پاورپوینت کامل شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

دوشنبه

۲۷ اردی بهشت ۱۳۸۹

۳ جمادی الثانی ۱۴۳۱

۱۷.May.2010

زلال وحی

فاطمه زهرا س)، در آیینه وحی۱

محمدعلی کعبی

۱. احمد خیرخواه، فصلنامه کوثر، ش ۵۸.

فاطمه س) از «ابرار»

در سوره انسان که در شأن فاطمه، امام علی، امام حسن و امام حسین ع) نازل شده، آن حضرت به عنوان یکی از «ابرار» معرفی و ستوده شده است: «إِنّ اْلأَبْرارَ یشْرَبُونَ مِنْ کأْسٍ کانَ مِزاجُها کافُورًا». دهر: ۵)

فاطمه س) در قیامت

فاطمه س)، فرزندان و شیعیان او از وحشت روز قیامت در امان هستند و آنچه از خدا بخواهند، در بهشت به آن دست می یابند و برای همیشه در بهشت ماندگارند: «لا یحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ اْلأَکبَرُ وَ هُمْ فیمَا اشْتَهَتْ أَنْفُسُهُمْ خالِدُونَ». انبیاء: ۱۰۳)

فاطمه س) و نعمت های بهشتی

خداوند در سوره انسان، نعمت های بسیاری را برمی شمارد که حضرت فاطمه س) و دیگر ابرار از آنها بهره مند می شوند. البته این نعمت ها به پاداش کارهای نیکوی آن حضرت است و خداوند بدین گونه خواسته در دنیا و آخرت از او سپاس گزاری کند.

در آیات قرآن، حضرت زهرا س) فردی وفادار به عهد الهی معرفی شده است: «یوفُونَ بِالنَّذْرِ». دهر: ۷)

اخلاص فاطمه س)

خداوند در سوره انسان با اشاره به قصه اطعام مسکین، یتیم و اسیر از جانب امیر مؤمنان، فاطمه و حسنین ع)، این کارشان را ستوده است. در این سوره، از این بزرگواران به عنوان کسانی که از روی اخلاص و بی هیچ چشم داشتی از غذای مورد نیاز خود گذشتند و نیازمندان بی پناه را بر خود مقدم داشتند، یاد شده است.

صبر فاطمه س)

از دیدگاه قرآن، صبر فاطمه س)، شایسته پاداش نعمت های بهشتی است؛ نعمت هایی که ابدی و سرمدی هستند: «… وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنّهً وَ حَرِیرًا». دهر: ۱۲)

وفای به عهد فاطمه س)

خداوند در قرآن، حضرت زهرا س) را وفادار به عهد الهی معرفی می کند: «یوفُونَ بِالنَذْرِ». دهر: ۷)

ایثار فاطمه س)

به گفته مفسران، عبارت «وَ یطْعِمُونَ الطّعامَ عَلی حُبِّهِ» دهر: ۹) بر ویژگی پسندیده ایثار حضرت زهرا س) اشاره دارد.

نماز حضرت زهرا س)

بنا بر روایات، نماز حضرت فاطمه س) چهار رکعت است. در رکعت اول و دوم آن پنجاه بار سوره توحید خوانده می شود. به این نماز، نماز اوابین نماز بسیار توبه کنندگان) نیز گفته می شود.۱

۱. تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۸۶.

تسبیح حضرت فاطمه زهرا س)

حضرت امام محمد باقر ع) فرموده است: «تسبیح فاطمه س) از جمله «ذکر کثیر» خداوند است؛ چنانکه خداوند می فرماید: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوُا اذْکرُوا اللّهَ ذِکرًا کثِیرًا».۱ احزاب: ۴۱)

۱. همان، ج ۱، ص ۶۸.

محبت فاطمه س)

خداوند متعال، محبت فاطمه س) را پاداش همه کوشش های پیامبر در امر رسالت قرار داده و این محبت را خواسته خود و پیامرش بیان کرده است. در حدیثی آمده است: وقتی آیه «قُلْ لا أَسْئَلُکمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلاّ الْمَوَدّهَ فِی الْقُرْبی» شورا: ۲۳) نازل شد، عده ای پرسیدند: یا رسول الله! «قربی» چه کسانی هستند که محبت آنها بر ما واجب است؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: «فاطمه س) و فرزندان او».۱

۱. شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۱۹۳.

خشنودی فاطمه س)

روزی رسول اکرم نزد دخترش فاطمه س) آمد. فاطمه سرگرم آسیاب کردن گندم بود، درحالی که لباسی بافته از پشم شتر بر تن داشت که بسیار سخت و خشن بود. پیامبر با دیدن این صحنه گریست و فرمود: «ای فاطمه! سختی و تلخی دنیا را در ازای نعمت های بزرگ آخرت تحمل می کنی.» در این هنگام این آیه نازل شد: «وَ لَسَوْفَ یعْطیک رَبّک فَتَرْضی؛ و البته به زودی پروردگارت آن قدر به تو از نعمت های بهشتی عطا می کند که خشنود شوی».۱ ضحی: ۵)

۱. همان، ج ۲، ص ۴۴۴.

عصمت فاطمه س)

آیات بسیاری از قرآن کریم بر مقام عصمت حضرت فاطمه س) دلالت می کند. یکی از این آیات، آیه تطهیر است که بر اساس آن، اراده و مشیت خداوند بر پاکی و طهارت آن حضرت از هرگونه پلیدی و آلودگی تعلق گرفته است: «إِنَّما یریدُ اللّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا». احزاب: ۳۳)

«… فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکمْ…؛ بگو بیایید تا بخوانیم ما فرزندان خود را و شما فرزندان خود را، ما زنان خود را و شما زنان خود را، ما خود را و شما خود را». آل عمران: ۶۱)

تأویل «نساءنا»، حضرت فاطمه زهرا س) است.۱

«إِنَّ اللّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ اْلإِحْسانِ وَ إِیتاءِ ذِی الْقُرْبی…؛ خدا به عدل و احسان و بخشش به خویشاوندان فرمان می دهد». نحل: ۹۰)

تأویل «عدل»، حضرت محمد س)؛ تأویل «احسان»، حضرت علی ع) و تأویل «ذی القربی»، حضرت فاطمه زهرا س) است.۲

«… یوْمَئِذٍ یفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللّهِ ینْصُرُ مَنْ یشاءُ وَ هُوَ الْعَزیزُ الرّحیمُ؛ و در آن روز مؤمنان به یاری خداوند شادمان می شوند». روم: ۴ و ۵)

تأویل «بنصر الله»، یاری رساندن حضرت فاطمه زهرا س) به دوستانش است.۳

۱. تفسیر صافی، ج ۱، ص ۲۶۸.

۲. نک: بحارالانوار، ج ۲۴، ص ۹۰.

۳. همان، ج ۴۳، ص ۵.

احادیث

بهترین چیزها برای زنان

«خَیرٌ لِلنِّساءٍ أنْ لا یرَینَ الرِّجالَ وَلا یراهُنَ الرِّجالُ؛ برای زنان نیکوست که مردان را نبینند و مردان نیز آنان را نبینند».۱

۱. محمد دشتی، نهج الحیاه، ح ۸۷.

دوست داشتن اذان به ویژه اذان مؤذن پیامبر

«اِنِّی أَشْتَهِی اَنْ أَسْمَعَ صَوْتَ مُؤَذِّنِ اَبِی بِالْاَذانِ؛ همانا من مشتاق شنیدن صدای اذان مؤذن پدرم هستم».۱

۱. همان، ص ۴۴.

توجه به آخرت

«تَفَکرْتُ فِی حالِی وَ أَمْرِی عِنْدَ ذَهابِ عُمْرِی؛ در این حال شب ازدواج)، به هنگام رفتن از دنیا می اندیشم».۱

۱. همان، ح ۱۲.

اطاعت پذیری از شوهر

در آغاز وصیت فاطمه س) و سفارشش به حضرت علی ع) آمده است: «یابْنَ عَمِّ ما عَهِدْتَنی کاذِبهً وَلا خائِنَهً وَلا خالَفْتُک مُنْذُ عاشَرْتَنی؛ ای پسرعمو! هیچ وقت مرا دروغگو و خیانت کار ندیده ای و از زمانی که با من زندگی کردی، با تو مخالفت نکرده ام».۱

۱. بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۱۹۱.

غدیر، شاهدی آشکار برای همیشه

«وَهَلْ تَرَک أَبِی یوْمَ غَدیرِ خُمِّ لِأَحِدٍ عُذْراً؛ آیا پدرم [رسول خدا ص)] در روز غدیرخم برای کسی جای عذری باقی گذاشته است»؟۱

۱. به نقل از: خصال، ج ۱، ص ۱۷۳

در بیان یکی از صفت های خدا

«اِنَّ اللهَ هُوَ السَّلامُ وَ مِنْهُ السَّلامُ وَ اِلَیهِ السَّلامُ؛ خداوند خود، سلام است و سلام از او و به سوی اوست».۱

۱. به نقل از: بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۲۸.

فاطمه از زبان پدر

محمدعلی کعبی

عبادت حضرت زهرا س)

«دخترم فاطمه، سرور زنان عالم است. او پاره تن، نور چشم و میوه دل من است. روح جاری در کالبد من و حوراء انسیه است. هرگاه در محراب خود به نماز برخیزد و در پیشگاه خدا حاضر شود، نورش در برابر همه فرشتگان آسمان می درخشد؛ همان گونه که ستاره های آسمان برای زمین نورافشانی می کنند. پس خداوند به فرشته ها می گوید: «ای فرشته ها! ببینید بنده ام فاطمه را؛ سرور بندگان من که در پیشگاهم حاضر است. اعضای بدنش از خشیت من می لرزد و با دل خود به عبادت من روی آورده است. شما شاهد باشید که من شیعیان او را از آتش امان دادم».

مظلومیت حضرت زهرا س)

«من هرگاه فاطمه را می بینم، به یاد وقایعی می افتم که پس از من بر سر او می آورند. گویا می بینم ناراحتی به خانه اش وارد و حرمتش شکسته و حقش غصب می شود و ارثش را نمی دهند و پهلویش را می شکنند و جنینش را سقط می کنند، درحالی که فریاد برآورده است وا محمدا! و استغاثه می کند و کسی به یاری اش نمی شتابد. پس از من اندوهگین خواهد ماند، در اندوه و اشک به سر خواهد بود و به یاد قطع شدن رشته وحی از خانه خود خواهد افتاد. به یاد جدایی از من می افتد و شب ها از فراق صدایم که به خواندن قرآن مشغول می شدم، به وحشت خواهد افتاد. فاطمه پس از من درحالی که پیش از آن عزیز بود، خود را ذلیل می یابد».

دیدار با فرشته ها و پیامی از طرف خداوند

«آنگاه است که خداوند او را به یاد خویش آرامش می دهد. فرشتگان همان گونه که مریم را مورد خطاب قرار دادند، او را ندا می دهند: «ای فاطمه! خداوند تو را برگزید و پاک گردانید و برگزید بر تمامی زنان عالم. ای فاطمه! برای پروردگار خویش قنوت کن و به سجده درآی و رکوع کن همراه راکعین!». آل عمران: ۲۷ و ۳۸)

دیدار با رسول خدا ص)

خداوند او را به من ملحق می کند. او نخستین فرد از اهل بیت من است که به من می پیوندد و به سوی من می آید. اندوهگین و غمگین، خشمگین و مقتول. آنگاه خواهم گفت: خداوندا! لعنت کن هرکه بر او ستم ورزید و عذاب کن هرکه حق او را غصب کرد. خوار کن هر که او را خوار کرد و در آتش جاویدان بینداز، هرکه پهلوی او را شکست و پسرش را سقط کرد. فرشته ها آن هنگام خواهند گفت: آمین!۱

۱. علامه محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۴۳، صص ۱۷۲ و ۱۷۳.

وصیت نامه حضرت زهرا س)

محمدعلی کعبی

«این وصیت نامه دختر رسول خداست، درحالی که وصیت می کند و شهادت می دهد، خدایی جز خدای یگانه نیست و محمد، بنده و رسول اوست و بهشت، حق است و آتش دوزخ، حق است و روز قیامت که هیچ شکی در آ ن نیست، حق است، فرا خواهد رسید و ذات الهی، جمیع مردگان را از قبر بر انگیزد و زنده گرداند و همه را وارد محشر گرداند.

ای علی! من فاطمه، دختر محمد هستم. خدا مرا به ازدواج تو درآورد تا در دنیا و آخرت، برای تو باشم و تو از دیگران برای من سزاوارتری. علی جان! حنوط و غسل و کفن کردن مرا در شب به انجام برسان و شب بر من نماز بخوان و شب مرا دفن کن و مزار مرا به کس نشان نده! اینک با شما وداع می کنم و بر تو و بر فرزندانم تا روز قیامت سلام و درود می فرستم!».۱

۱. همان، ج ۴۳، ص ۲۱۱.

حضرت علی ع) و سخنانش با پیامبر هنگام دفن حضرت زهرا س)

«سلام بر تو ای رسول خدا! سلامی از جانب من و دخترت که هم اکنون در جوارت آرمیده و شتابان به تو رسیده است. ای پیامبر! صبر و بردباری من با از دست دادن فاطمه کم شده و توان خویشتن داری ندارم، ولی برای من که سختی جدایی تو را دیده و سنگینی مصیبت تو را کشیده ام، شکیبایی ممکن است.

… پس امانتی که به من سپرده بودی، برگردانده شد و به صاحبش رسید. از این پس اندوهم جاودانه و شب هایم شب زنده داری است. به زودی دخترت تو را آگاه خواهد کرد که امت تو چگونه در ستم بر او با هم متحد شدند. از فاطمه بپرس و احوال اندوهناک ما را از او خبر گیر که هنوز روزگاری سپری و یاد تو فراموش نشده است.

سلام من بر هر دو شما؛ سلام وداع کننده ای که از روی خشنودی یا خسته دلی سلام نمی کند. اگر از خدمت تو بازمی گردم، از روی خسته دلی نیست و اگر در کنار قبرت می نشینم، از روی بدگمانی به آنچه خدا صابران را وعده داده است، نیست».۱

۱. نهج البلاغه، ترجمه: محمد دشتی، خطبه ۲۰۲.

اشاره

ورودیه

محمدکاظم بدرالدین

نام: فاطمه.

شهرت: سیده نساءالعالمین حضرت زهرا س) حدود دویست اسم، لقب و کنیه دارد).۱

کنیه: ام الحسن، ام الحسین، ام النجبا، ام ابیها، ام الاخیار، ام الازهار….

نام پدر: محمد ص).

نام مادر: خدیجه س).

تاریخ تولد: ۲۰ جمادی الآخر سال پنجم بعثت.

روز تولد: سحرگاه جمعه.

محل تولد: مکه، خانه حضرت خدیجه س).

تاریخ ازدواج: سال دوم هجرت در ۹ سالگی.

نام همسر: علی بن ابی طالب ع).

نام پسران: حسن، حسین و محسن.

نام دختران: زینب و ام کلثوم.

۱. مهدی نیلی پور، فرهنگ فاطمیه الفبای شخصیتی حضرت زهرا س))، ص ۴۱۱.

یادگار پیامبر ص)

محمدعلی کعبی

حضرت زهرا س) تنها یادگار پیامبر بود که نسل پیامبر از ایشان و امام علی ع) ادامه یافت. ایشان فاطمه نام داشت و از آنجا که محبت و رسیدگی ایشان به پدر بسیار بود، پیامبر به او کنیه ام ابیها داد. ام الحسنین و ام السبطین از دیگر کنیه های این بانوی مقدس است. همان گونه که حضرت خدیجه، مادر بزرگوار طاهره مرضیه، پشتوانه روحی و مالی پیامبر بود و اسلام با حمایت های بی دریغ ایشان از پیامبر، رونق گرفت، حضرت فاطمه س) نیز به عنوان پشتوانه ولایت برای امام علی ع) مقدر شده بود. فدک که رسول خدا ص) به فاطمه زهرا س) بخشید، بخشش ساده پدر به دخترش نیست، بلکه رسول خدا ص) پشتوانه ای را برای حمایت از ولایت پس از رسالت، در دستان مبارک فاطمه زهرا قرار داد. دشمنان اسلام با آگاهی به این حقیقت، فدک را از ایشان گرفتند و غصب کردند.

پس از غصب فدک، حضرت فاطمه از حمایت بی دریغ از ولایت دست برنداشت. ایشان نخستین شهید راه ولایت و اسلام پس از پیامبر است که از خود یادگارهای ارزشمندی به جای گذاشت که نقش بسزایی در هدایت انسان داشته اند.

ـ حضرت فاطمه س) پس از وفات پدر و قدرت گرفتن گروهک منافقان و غصب حکومت، چند اقدام بزرگ و ستودنی برای دفاع از ولایت انجام داد. ایشان از ماجرای فدک و غصب آن غافل نشد؛ زیرا به خوبی می دانست قصد منافقان از غصب فدک، تضعیف قدرت مالی دستگاه خلافت علی ع) پس از پیامبر است، چنان که حضرت علی ع) و دیگر بنی هاشم و بنی عباس را از سهم خمس نیز محروم کردند.

ایشان یاد پیامبر را زنده نگه داشت و هیچ گاه از گریه بر رسول خدا ص) دست بر نداشت. بی شک، اگر حضرت علی ع) پس از پیامبر به خلافت می رسید و اسلام تضعیف نمی شد، حضرت زهرا س) در فراق رسول خدا ص) این گونه بی تابی و زاری نمی کرد. در حقیقت، گریه بر پیامبر نوعی اعتراض به وضع موجود جامعه بود. حضرت زهرا س) به گونه ای بی تابی و گریه می کرد که همسایگان به ایشان اعتراض کردند یا شب گریه کند یا روز. ازاین رو، حضرت به مکانی دور از شهر به نام بیت الأحزان رفت. این رفتار فاطمه زهرا س) در حقیقت، نوعی تحصن و اعتراض بود. بنابر شواهد تاریخی، اهالی مدینه نیز از اعتراض ایشان در قالب عزاداری آگاه بودند.

ـ حضرت فاطمه زهرا س) در دفاع از حریم ولایت از جان خود نیز دریغ نکرد. وقتی منافقان قصد داشتند به زور امام علی ع) را به پذیرش خلافت ناحق وادارند، مانع از این کار شد، تا جایی که درِ خانه ایشان را با جسارت و بی شرمی سوزاندند و پهلوی ایشان را شکستند و به ایشان سیلی زدند. اگر حمایت های دختر پیامبر در آن روزهای تنهایی امام علی نبود، ممکن بود امام علی ع) را به قتل برسانند که در آن صورت، خلیفه ای به حق، پس از پیامبر روی زمین باقی نمی ماند.

صدیقه کبری س) در دفاع از ولایت، سخنرانی هایی تاریخی در مسجد النبی ایراد کرد. مرسوم بود که علمای تشیع خطبه ایشان را حفظ می کردند و به فرزندان خود می آموختند. ایشان حتی به زنانی که به عیادتشان آمده بودند نیز سخنانی گفتند که نگرانی و اعتراض آنان را به همسرانشان برانگیخت.

ـ وصیت نامه حضرت زهرا س) نیز نوعی مبارزه با حکومت غاصب و نشانه نارضایتی ایشان از خلافت پس از رسول خدا ص) بود. همه بارها این جمله پیامبر را شنیده بودند که «رضایت فاطمه، رضایت خدا و خشم او، خشم خداست.» به دلیل همین نارضایتی بود که حضرت زهرا س) پنهانی تشییع و به خاک سپرده شد. تا آنجا که مزار پاک آن حضرت همچنان پنهان است.

این بانوی بزرگ در سن کم، بر اثر ضربه ها و ناخشنودی از دستگاه غاصب آن زمان به شهادت رسید. مدت عمر حضرت زهرا س) را در هنگام شهادت، هجده سال و تاریخ شهادت ایشان را سیزدهم جمادی الأول سال یازدهم هجری یا سوم جمادی الأخری بیان می کنند.

گفتار مجری

استفتاء

«چند سال است که در شهادت حضرت زهرا س)، مراسم معنوی تشییع نمادین آن حضرت برگزار می شود. مستدعی است نظر مبارک را درباره برپایی این مراسم و همچنین راه اندازی دستجات عزاداری در روز شهادت آن حضرت، مانند روز عاشورا مرقوم فرمایید!»

آیت الله خامنه ای دام ظله): «اقامه عزای حضرت فاطمه الزهرا س)، هر چه باشکوه تر برگزار شود، بهتر است».

آیت الله صافی گلپایگانی دام ظله): «برگزاری این مراسم باید هر چه باشکوه تر و بامعناتر انجام شود و اهتمام و مشارکت در آن، از حسنات بزرگ است… ».

آیت الله فاضل لنکرانی ره): «این مراسم همانند ایام عاشورا، هر چه باشکوه تر و با شور و حرارت بیشتری برگزار شود، ارزش و ثمرات بیشتری خواهد داشت».

حضرت آیت الله تبریزی ره): «مظلومیت حضرت زهرا س) و صبر مولانا امیرالمؤمنین ع) از ادله قاطعه حقانیت مذهب تشیع می باشد که باید با مراسمی همچون عاشورا، اعم از روضه خوانی، سینه زنی، برپایی دستجات و نقل مصائب آن دو بزرگوار، آن را زنده نگه داشت تا جایی برای وسوسه بد اندیشان باقی نماند».

حضرت آیت الله مکارم شیرازی دام ظله): «اقامه عزاداری در ایام و لیالی شهادت سیده نساءالعالمین من الاولین و الآخرین، فاطمه زهرا س) از افضل قربات است».

حضرت آیت الله بهجت ره): «اشکال ندارد».۱

۱. به نقل از: خانه خوبان ضمیمه ماهنامه دیدار آشنا)، ش ۱۳، ص ۱۷.

حضرت زهرا س)، جلوه کامل صبر و استقامت

محمدکاظم بدرالدین

بر اساس آیه شریفه«وَ لَنَبْلُوَنّکمْ بِشَیءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ اْلأَمْوالِ وَ اْلأَنْفُسِ وَ الثّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصّابِرینَ» بقره: ۱۵۵) جلوه های پایداری به پنج مورد تقسیم شده است: ۱. خوف ترس)؛ ۲. جوع گرسنگی)؛ ۳. نقص در اموال انفاق و اعطاء اموال)؛ ۴. نقص در انفس لطمه جسمی و شهادت)؛ ۵. نقص در ثمرات کسر و کمبود بهره های مالی زندگی).

با مروری بر زندگی درخشان حضرت زهرا س)، این جلوه های پایداری نمایان است که عبارتند از:

۱. پایداری قوی و عملی حضرت زهرا س) در برابر خوف

حضرت زهرا س) در برابر یورش مهاجمان به خانه اش بی باکانه فرمود: «شما ای گمراهان و دروغ گویان! چه می گویید و چه می خواهید،… . آیا با حزب شیطان که دور شما را گرفتند، مرا می ترسانید؟»

۲. آزمودن به جوع و پیروزی حضرت فاطمه در این آزمون

در این زمینه شواهد بسیاری موجود است. از جمله بخشیدن سه روز غذا به مسکین و یتیم و اسیر.

۳. نقص اموال

اگر نقص اموال به معنای کمبود مالی و نبود امکانات ضروری زندگی باشد، در زندگی حضرت زهرا س) نمود داشته است. جهیزیه ساده و مختصر، مهریه اندک و خانه ساده و محقر حضرت زهرا س)، نماد این جلوه است.

اگر این نقص به معنای محروم بودن خود و انفاق به دیگران باشد نیز در زندگی حضرت زهرا س) دیده می شود؛ از بخشش نان و طعام گرفته تا بخشش لباس عروسی و گردن بند و النگو.

۴. امتحان با نقص جان

حضرت زهرا س) برای رونق بخشیدن به خانه، دستانش از گردش آسیاب زخم برداشته بود. در راه عبادت خداوند، پاهای مبارکش متورم شده بود. بر اثر گریه های طولانی در اندوه پدر، بدنش نحیف و ضعیف شده بود. در نتیجه جهاد و مبارزه با منافقان، بازو و پهلو و طفل در رحمش و صورتش آزار دیده بود.

در پایان زندگی، با مرگ سرخ، شهیده راه خدا شد. اَلسّلام عَلَیک اَیتُها اَلصِّدِّیقَهُ الشَّهِیدَه)

۵. نمونه نقص ثمرات

پیامبر گرامی اسلام س) فدک را به حضرت زهرا س) بخشید، ولی پس از رحلت رسول خدا ص)، این حق را از ایشان غصب کردند.۱

۱. نک: فرهنگ فاطمیه، صص ۱۵۰ ـ ۱۵۵.

سخن بزرگان

حضرت امام خمینی ره)

تعابیری از مجموعه گفته ها، نوشته ها و پیام های حضرت امام ره) در توصیف حضرت زهرا س):۱

ـ «زنی روحانی، زنی ملکوتی؛ تمام حقیقت زن». ۲

ـ «دارای تمام هویت های کمالی متصور برای انسان».۳

ـ «تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت انسان».۴

ـ «افتخار عالم وجود.» ۵

ـ «فضایلش، هم طراز فضایل بی نهایت پیامبر اکرم ص) و خاندان عصمت و طهارت».۶

ـ «درخشش نور تربیت یافتگانش، از بسیط خاک تا آن سوی افلاک و از عالم ملک تا آن سوی ملکوت اعلی».۷

ـ «محضرش، فرودگاه و عروج گاه هفتاد و پنج روزه جبراییل».۸

ـ «توهین کننده به او، محکوم به اعدام».۹

ـ «صحیفه او، افتخار شیعیان».۱۰

۱. نک: محمدتقی مصباح یزدی، جامی از زلال کوثر، صص ۲۰۵ و ۲۰۶.

۲. ۲۶/۲/۱۳۵۸.

۳. همان.

۴. همان.

۵. همان.

۶. ۱۵/۲/۱۳۵۹.

۷. ۲۵/۱/۱۳۶۱.

۸. ۱۱/۱۲/۱۳۶۴.

۹. ۹/۱۱/۱۳۶۷.

۱۰. ۱۵/۳/۱۳۶۸.

مقام معظم رهبری

«درباره زهرای اطهر س)، هر چه انسان بیشتر فکر کند و در حالات آن بزرگوار بیشتر تدبر کند، بیشر دچار شگفتی خواهد شد. تعجب انسان نه فقط از این جهت است که چه طور یک موجود انسانی، در سنین جوانی می تواند به این رتبه از کمالات معنوی و مادی نایل بشود ـ که البته این خود هم یک حقیقت شگفت انگیز است ـ بلکه بیشتر از این جهت است که اسلام، با چه قدرت عجیبی توانسته است تربیت والای خود را به حدی برساند که یک زن جوان، در آن شرایط دشوار بتواند، این منزلت عالی را کسب کند. هم عظمت این موجود و این انسان والا تعجب آور و شگفت انگیز است و هم عظمت مکتبی که این موجود عظیم القدر و جلیل المنزله را پدید آورده است».۱

«شما یک زن را با همه محدودیت هایی که از جهات مختلف ممکن است برای او وجود داشته باشد، به خصوص در آن دوران که محدودیت ها بیشتر بوده است، در نظر بگیرید، آن وقت ببینید که این بانوی مکرم، چه عظمتی را در آن شرایط و در طول این عمر کوتاه نشان داده است».۲

«خداوند با توجه به معرفت، خلوص، صبر و فداکاری حضرت فاطمه زهرا س)، آن حضرت را مرکز فیوضات خود قرار داده است. ما که خود را محب آن بانوی بزرگ اسلام می دانیم، باید در اطاعت، عبادت و جهاد رهرو آن حضرت باشیم».۳

«واقعیت ها و حقایق مربوط به شخصیت بی نظیر فاطمه زهرا س)، بسیار عظیم تر از تصورات و ذهنیت ماست».۴

«تجلیل از مقام فاطمه س)، تکریم ایمان، تقوا، علم، ادب، شجاعت، ایثار، جهاد، شهادت و در یک کلمه، مکارم اخلاق است».۵

«حضرت فاطمه زهرا س)، به عنوان یک بانوی بزرگ، این فرصت و قدرت را یافت تا خود را به بلندترین مرتبه کمال انسانی، به اوج نقطه آن برساند».۶

فعالیت های سیاسی حضرت زهرا س)

۱. ندادن رأی سیاسی به حکومت و شورای حکومت؛

۲. مبارزه منطقی و استدلالی با آنان؛

۳. افشاگری علیه منافقان غاصب با رفتن به خانه مهاجر و انصار، ارتباط با زنان و خطبه خواندن بر آنان و حضور در مسجد و ایراد خطبه؛

۴. یادآوری کردن واقعه غدیر برای مردم و بیان فضایل علی ع)؛

۵. تأکید بر معرفی جانشینان بر حق پیامبر اکرم ص) و اشاره به نام آنان حدیث لوح)؛

۶. فدا کردن محسن خود در راه ولایت؛

۷. وصیت نامه سیاسی؛

۸. گریه های سیاسی و مداوم و افشاگرانه؛

۹. مبارزه عملی با بستن درِ خانه به روی منافقان و حمایت عملی از حضرت علی ع).۱

۱. فرهنگ فاطمیه، صص ۴۷۸ و ۴۷۹.

نکته ها

«در مدت زندگی حضرت زهرا س) پس از رحلت رسول خدا ص)، بین مورخان و راویان، اختلاف نظر است. بیشترین زمانی را که گفته اند، شش ماه است و کمترین مدت که ذکر کرده اند، چهل روز است. مرحوم شیخ عباس قمی ره)، نظریه ۹۵ روز را می پذیرد». ۱

«در مجموع، از حضرت زهرا س)، ۴ خطبه در کتاب های معتبر بیان شده است». ۲

«با توجه به اسناد تاریخی، به چهار جلوه از جلوه های هنری در زندگی حضرت زهرا س) دست می یابیم: ۱. فن بیان و سخنوری؛ ۲. شعر و شاعری؛ ۳. نویسندگی و تشویق فرزندان خود به این هنر و ۴. کارهای دستی رسیندگی)».۳

نقل است که فاطمه زهرا س) برای آخرین بار این گونه دعا کرد: «پروردگارا، بزرگوارا! به حق پیامبرانی که آنها را برگزیدی و به گریه های حسن و حسین در فراق من، از تو می خواهم گناه کاران شیعیان من و شیعیان فرزندان مرا ببخشایی!».۴

۱. محمد محمدی اشتهاردی، ترجمه کتاب بیت الأحزان، ص ۲۶۱.

۲. فرهنگ فاطمیه، ص ۲۷۱.

۳. همان، ص ۵۹۰.

۴. به نقل از: نهج الحیاه، ص ۱۴۸.

مبارزات حضرت زهرا س)

در دفاع حضرت زهرا س) از ولایت امیرمؤمنان علی ع)، چند نکته نهفته است. نخست آنکه حضرت زهرا س) ساکت نماند و به مبارزه برخاست و دوم آنکه شیوه های گوناگون مبارزه بیانی برهان، خطابه، جدال احسن) را به کار گرفت.

آن حضرت در برهه ای از زمان، اگرچه در سخن گویی توانا بود، ولی با سکوت، خشم و نفرت خود را اعلام کرد و در زمانی دیگر، در عین اینکه از علو روحی برخوردار بود، با گریه اعتراض خود را بیان کرد.

سوم آنکه تا آخرین لحظه زندگی و حتی پس از شهادت، با وصیت مبنی بر دفن پنهانی اش، به مبارزه خویش ادامه داد.

خطبه فد کیه؛ تفسیری بر آیات قرآن کریم

گردآوری: محمدعلی کعبی

حضرت زهرا س)، پس از معرفی خود در خطبه فدکیه به عنوان دختر رسول خدا، درباره شیوه زندگی مردم در زمان ظهور پیامبر خدا و روش برخورد آن حضرت با مردم، با استناد به آیه یکصد و بیست و هشتم از سوره مبارکه توبه که می فرماید: «پیامبری از خود شما برایتان آمد که آنچه شما را به زحمت می انداخت، بر او دشوار بود. به [خیر و صلاح] شما بسیار علاقه داشت و برای ایمان آورندگان، مهربان و دلسوز بود»؛ در تبیین این آیه می افزاید: »… آن حضرت رسالت خویش را ابلاغ و بیم و انذار و اندرز خود را اظهار کرد و از مسلک و روش مشرکان بر کنار بود. کمر آنان را شکست و حلقوم ایشان را فشرد و با حکمت و پند نیکو، ایشان را به راه پروردگارش دعوت کرد. بت ها را شکست و گردن فرازان را سرکوب کرد تا آنکه جمع ایشان شکست خورد و پا به فرار گذاشتند».

ابن ابی الحدید نیز با بیان روایاتی، می نویسد: «مردم می پندارند درگیری فاطمه با ابوبکر، برای دو چیز بوده است؛ میراث و نحله. من در احادیث یافتم آن حضرت، درباره مسئله سومی با او اختلاف داشته و آن سهم ذوی القربی بود که ابوبکر آن را نیز از اهل بیت دریغ کرده بود».

آنگاه حضرت با اشاره به مسلمانان و حق خواهی ایشان در آن دوران سخت ایمان آوردن، می فرماید: «شما به همراه سپیدرویان پاک نهاد، کلمه اخلاص را بر زبان آوردید و حال آنکه «کنْتُمْ عَلی شَفا حُفْرَهٍ مِنَ النّارِ؛ بر لبه پرتگاه جهنم بودید.» آل عمران:۱۰۳) به دلیل ضعف و ناتوانی شما، هرکس از راه می رسید، می توانست شما را نابود کند. جرعه ای برای هر تشنه و طعمه ای برای هر گرسنه و آتش گیره هر شعله ای بودید. زیر پای دیگران له شده بودید، آب های گندیده می آشامیدید و برگ درختان می چیدید و خوار و بی مقدار بودید.» سپس فاطمه زهرا س) به آیه «تَخافُونَ أَنْ یتَخَطّفَکمُ النّاسُ» انفال: ۲۶)، اشاره می کند و می افزاید: «شما وحشت داشتید دیگران از اطراف به شما هجوم آورند و خداوند به واسطه فیض وجود رسول خدا ص)، شما را از آن گرفتاری ها نجات داد…. [خداوند]، شما را از دیگر گرفتاری ها نیز در هر زمان رهانید» و به آیه «کلَّمَا أََوْقَدُوُا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللّهُ» مائده: ۶۴)، استناد می جوید.

علامه مظفر، در دلائل الصدق آورده است: «حضرت زهرا حق چهارمی نیز داشت که مربوط به خمس غنایمی بود که پس از پیامبر حادث می گردیدند؛ چون ابوبکر، همان گونه که خمس اهل بیت ع) را که در زمان رسول خدا مانند خمس خیبر) مالک شده بودند، گرفته بود، آنها را از خمس غنایمی که پس از آن حضرت حادث شده بود نیز منع کرد و حضرت زهرا س) درباره آنها نیز با او به نزاع پرداخت و اخبار در این مورد بسیارند».

حضرت فاطمه زهرا س) در ادامه این خطبه، به طرح فتنه ها و بروز نفاق ها پس از رسول خدا و سرگشتگی مردم و حیرت ایشان می پردازد و با استناد به آیه «أَلا فِی الْفِتْنَهِ سَقَطُوا وَ إِنَّ جَهَنّمَ لَمُحِیطَهٌ بِالْکافِرِینَ» توبه: ۴۹)، وقایع را شرح می دهد و مردم را به پشت سر انداختن قرآن و بازگشت به جاهلیت نوید می دهد و آن را جایگزین بدی می خواند: «بِئْسَ لِلظّالِمینَ بَدَلاً» کهف: ۵۰) و به خسران تفسیر می کند: «وَ مَنْ یبْتَغِ غَیرَ اْلإِسْلامِ دِینًا فَلَنْ یقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَهِ مِنَ الْخاسِرِینَ» آل عمران: ۸۵). آنگاه پس از شرح این واقعه، به مسئله قطعی ارث بردن خویش از پیامبر اشاره می کند و می فرماید: «شما پنداشته اید که ما ارثی نمی بریم؟ «أ فَحُکمَ الْجاهِلِیهِ یبْغُونَ وَ مَنْ أحْسَنُ مِنَ اللّهِ حُکمًا لِقَوْمٍ یوقِنُونَ؛ آیا از سنت های دوران جاهلیت پیروی می کنند؟ برای مردمی که باور دارند، چه کسی از خداوند بهتر دستور می دهد و داوری می کند». مائده: ۵۰)

زکریا ع) از خداوند خواست از فرزندانش کسی را وارث او قرار دهد که وجود وی مانع و حاجب از دیگر افراد خویشاوند و پسر عموهایش باشد. این ممنوعیت، تنها با میراث اموال مناسبت دارد و معنا ندارد که بخواهد موالی و خویشاوندانش را از علم و نبوت مانع شود.» سپس ابوبکر را خطاب قرار می دهد و می افزاید: «… ای پسر ابی قحافه! آیا در کتاب خداوند آمده است که تو از پدرت ارث ببری و من از پدرم ارث نبرم؟ تو مطلب ناروا و سخن نامناسبی گفته ای. آنگاه به وراثت حضرت سلیمان از داوُد ع) اشاره می کند و می گوید: «وَ وَرِثَ سُلَیمانُ داوُودَ؛ و سلیمان از داود ارث برد» نمل: ۱۶) و به داستان یحیی بن زکریا اشاره می کند که گفت: « فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْک وَلِیاً یرِثُنِی وَ یرِثُ مِنْ آلِ یعْقُوبَ؛ پروردگارا! از سوی خودت، جانشینی به من ببخش که از من و از خاندان یعقوب ارث برد!» مریم: ۵ و ۶) حضرت فاطمه س) در ادامه، به آیات ذیل استناد می جوید:

«وَ أُولُوا اْلأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کتابِ اللّهِ؛ و خویشاوندان برخی نسبت به برخی دیگر در کتاب خدا مقدم هستند». انفال: ۷۵)

«یوصیکمُ اللّهُ فِی أَوْلادِکمْ لِلذَّکرِ مِثْلُ حَظِّ اْلأُنْثَیینِ؛ و خداوند درباره فرزندانتان به شما سفارش می کند که پسر، دو برابر دختر سهم ببرد». نساء: ۱۱)

«إِنْ تَرَک خَیرًا الْوَصِیهُ لِلْوالِدَینِ وَ اْلأَقْرَبینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَی الْمُتّقینَ؛ اگر مالی از خود به جای گذاشت، برای پدر و مادر و خویشاوندان، به گونه خیر و شناخته شده و معروف وصیت کند و این برای پرهیزگاران کاری درست و شایسته است». بقره: ۱۸۰)

سپس آن حضرت ادامه می دهد: «شما پنداشته اید من بهره ای ندارم و از پدرم ارث نمی برم و هیچ رابطه و پیوندی میان ما نیست؟!» و با استناد به آیه ۶۷ سوره انعام و آیه ۳۹ سوره هود می افزاید: «شما خود را نسبت به عام و خاص قرآن، از پدر و پسر عمویم داناتر می دانید. پس [این شما و این فدک که] همچون شتر مهار کشیده و بار کرده، در اختیار شما باشد و روز واپسین و رستاخیز، تو و آن [فدک] با هم روبه رو خواهید شد…. هر رویدادی را جایگاهی است و به زودی خواهید دانست بر چه کسی عذاب خوارکننده فرود خواهد آمد و شکنجه ای پایدار وارد خواهد شد. مانند گناه کاران نوح، هم غرق می شوید و هم عذابی جاودانه در انتظارتان است».

حضرت فاطمه زهرا س)، پس از استناد به آیات مربوط به ارث پیامبران، به عموم آیات مربوط به ارث و عموم آیه «وصیت» استدلال می کند و تخصیص این آیات را بدون دلیل شرعی از کتاب و سنت، کاری زشت می شمارد و با لحن و بیان کوبنده ای بر این تخصیص بی مورد ایراد می گیرد و می فرماید: «آیا خداوند، درباره شما آیه مخصوصی نازل کرده است که پدرم را با آن آیه از این عموم خارج کرده باشد؟» ایشان با این استفهام انکاری، وجود مخصص را در قرآن مجید نفی می کند و می افزاید: «و یا آنکه شما از پدرم و از پسر عمویم، در فهم عموم و خصوص قرآن آگاه تر و داناترید؟»

حضرت زهرا س) در ادامه خطبه، از بازگشت مردم پس از رسول خدا ص) شکوه و به آیه ۱۴۴ سوره آل عمران اشاره می کند: «محمد ص)، فرستاده کسی است که پیش از او نیز فرستادگانی آمده اند. آیا اگر بمیرد یا کشته شود، شما به گذشته خود برمی گردید؟ و هرکس به گذشته خود برگردد، هرگز زیانی به خداوند وارد نیاورده است و به زودی خداوند، سپاس گزاران را پاداش خواهد داد.» آنگاه فریاد بر می آورد: «ای قوم اوس و خزرج! آیا میراث پدرم بلعیده می شود، درحالی که شما مرا می بینید و صدای مرا می شنوید و آغاز و فرجام کار به شما برمی گردد و زمام امور در دست شماست؟»

آن حضرت با شکوه از پنهان کاری مردم و چشم پوشی آنان از حق و انحراف از راه راست، با استناد به آیه ۱۳ سوره توبه می فرماید: «آیا با مردمی که پیمان های خود را شکسته و برای بیرون کردن پیامبر تصمیم گرفته اند، نمی جنگید، با آنکه جنگ را آغاز کرده اند؟ آیا از آنان می ترسید با اینکه خداوند سزاوارتر است که از او بترسید؛ اگر ایمان آورده و دین را باور کرده اید؟»

حضرت زهرا س) در ادامه سخنان تند و کوبنده خویش، رفاه طلبی و تمایل به زندگی راحت را عامل این تغییر جهت می داند و می فرماید: «وَ قالَ مُوسی إِنْ تَکفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِی اْلأَرْضِ جَمِیعًا فَإِنّ اللّهَ لَغَنِی حَمِیدٌ؛ اگر شما و همه کسانی که در روی زمین زندگی می کنند، کافر شوید، بدانید که خداوند بی نیاز و ستوده است.» ابراهیم: ۸) آنگاه با خشم می افزاید: «این سخنان، خروشی بود که از جان برآمد و آهی بود که از خشم من برخاست و از بی تابی توان فرسای من حکایت می کرد…».

در این خطبه، حق خواهی و ادعای مالکیت زمینی مطرح است که غصب آن، نقطه آغاز حمله به شخصیت معنوی و مادی اهل بیت ع) بود. همچنین نشان از موضع گیری مستبدانه خلیفه چند روزه در برخورد با هر نوع مخالفت در مقابله با خلافت جدید داشت. ازاین رو، قدرتمندترین و سرشناس ترین مخالفان را به عنوان نخستین مقابله گران سقیفه انتخاب کرد تا همه مسلمانان پس از آن عبرت بگیرند و توان هر نوع سرکشی و نافرمانی را از دست بدهند.

آنچه را شما انجام می دهید، پیشِ روی پروردگار است و او ناظر و بینا: «وَ سَیعْلَمُ الَّذینَ ظَلَمُوا أَی مُنْقَلَبٍ ینْقَلِبُونَ؛ و به زودی ستمکاران خواهند دانست به چه جایگاهی باز می گردند». شعرا: ۲۲۷)

آن حضرت ادامه می دهد: «من دختر پیامبر، هشداردهنده شمایم که شما را از عذاب سر سخت پیش رویتان بیم می داد»؛ «مَکانَتِکمْ إِنّا عامِلُونَ وَ انْتَظِرُوا إِنّا مُنْتَظِرُونَ؛ پس هر کاری می خواهید، انجام دهید که ما هم کار خود را انجام خواهیم داد و چشم به راه باشید که ما هم منتظریم».۱

در این بخش از خطبه، ابوبکر با دل جویی و آرامش می کوشد خشم حضرت را فرو نشاند و در عین حال، حکم خویش را درباره «فدک» و اموال باقی مانده از رسول خدا ص) بیان کند. وی می گوید: «ما آنچه را شما در نظر دارید، در راه خرید سلاح و ساز و برگ جنگی خرج کرده ایم تا به وسیله آنها، مسلمانان با کافران هماورد باشند.» آنگاه در این تصمیم گیری، به اجماع عموم مسلمانان اشاره کرد و با بیان اینکه نمی تواند خلاف دستور پیامبر عمل کند و باید این اموال به ولی پس از وی سپرده شود، از اموال شخصی خویش پیش کش می کند و می گوید: «در آنچه در اختیار شخص من است و از اموال من به شمار می رود، هر دستوری بفرمایید، اجرا می شود. آیا شما صلاح می دانید من در این باره، خلاف پدرت حضرت رسول ص) عمل کنم؟»

حضرت زهرا س) با شنیدن این سخنان به خروش آمد و فرمود: «سبحان الله… هیچ گاه رسول خدا ص) از کتاب خدا روگردان و با احکام آن مخالف نبود، بلکه پیرو قرآن و سوره های آن بود. آیا شما با نیرنگ و فریب، متحد شده و بهانه ای دروغین بر او بسته اید؟» سپس آن حضرت به قرآن اشاره می کند و می فرماید: «این کتاب خدا که داوری دادگر است و بیان آن حل و فصل می کند، می فرماید: زکریا از خداوند خواست به او فرزندی بدهد و گفت: «یرِثُنی وَ یرِثُ مِنْ آلِ یعْقُوبَ؛ آن فرزند، وارث من و آل یعقوب باشد» مریم: ۶) و «وَ وَرِثَ سُلَیمانُ داوُودَ؛ و سلیمان از داود ارث برد». نمل:۱۶)

بنابراین، خداوند متعال در آنچه توزیع و تقسیم کرده، سهم هر کسی را تعیین و مقدار واجب و حتمی از میراث را مشخص ساخته است. سهم پسران و دختران را به گونه ای روشن بیان کرده، بهانه جویی و یاوه سرایی را باطل ساخته و از بدگمانی و شبهه افراد وامانده در آینده جلوگیری کرده است. نه، چنین نیست: « بَلْ سَوّلَتْ لَکمْ أَنْفُسُکمْ أَمْرًا فَصَبْرٌ جَمیلٌ وَ اللّهُ الْمُسْتَعانُ عَلی ما تَصِفُونَ؛ بلکه شما خودتان را گول زده اید و نفوس شما کاری [زشت] را با جلوه ای زیبا برایتان نمایش داده اند. من بردباری و صبری نیکو خواهم کرد و بر آنچه شما توصیف می کنید، از خداوند کمک می جویم». یوسف: ۱۸)

در این بخش از خطبه، ابوبکر به این بهانه که خلافت را مردم به گردن وی انداخته اند و وی مستبدانه بر مردم حاکم نشده، مسلمانان را به داوری میان خود و حضرت زهرا س) فرا می خواند.

حضرت زهرا س) در آخرین فراز خطبه، با دلی آکنده از غم، مردم را به تدّبر در قرآن فرامی خواند و می فرماید: «ای مردم که شتابان به گفتار باطل روی آورده، کار زشت زیان بار را با دیده اغماض نگریسته و آن را پذیرفته اید! «أَفَلا یتَدَبّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها؛ آیا در قرآن اندیشه نمی کنند نمی کنید) یا این که بر دل هایشان دل هایتان) قفل است؟ محمد: ۲۴)

نه چنین است؛ «بَلْ رانَ عَلی قُلُوبِهِمْ» مطففین: ۱۴)؛ بلکه کارهای زشتتان بر دل هایتان نقش بسته، گوش ها و چشم هایتان را فرا گرفته است. به چه جای بدی برگشتید و به چه وضع بدی گرفتار شده اید! به چیز بدی اشاره کرده و به معاوضه نامناسب و بدی رضا داده اید! به خدا سوگند! هنگامی که پرده ها به یک سو زده شوند، بارش را سنگین و پیامدش را خطرناک خواهید یافت و زیان در پی خواهد داشت.

حضرت زهرا س)، در آخرین سخنانش، با استناد بر دو آیه قرآن کریم می فرماید:۲ «و از پروردگارتان آنچه حساب نمی کردید و به ذهنتان نمی آمد، برایتان آشکار خواهد شد و در آن هنگام، آنها که بر باطل هستند، زیان خواهند دید».۳ سپس در پایان، با سرودن اشعاری خطاب به رسول خدا ص)، به خانه بازگشت.

حضرت زهرا س) به عنوان مدافع امامت حضرت علی ع) و حق ارث خویش، باید به حکمی محکم و انکارناپذیر استناد می کرد. ازاین رو، به قرآن مجید استناد و مضمون کامل کلام خود را از آیات قرآن اقتباس یا استشهاد کرد. این کار حضرت، هم به معنای اعلام رویارویی باطنی و درونی با عنصر حکومتی زمان بود و هم به معنای آشکار کردن موضوع بی توجهی حاکمان وقت به آیات قرآن و هم برانگیختن مسلمانان به تأملی دقیق بر تفسیر آیات.

علامه سید شرف الدین، در تحلیل کامل این خطبه، به رموز تفسیری آن پرداخته و چگونگی تفسیر هر یک از آیات مطرح شده را بیان کرده است. وی در بخشی از این تبیین آورده: «ببینید چگونه در آغاز، بر ارث گذاردن پیامبران، به دو آیه مربوط به داوود و زکریا ع)، به صراحت به ارث گذاری آن دو استدلال می کند و به جان خود سوگند که آن حضرت، برخلاف دیگر کسانی که مدت ها پس از نزول قرآن پا به عرصه گیتی نهاده اند، ارث را در این آیات شریفه، مربوط به ارث حکمت و پیامبری دانسته، نه ارث در اموال و معنای مجازی را بدان دلیل بر معنای حقیقی مقدم داشته که نسبت به فهم آیات قرآن، داناتر و اعلم بوده که اگر این تصرف و دخالت در معنای حقیقی لفظ، بدون دلیل جایز بود، ابوبکر یا دیگر کسانی که در آن روزها طرفدار او بودند نیز می توانستند بدین گونه پاسخ حضرت زهرا س) را بدهند، با این که آنان چنین پاسخی را به آن حضرت ندادند. علاوه بر این، در اینجا قرائت دیگری نیز موجود است که می گوید: «مقصود از ارث، ارث در اموال است».

علامه امینی نیز در تحلیلی از این خطبه، آیات بیان شده را تفسیر کرده و نوشته است: «معلوم است که حقیقت میراث عبارت از انتقال مال موروث به وارث، پس از مرگ او به حکم خداوند متعال است. حمل آیه بر علم و نبوت ـ چنان که اهل سنت انجام داده اند ـ برخلاف آیه شریفه است؛ زیرا نبوت و علم به ارث نمی رسند. نبوت، دایر مدار مصالح عمومی است و از روز نخست آفرینش، در پیشگاه پروردگار مشخص و معین گشته و خداوند، داناتر است که رسالت و مأموریت خود را در چه کسی و در چه جایی قرار دهد؛ نسبت و وراثت دخالتی در آن ندارد. همان گونه که دعا و درخواست از خداوند، اثری برای گزینش و اختیار الهی ندارد، علم نیز متوقف بر آموزش و فراگیری است و مربوط به کسی می شود که خود را در معرض آن قرار دهد.

علاوه بر این، زکریا ع) از خداوند درخواست کرد که از فرزندانش کسی را وارث او قرار دهد که وجود وی مانع و حاجب از دیگر افراد خویشاوند و فامیل و پسر عموهایش باشد و این ممنوعیت، تنها با میراث اموال مناسبت دارد و معنا ندارد که بخواهد موالی و خویشاوندانش را از علم و نبوت مانع شود.

علامه امینی در ادامه می نویسد: «نکته دیگر این که شرط کرد که این ولی و وارث مورد پسند باشد، در آنجا که گفت: «یرِثُنی وَ یرِثُ مِنْ آلِ یعْقُوبَ وَ اجْعَلْهُ رَبّ رَضِیاً» مریم: ۶) و این درخواست پسندیده بودن، با نبوت و رسالت سازگار نیست؛ زیرا عصمت و تقدس در ویژگی های نفسانی و ملکات روحی، هیچ گاه از پیامبران جدا نیست و بنابراین، درخواست این خصوصیت بی معنا و بیهوده است.

… و اما اینکه حکم مخصوص حضرت رسول باشد، این سخن مستلزم آن است که عموم آیات ارث را تخصیص بزنیم؛ مانند آیات «یوصیکمُ اللّهُ فی أَوْلادِکمْ لِلذّکرِ مِثْلُ حَظِّ اْلأُنْثَیینِ.» نساء: ۱۱)؛ «وَ أُولُوا اْلأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کتابِ اللّهِ.» انفال: ۷۵)؛ «إِنْ تَرَک خَیرًا الْوَصِیهُ لِلْوالِدَینِ وَ اْلأَقْرَبینَ بِالْمَعْرُوفِ.» بقره: ۱۸۰)

قرآن مجید را جز با دلیل ثابت و مسلّم نمی توان تخصیص زد و خبر واحدی که عمل به ظاهر آن به خاطر مخالفتش با سیره تمام پیامبران گذشته، امکان ندارد، نمی تواند مخصص عموم آیات ارث باشد».

علامه مجلسی، می فرماید: «در بین مفسران مشهور است که این آیه، درباره آن عده یهودیانی نازل شد که پیمان خود را شکستند و با احزاب همکاری کردند و تصمیم گرفتند حضرت رسول را از مدینه بیرون کنند و به پیمان شکنی و جنگ پرداختند. همچنین گفته شده است که درباره مشرکان قریش و اهالی مکه نازل شده که پیمان خود را با پیامبر و مؤمنان که قرار گذاشته بودند با دشمنان آنان همکاری نکنند صلح حدیبیه)، شکستند و قبیله «بنی بکر» را علیه «خزاعه» یاری کردند و تصمیم گرفتند حضرت را از مکه بیرون کنند. اینان در «دارالندوه» گرد آمدند و شیطان که به صورت پیرمرد نجدی بر آنان ظاهر شده بود، آنها را راهنمایی کرد…. » در واقع، از آن زمان دشمنی و مخالفت با رسول خدا را آغاز نمودند و جنگ بدر و پیمان شکنی را از این زمان شروع کردند.

مقصود حضرت زهرا س) از مردمی که عهد و میثاق خود را شکستند، یا همان هایی هستند که در آیه شریفه از آنان نام برده شده است که در این صورت، بیان کننده وجوب جنگ با غاصبان خلافت و ربایندگان حق آن حضرت است که پیمان و عهدی را که با رسول خدا ص) در مورد وصیت آن حضرت و نسبت به خویشاوندان و اهل بیتش بستند، نقض کردند، همان گونه که خداوند قتال با پیمان شکنان قریش را واجب فرموده بود یا اینکه مقصود حضرت زهرا س) جنگ با غاصبان حق اهل بیت ع) است و مقصود از پیمان شکنی آنان، نقض همان عهدی بود که با رسول خدا ص) بسته بودند که از آن حضرت اطاعت کرده، پیرو اوامر و نواهی او باشند و در باطن، با او دشمنی نکنند، اما این عهد و پیمان را شکستند و به دستورهای آن حضرت عمل نکردند و مقصود از «اخراج رسول»، اخراج کسی است که همچون پیامبر و نفس آن حضرت و جانشین او در دستورها و اوامر و نواهی است که او را از مقام خلافت بیرون کرده، دستورهای حضرت را در مورد اهل بیتش نادیده گرفتند، که در این صورت، ذکر آیه قرآن در ضمن فرمایش حضرت زهرا س) یک نحوه اقتباس از قرآن مجید است».۴

۱. برگرفته از آیات: ۱۲۱ و ۱۲۲ سوره هود.

۲. وَ بَدا لَهُمْ مِنَ اللّهِ ما لَمْ یکونُوا یحْتَسِبُونَ؛ زمر: ۴۷).

۳. وَ خَسِرَ هُنالِک الْمُبْطِلُونَ. غافر: ۷۸).

۴. معصومه ریعان، مجله بانوان شیعه، ش ۴.

متن ادبی

تنهای غمگین

سودابه مهیجی

با چراغی در سینه و آیینه ای در چشم، گام های اندوهگین خود را بر سینه ستمکاری شب می گذاری و یک تنه با فریاد، به پیکار سکوت های خیانت می روی؛ به نبرد با ظلم و فریب. تو تنهایی، چون خدایی که تنهاترین است؛ خدایی که سکوتش را به پای بی خبری اش می گذارند و گذشتش را به گستاخی برمی خیزند. تو تنهایی و در کنارت حقیقت خداوند است؛ سایه پروردگار بر روی خاک که به تماشای خیانت و جفای انسان جاهل ایستاده و تنها صبر می کند. تو یگانه در کوچه های زمین به راه می افتی، خانه های خوابزده را در می کوبی تا مگر این خواب گران را در چشمان گنهکاران بیاشوبی، مگر پلک باز کنند به روی حقیقت از یاد رفته و راه رفته گناه را برگردند به سمت رستگاری. در بزن! این خانه های سبک مغز، مشت های کوبنده تو را می خواهند که نیمه شبان، از بستر تن آسانی بیرونشان بیاوری و کلام انقلابی را در گوششان تلاوت کنی. این حافظه های بر باد رفته صدای متذکر تو را می خواهند که حقانیت مظلوم را به یادشان آوری و با سپاه مختصر حق همراهشان کنی.

همه جا بی وقفه باد می وزد. توفان فراگیر است ای شمع! از همه سو فتنه های وحشی، سوسوی روشنگری تو را نشانه گرفته اند تا خاموشت کنند، تو ولی همچنان بی پروا، یکه و تنها، در ظلمت شب می سوزی و می افروزی تا مگر چراغ خانه های تاریک غافل را به سمت و سوی عشق و بیداری روشن کنی. صدایت را حتی بر نمی

 اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی، به دوستانتان معرفی کنید.

  راهنمای خرید:

• همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
• ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
• در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.