پاورپوینت کامل معنا شناسی معیت «واژه مع» در قرآن کریم ۶۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل معنا شناسی معیت «واژه مع» در قرآن کریم ۶۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل معنا شناسی معیت «واژه مع» در قرآن کریم ۶۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل معنا شناسی معیت «واژه مع» در قرآن کریم ۶۶ اسلاید در PowerPoint :

۶۴

چکیده:

برخی از واژگان، علاوه بر معنای پایه، دارای معنای نسبی نیز هستند. «مع» از واژه هایی است که در دو حوزه معنایی پایه و نسبی در قرآن به کار رفته است. این نوشتار می کوشد پس از ذکر معنای پایه مع سه نوع همراهی مطلق، مطلوب و نامطلوب را بیا ن نماید. همچنین به منظور بیان معنای نسبی مع از طریق معنا شناسی ساخت گرا که به بررسی روابط معنایی بین واژه ها و جمله ها می پردازد، دو معنای «نصرت و یاری رساندن» و «علم و احاطه داشتن» و برخی کاربردهای قرآنی اش را بیان نماید و معنای «بعد از، پس از» را که در یکی از کاربردهای قرآنی(انشراح/ ۵و۶ ) آمده است را بر اساس رویکرد تاریخی به ساخت معنا و تغییرات معنایی (تغییر مدلول) بررسی نماید.

کلید واژه ها: معنا شناسی، معیت، نصرت، علم، معنای پایه، معنای نسبی

طرح مسأله

کلمات به مثابه موجودات زنده ای هستند که معنایشان با تغییر عوامل محیطی، تغییر می یابد. در حقیقت می توان گفت کلمات دارای یک معنی پایه و اصلی هستند و در برخی موارد هم دارای معنای نسبی می شوند. یعنی زمانی که عوامل مختلفی چون بافت زبانی، تاریخی، فرهنگی و … بر آنها تأثیر ندارد موجب ایجاد مدلول های معنایی جدیدی می شود.

«مع» یکی از واژه هایی است که در تعداد بی شماری از آیات به کار رفته است و دارای دو حوزه معنایی «پایه و نسبی» است. حوزه های معنایی را می توان مجموعه ای از واحدهای معنایی به شمار آورد که در یک وجه مشترک گرد آمده اند. به بیانی دیگر اشتراک در یک شرط لازم (شرطی که سبب افتراق مفاهیم است) سبب طبقه بندی واحد های معنایی می شود.۱

«مع» اسمی است که بر مصاحبت و همراهی در زمان، مکان، رتبه و منزلت دلالت می نماید۲ و نیز گفته شده: در اصل اسمی است مبنی که در صورت اضافه شدن به اسمی دیگر به معنی مصاحبت و همراهی کردن است و همواره در قرآن به صورت ترکیب اضافی استعمال شده است.۳

با توجه به اقوال مذکور، به نظر می رسد معنی پایه و اصلی«مع» مصاحبت و همراهی نمودن باشد. نکته قابل توجه آن است که در همه موارد چنین معنایی از آیات مستفاد نمی شود؛ زیرا فضای متن بر کلمات و واژه ها، تأثیر گذاشته معنای جدیدی ایجاد نموده است. به عنوان نمونه در آیه شریفه «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ»۴ و آیات نظیر آن نمی توان معنای همراهی نمودن را برداشت نمود؟! و درآیه شریفه «هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ»۵ و آیات نظیر آن نیز چنین معنایی قابل برداشت نیست؟ بدان جهت که خداوند از همه چیز و همه کس، برتر و والاتر است «وَتَعَالَی عَمَّا یَصِفُونَ»۶ پس همراهی او در زمان و مکان با بندگانش، نمی تواند معنا داشته باشد. چنانکه علی علیه السلام فرمود: مع کلّ شئ لا بمقارنه؛ با هر چیز هست و همنشین و یار آن نیست.۷

بدین ترتیب به منظور درک معنای چنین آیاتی نیاز به رویکرد معناشناسانه داریم تا از طریق بررسی عوامل مؤثر بر شکل گیری معنا، به درک معانی جدید که معانی نسبی اند دست یابیم.

معانی مع در قرآن

مع در قرآن در اکثر موارد در معنای پایه و اصلی اش (همراهی نمودن) به کار رفته است که در سه نوع مطلق، مطلوب و نامطلوب نمود پیدا کرده است و در برخی آیات بر اساس تأثیر بافت زبانی در معنای نسبی اش به کار رفته است. معانی نسبی مع عبارتند از: نصرت و یاری رساندن و همچنین احاطه علمی داشتن که این دو معنا در مورد معیت خداوند استعمال شده است و معنای (بَعد) که در آیه شریفه «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا» ۸ آمده است.

الف) معنای پایه و اصلی مع (همراهی نمودن)

۱. همراهی مطلق

در برخی کاربردهای قرآنی «مع» به معنای مطلق همراهی آمده است. به عنوان نمونه می توان به همراهی یوسف علیه السلام با برادران که برای بازی و تفریح بیرون از شهر رفته بودند، اشاره نمود. ۹ و نیز آیاتی که بیانگر بهانه های کفار، برای پذیرش دعوت پیامبران است «أَوْ جَاءَ مَعَهُ الْمَلائِکَهُ مُقْتَرِنِینَ»۱۰ و «أَوْ جَاءَ مَعَهُ مَلَکٌ»۱۱ در این آیات مراد از همراهی، صرف همراه داشتن چیزی است. از این همراهی ها معنای مطلوب و نامطلوب برداشت نمی شود.

۲. همراهی مطلوب

مفهوم همراهی های مطلوب از آیاتی که خداوند به آنها امر می کند قابل برداشت است «وَارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعِینَ»۱۲ «وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»۱۳ و نیز از آن دسته آیاتی که بیان کننده دعای مؤمنان اند: «فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ»،۱۴ «وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ»۱۵ همراهی مطلوب دارای دو حوزه دینی و سیاسی است.

حوزه دینی

الف) همراهی با انبیاء الهی در گرایش به یگانه پرستی

این همراهی دارای مصادیق فراوانی است که به جهت جلوگیری از اطاله کلام به ذکر برخی از مصادیق بسنده می شود. یکی از نمودهای همراهی مطلوب در زندگی موسی علیه السلام تحقق یافته است. زمانی که برای هدایت بنی اسرائیل از خداوند درخواست نمود تا هارون را به عنوان پشتیبان و یاور با او همراه نماید «فَأَرْسِلْهُ مَعِیَ رِدْءًا یُصَدِّقُنِی»۱۶ مراد از «ردء» آن است که یار و حامی او باشد.۱۷ پس از اجابت دعا، همراه هارون به سوی فرعون رفت و به او خطاب نمود «فَأَرْسِلْ مَعَنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ»۱۸ سرانجام پس از اظهار معجزه ها عده اندکی با موسی علیه السلام همراهی نموده و ایمان آوردند «فَمَا آمَنَ لِمُوسَی إِلا ذُرِّیّهٌ مِنْ قَوْمِهِ»۱۹ و نیز می توان به همراهی بلقیس با سلیمان علیه السلام اشاره نمود. به محض آنکه بلقیس (ملکه سبا) وارد قصر شیشه ای سلیمان علیه السلام شد، درحالی که شگفت زده و متحیر شد گفت: «قَالَتْ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی وَأَسْلَمْتُ مَعَ سُلَیْمَانَ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ»۲۰ نکته جالب در استعمال واژه مع آن است که نزد خداوند همه برابرند و همه پس از پذیرش حق یکسانند.۲۱ آنهایی که سبقت در ایمان داشته اند و چه آنهایی که بعدها به اهل ایمان پیوسته اند.

پذیرفتن دعوت توحیدی انبیاء الهی و همراه شدن با ایشان سبب نجات مؤمنان از هلاکت و عذاب های دنیوی می شود.

به عنوان نمونه۲۲ موسی علیه السلام از خداوند درخواست می کند تا او و مؤمنان همراه و همدل را نجات دهد «وَنَجِّنِی وَمَنْ مَعِیَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ»۲۳ از دیگر پیامدهای همراهی های مطلوب آن است که خداوند مؤمنان را به عنوان اسوه هایی شایسته و نیک معرفی می نماید تا دیگران در طریق هدایت، آنها را الگو قرار دهند «قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ فِی إِبْرَاهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ»۲۴ و نیز در آخرت مؤمنان دچار خواری و ذلت نمی شوند. «یَوْمَ لا یُخْزِی اللَّهُ النَّبِیَّ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ»۲۵

ب) همراهی با انبیاء در عبادت

همراهی کوه ها و مرغان با داود علیه السلام در عبادت، یکی از زیباترین جلوه های همراهی مطلوب در قرآن است. بدان سبب که داود علیه السلام به تعبیر قرآن در اجرای امر خداوند بسیار نیرومند [مصمم] بود و دائم به درگاه خداوند توبه می نمود،۲۶ خدای تعالی کوه ها و مرغان را مسخر او گردانید تا با تسبیح و نغمه الهی داود علیه السلام هم آهنگ و همراه شوند.۲۷ از دیگر مواردی که بیانگر همراهی با پیامبران در عبادت است، همراهی مؤمنان با پیامبر صلی الله علیه و آله در اقامه نماز است. در سوره نساء خداوند به منظور حفظ موقعیت و قوای نظامی مسلمانان به پیامبر صلی الله علیه و آله امر می نماید که عده ای همراه تو به نماز بایستند و عده ای دیگر از اسلحه ها مراقبت نمایند تا غفلت موجب حمله غافلگیرانه دشمن و در نهایت پیروزی آنها نشود.۲۷ یکی دیگر از موارد همراهی مؤمنان با پیامبر صلی الله علیه و آله در اقامه نماز شب است که از خواب اندک شبانه مؤمنان خبر داده، فرمود: «قَلِیلا مِنَ اللَّیْلِ مَا یَهْجَعُونَ»۲۹ و نیز از همراهی آنان در پیروی از سیره پیامبر صلی الله علیه و آله خبر داده فرمود: «إِنَّ رَبَّکَ یَعْلَمُ أَنَّکَ تَقُومُ أَدْنَی مِنْ ثُلُثَیِ اللَّیْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَهٌ مِنَ الَّذِینَ مَعَکَ»۳۰

حوزه سیاسی

همراهی با پیامبر صلی الله علیه و آله در هجرت و جهاد

در آیه ۷۴ سوره انفال پس از بر شمردن اوصاف مؤمنان حقیقی به این مطلب اشاره می کند و آنهایی که بعداً ایمان آورده و همراه پیامبر صلی الله علیه و آله و سایر مؤمنان هجرت و جهاد نمودند از مؤمنان حقیقی محسوب می نماید.۳۱ هر چند در ایمان آوردن، متأخر از مؤمنان نخستین بوده اند؛ اما به علت همراهی با پیامبر در هجرت و جهاد در زمره مؤمنان حقیقی قرار دارند.

۳. همراهی های نامطلوب

این نوع همراهی از آن دسته آیاتی قابل برداشت است که بیان کننده نهی خداوند از همراهی نمودن با گروه هایی خاص مانند ظالمان است.۳۲ و نیز از دعای اعرافیان که در قیامت از خداوند درخواست می نمایند آنها را همراه ظالمان قرار ندهد.۳۳ همراهی های نامطلوب در قرآن دارای دو حوزه دینی و سیاسی است.

حوزه دینی

شریک قرار دادن همراه خداوند

اعتقاد باطل شرک گرایان که همراه خداوند، قائل به آلهه و خدایانی بودند، همواره از سوی خداوند باطل و بیهوده دانسته شده است. «مَا اتَّخَذَ اللَّهُ مِنْ وَلَدٍ وَمَا کَانَ مَعَهُ مِنْ إِلَهٍ إِذًا لَذَهَبَ کُلُّ إِلَهٍ بِمَا خَلَقَ»۳۴ در آیه شریفه، سه موضوع مطرح شده است: ۱. نفی فرزند برای خداوند ۲. نفی همراه و اله دیگری با او ۳. اقامه برهان بر محال بودن تعدد آلهه۳۵ و نیز فرمود: «قُلْ لَوْ کَانَ مَعَهُ آلِهَهٌ کَمَا یَقُولُونَ إِذًا لابْتَغَوْا إِلَی ذِی الْعَرْشِ سَبِیلا»۳۶ یعنی اگر همراه خدا، آلهه دیگری وجود داشته باشد هر یک از آنها به سوی خدای صاحب عرش تقرب می جویند و اظهار عجز می نمایند.۳۷ همچنین در آیات۶۴-۶۰ سوره نمل، ضمن متذکر شدن شئون خلق و تدبیر، به نفی شریک برای خود پرداخته، فرمود: «أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ» زیرا لازمه تدبیر، الوهیت است که به معنای استحقاق ربوبیت نیز هست و از آنجا که مشرکان نتوانستند دلیل و برهان بر ادعای خویش بیاورند، بیهوده بودن ادعایشان ثابت می شود؛ زیرا اگر بخواهند برای الوهیت دلیلی بیاورند باید آن دلیل، تدبیر ناحیه ای از عالم باشد. درحالی که ثابت کرد تدبیر تمامی خلایق به تنهایی از جانب خداوند است. ۳۸

در آیات دیگری علاوه بر آنکه از شریک قرار دادن همراه خداوند نهی نم