پاورپوینت کامل حقوق متقابل دولت و ملت از دیدگاه حضرت علی(ع) ۵۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حقوق متقابل دولت و ملت از دیدگاه حضرت علی(ع) ۵۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حقوق متقابل دولت و ملت از دیدگاه حضرت علی(ع) ۵۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل حقوق متقابل دولت و ملت از دیدگاه حضرت علی(ع) ۵۹ اسلاید در PowerPoint :

درباره رابطه حکومت و مردم و وجود یا نبود حقوق متقابل میان آن دو, نظریه های گوناگونی وجود دارد. فلاسفه سیاسی متقدم،۱ مانند گرسیوس و هابز و نیز کلیسای قرون وسطا، معتقد بودند رابطه و حقوق، یک سویه است؛ یعنی حقوق، تنها به حکومت منحصر است. به عقیده آنها حکومت مانند خداوند، حقوق متعددی بر مردم دارد و خود در برابر مردم، تکلیف و مسئولیتی ندارد. در مقابل، مردم نیز جز اطاعت از حاکم، هیچ حقوقی ندارند و در حقیقت، مانند گله گوسفندی هستند که اصل وجودش برای گله دار است.۲

در سده های اخیر، این دیدگاه جایگاه خود را در مغرب زمین از دست داد و دیدگاه مخالف آن رشد کرد. بر اساس دیدگاه جدید، مردم، صاحب حق شمرده می شوند و دولت، مطیع و وکیل مردم است؛ وکیلی که باید نیازهای شهروندان را تأمین کند.

در اندیشه سیاسی حضرت علی(ع)، رابطه حقوقی مردم و حکومت متقابل است؛ اگر حقی هست ـ که هست ـ در هر دو سوست، مردم حقوقی دارند که دولت نمی تواند به بهانه های گوناگون، آن را نادیده بگیرد یا سلب کند. در مقابل، حکومت نیز حقوقی دارد و مردم باید آن را رعایت کنند. در مکتب علوی، محق بدون تکلیف و مکلف بدون حق، یافت نمی شود. انسان ها در زندگی اجتماعی خود نیز حقوق متقابل دارند. هر انسانی که حقی دارد، در مقام دیگری نیز مکلف است و تنها آفریدگار جهان است که مُحِق محض است و در برابر دیگران تکلیف ندارد. حضرت علی(ع) در این باره فرموده است:

حق، هنگام وصف و گفت وگو، فراخ ترین چیزهاست و زمان کردار و انصاف دادن با آن، تنگ ترین امور [؛ یعنی تعریف حق، آسان و عمل بدان سخت است]. کسی را بر دیگری حقی نیست؛ مگر اینکه آن دیگری نیز بر او حقی دارد. آن دیگری را حقی بر او نیست؛ مگر اینکه او را نیز حقی است. اگر کسی را بر دیگری حقی باشد که دیگری را بر وی حقی نباشد، تنها خداوند سبحان است و آفریده ها را چنین حقی نیست.۳

جامعه وقتی به مدینه فاضله و آرمانی تبدیل می شود که هر دو گروه مکلف؛ یعنی مردم و حکومت، حقوق و تکالیف خود را به طور کامل انجام دهند و هیچ یک به حقوق دیگری تجاوز نکند. اگر این همکاری تحقق یابد، مردم، صالح و سعادتمند خواهند شد و در صورت قصور و تنگ نظری یک طرف، جامعه دچار اختلاف و آشوب می شود و فرمانروایان ستمگر، بر مردم حاکم خواهند شد.۴ بنابراین، به سود حکومت و مردم است که به تکالیف خود عمل کنند و به حقوق طرف مقابل تجاوز نکنند.

۱. ناصر کاتوزیان، فلسفه حقوق، ص ۱۶.

۲. ژان ژاک روسو، قرارداد اجتماعی، ترجمه: زیرک زاده، ص ۳۷.

۳. نهج البلاغه، ترجمه: فیض الاسلام، خطبه ۲۰۷.

۴. همان، خطبه ۶.

حقوق مردم بر حکومت از دیدگاه امام علی(ع)

۱. آزادی های فردی

آزادی در عرصه های گوناگون چون مالکیت، بیان، مسکن، شغل و مانند آن، از حقوق طبیعی انسان است و هیچ کس نمی تواند آن را سلب یا محدود کند؛ مگر اینکه ضرورت و مصلحت اقتضا کند. رعایت اصل مالکیت و تجاوز نکردن از آن، از آموزه های اصلی اسلام است و حکومت و دیگران نمی توانند دست رنج مردم را مالک شوند.۱ احترام به مالکیت دیگران در مکتب علوی، عام است و غیر مسلمانان، مانند یهودیان و مسیحیان را شامل می شود. حضرت در بخشنامه های گوناگون خود، فرماندارانش را به رعایت این اصل سفارش می کرد.۲

آن بزرگوار دستور می داد مأموران حکومتی از حریم ها و قلمرو مردم عبور نکنند، بی اجازه وارد خانه هایشان نشوند و بیش از حد مشخص از آنان مالیات نگیرند.۳ حضرت علی(ع)، مقابله با تجاوز به حقوق و اسارت مردم را از وظایف حکومت بیان می کند و یکی از اهداف جنگ با افرادی چون معاویه را، جلوگیری از غارت بیت المال و به زنجیر کشیدن مردم می داند.۴

آزادی انتخاب شغل، از دیگر آزادی های اجتماعی مشروع شهروندان است. حضرت علی(ع)، در پاسخ به پرسش یکی از فرماندارانش درباره اجبار مردم به کندن نهر خشک شده شهر ـ که عملی عام المنفعه است ـ وی را از آن بازداشت و فرمود: «من نمی پذیرم شهروندی را به عملی که از آن اکراه دارد، ناگزیر سازم».۵

حضرت علی(ع) به آزادی انتخاب مسکن و محل زندگی نیز توجه داشت. ازاین رو، آن بزرگوار، با انکار برتری شهری بر شهر دیگر، شهری را که اسباب آسایش و رفاه و پیشرفت افراد در آن فراهم باشد، بهترین می شمارد.

۱. نک: همان، نامه ۵۱.

۲. نک: همان، نامه ۵۱.

۳. نک: همان، نامه ۲۵.

۴. نک: همان، نامه ۶۲.

۵. نهج البلاغه فی مستدرک نهج البلاغه، ج ۴، ص ۵۳۹.

۲. آزادی مخالفان

حضرت علی(ع)، از پیشگامان و حامیان دادن آزادی به مخالف است. نخستین نمود این دیدگاه، وادار نکردن مخالفان به بیعت بود. حضرت حکومت خویش را بر آزادی مخالفان در بیعت استوار ساخت و در موارد گوناگون، به این نکته اشاره کرد.۱ حضرت در برابر لشکر طلحه و زبیر و عایشه در جنگ جمل، متانت و بردباری نشان داد و کوشید با راهکارهایی مانند فرستادن نمایندگان و گفت وگو، به درگیری پایان دهد. حتی خود حضرت نیز با آنان گفت وگو کرد که نتیجه بخش نبود.۲ امام در برخورد با قاسطین نیز همین گونه عمل کرد. جالب توجه اینکه حضرت علی(ع)، افزون بر تحمل این مخالفت ها، حقوق مخالفان را از بودجه عمومی دولت قطع نکرد و تصریح فرمود: تا وقتی دست به سلاح نبرند و تنها به ابراز مخالفت بسنده کنند، حقوق آنان پرداخت خواهد شد.۳

۱. نهج البلاغه، نامه ۵۴.

۲. ابوالحسن مسعودی، مروج الذهب، ج ۲، ص ۳۲۱.

۳. تاریخ طبری، ج ۵، ص ۶۳.

۳. انتخاب حکومت و حاکم

حضرت علی(ع)، در نامه ای به یکی از والیان خود می فرماید: «همانا حکمرانی تو طعمه نیست، بلکه امانتی در گردن توست».۱

لازمه حق داشتن مردم در حکومت و برگزیدن حاکمان، حق انتخاب حکومت و حاکم است. امیر مؤمنان علی(ع) با اشاره به این حق می فرماید: «ای مردم! همانا حکومت متعلق به شماست و دیگران در آن حق ندارند؛ مگر کسانی که شما حکومت را به آنان واگذار کنید».۲

حضرت علی(ع)، انتخاب و رضایت مردم در مشروعیت الهی حکومت معصومان را شرط اعمال حاکمیت و حکومت می دانست. بر این اساس، اگرچه خداوند، معصومان(ع) را به حکومت برگزیده، ولی حکومت آنان به وجود زمینه و بستر مناسب (رضایت و پذیرش مردم) مشروط است. به عبارت دیگر، خداوند به نقش رضایت و پذیرش مردم در تحقق حکومت الهی معصومان(ع) توجه داشته است.

۱. نهج البلاغه، نامه ۵.

۲. تاریخ کامل، ج ۳، ص ۱۹۳.

۴. نظارت و انتقاد

امام علی(ع) در این باره می فرماید: «ای مردم! از گفتار حق و مشورت عادلانه دریغ نکنید؛ زیرا من از خطا مصون نیستم؛ مگر اینکه خداوند یاری ام کند.»۱ حضرت در کلامی دیگر از مردم می خواهد بر اعمال حاکمان و نمایندگانش، مانند ابن عباس که شخصیتی علمی و مفسر قرآن بود، نظارت کنند و در صورت دیدن خلاف، آن حضرت را آگاه سازند. امیر مؤمنان علی(ع)، از نقد و اندرز مردم استقبال می کرد و از مردم می خواست برای رشد و یاری حکومت، راهنمایی و نصیحت های خود را پیوسته و آشکار و پنهان به گوش آن حضرت برسانند.۲

۱. نهج البلاغه، خطبه ۲۰۷، شماره ۱۵.

۲. همان، خطبه ۳۴.

۵. مساوات

برخورد یکسان و قانون مدار حکومت با شهروندان، از حقوق مردم به شمار می رود. حضرت علی(ع)، رعایت اصل مساوات و تقسیم یکسان بیت المال را از حقوق مردم بر والی برمی شمارد و به یکی از فرماندارانش می فرماید: «باید مردم، در میزان برخورداری از حق و قانون، نزد تو یکسان باشند.»۱ حضرت علی(ع)، چنان به رعایت مساوات در حکومت تأکید و سفارش می کرد که گاهی تحمل اصل مساوات برای دیگران، حتی یاران نزدیک حضرت، گران و سنگین بود. حضرت علی(ع)، دلیل تساوی رفتار خود با همگان را اصل برابری مردم در حقوق خود بیان می کند.

در مکتب حضرت علی(ع)، هیچ کس بر دیگری فضل و شرافت ندارد، مگر آنکه تقوا و طاعت الهی داشته باشد. آن حضرت در منشور حکومتی خویش به مالک اشتر، با سفارش به رعایت اصل مساوات، وی را از تخلف و برتری جویی بر مردم باز می دارد و می فرماید:

در نگاهتان به مردم، اعم از نگریستن به گوشه چشم و خیره نگاه کردن و اشاره و سلام، مساوات را رعایت کنید تا قدرتمندان، در مقام تطمیع و ستم بر شما برنیایند و طبقه مستضعف از عدالت شما نومید نگردند.۲

۱. همان، نامه ۵۹.

۲. همان، نامه ۶.

۶. قانون گرایی

امیرمؤمنان علی(ع)، خود را در برابر قانون چون دیگر مردم می دانست و چنین تأکید می کرد:

ای مردم! همانا من مانند یکی از شما هستم. هر چه از قانون و حق به سود یا زیان شماست، برای من نیز چنان است؛ زیرا هیچ نسبتی، قانون و حق را باطل و متوقف نمی کند.۱

حضرت علی(ع) در فرمان معروف خود به مالک اشتر می فرماید: «حق و قانون را درباره کسی که لازم است، اجرا کن؛ [بی توجه به اینکه] آن شخص، از نزدیکانت به شمار می آید».۲

یکی از ویژگی های قانون گرایی، اصل شایسته سالاری است. حضرت خطاب به یکی از استاندارانش، وی را از پذیرش سفارش و شفاعت دیگران باز می دارد و شایستگی و صلاحیت و تعهد را تنها ملاک انتخاب بیان می کند.۳

۱. بحارالانوار، ج ۳۲، ص ۱۷.

۲. نهج البلاغه، نامه ۵۳، ش ۱۲۹.

۳. جعفر سبحانی، مبانی حکومت اسلامی، ص ۴۴۱.

۷. عدالت و حمایت از طبقه مستضعف

ایجاد حکومت عدل و حمایت از حقوق مستضعف، از ویژگی های حکو