پاورپوینت کامل مروری بر دعای ندبه (۱) ۱۱۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مروری بر دعای ندبه (۱) ۱۱۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مروری بر دعای ندبه (۱) ۱۱۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مروری بر دعای ندبه (۱) ۱۱۹ اسلاید در PowerPoint :

۱

دعا و توسل، دو نیاز آدمی و دو بال پرواز او برای فرار از دل مردگی حاکم بر
فضای زندان دنیا هستند . همین امر انسان را بر آن می دارد تا در پی دست یابی به
عواملی باشد که او را در راه درک مفاهیم ادعیه و زیارات یاری می رسانند . در میان
این عوامل، دقت در فرازهای دعا، سهم بسزایی در فهم معنای روح بخش آن ایفا می کند;
یعنی فهم سیر و انتقالاتی که برای تربیت روح انسان ها در نیایش های معصومین
علیهم السلام است، همانطور که نیاز به ترجمه و شرح واژگان دارد، محتاج
آگاهی از اسرار پنهان در بین فقرات و نظم و سیاق کلی آن ها نیز می باشد; زیرا
ترکیب کلی و مجموعه ی فرازهای دعا، منظومه ی به هم پیوسته ای هستند که بر زبان
اولیای خدا علیهم السلام برای رشد و صعود و در نهایت تقرب روح آدمی به معبود
یکتا، جاری شده اند . ترتیب و فراز و نشیب دعا با نیازهای پیچیده روح انسانی،
هماهنگ است . معصوم علیه السلام با نگاه جامعی که به مجموعه ی ابعاد وجودی
انسان دارد و می خواهد او را به سوی سعادت رهنمایی کند، به یقین با ظرافت و دقت
ویژه ای سخن می گوید تا روان آدمی را از مرحله ای به مرحله ی عالی تری حرکت دهد .
همین است که نمی توان هیچ کلمه ای را جایگزین کلمه ی دیگری کرد یا فرازها و
جملات دعا را با یکدیگر جابه جا کرد .

بنابراین، دقت در کلمات و نوع واژگان، فرازها و فقرات دعا برای فهم بهتر نقل و
انتقالاتی که در آن جریان دارد، امری لازم است . ما در این نوشتار در صدد آنیم
تا با چنین دیدگاهی، به شرح و بیان ارتباط بین فرازهای دعای شریف ندبه
بپردازیم . باشد که در راه کشف مقصود نهایی این دعای ملکوتی مورد توجه و عنایت
آن غایبی که وجودش از میان ما خالی نیست، قرار گیریم . پیش از پرداختن به اصل
بحث، بهتر است مطالبی را جهت آشنایی با سند این دعای شریف بیان کنیم .

سندشناسی

برای این دعا، دو سند ذکر شده است، که در ذیل به بیان و بررسی هر کدام از آن ها
می پردازیم .

سند اول

این سند مربوط است به نقلی که مرحوم سید بن طاووس در کتاب شریف مصباح الزائر
آورده است . عین عبارت ایشان چنین است:

ذکر بعض اصحابنا قال: قال محمد بن علی بن ابی قره، نقلت من کتاب محمد بن الحسین
بن سفیان البزوفری قدس سره دعاء الندبه و ذکر انه الدعاء لصاحب الزمان صلوات
الله علیه و یستحب ان یدعا به فی الاعیاد الاربعه و هو . . . (۲)

بعضی از اصحاب ما چنین گفته اند که جناب محمد بن علی بن ابی قره از کتاب
مرحوم محمد بن الحسین بن سفیان بن البزوفری، دعای ندبه را نقل کرده و گفته
است که این دعا، دعایی است برای حضرت صاحب الزمان صلوات الله علیه که مستحب
است آن را در عیدهای چهارگانه – روز جمعه، عید قربان، عید فطر و عید غدیر – بخوانند .

سند دوم

دومین سندی که برای دعای ندبه، از خلال کتاب های روایی به دست می آید، سندی است که
مرحوم مجلسی در بحارالانوار (۳) نقل می کند:

قال محمد بن المشهدی فی المزار الکبیر: قال محمد بن ابی قره: نقلت من کتاب ابی
جعفر محمد بن الحسین بن سفیان البزوفری . . . .

محمد بن مشهدی در کتاب مزار خویش – مزار کبیر – چنین گفته که دعای ندبه را محمد
بن ابی قره از کتاب ابی جعفر محمد بن الحسین بن سفیان البزوفری، نقل کرده است .

همان طور که ملاحظه می شود، آن تزلزل و ضعفی که در سند اول وجود دارد، در سند دوم به
چشم نمی خورد; زیرا در سند دوم، مرحوم مشهدی به طور مستقیم می فرماید: محمد بن علی
بن ابی قره چنین گفت که دعای ندبه منقول از کتاب مرحوم بزوفری است، در حالی که
در سند اول، مرحوم سید بن طاووس می فرماید:

ذکر بعض اصحابنا .

بعضی از اصحاب ما امامیه چنین ذکر کرده اند .

لازم به ذکر است که مرحوم مجلسی بعد از بیان هر دو سند، چنین اظهار نظر می کند:
«گمان می رود مرحوم سید بن طاووس نیز این دعا را از جناب مشهدی گرفته باشد و
مراد وی از بعض اصحابنا همان مرحوم مشهدی باشد .»

البته ناگفته نماند که اگر سید بن طاووس قدس سره دعای ندبه را با واسطه ی
مرحوم مشهدی نقل کند، یک اشکال پدید می آید و آن این که، جناب سید قدس سره بعد از بیان
دعای ندبه، چنین می گوید:

ثم صل صلاه الزیاره و قد تقدم وصفها ثم تدعوا بما احببت فانک تجاب ان شاء
الله تعالی . (۴)

سپس به کیفیتی که در گذشته بیان شد نماز زیارت را به جای آرید و از خدا آن چه را
می خواهید در خواست کنید که ان شاءالله اجابت خواهد شد .

در حالی که کتاب مزار مرحوم مشهدی از چنین نماز زیارتی در پایان دعای ندبه،
خبر نمی دهد . ولی خود مرحوم سید در اقبال الاعمال، (۵) چنین نمازی را بعد از دعای
ندبه نقل نمی کند که این می تواند علامتی باشد بر این که مرحوم سید، نماز زیارت را
در مصباح به عنوان رجاء آورده است .

اما به هر حال، سندی که نزد اهل فن، از استناد بیشتری برخوردار است، همان سند
مرحوم محمد بن مشهدی است که ما نیز به بررسی آن می پردازیم . ولی قبل از پرداختن
به بررسی سند دعا، لازم است در نگاهی کوتاه، به معرفی کتاب مزار محمد بن مشهدی
بپردازیم .

آشنایی با کتاب مزار کبیر

مزار محمد بن مشهدی، کتابی است که در مورد زیارت های وارد شده برای پیامبر
گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و خاندان نورانی آن حضرت نوشته شده است .

مرحوم مجلسی در بحارالانوار، از این کتاب با عنوان «مزار کبیر» یاد کرده
است . (۶) و بنابر آن چه علامه طهرانی در الذریعه بیان کرده است (۷) و هم چنین از
خاتمه ی مستدرک الوسایل ظاهر می شود، این کتاب، یکی از مدارک مرحوم نوری برای
«مستدرک الوسایل » بوده است . (۸) از عبارتی که در مقدمه ی مزار کبیر آمده است، چنین
آشکار می گردد که مرحوم مشهدی فقط روایاتی را که به سند قابل اعتماد و از
راویان موثق به دست آورده، نقل کرده است . (۹)

در پایان باید افزود مرحوم سید بن طاووس علاوه بر اعتماد به این کتاب و نقل
فراوان از آن، زبان به مدحش نیز گشوده است . (۱۰)

آشنایی با محمد بن مشهدی

ازکلمات مرحوم آیت الله خویی در معجم الرجال به نقل از شیخ حر عاملی چنین ظاهر
می شود که مراد از محمد بن مشهدی، محمد بن علی بن جعفر است . (۱۱) ولی مرحوم حاجی
نوری در خاتمه ی مستدرک الوسایل در این باره می فرماید: «مراد از محمد بن مشهدی،
محمد بن جعفر بن علی بن جعفر المشهدی است که از وی با عنوان «حائری » نیز یاد شده است .
ایشان یکی از کسانی است که از ابی الفضل شاذان بن جبرییل قمی روایت نقل می کند .
او هم چنین با دو واسطه از مرحوم محمد بن نعمان – شیخ مفید – به نقل روایت
می پردازد» . (۱۲)

ولی به هر حال مقصود از محمد بن مشهدی، هر کدام از این دو که باشد («محمد بن علی
بن جعفر – یا – محمد بن جعفر بن علی بن جعفر المشهدی »)، شخص قابل اعتماد، مورد وثوق و
جلیل القدری است که توصیف و مدح وی در کتب رجال آمده است .

آشنایی با محمد بن علی بن ابی قره

درباره ی آشنایی با «محمد بن علی ابی قره » باید گفت که ایشان از جمله راویان
صاحب کتاب و مورد اعتماد است . رجال نجاشی درباره ی وی چنین می گوید: «محمد بن
علی بن یعقوب، اسحاق بن ابی قره، ابوالفرج القنائی الکاتب کان ثقه و سمع کثیرا و
کتب کثیرا و کان یوردق لاصحابنا و معنا فی المجالس، له کتب منها: کتاب عمل
یوم الجمعه، کتاب عمل الشهور، کتاب معجم رجال ابی المفضل، کتاب التهجد;
اخبرنی و اجازنی جمیع کتبه » ; (۱۳) (محمد بن علی بن یعقوب اسحاق بن ابی قره
ابوالفرج القنائی، که ملقب به «کاتب » است، شخص ثقه و مورد اعتمادی می باشد که
شنیده ها و نوشته های زیادی از او به جای مانده است .

وی شخصی بود که کتاب ها را ورق به ورق برای اصحاب امامیه می خواند و همواره در
مجالس، با ما بود .

کتاب های او عبارتند از: عمل یوم الجمعه، عمل الشهور، معجم رجال ابی المفضل و
التهجد .)

مرحوم نجاشی در پایان می فرماید: «محمد بن ابی قره برای من روایت نقل کرده و
اجازه ی نقل کتاب هایش را به من داده است » . همان طور که روشن است، از عبارت:
«کان یوردق لاصحابنا و معنا فی المجالس » چنین استفاده می شود که مرحوم نجاشی
در زمان «ابن ابی قره » می زیسته است .

و از عبارت دیگر که می فرماید: «اخبر نی و اجازنی جمیع کتبه » ، آشکار می گردد
که مرحوم نجاشی، اجازه ی نقل کتاب های «ابن ابی قره » را نیز داشته است .

بنابراین، می توان چنین گفت که هر چند این دو بزرگوار هم عصر یکدیگر بوده اند، ولی
به اعتبار این که مرحوم نجاشی، اجازه ی نقل کتاب های «ابن ابی قره » را از وی
داشته است، «ابن ابی قره » از مشایخ اجازه ی مرحوم نجاشی محسوب می گردد .

آشنایی با محمد بن الحسین بن سفیان البزوفری

بنابر آن چه مرحوم آیت الله خویی در معجم الرجال آورده است، (۱۴) از این شخص با دو
عنوان یاد شده است: ۱) محمد بن الحسین بن سفیان البزوفری، ابوجعفر ۲) محمد بن
الحسین البزوفری، ابو جعفر .

وی از شاگردان احمد بن ادریس بوده و از او روایت نقل کرده است . از آن جا که
مرحوم محمد بن نعمان (شیخ مفید)، از محمد بن حسین بن سفیان بزوفری، روایت نقل
کرده، می توان گفت که ایشان از مشایخ مرحوم مفید نیز بوده است .

اما درباره وثاقت وی باید گفت: هر چند پیرامون «محمد بن حسین بن سفیان بزوفری »
در کتب رجالی، توثیق خاصی وارد نشده است، ولی از آن جا که این فرد از جمله
کسانی بوده که مرحوم مفید از وی روایت بسیار نقل کرده و هم چنین در موارد مختلف
برای وی رضا و رحمت خداوند متعال را طلب نموده است، می توان بدون تردید گفت: قواعد
توثیق عام، شامل حال وی می گردد; زیرا طبق قواعدی که بزرگان ازاهل فن رجال،
بیان کرده اند: اگر شخصی از مشاهیر باشد و روایات فراوانی را هم نقل کرده و از
طرفی هم قدح و تضعیفی درباره ی او بیان نشده باشد، همین نشانه ی حسن ظاهر و علامتی
برای توثیق او می باشد; چون با شهرتی که از او به جای مانده، اگر ارباب رجال،
عیب و مذمتی از وی سراغ داشتند، بیان می کردند .

معنای «انه الدعاء لصاحب الزمان » علیه السلام

بعد از روشن شدن وثاقت موجود در سلسله ی سند این دعای شریف، لازم است به عبارتی که
ابن بزوفری قبل از این دعا آورده است، بپردازیم .

وی قبل از آوردن متن دعای ندبه چنین می گوید:

انه الدعاء لصاحب الزمان صلوات الله علیه و یستحب ان یدعی به فی الاعیاد
الاربعه . . . . (۱۵)

مرحوم بزوفری چنین گفته که دعای ندبه، دعایی است برای حضرت صاحب الزمان
علیه السلام و مستحب است آن را در عیدهای فطر، قربان، غدیر و روز جمعه بخوانند .

بر اهل دقت پوشیده نیست که در عبارت: «انه الدعاء لصاحب الزمان صلوات الله علیه »
، دو احتمال وجود دارد که عبارتند از:

۱) این دعای شریف، دعایی است که از جانب امام زمان علیه السلام انشاء شده
است .

۲) این دعا، دعایی است که برای وجود مقدس امام زمان علیه السلام انشاء شده
است، نه این که انشاء این دعا از طرف آن حضرت صورت گرفته باشد .

اما از آن جا که مرحوم «ابن بزوفری » در ادامه می فرماید:

و یستحب ان یدعی به فی الاعیاد الاربعه .

مستحب است که این دعا در عیدهای چهارگانه خوانده شود

معلوم می گردد که در نگاه مرحوم «ابن بزوفری » ، انشاء این دعای شریف از جانب
کسی غیر از امام معصوم علیه السلام نبوده است; زیرا بزرگان اصحاب امامیه
هیچ گاه در رابطه با دعایی که از جانب شخصی غیر از معصوم علیه السلام صادر شده
باشد، نمی گویند «مستحب است آن را فلان وقت معین بخوانید» .

بنابراین، به دو قرینه، احتمال این که دعای ندبه از سوی شخص دیگری غیر از امام
معصوم علیه السلام صادر شده باشد، مردود است:

۱) این که می فرماید: «یستحب » ; (مستحب است خواندن این دعا .) و ظاهر این کلمه
می رساند که این دعا از جانب معصوم صادر شده است; زیرا محکوم کردن هر کدام از
افعال و اذکار به هر یک از احکام خمسه (وجوب و حرمت، استحباب، کراهت،
اباحه) از امور توقیفیه می باشد که فقط باید از جانب اولیای خدا صورت گیرد .

۲) این که برای قرائت این دعا، زمان خاص (اعیاد اربعه) بیان شده و دعایی که از
جانب غیر معصوم انشاء شده باشد، نمی تواند از چنین ویژگی برخوردار باشد .

دعای ندبه، انشاء کدام امام است؟

اما این که این دعای شریف از جانب کدام یک از معصومین علیهم السلام صادر
شده است، باز هم به روشنی معلوم نیست .

از ظاهر عبارت مرحوم «ابن بزوفری » آشکار می شود که این دعا از امام زمان
علیه السلام است . در این صورت، باید بگوییم: این دعاء نیز از توقیعاتی است که
از جانب حضرت صاحب الامر علیه السلام برای مرحوم ابن بزوفری که در زمانی
نزدیک به غیبت صغری می زیسته، صادر شده است همانند توقیعاتی که برای مرحوم شیخ
مفید صادر شده اند .

احتمال دوم این است که این دعا از سوی امام صادق علیه السلام صادر شده
باشد; همان طور که مرحوم مجلسی در کتاب «زاد المعاد» (۱۶) فرموده است .

هر چند بعضی خواسته اند احتمال دوم را به خاطر ناسازگاری بعضی از مضامین
دعا با صدور از جانب امام صادق علیه السلام مردود سازند، ولی بر اهل تحقیق
روشن است که این اشکالات قابل توجیه است; زیرا نظیر چنین مضامینی در موارد
و دیگر ائمه علیهم السلام (۱۸) نقل شده است .
اما به هر حال آن چه از سند دعای ندبه معلوم می شود، این است که این دعا، دعای غیر
ماثور نیست، بلکه دعایی است که از جانب یکی از ائمه هدی علیهم السلام نقل شده است
. علاوه بر این، با دقت در متن این دعای شریف به آسانی آشکار می شود که چنین
مضمون بلند و ملکوتی، خود از جمله تاییدات غیرقابل انکار بر صدور دعای ندبه از سوی
امام معصوم علیه السلام است .

فرازهای دعا

این دعا از چهار فراز تشکیل شده که با یکدیگر مرتبط بوده و مجموعا یک منظومه ی
منظم و سیر منسجم را تشکیل می دهند .

فراز اول: حمد و صلوات

این دعا با حمد بر ربوبیت خداوند و صلوات بر پیامبر گرامی اسلام و اهل بیت
مکرمش علیهم السلام آغاز می شود .

الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد نبیه و آله و سلم تسلیما .

ستایش مخصوص پروردگار جهانیان است و درود و سلام مخصوص خداوند بر آقای ما
پیامبرش و خاندان او باد .

فراز دوم: ثنای بر قضاء

این فراز که با حمد و ثنای دوباره بر جریان قضای الهی نسبت به اولیائش شروع
می شود، در واقع دربردارنده ی همه ی دعا به نحو اجمال است که با عباراتی مختصر،
مضامین بعدی دعا را مورد اشاره قرار می دهد .

اللهم لک الحمد علی ماجری به قضاؤک فی اولیائک . . . و جعلتهم الذریعه الیک و
الوسیله الی رضوانک .

بار خدایا! ستایش فقط تو را سزاست بر آن قضاء و قدری که درباره ی اولیا و
نمایندگانت جاری شد . . . و آنان را سبب دست آویزی به سویت و وسیله ای برای خشنودی
محضت قرار دادی .

فراز سوم: تاریخ، از آغاز تا تکامل

در سومین فراز از این دعای شریف، ماجرای تفصیلی قضا و حکم الهی در مورد
اولیائش مورد بررسی قرار می گیرد که در آن، نقطه ی شروع تاریخ بشریت و تحولات
اساسی و در نهایت، سیر تکاملی آن به سوی عصر حاکمیت حضرت بقیه الله علیه السلام
که اوج تقرب جامعه ی بشری به خدای متعال وهدف نهایی از خلقت است، مورد توجه واقع
می شود . این فراز با عبارت فبعض اسکنته جنتک آغاز می گردد و با جمله ی و نحن
نقول الحمدلله رب العالمین به انتها می رسد .

فراز چهارم: استغاثه و طلب

استغاثه به درگاه حضرت حق، آخرین فراز از دعای ندبه را به خود اختصاص می دهد:

اللهم انت کشاف الکرب و البلوی . . . .

خدایا! تویی تنها برطرف کننده گرفتاری ها و سختی ها . . . .

کلید فهم دعا

به نظر چنین می رسد که شاید بتوان از این دعای شریف، ره یافت های جدی و مفیدی را
برای پی ریزی یک فلسفه ی تاریخ بر مبنای معارف اصیل اهل بیت علیهم السلام به
دست آورد . اما قبل از ورود به بحث لازم است، اشاره ای گذرا به تعریف فلسفه ی
تاریخ و دیدگاه های مختلف در رابطه با آن داشته باشیم .

مقصود از فلسفه ی تاریخ، تحلیل کل تاریخ بشریت است; یعنی در این علم، جریان و حرکت
تاریخ از ابتدا تا انتها، نحوه ی تکامل تاریخ و عوامل حاکم بر تحول و تکامل آن
مورد بررسی قرار می گیرند . بنابراین، از آن جا که تحلیل جریان ها و تحولات
تاریخی و نظر دادن در رابطه با حرکت تکاملی آن ها، از یک سو به چگونگی نگاه
انسان به جهان بستگی دارد و از سوی دیگر، به کیفیت تحلیل از وجود انسان
وابسته می باشد . دانشمندان مسلمان و موحد که اساس آفرینش و تکامل آن را بر پایه ی
خالقیت و ربوبیت حضرت حق بنا می نهند، نمی توانند نظریات مادی گرایانی که نظام
آفرینش را بر اساس استقلال و استغناء ماده تحلیل می کنند، بپذیرند; زیرا
نظریه پردازان مادی، کمال نهایی در خلقت را بر اساس مطلق گرایی حسی و اصل بودن
محسوسات و لذایذ مادی تعریف می کنند و مبتنی بر همین دیدگاه، مرحله ی تکامل تاریخ
را مرحله ای می دانند که در آن، غرایز انسانی به صورت تام و تمام ارضا شود .
این نظر در تضاد جدی با عقاید و دیدگاه های پیروان آیین توحیدی اسلام است که بر
پایه ی اعتقاد به خالقیت مطلقه ی خدای یکتا، تکامل خلقت را به ربوبیت الهی بر
می گردانند و می گویند: این پروردگار یگانه است که با افاضه و ربوبیت دایمی
خود، همه ی مخلوقات را در مسیر تکامل قرار می دهد . که در این صورت، کمال تاریخ نیز
هنگامی خواهد بود که جامعه به سمت پذیرش بیشتر ربوبیت و ولایت الهی و ظهور
کامل تر آن، پیش رود . رسیدن به این هدف مهم فقط در کنار اراده ی انسان ها ممکن
خواهد بود; یعنی این انسان ها هستند که با اختیار و پذیرش ولایت الهی، خود را در
تکامل تاریخ، شریک می سازد و راز نزدیک شدن جامعه به یک پرستش اجتماعی را باز
می کنند . در نتیجه، جریان ولایت و سرپرستی الهی در عالم انسانی، ظهور بیشتری
پیدا می کند که این، همان کمال نهایی تاریخ است .

در این میان، اولیای خاص خدا، نقش مجرا و مسیر اجرای ولایت الهی را بر
انسان ها ایفا می کنند; یعنی این طور نیست که خداوند متعال برای اجرای ولایت خویش
بر انسان ها، به طور مستقیم با آن ها ارتباط برقرار کند، بلکه ولایت خویش را با
واسطه و از طریق اولیای برگزیده ی خویش بر جامعه ی انسانی اعمال می کند . و این
اولیای مخصوص خدا هستند که به خاطر پذیرش تام و تمام ولایت الهی و سربلند
بیرون آمدن از ابتلائات و امتحانات، اراده شان مجرای ولایت الهی در عالم
هستی شده است و به همین دلیل، در نگاه معارف