پاورپوینت کامل آوای حقیقت; ۹۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل آوای حقیقت; ۹۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل آوای حقیقت; ۹۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل آوای حقیقت; ۹۰ اسلاید در PowerPoint :

۱۴

اشاره:

قرآن برای هدایت انسان ها نازل شد. لازمه هدایت، فهمیدن ظاهر و باطن قرآن، بلکه مراد جدی خداوند است. این مراد، گاه چنان چند پهلو یا مبهم می نماید که مخاطب تکلیف خود را در مقابل پرودگار درنمی یابد. در وادی چند معنایی قرآن انسان گاهی حیران می ماند که کدام معنا اصل و کدام در حاشیه است. این گفتگو تلاشی است برای طرح مباحثی از این دست. امید که زمینه ای باشد برای اندیشیدن و طرح پرسش های نو درباره فهم معانی قرآن:

در ابتدا بفرمایید راه ورود مخاطب در فهم قرآن از کجا آغاز می شود و در ادامه چه سمت و سویی می یابد؟

به نام خدا؛

قرآن کتاب الهی است و از طرف خداوند متعال برای هدایت همه انسان ها نازل شده است. بدین جهت خداوند در بخشی از آیات آغاز سوره بقره می فرماید: «هدی للناس» خداوند متعال از طریق کلمات و الفاظ و جملاتی که در زبان عربی رایج بوده است مقصود خود را به مخاطبان می رساند. البته قرآن کتابی است که از ویژگی های چندگانه ای برخوردار است که با دیگر کتابها و متون متفاوت است که به آن خواهیم پرداخت. اما نکته مهمی که لازم است ابتدا به آن بپردازیم این است که قرآن متنی است گفتاری نه نوشتاری؛ گر چه به عنوان یک کتاب در کنار دیگر کتابها مطرح است و از آن به عنوان کتاب آسمانی و الهی یاد می شود؛ اما این کتاب مانند متون دیگر به واسطه تدوین مؤلفی خاص که پیشاپیش، اصلاح و کنترل یا فصل بندی شده باشد، نیست، بلکه متنی است که بر اساس نیاز مخاطب، قدم به قدم نازل می شود، شکل می گیرد و رشد پیدا می کند. سوره ها هم بر این اساس نازل می شود. به همین جهت قرآن یک متن گفتاری است، یعنی خداوند در بیان اراده خود گر چه از آن الفاظ کمک گرفته و ظاهر کلمات هم اعتبار دارد؛ اما همه اینها در کنار توجه به زمینه هایی چون شان نزول، ساختار نزول، سیاق و همه علل و عواملی که می تواند به مخاطب در فهم قرآن کمک کند شکل گرفته است. به همین جهت نخستین کاری که مفسران در مورد فهم هر کلمه و آیه ای از قرآن انجام می دهند این است که تلاش می کنند بفهمند سبب نزول یا شأن نزول کجا بوده و با چه ساختاری، با که سخن گفته و در چه شکلی و چطور شکل گرفته؛ اول نزول بوده یا پایان نزول، پیامبر در چه شرایطی بوده است… آیا در گفتار خود پیامبر را در نظر داشته یا پیامبر وسیله ای قرار گرفت برای انتقال مفهوم خداوند به دیگران. همه اینها در ساختار قرآن، امروزه قابل بحث است به همین جهت بسیاری از دانشمندان در متن پژوهی قرآن به ویژه مستشرقین، تلاش می کنند واحدهای نزول قرآن را کشف کنند تا بر اساس آن واحدهای نزول، معنا جایگاه خود را پیدا کند. مقصود از واحد نزول، یک یا چند آیه ای و یا سوره ای است که با هم آمده؛ گرچه امروزه ممکن است یک یا چند سوره شامل دهها یا چند سوره یک واحد نزول باشد. اینها همه بحث هایی است که از نظر تاریخی به مفسران در این فضا کمک می کند که بدانند این ساختار چه ساختاری است و شاید همین جهات است که گروهی از محققان برآنند ترتیب نزول را به دست آورند نه ترکیب موجود را، یعنی بدانند در قرآن که بخشی از سوره ها مدنی و بخشی مکی است، سوره ها هم به نحوی به مکی و مدنی تقسیم شده اند. آیا واقعا آیات مکی چه آیاتی بودند و کدام بر هم مقدم هستند و چطور می توان این واحدهای نزول جدا جدا را پیدا کرد و چطور می توان به زمینه های صدور آنها دسترسی پیدا کرد.

اینجا سؤالی مطرح می شود و آن این است که مخاطب استاندارد و« معیار» مورد نظر قرآن چگونه مخاطبی است؟

با توجه به شفاهی بودن قرآن و مخاطبان خاص خودش، این پرسش وجود دارد که آیا قرآن فقط یک مخاطب خاص دارد؛ عرب آن دوره و ما برای فهم قرآن اصولا باید به او مراجعه کنیم که او چه برداشتی داشته و از همین جهت سراغ تاریخ مخاطبان و فهم و عملکرد آنها برویم. عده ای از مستشرقان و برخی از دیگراندیشان امروز، به چنین حرفی معتقدند و می گویند اصولا در فهم قرآن نیازی به معصوم و بررسی لغوی نداریم و به روشمند بودن تفسیر قرآن هم نیاز نداریم؛ قرآن کتابی تاریخی است و دارای مخاطب خاص؛ یک معنا هم بیشتر از لفظ اراده نشده و همان ظاهر است؛ اما نه ظاهری که ما امروز می فهمیم. ظاهری که مخاطبان آن موقع (اعراب) می فهمیدند؛ این سخن، سخن نادرستی است.

دیدگاه دوم مفسران شیعه و برخی از اهل سنت این است که قرآن از یک ساختار چند معنایی پیوسته و به ترتیب منطقی برخوردار است. به این شکل که قرآن، اولا، برای یک دوره خاص نیست، برای همه زمان هاست. قرآن نسبت به دیگر متن ها معجزه و برتر است، قرآن مفسری مانند خود پیامبر دارد که باید به تبیین آن بپردازد. با کنار هم گذاشتن این سه قضیه و با ضمیمه کردن سخنان برخی از معصومین از جمله کلام پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله که قرآن دارای ظاهر و باطن است، یعنی هر آیه ای ظاهر دارد، باطن هم دارد. یعنی درست است که خداوند در آیه شریفه ای مثلا می فرماید: «وَیُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً … خداوند از آسمان آب بر شما نازل می کند لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ وَیُذْهِبَ عَنْکُمْ رِجْزَ» اما در همین الفاظ ولو اینکه ظاهری دارد و از آسمان از آب تطهیر یاد می کند؛ اما خداوند از این الفاظ معانی دیگری نیز یاد می کند، مثلا در ذیل همین آیه شریفه آمده است که چه بسا مقصود از ماء حضرت علی علیه السلام است. او همچون آبی است یا برتر از هر آب روشن و زلالی که از آسمان نازل می شود و هدایت او و پایبندی به اعتقادات و رفتار و منش او بعد از پیامبر همه را تطهیر می کند. لذا از این روست که عده ای ازمفسران شیعه می گویند این آیات، آیات تطهیر است و معانی ظاهری آن مراد اصلی خداوند نیست. همین آیه است که نشان می دهد اگر کسی ولایت حضرت علی علیه السلام را قبول داشته باشد تطهیر انجام شده و الا نه. آیات فراوان دیگری نیز هست که علاوه بر ساختار لفظ، یک معنا یا حتی چند معنا را در پی خود دارد.

حال آیا همه آیات دارای معنای متعدد هستند، یا برخی آیات مانند آیات الاحکام تک معنایی هستند؟

به نوعی همه آیات می تواند دارای چند معنا باشد. اصطلاح متشابه در چند شکل به کار رفته: گاهی متشابه یعنی هر آیه ای علاوه بر ظاهر معانی دیگری دارد؛ اما گاهی مقصود از متشابه در علوم قرآن یعنی ظاهر آن مراد نیست و مرادی غیر از ظاهر دارد. علاوه بر این، گاهی هم در علوم قرآنی متشابه یعنی همه آیات یکسان هستند. در این صورت پرسش دیگری مطرح است که آیا همه آیات قرآن دارای باطن هستند یا نه برخی از آیات چنین اند. به نظر می رسد همه آیات قرآن از باطن ویژه ای برخوردارند؛ اما این موضوع محل اختلاف است، همه کسانی که پذیرفتند قرآن چند معنا دارد در اینجا به دو دسته تقسیم شدند: برخی می پذیرند ویژگی چند معنایی برای همه آیات ثابت است از ابتدا تا انتها، بدون تفاوت: آیات تاریخی، آیات فقهی، آیات کلامی، آیات الاحکام. برخی دسته بندی دیگری ارائه کردند و معتقدند چند معنا بودن برای همه آیات نیست. برای گروه خاصی از آیات است، مثلا آیات کلامی، آیات توحیدی، آیات اخلاقی و اعتقادی و برخی آیات تاریخی؛ ولی مثلا آیات احکام و برخی آیات قصص چند معنایی نیستند.هر چند به نظر می رسد قول کسانی مثل آیت الله معرفت رحمه الله دقیق تر باشد که معتقدند آیات چند معنایی اختصاص به همه آیات ندارد، آیات قرآن همه از نظر مراتب معنایی یکسان نبوده و دارای تفاوت مراتب هستند؛ به لحاظ نوع مخاطب و نوع هدفی که دنبال می کنند. آیات فقهی در مقام بیان حکم فقهی هستند. حکم فقهی را هم باید از ظاهر آیه فهمید. هیچ فقیهی نمی گوید من از باطن آیه حکم حرام بودن یک عمل را استنباط می کنم. همه به استناد ظاهر آیات، مثلا دلالت لفظ، مفردات، سیاق، ادبیات و ساختاری که در آیه هست-که همه اینها به ظاهر بر می گردد- حکم را استنباط می کند. به همین جهت آیت الله معرفت رحمه الله می فرمایند: آیات فقهی فقط یک مراد دارند، مثلا از جمله آیات شریفه ای که در ماه مبارک رمضان خیلی مورد استناد است «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» یک ظاهر بیشتر ندارد وجوب را می توان از آن فهمید. وجوب را هم چه بسا از نص آیه می شود فهمید، نه از ظاهر آیه. چون خود آیات فقهی دسته بندی می شوند به این صورت که برخی آیات فقهی نص هستند و برخی ظهور در وجوب دارند؛ ولی در هر حال گروهی از آیات فقط ظاهر دارند. برخی دیگر از آیات هستند که باطن ندارند؛ اگر کسی به آیت الله معرفت رحمه الله اشکال بگیرد که مستند کسانی که می گویند همه قرآن بطن دارد و اختصاص به آیه ای ندارد و فراگیر همه است، چیست؟ مستند آنها برخی از روایات است و روایات اطلاق دارد. مثلا روایاتی داریم که می گوید: «ما من آیه الا و لها ظهر و بطن» همین متن گاهی با عبارت دیگری آمده: «ما فی القرآن (ما من القرآن) آیه الا و لها ظهر و بطن» که روایت معروف از پیامبر است. راوی حتی درباره معنی این آیه خدمت امام باقر علیه السلام می رسد و سوال می کند مقصود چیست که پیامبر صلی الله علیه و آله این طور به صورت کلی و عام می فرماید؟ حضرت می فرماید: «ظهره تنزیله و بطنه تاویله». ظاهر آن شرایط نزول است، بطنی که پیامبر صلی الله علیه و آله می خواند تاویل آن است. بر اساس این روایت همه آیات بطن دارد؛ اما آیت الله معرفت رحمه الله در پاسخ به این مطلب عبارت زیبایی دارد، می فرماید: این حصر که در این روایت آمده یک حصر حقیقی نیست، بلکه حصر اضافی است به دلیل دیگر روایات.

در خصوص اینکه قرآن ظاهر و باطن دارد روایات دیگری هم از این دست داریم. ما در یک نگاه تقریبا جامع به روایات می توانیم به دست بیاوریم که روایات در مقام این است که قرآن در اساس دارای این مبنا و ویژگی خاص است. مثلا وقتی جابر می آید خدمت امام باقر علیه السلام معنی آیه ای را سوال می کند و بعد فردا می آید معنای دیگری می شنود در اینجا برای او پرسشی پیش می آید؛، امام می فرماید: هر آیه ای ظاهر و باطن های متعدد دارد.

هر چند به نظر می رسد ساختار چند معنایی برای همه آیات نیست، برای گروهی خاص از آیات است و اینکه آن گروه کدام آیات هستند، البته بحث جدی تری است؛ آیات اعتقادی هستند یا آیات اخلاقی یا اصولا دسته بندی هایی که ما راجع به آیات قرآن داریم، دسته بندی استانداری هست؟ که بعد بتوانیم بگوییم این دسته بندی ها باطن دارد و این دسته بندی ها باطن ندارد، اینها بحث هایی است که در جای خود قابل بحث است.

این معنا که شما می فرمایید چه نسبتی با ظاهر دارد؟

در خصوص این بحث به طور اختصار باید اشاره کرد که قول درست این است که باطن قرآن از رهگذر ظاهر قرآن فهمیده می شود، یعنی هر چیزی که قرار است از آیه ای به عنوان بطن یا چند معنایی گرفته شود، باید به نوعی با ظاهر تناسب داشته باشد گرچه تناسب اندک.

یعنی می فرمایید در واقع ظاهر معبری است برای رسیدن به باطن؟

بله. مثال معروفی وجود دارد که برمی گردد به آیه شریفه ای که می فرماید: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ» از این آیه استفاده کرده اند که قرآن باطنی دارد و باطن آن این است که باید در مجهولات به اهل علم مراجعه کرد. این از کجای آیه به دست می آید؟ ظاهر آیه همان طور که می دانید درباره کسانی است که مشرک بودند. خداوند خطاب می کند «فاسئلوا» یعنی ای مشرکان بپرسید از اهل ذکر. اهل ذکر چه کسانی هستند؟ یهودیان. در مورد چه چیز بپرسید؟ درباره توحید. پس وقتی ما فضای شأن نزول را مشاهده می کنیم مشخص است: سوالی است که خداوند می فرماید: مشرکان از یهودیان بپرسند، موضوع هم موضوع خاص است. پرسش جایی است که مجهولی وجود دارد پس مخصوص شخص جاهل است. انسان عالمی از چیزی که می داند سؤال نمی کند. اهل ذکر هم کسانی هستند که اهل علم هستند و گر نه یهودیان از نظر عالم بودن، خصوصیتی نداشتند، موضوع پرسش هم که در این آیه توحید است، نشان از این است که توحید یکی از موضوعاتی که می تواند مورد سوال باشد و بیان مصداق است. بنابر این از این آیه به دست می آید که بر هر جاهلی خواه مشرک یا غیر مشرک از عالم. خواه از اهل ذکر یهود باشد یا نباشد در موضوع علم خدا سوال کنید. این پیام یک پیام بطنی است و یا به قول آیت الله معرفت رحمه الله یک پیام تعلیلی است و به خوبی روشن است که این پیام معبرش ظاهر آن آیه است.

خداوند می توانست همین مراد را در قالب دیگر بگوید. چرا خداوند این گونه بیان فرموده که تاویل پذیر باشد؟

برای اینکه قرآن ابتدا برای مخاطبان آمده این است که خداوند دو هدف داشته است؛ هم خواسته به مشرکان بگوید این کار را انجام دهید و هم اینکه این آیه برای دوره خاصی نبوده و به قول امام صادق علیه السلام این آیه نیامده تا در یک مقطعی عملی شود و بعد از بین برود، بلکه آمده است تا بماند و جاودانه باشد. بنابراین باید پیام دیگری هم در این آیه نهفته باشد و حتی ممکن است پیام های دیگری که مترتب بر پیام دوم است در این آیه به دست آید.

در اینکه ظاهر و باطن قرآن چقدر با یکدیگر همسو هستند، چند دیدگاه متفاوت وجود دارد: یک نظر، دیدگاه ظاهرگرایان است که اعتقادی به باطن ندارند و می گویند هر چه هست همه ظاهر است. اینها قرآن را تا مرحله ظاهر قبول دارند؛ بعد از این، دیدگاه آنان به تعطیلی قرآن می انجامد.

تعدادی از اینها اهل سنت هستند، به اینها اهل حدیث هم می گویند. نوعی از اندیشه های اشعری که امروز در بعضی نقاط جهان اسلام رایج است بر همین اساس است. دیدگاه دیگر باطن گرایان هستند که عکس دیدگاه اول عقیده دارند و می گویند ظاهر دلیل بر باطن است. خداوند از کلمات اراده ای کرده است و اینها رمزی است که تشخیص آن ربطی به ظاهر ندارد. هرکس بر اساس ذوق و تعمق خود می تواند به آن دست یابد. این اندیشه مورد تائید علمای شیعه و جهان اسلام نیست؛ زیرا باطن گرایی حد و مر