پاورپوینت کامل مقایسه برخی شاخص‏های فرهنگ عمومی شهرستان قم با ایران ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مقایسه برخی شاخص‏های فرهنگ عمومی شهرستان قم با ایران ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مقایسه برخی شاخص‏های فرهنگ عمومی شهرستان قم با ایران ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مقایسه برخی شاخص‏های فرهنگ عمومی شهرستان قم با ایران ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۲۶۱

مقدمه

هدف کلی این مقاله مقایسه برخی شاخص‏های فرهنگ عمومی شهرستان قم باهمین شاخص‏ها در سطح کشور است . این هدف از طریق مقایسه نتایج به دست آمده ازدو پژوهش ، یکی «بررسی آگاهی‏ها ، نگرش‏ها و رفتارهای اجتماعی و فرهنگی در ایران»که توسط دکتر منوچهر محسنی در سال ۱۳۷۴ و در سطح کشور و دیگری «توصیفوضعیت فرهنگ عمومی در شهرستان قم» که توسط دبیرخانه شورای پژوهشی اداره کلفرهنگ و ارشاد اسلامی قم ، در سال ۱۳۷۹ انجام گرفته‏اند ، قابل دسترسی است .

بسیاری از متغیرهای مورد استفاده ، اهداف پژوهش و شیوه نمونه‏گیری هر دوپژوهش مذکور با یکدیگر مشابه است و بنابراین امکان مقایسه و مطابقت را فراهممی‏سازد ؛ هر چند که تحقیق اول اندکی وارد حوزه تحلیل شده ولی پژوهش دوم تنها بهتوصیف وضعیت موجود بسنده کرده است و هم‏چنین یک فاصله پنج ساله بین این دوتحقیق وجود دارد .

مقایسه شاخص‏های فرهنگ عمومی قم با ایران این آگاهی را به خواننده می‏دهد کهدر کدام شاخص‏ها و مؤلفه‏های فرهنگ عمومی بین قم و کشور مشابهت و نزدیکی و درکدام یک از آنها تفاوت و فاصله وجود دارد و میزان این تفاوت‏ها چقدر است ؟ بدینترتیب می‏توان وضعیت فرهنگ عمومی قم را با کشور مقایسه کرد و به یک تصور کلی درباب این موضوع دست یافت .

شناخت آگاهی‏ها و نگرش‏های اجتماعی – فرهنگی از اساسی‏ترین نیازهای بنیادیدر امر برنامه‏ریزی فرهنگ و پی‏گیری تحولات آن در آینده است . برای این که بتوانیم دردنیای کنونی براساس یک برنامه‏ریزی نسبتا دقیق و هماهنگ جامعه را در حد توان بهسوی ارزش‏های اجتماعی و متعالی سوق دهیم و نقاط قوت و ضعف یک شهر را درمقایسه با دیگر شهرها بشناسیم باید بدانیم که در چه شرایطی قرار داریم و جایگاه ما دربین سایر شهرها کجا است .

فرهنگ ، یک مفهوم کلیدی در علم جامعه‏شناسی و یک بخش اساسی از زندگیاجتماعی بشر است . برحسب تعریف تایلور ، «فرهنگ ، کلیت در هم‏تافته‏ای است شاملدانش ، دین ، هنر ، قانون ، اخلاقیات ، آداب و رسوم و هرگونه توانایی و عادتی که آدمیهم‏چون عضوی از جامعه به دست می‏آورد .»

گیدنز فرهنگ را «مجموعه‏ای از ارزش‏هایی که اعضای یک جامعه معین دارند وهنجارهایی که از آنها پیروی می‏کنند» می‏داند . وی فرهنگ را به مجموعه شیوه زندگیاعضای یک جامعه اطلاق می‏کند و معتقد است که این مفهوم ، چگونگی لباس پوشیدن ،رسم‏های ازدواج و زندگی اجتماعی ، الگوهای کار ، مراسم مذهبی و سرگرمی‏های اوقاتفراغت ، و مشابه را در برمی‏گیرد .(۳۱۷)

یکی از واژه‏هایی که اخیرا رواج پیدا کرده است ، مفهوم «فرهنگ عمومی» است .تاکنون تعریف دقیق و رسمی از آن ارائه نشده است . یک برداشت از «فرهنگ عمومی»ناظر به آن دسته از پدیده‏های فرهنگی است که تقریبا نزد عموم مردم مشاهده می‏شود ،با صرف‏نظر از این که مردم نسبت به محتوا و مفهوم آن اتفاق نظر داشته و یا نداشتهباشند . تعریف دیگری که از «فرهنگ عمومی» می‏شود این است که فرهنگ عمومی ناظربه توافق یا عدم توافق جمعی نسبت به پدیده‏های فرهنگی است ، و هر پدیده فرهنگیکه توافق عام‏تری نسبت به آن وجود داشته باشد در زمره «فرهنگ عمومی» قلمدادمی‏شود .(۳۱۸)

در این زمینه گسترده از مفهوم فرهنگ عمومی ، بخش‏هایی از فرهنگ که در دوتحقیق مذکور مورد توجه قرار گرفته عبارت است از : زندگی و روابط خانوادگی ،معیارهای ازدواج و همسرگزینی ، کاربرد وسایل ارتباط جمعی ، عضویت در گروه‏ها وانجمن‏ها ، گذران اوقات فراغت ، رضایت فردی و اجتماعی ، ارزش‏های اجتماعی ، باورهاو عقاید عامه ، برخی از رفتارهای مذهبی ، نگرش نسبت به رعایت قانون یا پارتی‏بازی وآگاهی از امور و مسایل ایران .

روش پژوهش و جامعه آماری

روش پژوهش هر دو تحقیق مورد استفاده برای تهیه این گزارش ، روش توصیفیاست . دکتر منوچهر محسنی می‏نویسد : «با توجه به این که این مطالعه مشخصا فرضیاتمعینی را تعقیب نمی‏کند و هدف اصلی آن در مرحله نخست «شناسایی» است و جنبهتحلیلی آن حالت ثانوی دارد ، روش مطالعه نیز توصیفی است . حداقل در مواردیمی‏توان روش مورد استفاده را روش توصیفی – مقطعی دانست . . . . این مطالعه زمینهلازم را برای مطالعات آینده که به طور کلی باید به روش طولی یا مکرر صورت گیردفراهم خواهد آورد» (ص۳۷)

جامعه آماری هر دو پژوهش جامعه شهری است . پژوهش دکتر محسنی ۵ استانکشور یعنی استان تهران ، آذربایجان غربی ، مازندران ، کرمان و فارس را در برمی‏گیرد کهاز هر استان ۳ شهر انتخاب شده است . این ۱۵ شهر به طور تصادفی انتخاب شده و موردبررسی قرار گرفتند .

جامعه آماری پژوهش دوم ، شهرستان قم است ؛ در هر دو تحقیق هر دو جنس زن ومرد مورد مطالعه قرار گرفته‏اند . در تحقیق اول تعداد نمونه ۳۵۴۰ نفر (افراد ۱۶ ساله وبالاتر) و در تحقیق دوم ۴۳۰ نفر (افراد ۱۵ ساله و بالاتر) بوده است .

در این گزارش تمام متغیرها و سئوالات یکسان و مشابه در هر دو تحقیق مذکور موردتوجه قرار می‏گیرند و نتایج به دست آمده در آنها با یکدیگر مقایسه می‏شوند . اینمقایسه بیش‏تر به صورت مقایسه درصدها با یکدیگر است .

اینک به مقایسه شاخص‏ها می‏پردازیم :

۱ . رضایت اجتماعی

«رضایت» در جنبه‏های مختلف زندگی انسان اهمیت زیادی دارد . درباره رضایتاجتماعی تعاریف گوناگونی ارائه شده است . رضایت حالتی هیجانی است که با رسیدن بهیک هدف پدید می‏آید .

رضایت ، احساس خوشایندی برآمده از آگاهی به یک وضعیت راحت و مطلوب استکه معمولاً با ارضاء بعضی تمایلات خاص پیوند خورده است .

افراد در برابر کنش‏های اجتماعی یکسان ، عکس‏العمل‏های عاطفی متفاوتی دارند ،در شرایط یکسان ، ممکن است احساس رضایت برای فردی به وجود آید و برای فرددیگری به وجود نیاید . رضایت در حیطه‏های مختلف قابل بررسی است که مجموع همهآنها «رضایت کلی» را به وجود می‏آورد .

۱ .۱ . رضایت از شهر و محل زندگی

اطلاعات به دست آمده از کل کشور نشان می‏دهد که میزان عدم رضایت پاسخگویانفقط ۳/۱۶% است و بقیه در دو گروه «تا حدی راضی» و «راضی» قرار می‏گیرند . نسبت آنهاکه رضایت کامل داشته‏اند برابر با ۷/۵۸% و آنها که تا حدی راضی هستند ۷/۲۴% است .نسبت نارضایتی از شهر و محل زندگی در میان مردان از زنان بیش‏تر است (۵/۱۹% درمقابل ۱/۱۳%) . بر این اساس نسبت رضایت (اعم از رضایت نسبی یا کامل) نیز در میانزنان بیش از مردان است .

در شهر قم و در میان تمامی پاسخگویان عدم رضایت از شهر محل زندگی ۴۷% استو بقیه در دو گروه «بی‏تفاوت» و «راضی» قرار می‏گیرند . نسبت آنها که رضایت داشته‏اندبرابر با ۲/۴۴% و آنها که بی‏تفاوت بوده‏اند ۸/۸% می‏باشد . در شهر قم نسبت نارضایتی ازشهر محل زندگی در میان مردان از زنان بیش‏تر است . (۱/۵۹% در مقابل ۹/۳۴%) . برایناساس میزان رضایت زنان بیش از مردان است .

جدول (۱) : مقایسه میزان رضایت از شهر محل زندگی در قم و ایران

مرد

زن

کل

مرد

زن

کل

ناراضی

۱/۵۹

۹/۳۴

۴۷

۵/۱۹

۱/۱۳

۳/۱۶

تا حدی راضی

۶/۲۳

۸/۲۵

۷/۲۴

بی‏تفاوت

۲/۳

۴/۱۴

۸/۸

راضی

۷/۳۷

۷/۵۰

۲/۴۴

۶/۵۶

۷/۶۰

۷/۵۸

جمع

۱۰۰

۱۰۰

۱۰۰

۱۰۰

۱۰۰

۱۰۰

با توجه به جدول فوق باید گفت که احساس عدم رضایت از شهر محل زندگی در قم ،بسیار بیش‏تر از میانگین کشوری است . عدم رضایت در شهر قم حدود ۳۰% بیش‏تر ازشاخص کشوری است . نسبت رضایت از شهر محل زندگی در قم کم‏تر از شاخص کشوریاست (۲/۴۴% در مقابل ۷/۵۸%) . (نکته‏ای که قابل توجه است و انجام بررسی بیش‏تری راضروری می‏سازد) . در شهر قم نیز مانند سایر شهرهای ایران ، میزان رضایت زنان بیشاز مردان است . هرچند که فاصله بین نظر مردان و زنان قمی ، بیش از فاصله موجود بیننظر مردان و زنان در سطح کشور است .

۲ .۱ . رضایت از وضع مالی (اقتصادی)

بررسی دکتر محسنی نشان می‏دهد که نسبت رضایت کامل از وضع مالی – اقتصادیدر میان تمام پاسخگویان برابر با ۶/۴۲% است . ۳/۴۵% از وضع مالی – اقتصادی خود تاحدی راضی هستند . نسبت کسانی که از وضع اقتصادی خود ناراضی هستند برابر با۸/۱۱% است . اطلاعات به دست آمده ، هم‏چنین بیان‏گر آن است که در سطح کشور ،نسبت ناراضیان از وضع مالی در میان مردان بیش‏تر از زنان است (۲/۱۳% ناراضی مرد درمقابل ۳/۱۰% ناراضی زن) . رابطه آماری میان این دو متغیر گویای این واقعیت است کهعقاید زن و مرد در مورد رضایت از وضع اقتصادی – مالی با یکدیگر تفاوت دارد .

در شهر قم ، نسبت رضایت از اوضاع اقتصادی در تمام پاسخگویان برابر با ۲۰% است .۵۰% پاسخگویان تا حدی از اوضاع اقتصادی خود راضی هستند . نسبت کسانی که ازوضع اقتصادی خود ناراضی هستند برابر با ۳۰% است . مقایسه پاسخ‏های زنان و مردانقمی به این سئوال ، نشان می‏دهد که نسبت نارضایتی از اوضاع اقتصادی در میان مردانبیش‏تر از زنان است (۴۰% ناراضی مرد در مقابل ۲۰% ناراضی زن) .

جدول (۲) : مقایسه میزان رضایت از وضع اقتصادی در قم و ایران(۳۱۹)

مرد

زن

کل

مرد

زن

کل

قم

۷/۱۰

۳/۲۹

۲۰

۴۰

۲۰

۳۰

ایران

۶/۴۱

۵/۴۳

۶/۴۲

۲/۱۳

۳/۱۰

۸/۱۱

با توجه به جدول (۲) می‏توان گفت که رضایت از وضع اقتصادی – مالی در شهر قمکم‏تر از میزان رضایت در سطح کشور است ؛ این میزان در سطح کشور دو برابر شهر قماست . بدین ترتیب نسبت کسانی که از وضع اقتصادی خود ناراضی هستند در قم حدود۵/۲ برابر ایران است (۳۰% در مقابل ۸/۱۱%) . در قم نیز همانند بقیه شهرهای ایران ،نارضایتی مردان از وضعیت اقتصادی‏شان ، بیش‏تر از زنان است . این امر به دلیل درگیربودن آنها در بازار کار و مسئولیت در قبال هزینه‏ها و مخارج خانواده ، قابل تبیین است .

۳ .۱ . رضایت از کل زندگی

رضایت از کل زندگی ، هرچند که موضوع یا زمینه مشخصی را مطرح نمی‏کند ،شاخصی برای بیان سطح رضایت از مجموعه عوامل و عناصر زندگی است و به همیننسبت قضاوت‏های کلی‏گرایانه‏ای را نیز به همراه دارد .

سطح نارضایتی از زندگی در کل کشور برابر با ۶/۷% و نسبت افراد راضی نیز برابر با۷/۶۵% است . نسبت آنهایی که عقایدی در حد وسط دارند و اظهار می‏کنند تا حدی اززندگی خود راضی هستند به ۷/۲۵% می‏رسد . مطالعه رابطه جنسیت و رضایت کلی اززندگی نشان می‏دهد که تفاوتی در عقاید زن و مرد از این نظر وجود ندارد (۶۶% مرد و۴/۶۵% زن) .

پژوهش انجام گرفته در شهر قم (با پرسشی کاملاً مشابه) نشان می‏دهد که نسبتناراضیان از کل زندگی برابر با ۳۲% است که در مقایسه با شاخص کشوری ، بسیار بیش‏تراست . به عبارت دیگر احساس نارضایتی از کل زندگی در شهر قم بیش از چهار برابراحساس نارضایتی از کل زندگی در مقایسه با دیگر شهرهای ایران است (۳۲% در مقابل۶/۷%) . بدین ترتیب احساس رضایت از کل زندگی در شهر قم کم‏تر از شاخص کشوریاست . در حالی که در سطح کشور ۷/۶۵% از کل پاسخ‏گویان اظهار داشته‏اند که از کلزندگی خود راضی هستند . این نسبت در شهر قم ۳۱% است . مقایسه داده‏های مربوط بهرضایت کلی از زندگی به تفکیک جنیست نشان می‏دهد که میزان رضایت زنان بیش ازمردان است . در حالی که در سطح کشور تفاوت معناداری بین نظر مردان و زنان در اینمورد مشاهده نشده است .

جدول (۳) : مقایسه میزان رضایت از کل زندگی در قم و ایران

مرد

زن

کل

مرد

زن

کل

قم

۲۰

۹/۴۱

۳۱

۹/۴۱

۳/۲۲

۳۲

ایران

۶۶

۴/۶۵

۷/۶۵

۱/۸

۲/۷

۶/۷

در مجموع و در بحث «رضایت از زندگی» می‏توان چنین قضاوت کرد که در شهر قم درهر سه پرسش به عمل آمده یعنی رضایت از شهر محل زندگی ، رضایت از وضع اقتصادیو رضایت از کل زندگی در مقایسه با شاخص کشوری ، وضعیت مناسبی ندارد و میزانرضایت در هر سه بعد مذکور ، بسیار کم‏تر از سطح کشوری است .

۲ . رفتارهای مذهبی

بدون تردید در جامعه ما ، نگرش‏ها و رفتارهای مذهبی بخشی تفکیک‏ناپذیر از هرمطالعه اجتماعی – فرهنگی است . حوزه پرسش در این قسمت به چند موضوع مرتبط بابرخی از مستحبات مذهبی اختصاص یافته است : شرکت در نمازجماعت و زیارت اماکنمتبرکه . بدین دلیل تنها این دو رفتار در این گزارش مورد توجه قرار گرفته‏اند که بین دوپژوهش مذکور مشترک هستند . رفتارهای دیگری مانند شرکت در مجالس روضه‏خوانی ،برپایی مجالس عزاداری ، رفتن به دعای کمیل ، نذر و نیاز کردن ، نماز خواندن و . . . چوندر هر دو تحقیق مشترک نبوده‏اند ، لذا در این مقاله به آنها پرداخته نمی‏شود .

۱ .۲ . شرکت در نمازجماعت

در سطح کشور و در پاسخ به این پرسش که تا چه حد برای خواندن نماز جماعت بهمسجد می‏روید ؟ ۱/۱۸% اظهار کرده‏اند که زیاد یا اکثر اوقات می‏روند . ۶/۲۵% گاهی یابعضی اوقات و ۲۹% هرگز به مسجد برای شرکت در نماز جماعت نمی‏روند . داده‏های بهدست آمده از شهرهای مورد مطالعه نشان می‏دهد که مراجعه مردان به مساجد بیش اززنان است ؛ تفاوت‏ها را در دو سطح مراجعه زیاد و عدم مراجعه می‏توانیم مشاهده کنیم :۳/۱۵% از زنان زیاد به مسجد می‏روند ، و حال آن که این نسبت در میان مردان ۲۱% استو در مقابل ۲/۲۵% هرگز برای نماز جماعت به مسجد نمی‏روند ، در حالی که این نسبتنزد زنان ۸/۳۲% است . رابطه آماری میان دو متغیر نیز معنادار است .

در پژوهشی که در سطح شهر قم انجام گرفت از پاسخ‏گویان پرسیده شد : «آیا فرصتمی‏کنید – مشکلات زندگی به شما اجازه می‏دهد – که در نماز جماعت شرکت کنید ؟»۱/۱۵% پاسخ‏گویان زیاد یا اکثر اوقات در نماز جماعت شرکت می‏کنند و ۳۰% هرگز به اینمنظور به مسجد نمی‏روند . ۲/۲۴% خیلی کم یا به ندرت و ۷/۳۰% گاهی یا بعضی اوقات درنماز جماعت مدارس شرکت می‏کنند . در قم ، زنان در مجموع بیش از مردان در نمازجماعت مشارکت دارند .

جدول (۴) : مقایسه شرکت در نماز جماعت مساجد در قم و ایران

مرد

زن

کل

مرد

زن

کل

قم

۹/۳۴

۱/۲۵

۳۰

۶/۱۸

۶/۱۱

۱/۱۵

ایران

۲/۲۵

۸/۳۲

۲۹

۲۱

۳/۱۵

۱/۱۸

از لحاظ درصد افرادی که هرگز در نماز جماعت مساجد شرکت نمی‏کنند – حداقل دریک الی دو سال اخیر – بین قم و دیگر شهرهای ایران تفاوتی مشاهده نمی‏شود ؛ هرچندکه در شهر قم سهم مردان در این گروه بیش‏تر از زنان است و در سطح کشور سهم زنانبیش‏تر است .

اما نسبت افرادی که زیاد یا اکثر اوقات در نماز جماعت مساجد شرکت می‏کنند ، درشهر قم اندکی کم‏تر از شاخص کشوری است (۱/۱۵% در مقابل ۱/۱۸%) .

۲ .۲ . زیارت اماکن متبرکه

زیارت اماکن متبرکه و مذهبی در ایران سابقه‏ای دیرینه دارد . گاهی به این منظورمسافت‏های طولانی طی می‏شود که نمونه آن سفرهای زیارتی به شهرهای قم و مشهداست . در مجاورت یا درون اغلب شهرهای ایران مکان‏های مذهبی زیادی وجود دارد .

در سطح کشور و در پاسخ به این سئوال که تا چه حد به زیارت اماکن مذهبی می‏رویدنسبت موارد عدم مراجعه مطلق بسیار کاهش می‏یابد و به ۴/۶% می‏رسد . نسبت کسانیکه اظهار داشته‏اند زیاد به زیارت می‏روند ۴/۲۳% است . در ایران زیارت اغلب خانوادگیصورت می‏گیرد و بنابراین درصدها به تفکیک جنسیت تا حدودی با هم شبیه است . بااین حال نسبت مراجعه به اماکن مذهبی در میان زنان به میزان بسیار کمی از مردانبیش‏تر است (۵% زنان هرگز به زیارت نمی‏روند و در مقابل ۷/۷% مردان چنین وضعیتیدارند) .

در شهر قم با وضعیت مشابهی روبه‏رو هستیم . نتایج پژوهش انجام گرفته در این شهرنشان می‏دهد که تنها ۴% پاسخ‏گویان اظهار داشته‏اند که هیچ وقت به زیارت اماکنمتبرکه نمی‏روند . نسبت کسانی که «زیاد» به زیارت می‏روند ، ۳/۵۳% است . با توجه به ایندو نسبت و مقایسه آن با نتایج به دست آمده در سطح کشور ، می‏توان نتیجه گرفت کهزیارت اماکن متبرکه در شهر قم بسیار بیش‏تر (اندکی بیش‏تر از دو برابر) از شاخصکشوری است . درصد زیارت یا عدم زیارت اماکن متبرکه بین زن و مرد در شهر قمهمانند مطالعه‏ای که در سطح کشور انجام گرفته است ، بسیار به هم نزدیک است . با اینحال نسبت مراجعه به اماکن مذهبی در میان زنان به میزان بسیار کمی از مردان بیش‏تراست . (۹/۱% زنان هرگز به زیارت نمی‏روند و در مقابل ۶% مردان چنین وضعیتی دارند) .

بنابراین از لحاظ درصد افرادی که به زیارت اماکن متبرکه نمی‏روند و این که زیارتاماکن مذهبی در میان زنان به میزان بسیار اندکی از مردان بیش‏تر است ، بین شهر قم وشاخص کشوری تشابه و همانندی وجود دارد ؛ اما از لحاظ نسبت افرادی که «زیاد» بهزیارت اماکن متبرکه می‏روند ، شهر قم دو برابر شاخص کشوری است . البته با توجه بهاین که قم یک شهر زیارتی است و کم‏تر شهری در ایران از چنین امتیازی برخورداراست ، این امر تا اندازه‏ای طبیعی و بدیهی به نظر می‏رسد .

جدول (۵) : مقایسه میزان زیارت اماکن مذهبی در قم و ایران

مرد

زن

کل

مرد

زن

کل

قم

۶

۹/۱

۴

۱/۵۲

۴/۵۴

۳/۵۳

ایران

۷/۷

۵

۴/۶

۸/۲۳

۱/۲۳

۴/۲۳

۳ . ازدواج و خانواده

خانواده یکی از نهادهای مهم و اساسی نظام اجتماعی است . مطالعات روان‏شناختینشان می‏دهد که انسان اگر در خانواده‏ای ناسالم ، آشفته و به هم ریخته زندگی کندنمی‏تواند به تعادل روانی دست یابد . از این‏رو در خلال تاریخ همواره ، همه جوامعانسانی به ازدواج و خانواده توجه داشته‏اند . از این‏رو در دو پژوهش مذکور که در ابتدایاین مقاله معرفی شد ، نگرش افراد نسبت به ابعاد گوناگون ازدواج و خانواده مورد پرسشقرار گرفته است . در این‏جا به توصیف متغیرهایی که بین این دو پژوهش در بحثموردنظر ، مشترک هستند خواهیم پرداخت .

۱ .۳ . معیارهای گزینش همسر

چند پرسش اساسی وجود دارد : پاسخ‏گویان چه نوع معیارهایی را برای ازدواج درنظر دارند ؟ رده‏بندی معیارها چگونه است ؟ به بیان دیگر ، کدام معیارها مهم‏تر است ؟ ازآن‏جا که انتخاب همسر انتخابی مهم در زندگی هر فردی است به نظر می‏رسد کارگزینش براساس محاسبات بسیار ، چه با توجه به معیارهای اجتماعی و چه با در نظرگرفتن معیارهای فردی صورت پذیرد .

در پژوهشی که توسط دکتر محسنی در سطح کشور انجام شده است ، دو سئوال بهطور جداگانه مطرح شده است : «مهم‏ترین خصوصیت یک مرد خوب برای ازدواجچیست ؟» و «مهم‏ترین خصوصیت یک زن خوب برای ازدواج چیست ؟»

نتایج به دست آمده نشان می‏دهد در حالی که مهم‏ترین خصوصیت یک زن خوب ازنظر پاسخ‏گویان در سطح کشور ، «نجابت» دانسته شده است ، برای مرد «اخلاق خوب»بهترین صفت مطلوب شمرده می‏شود . نجابت برای مردان و خوش اخلاقی برای زنان بهعنوان دومین خصوصیت مهم است .

توانایی تأمین معاش (داشتن شغل و درآمد مناسب) ، به طور طبیعی شرطی مردانهاست که در رده چهارم معیارها برای مرد قرار گرفته است ؛ در حالی که «خانه‏دار بودن»برای زنان در رتبه چهارم قرار دارد . جالب این که جامعه به «زیبایی» در هر دو جنسبی‏اعتنا است . به نظر می‏رسد که در اعماق ذهن این مردم چنین می‏گذرد : زیباییناپایدار است و ستونی چندان محکم در نگهداری بنای خانواده نیست . زیباییِ ظاهر ،معیار مهمی در امری چنین جدی – مانند ازدواج – نیست . هم‏نشین نامطلوب از نظراخلاق و رفتار ، هرچند بسیار زیبا ، در ذهن آدمیان کم ارزش می‏نماید .

جدول (۶) : معیارهای مهم گزینش همسر در بین زنان و مردان ایران (به درصد)

خوش اخلاقی

۴/۳۳

نجابت

۸/۴۰

نجابت

۶/۲۳

خوش اخلاقی

۶/۲۴

اصالت خانوادگی

۴/۱۵

اصالت خانوادگی

۳/۱۴

توانایی تأمین معاش

۴/۸

خانه‏دار بودن

۹/۴

تحصیلات بالا

۳/۴

تحصیلات بالا

۸/۲

پول‏دار بودن

۳/۱

خوش قیافه بودن

۳/۰

خوش قیافه بودن

۱/۰

پول‏دار بودن

۲/۰

اما در پژوهشی که در شهر قم انجام گرفت ، تنها یک سئوال از پاسخ‏گویان پرسیدهشد : «به نظر شما مهم‏ترین ملاک برای انتخاب یک همسر خوب چیست ؟» از آن‏جا کهبین پاسخ‏ها و نحوه دسته‏بندی آنها در دو پژوهش مذکور تفاوت‏هایی وجود دارد ،نمی‏توان به طور کامل به مقایسه نتایج به دست آمده پرداخت ، اما در مجموع باید گفتدر شهر قم نیز مهم‏ترین ملاک‏های گزینش همسر خوب به ترتیب عبارتند از : نجابت وتدین ، خوش اخلاقی ، اصالت خانوادگی و تحصیلات . پاسخ‏گویان در شهر قم نیز به«زیبایی» و خوش قیافه بودن بی‏اعتنایند (۲/۱% پاسخ‏گویان این ملاک را انتخابکرده‏اند) . بنابراین درباره ملاک‏های مهم گزینش همسر خوب در بین قم و ایران به طورکلی اتفاق نظر و تشابه دیدگاه وجود دارد .

۲ .۳ . سن ازدواج

موضوع دیگر در گزینش همسر ، سن زن و مرد به هنگام ازدواج است . مطالعاتجامعه‏شناختی و واقعیت‏های ملموس همه نشان‏دهنده افزایش سن ازدواج – با افزایشسریع‏تر سن از