پاورپوینت کامل مهدویت و امام مهدی (علیه السلام) در نگاه شهید صدر (قدس سره) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مهدویت و امام مهدی (علیه السلام) در نگاه شهید صدر (قدس سره) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مهدویت و امام مهدی (علیه السلام) در نگاه شهید صدر (قدس سره) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مهدویت و امام مهدی (علیه السلام) در نگاه شهید صدر (قدس سره) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۳۸۷

اشاره:

نگاه علمی و فرامذهبی به مسئله مهدویت با قلم نکته سنج فرهیخته ای توانا هم چون شهید
بزرگوار آیت اللّه العظمی سید محمد باقر صدر، چهره ای درخشان و تابناک از آینده ای روشن برای
بشریت تصورمی کند. رهبری و امامت چهاردهمین معصوم در مکتب پر ارج اسلام، جهان را در
انتظار عدالت فراگیر و آسمانی موعود قرار داده و با ابتکاراتی ویژه به مهم ترین پرسش های مطرح
شده درباره این موضوع سرنوشت ساز و انسان شمول پاسخ داده است. این نوشتار با نامی بسیار
متواضعانه برای یک اثر بسیار محققانه تحت عنوان بحث حول المهدی عرضه شده است. در این
نوشته سعی شده است که پرده از این دفتر تابناک و ناشناخته برداشته شود.

به جای مقدمه

نگاهی تاریخی به کتاب نفیس«بحث حول المهدی»

یکی از دست پروردگان استاد فرزانه آیه اللّه العظمی شهید سید محمد باقر صدر (قدس سره) جناب آیه
اللّه سید محمد صدر می باشد، که پس از گذشت دو دهه از رحلت جانگداز و شهادت مظلومانه استاد
عالی قدرش وی نیز باقر صدر به فیض شهادت نایل می گردد.

ایشان سالیان درازی را در گردآوری یک مجموعه نفیس درباره امام زمان و حضرت مهدی (علیه
السلام) سپری می کند و یک جلد را به تاریخ غیبت صغری و یک جلد را ویژه غیبت کبری و دو جلد را
ویژه عصر ظهور و پس از ظهور قرار می دهد. وی برای این مجموعه نفیس که بسیار مفصّل و به گونه ای
تحقیقی و تحلیلی است، مقدمه ای از استاد فرزانه آیه اللّه العظمی سید محمد باقر صدر درخواست
می نماید.

استاد نیز با مقدمه ای محققّانه و با نگاهی علمی فرامذهبی این (موسوعه) را زینت می بخشد.

این مقّدمه با عنوان «بحث حول المهدی» به طور مستقل چاپ شد و با انتشار آن کتابی بر مایه و بسیار
فشرده درباره مهدویّت پا به عرصه وجود گذاشت. هم اکنون به بررسی این اثر نفیس پرداخته و امیدوارم
که بتوانم قدمی ـ هر چند کوچک ـ در این وادی مقدس بردارم و یکی از وظایف خود را به ساحت مقدس
حضرت بقیه اللّه الأعظم امام زمان (ارواحنا لتراب مقدمه الفداء) و شاگرد بزرگوار مکتبش استاد عالیقدرم
شهید فرزانه آیه اللّه العظمی سید محمد باقر صدر (قدس سره) ادا نمایم.

این نوشتار بسیار فشرده از شهید صدر، دارای نکاتی ابتکاری بوده و ویژگی هایی منحصر به فرد دارد
که شایسته بررسی و طرح می باشد. امید است که بتوانم گوشه ای از این ویژگی ها و نکات مهم را روشن
گردانم و سهمی در وادی تحقیق و تألیف و ژرفنگری استاد فرزانه ام داشته باشم تا چهره درخشان یکی از
فشرده ترین آثار علمی درباره امام مهدی (علیه السلام) که مقدمه ای زیبا بر مفصّل ترین اثر علمی معاصر
بوده در حدّ توان در برابر دید افکار عاشقان و دوستداران صلح جهانی و عدالت همگانی تقدیم نمایم.

امید است خداوند منّان این کم ترین را از گروه عدالت خواهان و عدالت پروران قرار دهد و چشمان
بی فروغش را به دیدار آفتاب پرفروغ و زیبای مهدی آل محمد (علیهم السلام) نورانی گرداند.آمین یا رب
العالمین.(۱)

نگاهی گذرا به محتوای أثر نفیس «بحث حول المهدی»

این اثر نفیس از یک مقدمه و هفت بحث و یک خاتمه تشکیل میگردد.

ایشان در مقدّمه ای بسیار مهم، به ریشه دار بودن گرایش و اعتقاد به اندیشه مهدویت پرداخته و نقش
دین را به طور عام و دین اسلام را به طور خاص در طرح و تبلیغ این اندیشه و برکات آن توضیح داده است،
وی هم چنین ویژگی های منحصر به فرد اعتقاد شیعه درباره امام مهدی (علیه السلام) را مورد بحث قرار
داده است، سپس هفت سؤال اساسی درباره امام مهدی (علیه السلام) طرح کرده و انگیزه ها و علل طرح این
پرسش ها را مورد اشاره و بحث قرار داده است.

پرسش های هفتگانه که مهمترین پرسش های زنده که نقشی کلیدی در فهم صحیح مهدویّت در اسلام را
دارند، در چند محور خلاصه می شوند:

محور اول: (امکان و دلیل و راز) طول عمر امام مهدی (علیه السلام)؛

محور دوم: (دلیل و علّت) امامت زود رس آن بزرگوار؛

محور سوم: دلایل تولّد و غیبت و فلسفه غیبت امام زمان (علیه السلام)؛

محور چهارم: (امکان و شیوه) ایجاد تغییر جهان شمول در روز موعود توسط یک فرد.

در خاتمه: ویژگی های موسوعه تاریخی امام مهدی (علیه السلام) توسط آیه اللّه سید محمد صدر
تدوین شده و اهمیت آن، مورد اشاره قرار گرفته است.(۲) هم چنین تاریخ دقیق شروع و ختم نوشتن این
مقدمه گرانسنگ نیز ثبت شده است.

این اثر نفیس به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شده است، ولی تصور می شود که به دلیل فشردگی مطالب
نیازمند شرح می باشد تا نکات ارزنده و نهفته آن آشکار گردد.(۳)

داشته باشیم.

ویژگی های روش شهید صدر در بررسی مسئله مهدویت در کتاب «بحث حول المهدی»

۱. نگاه چند بُعدی به مسأله مهدویت

مسأله مهدویّت یک مسأله اعتقادی، تاریخی، اجتماعی سیاسی، می باشد؛ به همین دلیل سؤالات مورد
انتخاب شهید صدر (ره) و پاسخ های ایشان ناظر به هر سه بعد بوده و با یک زاویه دید به این مسئله نگاه
نکرده است.

۲. تشخیص دقیق مرکز بحث و اولویت دادن به بحث های کلیدی

سؤالات و پرسش ها درباره امام مهدی (علیه السلام) بسیار متنوّع و زیاد می باشند، امّا این هفت سؤال
انتخابی جنبه کلیدی دارند. بنابراین، برای یک جزوه مختصر و فشرده که راه را برای محقّقان و آیندگان باز
می کند، بسیار بجا است که به سؤالات کلیدی بپردازد.

۳. شیوه بدیع درایجاد انگیزه برای خواننده و پژوهشگر

استفاده از شیوه طرح سؤال و پاسخ دادن به سؤال، اضافه بر ایجاد انگیزه مضاعف برای خواننده و
جذابیت بحث، موضوع بحث را به طور دقیق طرّاحی می کند، جواب را به تناسب سؤال عرضه می نماید، و
از حاشیه رفتن پرهیز می کند.

۴. نظم و دسته بندی مطالب در هر بحث

آن چه در چینش سؤالات نمایان است، دسته بندی بحث و نظم دادن به آن می باشد. منطقی فکرکردن و
منطقی جواب دادن و داشتن نظم در تفکر، در بررسی مسایل امری مهم می باشد که در مجموعه تألیفات آیه
اللّه العظمی شهید سید محمد باقر صدر (قدس سره) به چشم می خورد. تلاش ایشان در عموم نوشته ها و
تألیفات در بارآوردن انسان هایی اندیشمند ـ که به طور نظام مند فکر کنند و بیندیشند ـ بسیار چشم گیر و
تحسین برانگیز است و این رویّه کم نظیر می باشد.

۵. دقّت فوق العاده در طرح شبهه و در پاسخ شبهه

شهید صدر شبهه را بسیار دقیق و عمیق مطرح می کند و چه بسا بهتر از طرّاح شبهه، شبهه را تقریر
می نماید. این دقّت، انسان را به تعمّق در بررسی مسایل وادار می کند. ایشان قوی ترین و روشن ترین پاسخ
را انتخاب و با بیانی شیوا مطلب خود را عرضه می کند. این گونه اِعمال دقت، مخاطب خود را فردی پویا و
دقیق و همیشه یک قدم جلوتر از دیگران بارمی آورد.

به همین دلیل مباحث کلامی شهید صدر در جرگه مباحث جدید کلامی و از نوع کلام جدید به شمار
می رود. وی هم چنان که نگاه درون دینی را خود را حفظ می نمود، همیشه نگاهی برون دینی نیز به مسایل
داشت. و از این نظر پرورش یافتگان مکتب ایشان از لحاظ فکری و علمی بسیار قوی و توانمند می باشند.
البته به شرط فهم و فراگیری دقیق آثار علمی شهید صدر و حرکت هم گام با افق های فکری او.

۶. سهل ممتنع

بحث های شهید صدر ـ عموماـ و در این جزوه به طور خاص از نوع سهل ممتنع می باشد. بسیار عمیق و
منطقی بودن در عین ساده بودن و تناسب داشتن با سطح های علمی متفاوت همراه با سلاست بیان و رسا
بودن تعبیر کم نظیر یا بی نظیر است.

۷. توجه به مبانی مسلّم مکتب و حفظ اصالت و هویّت خود در برخورد با مسائل نو

۸. توان بخشی برای پاسخ دادن به شبهات مطرح نشده

این ویژگی یکی از ویژگیهای تألیفات و آثار علمی ایشان تقویت اندیشه شاگردان و پیروان برای
پاسخ گویی به شبهات است که از تلاش جدّی در نظریه پردازی و تحلیل های عالمانه و موشکافی مطالب
سرچشمه می گیرد.

بنابراین، جامعیت و چند بعدی بودن، و انسجام در افکار و اندیشه های مطرح شده بسیار چشمگیر
می باشد. هم چنین نگاه کلامی ـ فلسفی، علمی، تاریخی و جامعه شناسانه در این کتاب قابل ملاحظه
می باشد.

۹. تمثیل

بهره برداری از مثال های قوی، ملموس و روشن برای تقریب مطالبِ معقول و ساده کردن مطالب عمیق
قابل توجه می باشد.

۱۰ ـ پرهیز از تعصب

منطقی بودن و جهان شمولی شهید صدر، از او انسانی غیر متعصّب در طرح مطالب اعتقادی ساخته
است و باعث شده تا آثار علمی او همیشه زنده، غیربومی و فرامذهبی می باشد.

آن چه اشاره شد، برخی از ویژگی های شهید صدر در آثار علمی مکتوب و مطبوع او است که این
ویژگی ها به طور بسیار چشم گیری در بحث امام مهدی (علیه السلام) و مسئله مهدویت در کتاب «بحث
حول المهدی» شهید صدر دیده می شود.

نگاهی کوتاه به فرازهای بلند

مهم ترین دیدگاه های شهید صدر درباره مهدویت و امام مهدی (علیه السلام)

۱. مهدویت و سنت های حاکم بر تاریخ

شهید صدر مقدمه بحث خود را با آیه پنجم سوره مبارکه قصص آغاز کرده است و ریشه دار بودن اعتقاد
به مهدویت را در دیگر ادیان و عصر پیش از اسلام ـ همان طور که در مقدمه آن را مورد بحث و بهره برداری
قرار داده ـ نشان داده است او با آیه ای قرآنی نظریه خود مستند کرده، و خاستگاه این عقیده دینی را در متن
آفرینش و اراده الهی و به صورتی قانونی مورد اشاره و توجه گذاشته ایشان معتقد است نتایج و افق های
دور این حرکت اصلاحی جهانی ـ که بر دوش مستضعفان جهان قرار داده شده است ـ با بیانی روشن و
قرآنی مورد تذکر و تأمل قرار گرفته است.

متن آیه شریفه چنین است:

«و نرید أن نمنّ علی الذین استَضعِفوا فی الأرض و نجعلَهم أئمه و نجعلَهم
الوارثین.»(۴)

و وارثان (زمین) قرار دهیم».

این خواسته الهی که به صورت فعل مضارع استمراری مطرح شده است، نشانگر یک سنّت الهی و یک
قانون فراگیر بوده و نتیجه آن به امامت رسیدن مستضعفان، به ارس رسیدن وراثت زمین به آن ها است که
حاکمیت، لازمه امامت آنان است که با توجه به وراثت زمین تمام جهان تحت حاکمیت آنان درخواهد آمد.

۲. مهدویت عقیده ای فرادینی

الف ـ امام مهدی (علیه السلام) تجسّم و مصداق یک عقیده اسلامی است.

ب ـ این عقیده یک عقیده دینی فراتر از اسلام بوده.

پ ـ بلکه این عقیده ریشه ای فراتر از ادیان الهی داشته و دارد، زیرا که انسان گرایشی فطری و روشن به
سوی روز موعود دارد. یعنی جهانیان با تمام ادیان و مذاهب انتخابی خود، حتی کسانی که با دین بیگانه اند و
خود را بیگانه مطرح می کنند در انتظار عدالتی جهانی هستند. این عدالت جهانی ـ از دیدگاه اسلام ـ به دست
مهدی آل محمد (علیهم السلام) تحقق می یابد.

ماتریالیسم دیالکتیک که تجسّم افراطی ترین گرایش های انکارکننده عالم غیت است، در متن عقیده
خود ـ که تاریخ را بر اساس تناقضات درونی تفسیر می نماید ـ ایمان به روز موعودی که تمام تضادهای
درونی در آن روز موعود خاتمه می یابد، مطرح می کند و بشریّت را ـ که آرزوی چنین مصلحی جهانی
داشته ـ به سوی خود می کشاند. بنابراین، یک ریشه فرادینی و فرامکتبی از اعتقاد به مهدویت پشتیبانی
می کند، و ایمان به تحقق عدالت در سر تا سر جهان، ایمانی فراگیر و گسترده و در عین حال عمیق و
ریشه دار است.

و اینک ترجمه متن شهید صدر را با هم مرور می کنیم:

«اعتقاد به مهدی» نشانگر و تجسّم یک باور و اعتقاد فقط اسلامی نبوده، بلکه افزون بر آن، آینه ای است که نشان دهنده یک
خواسته دیرینه انسانی است؛ به گونه ای که بشریت با تمام گرایش های دینی اش به آن توجه داشته و یک نمودی از الهام فطری
ریشه داری است که مردم ـ با تمام اختلافات مذهبی و اعتقادی میان آنان ـ همگی به یک روز موعودی در زمین معتقد شده، که
در آن روز هدف نهایی ادیان و رسالت های الهی تحقق یافته، و زندگی طولانی و پررنج انسان در تمام دوران های تاریخ به
آرامش و استقرار می رسد.(۵)

۳. مهدویت در گستره تاریخ بشری

گرایش فطری و درونی نسبت به ضرورت تحقق روز موعود گسترده ترین گرایش به شمار میرود؛

[و بدین سان تجربه این احساس درونی نسبت به ضرورت تحقق عدالت در جهان، گسترده ترین تجربه
شعوری و روانی در میان تک تک انسان ها در طول تاریخ می باشد.(۶)]

۴ ـ مهدویت در نگاه دین

شهید صدر به بیان نقش بسیار مهمّ دین در ایجاد تحوّل نسبت به این احساس درونی، و تفسیر و
روشن نمودن آن می پردازد. در این جا سه نکته را مطرح می نماید:

الف:) کم ترین نقشی که دین ایفا می کند، اینست که دین این احساس فطری و درونی را مورد تأکید قرار
می دهد و در حقیقت یک عنصر غیبی مهم را پشتوانه این احساس فطری قرار می دهد.

ب) در نتیجه ـ با وجود نقش مهم دین در زایش ایمان ـ این احساس فطری از یک احساس محض
بیرون آمده و به یک ایمان قوی نسبت به آینده ای روشن برای بشریت تبدیل می گردد.

پ) این ایمان نیز نقشی جدید در زندگی انسان ایفا می نماید، این نقش در دو بعد تجلی می یابد و
هم زمان دو فایده مهم را تحقق می بخشد:

نخستین فایده این ایمان عبارت است از مقاومت پیوسته و درونی انسان در برابر ستم و ستمگران؛ و در
زمانی که زمین از ستم پر شده باشد، این انسان باایمان به قیام امام مهدی (علیه السلام) در برابر ستم گسترده
و جهان شمول، ایمان دارد که ستم باید ریشه کن شود و در نتیجه در برابر ستم و ستمگران ایستادگی و
مقاومت می نماید، و حداقل این ایمان او را در برابر ستم توانانمند و مقتدر قرار می دهد و او را از این نظر
بیمه می کند. از انفعال و تسلیم شدن در برابر ستم گران باز می دارد.

پس، این ایمان به قیام مهدی (علیه السلام) در حقیقت منبعی سرشار برای مبارزه درونی و برونی باظلم
و ستم خواهد بود.

دومین فایده این ایمان عبارت است از زایندگی یک نیروی مستمر و نامتناهی؛ زیرا یأس و ناامیدی را در
درون انسان می زداید و امیدواری به پیروزی حق بر باطل، و عدالت بر ستم را در درون او روشن
نگه می دارد. ایمان به روز موعود، ایمان به گسترش عدل و داد و پیروزی آن بر ستم ـ در گستره جهان ـ
می باشد؛ زیرا که ستم یک واقعیت باطل و یک انحراف است و عدالت یک اصل طبیعی و یک حقیقت
مطلوب است و باطل همیشه در برابر حقیقت گریزان و فراری است. باطل هر قدر که بزرگ جلوه شود و بر
مقدّرات جهان و جهانیان چیره شده باشد، رفتنی خواهد بود.

بنابراین، هر انسان مظلوم و هر امّت مظلوم ـ چنان چه به قیام موعود جهانی ایمان داشته باشد ـ امیدوار
است که ستم رخت بربندد، و جهان بر اساس عدالت به حیات خود ادامه دهد.

و اینک به ترجمه سخن شهید صدر توجه می نماییم:

دین در حالی که به این احساس درونی همگانی استواری و قوّت می بخشد، با تأکید بر این عقیده
که زمین، همان گونه که از ظلم و ستم پر شود، از عدالت و دادگری آکنده خواهد شد به این احساس
ارزشی عینی بخشیده و آن را به باوری قاطع نسبت به آینده روشن بشریت دگرگون می سازد.

چنین ایمانی، تنها مایه دلداری و شکیبایی نبوده، بلکه منبعی سرشار از الهام بخشی و توانمندی
خواهد بود.

الهام بخشی آن از این گونه است که ایمان به مهدی (موعود) ایمان به ستم ستیزی است، حتی
آن جا که تمام دنیا را ستم فرا گرفته باشد، مهدی موعود زیر بار این ستم نمی رود. منبع توان بخشی و
نیروسازی و پویایی است؛ چرا که چراغی است در برابر تاریکی های ناامیدی و شعله ای است که
امید را در دل انسان روشن نگه می دارد، هر چند که ستمکاران، جهان را پر از ظلم و ستم کرده باشند؛
زیرا که روز موعود ثابت می کند که عدالت می تواند جهان پر از ستم را زیر و رو کند و آن را از نو بسازد
کوهسارهای انباشته از ستم هر قدر که بزرگ تر شوند یک حالت استثنایی و غیر طبیعی هستند که باید
نابود گردند.

و نابودیِ ستم ـ در حالی که در اوج خود باشد ـ امری حتمی است، و این حقیقت و این بینش
امید بزرگی فراروی ستمدیده ای قرار می دهد خود را در ایجاد یک دگرگونی ریشه ای، و در
بازسازی مجدّد جهان بر اساس عدالت، توانمند و مقتدر می بیند.(۷)

مهدویت در نگاه اسلام

پس از روشن شدن نقش مثبت دین در بالابردن درجه احساس به اهمیت گسترش عدالت در جهان و
تبدیل این احساس درونی به یک ایمان قوی و زاینده و مثبت، باید نقش اسلام را در پشتیبانی این احساس
و این ایمان، مورد توجه قرار دهیم.

۱. با توجه به روشن گری های اسلام نسبت به عقیده موعود جهانی و نکات روشنتری که از روز موعود
به ارمغان آورده است، این عقیده ریشه دار و گسترده و جهان شمول را عقیده ای پرمحتوا و غنی تر عرضه
داشته و احساسات ستمدیدگان را بگونه ای پرشورتر برانگیخته است؛ زیرا این عقیده را از یک اعتقاد به
ماوراء حس به سوی اعتقاد به امری ملموس و کشانده و آنرا مرتبط به زندگی روزمره ما انسانها قرار داده، و
آرزوی بسیار دور انسان ها به یک امیدی قوی و فعّال و زنده دگرگون می شود.

مهدی موعود در اسلام و در اعتقاد شیعه فردی است که در حال حاضر وجود دارد، زنده و فعال است و
در حال حاضر فعّال بوده و به وظایف امامت و رهبری خود در حد توان عمل می کند و او نیز مانند دیگر
ستمدیدگان در انتظار فراهم آمدن شرایط لازم برای انقلاب خود و ظهور عدالت جهانی به سرمی برد و در
کنار آنان زندگی می کند و دردها و خوشی های آنان را احساس می کند. رهبری که در کنار دوستداران و
منتظران خود می باشد، تمام جریانات فکری و سیاسی و اجتماعی را از نزدیک می بیند و بر تمام تحوّلات
جهان به طور دقیق احاطه دارد و در انتظار لحظه ظهور، خود بیش از دیگر منتظران می باشد.

بنابراین، ایده مهدی موعود ایده ای نیست که در آینده به فعلیت برسد و متولد گردد، بلکه واقعیتی است
که با آن زندگی می کنیم و در یک فرد مشخص که در کنار ما زندگی می کند، تبلور یافته است. فردی که ما را
به تمام معنا درک می کند، و آن چه را می بینم و احساس می کنیم و هر رنجی را که می بریم، او نیز به همین
نسبت، بلکه بیشتر از ما احساس رنج می کند هر چند که شخص او برای ما آشکار نبوده و خودش را برای ما
معرّفی نمی کند.

۲. بارِ مثبت این اعتقاد روشن به تولد و غیبت و زندگی طولانی مهدی موعود (علیه السلام) در حال
حاضر در حدّی است که رابطه ستمدیدگان را با رهبر ستمدیده خود مستحکم تر می کند. هر قدر که
روزهای انتظار طولانی شود، احساس یأس و ناامیدی به آنان دست نمی دهد؛ زیرا که رهبر فرزانه خود را
در کنار خود در حال انتظار می دانند و با یاد و نام او زندگی می کنند.

۳. اعتقاد به امام مهدی ـ که منتظِر قیام خود بوده و بیعتی با هیچ ستمگری را بر گردن نگرفته ـ نشانگر
اعتقاد به وجود یک مقاومت حقیقی در برابر ستم و ستمگران می باشد که این مقاومت واقعی در شخص
مهدی آل محمد (سلام اللّه علیه) تجسّم یافته است.

و اینک به فرازهائی از ترجمه متن شهید صدر توجه می کنیم:

هر چند که ایده مهدویت پیشینه ای دورتر و فراتر از اسلام داشته، امّا در اسلام شفاف تر و
روشن تر مطرح شد است و انتظارات انسان ها با طرح تفصیلی اسلام از مهدویت به گونه ای بهتر
اشباع می گردد، و برای ستمدیدگان پربار بوده و احساسات آنان را برافروخته تر نگه می دارد.

زیرا اسلام این ایده را واقعیت بخشیده و آینده دور را به زمان حال درآورده، و انتظار آمدن یک
فرد رهایی بخش در آینده بسیار دور را که ناشناخته و مجهول می باشد به یک ایمان، آنهم ایمان به
وجود یک فرد رهایی بخش، آن هم در حال حاضر، فردی که همراه با دیگر منتظران در انتظار روز
موعود خود به سرمی برد تا تمام شرایط لازم در انجام آن وظیفه بزرگ و نقش مهم و مورد نظر فراهم
آید.

بنابراین، حضرت مهدی (علیه السلام) ایده ای نیست که در انتظار تولّد آن ایده بنشینیم. و در حدّ
یک پیشگویی که در انتظار تحقق یک مصداق واقعی برای آن باشیم نبوده، بلکه یک واقعیتی است
زنده و حاضر و قائم به شخص، که همیشه منتظرانِ او منتظِر صدور فرمان از سوی او هستند، و در
حقیقت در یک آماده باش کامل به سر می برند.

مهدی انسانی است معیّن که در میان ما ـ با یک وجود حقیقی ـ زندگی می کند. او ما را می بیند و
او ما را می بیند، و با آرزوها و دردهای ما زندگی می کند، شریک سوگ ها و شادی های ما است، و
آن چه در عصر ما، می گذرد ـ از شکنجه شکنجه شدگان و تیره روزی ناکامان و تیره روزان و ستم
ستمگران را ـ لمس می کند و با آتش آن می سوزد، و با شوقی فراوان منتظر آن لحظه ای است که بتواند
دست یاری اش را به سوی تمام ستمکشان و محرومان و درماندگان دراز نماید، و ریشه ستمگران را
از بیخ و بن برکند؛ در حالی که برای این فرمانده منتظِر و در حال آماده باش کامل چنین تقدیر شده
است که خود را برای مردم آشکار نسازد و پرده را از رُخ زیبایش کنار نزند هر چند که با آنان و در کنار
آنان در انتظار لحظه موعود به سر می برد.

روشن است که ویژگی های اسلامی این ایده فاصله های بسیار زیاد و نامحسوس میان ستمکشان
و فرمانده رهایی بخششان را کوتاه می کند و پل ارتباطی آنان را با همدیگر نزدیک می نماید؛ هر چند
که انتظار طولانی باشد و ادامه یابد.(۸)

مهدویت و رهبری مبارزه با ستم

آن چه در روایات اسلامی درباره اهمیت انتظار فرج امام مهدی (علیه السلام) آمده است و به تمام
مسلمانان دستور انتظار فرج را داده است، یک ارتباط درونی و گسترده را طراحی کرده، و تمامی
ارزش های الهی را که در امام مهدی (علیه السلام) و در قیام او تجسم نموده، مورد توجه قرار می دهد.
چنان چه به وجود و غیبت این امام معتقد نباشیم این رابطه عمیق را با او نمی توانیم داشته باشیم.

و بدین ترتیب، این اعتقاد به مهدویت ـ که شیعه پرچم دار آن می باشد ـ اعتقادی زنده تر، پویاتر، عمیق تر
و توانمندتر از تمام ایده هایی است که در مذاهب و ادیان دیگر و مکاتب بشری مطرح بوده و افرادی زنده
دل و پرخروش می آفریند و آنان را در طول تاریخ پرچم دار مبارزه با ظلم و ستم قرار می دهد.(۹)

پرسش های کلیدی

همان گونه این اعتقاد به مهدی موعود (علیه السلام) آثاری مثبت داشته و دارد، عکس العمل های منفی و
موضعگیری های نادرس به همراه داشته است؛ زیرا برخی از مردم نتوانستند همه نکات دقیق این اعتقاد را
دریابند و به حکم ظاهربینی و ساده اندیشی خود شبهه ها و سؤال هایی را مطرح نموده اند، که در ذیل به
برخی از این پرسش ها می پردازیم:

۱. مهدی موعود اگر زنده باشد و با نسل های زیادی زندگی کرده باشد و با نسل های زیادی پس از این
نیز زندگی خواهد کرد، معنایش این است که او از عمری طولانی برخوردار می باشد و چگونه بر خلاف
مسیر قوانین عالم طبیعت این زندگی طولانی را داشته و خواهد داشت؟

۲. چرا باید خداوند به خاطر چنین فردی تمام قوانین عالم طبیعت را تعطیل کند تا او را از گزند حوادث
مرگ بار و نابودکننده نجات بخشد؟ مگر بشریّت از به وجود آوردن رهبری شایسته در آینده عاجز است؟
چرا باید عمر یک فرد این قدر طولانی شود و آن هم در پشت پرده غیبت به سر ببرد؟

۳. چگونه حضرت مهدی (علیه السلام) در سن پنج سالگی به امامت رسید و آمادگی لازم را برای
امامت مسلمانان از لحاظ فکری و علمی و روحی و دینی به دست آورد و با چه وسیله ای این آمادگی بزرگ
برای رهبری بزرگ را کسب نمود؟

۴. اگر رهبر نهضت و اصلاح جهانی از آمادگی کافی برخوردار باشد، پس چرا باید صدها سال انتظار
بکشد؟ آیا این همه ستم و بی عدالتی برای قیام او و ظهور او کافی نیست؟ بالأخره چرا باید رهبر آماده در
پَسِ پرده طولانی غیبت به سر برد؟ فلسفه این غیبت طولانی و ممتد چه می تواند باشد؟

۵. چند روایت می توانیم اکتفا کنیم و به وجود چنین انسانی با چنین ویژگی هایی ـ غیر طبیعی و غیر
معمول ـ در حال حاضر ایمان داشته باشیم؟ چه دلیلی داریم که ما را به وجود فعلی او معتقِد سازد؟

۶. و آیا برای یک فرد و یک انسان چنین نقش بزرگی را می توانیم باور کنیم؟ آیا یک فرد ـ هر قدر که
بزرگ هم باشد ـ می تواند یک جهان را دگرگون کند و مقطعی جدید از تاریخ را به وجود بیاورد؟ در حالی که
تاریخ، فرد را می سازد و او را به صورت یک قهرمان درمی آورد و حداکثر یک فرد خود تجلی یک مرحله
از تاریخ بشریت و یک مقطع از مقاطع تکاملی بشریت می باشد. در حالی که عکس این باور در مورد
حضرت مهدی (علیه السلام) مطرح می گردد؟!

۷. و آخرین سؤال اساسی در زمینه اصلاح جهانی این است که با چه شیوه ای این اصلاح و دگرگونی
جهانی و فراگیر انجام خواهد گرفت؟ چگونه دنیای سراسر ستم به دنیایی سراسر عدل و داد تغییر خواهد
یافت؟ و چگونه ابرقدرت هایی که از همه گونه امکانات علمی و سیاسی و نظامی برای ایجاد هرگونه فساد
و تخریبِ خانمان سوز و بنیان کن برخوردارند، توسط یک فرد بی سلاح ریشه کن می شوند؟

چرا مردم می پرسند؟

شهید صدر نخست به انگیزه های طرح این پرسش ها و شبهات می پردازد و دو گونه علت برای آن ذکر
می کند:

علت نخست: مشکلات فکری و ناتوانی در درک برخی مطالب درباره موعود ادیان، و شرایط و
چگونگی تغییر و دگرگونی گسترده توسط مصلح منتظر، می تواند منشأ برخی از این پرسشها و شبهات
باشد.

علت دوم: ترس این انسان ها از قدرت فزاینده ستمکاران، و احساس عجز و ضعف در برابر
ابرقدرت هایِ حاکم بر جهان بشریّت، احتمال هرگونه تغییر و اصلاح و امکان تحقق یک اصلاح اصولی و
فراگیر و جهانی را مورد تردید قرار می دهد.

شهید صدر با استفاده از شیوه طرح پرسش های مشخص و دقیق، انگیزه ای قوی برای فهم بهتر و درک
عمیق تر مطالب مربوط به مهدویت و مهدی آل محمد (صلی اللّه علیه و آله) ایجاد میکند و با پاسخ
پرسش های فوق، توجه خواننده به این مبحث جلب می گردد و بحث های اساسی مهدویت در هفت مسئله
به انجام می رسد.

روش پاسخ به نخستین پرسش

نخستین پرسش این است که آیا امکان دارد یک انسان قرن های بسیار زندگی کند، تا رهبر موعود
مصداق چنین عمری باشد؟

او اکنون بیش ۱۱۴۰ سال را سپری کرده و حدود چهارده برابر یک انسان معمولی که مراحل زندگی را از
کودکی تا پیری دیده، عمر کرده است».

پاسخ شهید صدر به این پرسش طی چند مرحله انجام گرفته است.

مرحله اول: با توجه به اینکه ما سه نوع «امکان» داریم، امکان مورد نظر کدام است؛ امکان عملی؛ امکان
علمی؛ امکان منطقی یا فلسفی؟

با توضیح این نکته که طولانی شدن عمر یک انسان اگر چه امکان عملی بالفعل ندارد، اما امکان علمی و
منطقی دارد و ما نمی توانیم آن را محال و ناممکن بدانیم. و چنان چه دانش امروز بشر به کشف این راز موفق
نشده باشد، دلیلی برای انکار آن نخواهیم داشت؛ زیرا امکان علمی و امکان منطقی برای یک عمر طولانی
مطرح می باشد.

مرحله دوم: با توجه به این که اسلام در موارد زیادی بر دانش امروز پیشی داشته، بهتر می توانیم به راز
یک عمر طولانی برای فردی که اسلام به وجود او نیاز اساسی دارد ایمان داشته باشیم.

مرحله سوم: کدام شگفت آورتر است؛ این عمر طولانی یا نقشی که برای این رهبر غایب در بازسازی
تمدن کنونی جهان ترسیم شده است؟

در حالیکه برای هیچ فردی در جهان، نه در گذشته و نه در آینده چنین نقشی مطرح نشده است، چرا باید
مقدمات یک تحوّل بزرگ، شگفت آور نباشد؟

مرحله چهارم: با ت