پاورپوینت کامل دورنمای ژئوپلیتیک شیعه در عراق ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل دورنمای ژئوپلیتیک شیعه در عراق ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل دورنمای ژئوپلیتیک شیعه در عراق ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل دورنمای ژئوپلیتیک شیعه در عراق ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint :

برگرفته از فصلنامه علمی پژوهشی شیعه شناسی– شماره ۳۱مقدمه

در این نوشتار سعی شده است سامان ژئوپلیتیکی شیعیان در عراق آینده، تبیین شود. در ابتدا دو سناریوی اساسی درباره» نظام سیاسی آینده عراق و ویژگی های هر کـدام، مـورد بـررسـی قـرار گـرفته است. با بررسی واقعیت های امروزی عراق می توان نتیجه گرفت از دو سناریوی نظام دمکراتیک مبتنی بر فدرالیسم و نظام استبدادی، شرایط برای تحقق سناریوی اول فراهم است.

با توجه به عناصر ژئوپلیتیکی در صورت وقوع نظام دمکراتیک مورد نظر، می توان به این نتیجه رسید که وزن و قلمرو ژئوپلیتیکی شیعیان ارتقا خواهد یافت. جمعیت، حکومت و نهادهای سیاسی، موقعیت و منابع طبیعی، از جملـه عناصر ژئوپلیتیکی است که مورد بررسی قرار گرفته اند.

با توجه به تجزیه و تحلیل انجام شده، صحت فرضیه» »در آینده وزن و قلمرو ژئوپلیتیکی شیعیان در داخل و خارج گسترش و تثبیت خواهد یافت«، اثبات شده است.هر چند مطالعات شیعه شناسی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در بسیاری از مراکز علمی جهان آغاز شد، اما بعد از سرنگونی صدام و به قدرت رسیدن شیعیان در عـراق، این مطالعات از گستردگی و اهمیت بیشتری برخوردار شده است. در حال حاضر، چهار دانشگاه حیفا، تل آویو، باریلان و اورشلیم درباره» شیعه مطالعه می کنند. تمام دانشگاه های بزرگ دنیا در موضوع »اسلام شناسی« که بخش مهمی از آن را »شیعه شناسی« تشکیل می دهد، به طور جدی به تحقیق و مطالعه می پردازند. از طرف دیگر تحولات کشور عراق و نقش شیعیان برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ زیرا این تحولات تأثیر بسزایی در امنیت و منافع ملی آن بر جـای خـواهـد گذاشت؛ بنابراین ضروری است روند تحولات احتمالی آینده» این کشور، مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

تعریف مفاهیم

ژئـوپلیتیک: این علم به بررسی تأثیر پدیده های جغرافیایی بر ساختارها و نهادهای سیاسی، حکومتی و غیرحکومتی و تحولات آنها و خصوصیات روابط با دیگر دولت ها می پردازد. بر اساس تعریفی دیگر، ژئوپلیتیک دانش کسب قدرت است.

ژئوپلیتیک شیعه: در این نوشتار تشیع به عنوان یک مـوضـوع ژئـوپلیتیـک در نظر گرفته شده است؛ زیرا قسمت عمده ای از پیروان این مذهب در منطقه ای قرار گرفته اند که بر روابط قدرت در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی بسیار تأثیرگذار می باشند. حدود هفتاد درصد از جمعیت حوزه» نفتی خلیج فارس را شیعیان تشکیل می دهند. چاه های نفت در کشورهای این منطقه به طور عمده در مناطق شیعه نشین قرار دارد.

ژئوپلیتیک داخلی و خارجی: فرانسوآ توال در تحلیل کـانون های نهضت شیعی، از دو مفهوم ژئوپلیتیکی استفاده کرده است:

۱. ژئوپلیتیک داخلی که گستره و شدت تأثیرگذاری هر جامعه» شیعی بر مجموعه تحولات و سیاست های داخلی یک کشور است.

۲. ژئوپلیتیک خارجی که قدرت تأثیرگذاری جامعه» شیعی بر تحولات و سیاست های منطقه ای و بین المللی است.

نظام استبدادی بر محور پان عربیسم: نظامی سیاسی است که یک خانواده یا عشیره، کشور را با محوریت و تأکید بر ناسیونالیسم عربی، هدایت و کنترل می کند. کـشورهای عربستان، امارات متحده عربی و عمان، تجلی آشکار این چنین حکومتی به شمار می آیند. این نظام سیاسی بدیهی ترین حقوق شهروندی همچون: آزادی، مشارکت سیاسی، انتخابات و… را نفی کرده، با خشونت هرچه تمام تر با مخالفان برخورد می نماید.

گروه های پان عرب ضمن به قدرت رسیدن، به افراط گراییدند؛ یک بار در دهه» ۱۹۳۰ و یک بار دیگر از سال ۱۹۶۸ به این سو، گرایش فاشیستی پیدا کردند. هدف نهایی آنها برپایی یک ملت متحد عرب سنی بود که هرگز تـحـقـق نیافت. هر اندازه این گروه ها در این جهت کوشش کردند، ایستادگی در مقابل آنها تندتر شد؛ همین امر باعث شد سطح سرکوب و سلطه» دولت افزایش یابد.

این پدیده نیز به سهم خود در میان کسانی که ادغام در ملت عرب را نپذیرفتند و کسانی که بیش از پیش از قدرت سیاسی محروم می شدند، این احساس را دامن زد که آنها تحت حاکمیت و سلطه» اقوام دیگر هستند.

به موازات برتری و گسترش پان عربیسم، گروه های عرب گرای سنی در ارتش، ادارات دولتی و بعدها حزب بعث، به تدریج سایر گروه های قومی و مذهبی را از کار برکنار کردند. چند نمونه کافی است تا این فرآیند نشان داده شود.

در طول دوران پادشاهی، هنوز پانزده درصد مقامات عالی رتبه و ۲۵ درصد مقامات پایین تر دولت را کردها تشکیل می دادند. در آغاز دهه» ۱۹۳۰ بخش ناشناخته، اما مهمی از مقامات دولتی، اعراب یهودی بودند. در دهه» پس از ۱۹۵۸ کردها تنها دو درصد مقامات عالی رتبه و سـیـزده درصد سمت های پایین تر دولت را در اختیار داشتند. یهودیان به طور کلی از حکومت و بعدها از کشور رانده شدند. در سال های ۱۹۳۶-۱۹۵۲ هنوز ۵۴ درصد اعضای فرماندهی مرکزی حزب بعث، شیعه بودند. سهم آنها در خلال سال های ۱۹۶۳-۱۹۷۰ به شش درصد کاهش یافت.

حکومت صدام حسین در عراق، نمونه» بارز چنین حکومتی بود. به رغم اینکه عرب های سنی در عراق ۲۰ تا ۲۵ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دادند، با کمک استعمارگران انگلیس با شعار پان عربیسم و در اتصال با کشورهای عرب منطقه، نظام دیکتاتوری و خشن اقلیت را به وجود آوردند. انگلیس به این واقعیت پی برده بود که هیأت حاکمه ای که تنها بیست درصد از جمیعت یک کشور را نمایندگی می کند، به سادگی به قیمومیت خارجی تن می دهد.

از دیـد اکثر مردم، دولت این کشور عامل خارجی محسوب می شد. رژیم هر روز بیش از پیش قبیله ای تر، بی رحم تر، سنی تر و عرب تر شد. آشوری ها در یک تهاجم نـظـامـی در سال ۱۹۳۳ نابود شدند. یهودیان پس از مصادره» اموال شان از کشور خارج شدند. میلیون ها شیعه و کرد کشته و یا آواره کشورهای دیگر شدند. قدرت دولت رشد کرد. استیلای تکریتی ها – همشهریان صدام — رژیم را بیش از پیش از جامعه» بزرگ اطراف خود جدا کرد. رژیم با مجهز کردن خود و طرفداران خویش به تفکر پـان عربیسم، ابزار لازم و کافی را برای محروم کردن دیگران از حاکمیت بر سرنوشت خویش ایجاد کرد؛ از سوی دیگر این شعار پوشش نوینی برای قبیله گرایی این رژیم شد. صدام بارها به پان عرب بودن خود اعتراف کرده، به آن افتخار کرده بود. صدام حسین به طور مستمر جنایت های فراوانی علیه شیعیان، کردها و دیگر اقوام عراقی، برای جامه» عمل پوشاندن به این شعار مرتکب مـی شـد؛ در مـقـابـل سـعـی مـی کرد عرب های سنی کشورهای همسایه را به شیوه های گوناگون جذب کند.

طرفداری از پان عربیسم توسط طیفی از عرب های سنی، در طول تاریخ گذشته» این کشور، حتی در زمان عثمانی موضوعی نیست که به طور ناگهانی فروکش کرده باشد؛ به طور قطع این رویکرد در حال حاضر نیز طرفدارانی به ویژه در بین بعضی از اعضای حزب بعث دارد. نـخـبگان عراقی که تحت حکومت صدام رشد کـردنـد، به طور خشونت باری با دموکراسی سازی که تـقـریـبـاً منجر به از دست دادن قدرت آنها می شود، مخالفت می کنند.

بـه طـور کلـی ویژگی های نظام سیاسی مبتنی بر پان عربیسم، به شرح ذیل است:

۱. حکومت اقلیت (خانواده، عشیره و…) بر اکثریت جامعه؛

۲. تأکید بر ناسیونالیسم متعصبانه» عربی به عنوان محور هویت ملی؛

۳. نادیده انگاشتن بدیهی ترین حقوق شهروندی، همچون انواع آزادی ها، مشارکت سیاسی و حق انتخاب برای اکثریت جامعه؛

۴. استفاده از انواع خشونت برای سرکوب مخالفان؛

۵. وابستگی به بیگانه به علت عدم وجود عناصر قدرت زای لازم و کافی در داخل.

نـظـام دمـکـراتیک مبتنی بر فدرالیسم: فدرالیسم شکلی از سازمان سیاسی دولت است که بر حاکمیت دوگانه» مرکز و مناطق استوار است و در چارچوب آن هر یک از دو سطح حاکمیت، حدود و اختیارات مشخص خود را داشته، در حوزه» صلاحیت خود اعمال اقتدار مـی کـنـند. فدرالیسم در گام نخست، بر میزان قابل تـوجـهـی از تـفـاهم و ادراک متقابل میان واحدهای شکل دهنده» نظام فدرالی مبتنی است.

دربـاره فدرالیسم، مبانی نظری آن و تحقق دولت کـشـور فـدرال سـه قانون پیشنهاد شده است: قانون فراداشت (لزوم تحقق نهادهای مشترک با صلاحیت و اخـتـیـارات فـراگـیـر کلـیـهـ» اعـضـای فدرال)، قانون خـودمـختاری (هر منطقه یا استان، دارای صلاحیت سـیـاسـی و سـازمـانـی ویژه باشد) و قانون مشارکت (استقلال نسبی، در عین سپردن حاکمیت به دولت مرکزی.) در نظام فدرالیته، فرهنگ مشارکت و عنصر همکاری، امری قطعی و ضروری است.

در حال حاضر بسیاری از گروه های شیعی، همچنین کردهای عراق، طرفدار نظام فدرالی در عراق هستند. رهـبـران کرد عراق، از جمله مسعود بارزانی و جلال طـالـبـانـی، رهبران دو حزب عمده» کرد، یعنی حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان عراق و نیز رسول مامند و محمد عثمان، رهبران احزاب کوچک تر سوسیالیست کردستان و سوسیالیست متحد کردستان، با اتخاذ مواضع هماهنگ، آینده» بهتر مناطق کردنشین عراق را در شرایط حساس کنونی، در قالب عراقی متحد و یکپارچه پی گیری می کنند.

کـردهـا جـدی ترین طرفداران فدرالیسم در عراق هـسـتـنـد. اگـرچه آنها به عنوان گزینه» اول خواهان استقلال هستند، اما اکثر آنها عملگرا بوده، معتقدند استقلال عراق تا زمانی که کشورهای دیگر نظیر ترکیه در برابر آن مقاومت می کنند، امکان پذیر نیست؛ بنابراین فدرالیسم دومین انتخاب برتر کردهاست؛ زیرا امکان تصمیم گیری بسیاری از مسائل سیاسی و اجتماعی را فراهم می سازد. همچنین فدرالیسم آنها را قادر می سازد از هویت شان دفاع کنند.

مـسـعود بارزانی رئیس حزب دمکراتیک کردستان مـعـتـقد است: فدرالیسم، عراق را متحد و مشکلات قـدیـمـی و پـیـچیده» آن را حل و فصل خواهد نمود؛ همچنین اتحاد ملی و همبستگی عراق را تقویت خواهد کرد. جلال طالبانی، مؤسس و دبیر کل اتحاد میهنی کردستان، نیز اظهار می دارد: فدرالیسم، از اتحاد عراق حمایت خواهد کرد و اجرای تمامی حقوق مشروع و مطالبات مردم عراق را تضمین خواهد کرد.

اپوزیسیون عراق، نخستین بار در دسامبر ۲۰۰۲ در همایش رهبران اپوزیسیون، شامل کردها، سنی ها و شیعیان که در لندن برگزار شد، حمایت خود را از فدرالیسم اعلام کرد. اعضای کنفرانس توافق کردند: »اگر ساختار آینده» دولت عراق فدرال نباشد، این کشور دمکراتیک نـخواهد شد. آنها معتقدند فدرالیسم برای دمکراسی ضروری است؛ زیرا از اراده» اقلیت در برابر اراده اکثریت حمایت می کند.

عـبـدالـعـزیـز حکیم بعد از ملاقاتی که با آیت الله سـیستانی داشت، خواستار یک منطقه خودمختار در سراسر مناطق شیعه نشین جنوب عراق و جنوب بغداد شد. وی گفت: برای شیعیان ضروری است اختیارات حکومتی وسیعی برای جنوب به دست آورند. وی افزود: به منظور حفظ توازن سیاسی در کشور، عراق باید تحت یک نظام فدرالی همراه با دولت مرکزی اداره شود…. ما فکر می کنیم شکل گیری یک منطقه» کامل در جنوب، ضروری است. این اظهارات تنها چهار روز قبل از تاریخ مقرر برای تکمیل پیش نویس قانون اساسی از طرف رهبر مهم ترین تشکل سیاسی شیعه عراقی ابراز شد. پیشتر بعضی از رهبران لائیک شیعه، از جمله احمد چلبی، خواستار خودمختاری جنوب شده بودند. هرچند نـظر رسمی حزب الدعوه، مخالفت با فدرالیسم بوده است، اما به نظر می رسد در این حزب نظر واحدی در مـورد مـذکور وجود نداشته باشد.گروه مقتدا صدر با خـودمختاری جنوب مخالفت کرد؛ شماری از رهبران سنی عراق از جمله فخری القیسی، یکی از اعضای گروه پانزده نفری سنی، صالح المطلق عضو دیگر این گروه، مـیشن الجبوری، و ایاد السامره ایی از حزب میانه رو اسلامی با فدرالیسم و خواست شیعیان در این رابطه مخالفت کردند.

عـلاوه بر آنها، فدرالیسم در داخل و خارج عراق، مـخـالـفـانی دارد؛ از جمله مخالفان خارجی ترکیه و مخالفان داخلی، بعضی از اعراب سنی می باشند. حزب بـعـث و اعـراب سنی که پر قدرت ترین گروه در زمان امپراتوری عثمانی بودند، تحت لوای سلطنت عراق و بعد از آنکه حزب بعث کنترل کامل عراق را به دست آورد، قدرت مطلقه را در دست گرفتند. ایشان چه در گذشته و چـه در حـال حاضر، به شدت با خودمختاری کردها، مخالف بوده و هستند.

در قانون اساسی موقت عراق، نظام فدرال به رسمیت شـنـاخته شده است. در ماده ۴ قانون اساسی موقت عراق، در این باره چنین آمده است: »نظام حکومتی عـراق جـمـهوری، فدرالیستی، دمکراتیک و تکثرگرا خـواهـد بـود و قـدرت در آن بـیـن حکومت فدرال و دولت های منطقه ای، استان ها و شهرها و ادارات محلی تقسیم می شود…«.

به طور کلی، ویژگی های نظام فدرالی در عراق به شرح ذیل است:

مـشارکت تمامی گروه های قومی به ویژه شیعیان، کردها و عرب های سنی؛

رضایت بیشتر احزاب و گروه های شیعه و اقلیت بزرگ کرد؛

با توجه به اینکه مناطق نفت خیز عراق در شمال (منطقه کردنشین) و جنوب (منطقه شیعه نشین) قرار دارد، ایـن چـنـین نظامی، منافع اقتصادی و سیاسی بـسـیـاری بـرای آنـهـا در بـر دارد و بـرعکس امکان متضرر شدن عرب های سنی به علت بهره مند نبودن از این موهبت، وجود دارد.

واقعیت های امروز عراق

با سرنگونی صدام، روند پان عربیسم متوقف شد؛ فرایندی که از دهه» ۱۹۲۰ توسط نخبگان عرب سنی این کشور آغاز شد و تا قبل از سرنگونی صدام در دستور کار تمامی دولت ها قرار داشت. در سه دهه» اخیر، سیاست عربی سازی از اصول مهم ایدئولوژی و سیاست حزب بعث بود. بعد از سرنگونی صدام و روند حاکم بر تحولات سیاسی عراق، روند عربی سازی پایان یافت. بر اساس قـوانـیـن مـوضـوعـه، در حال حاضر سعی شده است تقسیمات بر اساس وزن اقوام شیعه، کرد، ترکمن، عرب سنی و مسیحی انجام شود.

سرنگونی صدام زمینه» حضور شیعیان و خروج آنها از انزوا را فراهم ساخت. از آن زمان، شیعیان در عرصه» سیاسی — اجتماعی به شدت فعال شده اند. آمریکا که با شعار استقرار دمکراسی به اشغال عراق مبادرت ورزید، نمی تواند اکثریت شیعه این کشور را نادیده بگیرد و از ورود آنها به عرصه» سیاست و حکومت جلوگیری کند.

در نـوامـبـر ۲۰۰۳ روزنـامـه واشـنـگـتـن پـسـت از متقاعد شدن آمریکا برای تشکیل دولتی با اکثریت شیعه در عراق خبر داد و اعلام کرد: دولت بوش به این نتیجه رسیـده اسـت کـه حکـومـت شیعیـان در عـراق امری اجتناب ناپذیر است و این موضوع لزوماً با منافع آمریکا در تضاد نیست. در عمل نیز تا کنون روند حاکم، حاکی از نقش اساسی شیعیان در دولت سازی این کشور بوده است. چهارده عضو از شورای ۲۵ نفره حکومت انتقالی و حداقل ۵۵ درصد از اعضای کنفرانس ملی عراق، شیعه بوده اند. از ۳۳ عضو کابینه» دولت موقت عراق نیز هفده نفر دارای مذهب تشیع بوده اند؛ بنابراین به نظر می رسد دولت آمریکا نیز حضور شیعیان را در روند دولت سازی پذیرفته است.

سرنگونی صدام و نقش تأثیرگذار شیعیان بر کنترل بحران های پس از آن، موجب ایجاد و گسترش نوعی خـودآگـاهی و خودباوری و توجه به اهمیت خود در معادلات سیاسی شده است. در همین راستا، مرجعیت شیعه که همواره از جایگاه و نفوذ گسترده ای در بین شیعیان برخوردار بوده است، در این دوره نقش بسیار تأثیرگذاری در دولت سازی عراق ایفا کرده است. آیت الله سیستانی اشغالگران را تحت فشار قرار داد تا در این کشور انتخابات آزاد برگزار کنند. اشغالگران در ابتدا از انـجـام آن بـا ایـن ادعـا که هنوز شرایط برای انجام انتخابات فراهم نشده است، سرباز می زدند. در این زمـان تظاهرات صد هزار نفری با خواست انتخابات همگانی در ژانویه ۲۰۰۴ در بغداد برگزار شد که بسیاری از سـنـی هـا نـیـز در آن شـرکـت داشتند. این تظاهرات قـدرت نـمایی مرجعیت برای تحمیل خواسته» خود به آمریکایی ها محسوب شد.

بـرمـر، حـاکم آمـریـکـایی، معتقد بود: باید زمانی انتخابات عمومی را برگزار کنیم که منافع ما را تأمین کند. ممکن است در وضعیتی مثل وضع حاضر، کسانی که بـرنامه های آمریکا را رد می کنند، در انتخابات پیروز شوند.

استدلال مقامات آمریکایی مبنی بر کمبود وق