع نمایندگان طلاب‚ مبلّغان را به صورت گروههای تبلیغی ساماندهی و به سازمانهای درخواست کننده اعزام میکند.

اعزام نخبگان

از سال ۱۳۸۴ معاونت فرهنگی و تبلیغی برای بهره گیری از نیروهای نخبه در امر تبلیغ و همچنین برای بهرهمندی بیشتر مناطق کشور از این مبلّغان‚ در اقدامی ویژه‚ مبلّغان نخبه را شناسایی و نسبت به اعزام آنها اقدام نموده است. این مبلّغان در مناسبتهای ویژه مثل هفته وحدت‚ روز معلم‚ ایام فاطمیه اول و دوم‚ سالگرد ارتحال حضرت امام قدسسره‚ ولادت حضرت زهرا سلاماللّهعلیها و روز زن‚ عید مبعث‚ ایام شهادت امام جعفر صادق علیهالسلام و امام موسی کاظم علیهالسلام‚ ایام رجب و دهه فجر‚ هفته مهدویت و… به مناطق مختلف کشور اعزام میشوند.

نظرسنجی از مبلّغان و صاحبنظران در خصوص جذب‚ گزینش و بکار گیری مبلّغان

ساماندهی نیروی انسانی فعال در امر تبلیغ‚ از زمان پذیرش تا گروهبندی‚ آموزش ارتقای گروه‚ اعزام متناسب با سطح مبلّغ و سایر موارد مربوط‚ از اهمیت راهبردی ویژهای برخوردار بوده و تا›خیر در این امر صدمات عمیقی بر پیکره تبلیغ دینی وارد خواهد کرد.

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم که وظیفه ارتباط با مبلّغان و ساماندهی امور آنان را بر عهده دارد‚ از این رو باید با استفاده از نظر کارشناسان و صاحبان مهارت تبلیغ‚ وضعیت فعلی و عملکرد گذشته خود را در امر ساماندهی به بوته نقد و بررسی گذاشته و طرح اصلاحی یا تکمیلی لازم را تهیه کرده و بعد از تصویب‚ اجرایی سازد.

برای عینیت بخشی به این