پاورپوینت کامل جهانی سازی، عدالت اقتصادی و مهدویت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جهانی سازی، عدالت اقتصادی و مهدویت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جهانی سازی، عدالت اقتصادی و مهدویت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل جهانی سازی، عدالت اقتصادی و مهدویت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۱۳۱

اشاره:

مقاله ((پاورپوینت کامل جهانی سازی، عدالت اقتصادی و مهدویت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint)) در پی آن است تا اثبات کند نهادها و
سازکارهای نظام اقتصادی سرمایه داری جهانی به سرکردگی ایالات متحده آمریکا نتنها
عدالت اقتصادی به ارمغان نمیآورد، بلکه جهان را پر از ظلم، تبعیض، فقر و نابرابری
بیش از پیش خواهد کرد و پارادایم مرسوم کنونی بازار آزاد سرمایهداری، علیرغم تاخت و
تازهای کنونی خود سرانجام مفتضح خواهد شد و مردم جهان امید خود را به این پارادیم
برای بهبودی اوضاع از دست خواهند داد و پارادایم جدیدی که یکی از موضوعات اصلیش
تبیین عدالت جدید است، به منصه ظهور خواهد رسید. این پیام امید بخش که از آن قرآن
کریم و روایت میباشد، مهدویت همان پارادایم جدید است.

شاخصهای عدالت اقتصادی مهدوی عبارتند از: رشد اقتصادی پایدار، حذف فقر، کاهش مداوم
نابرابریها و آموزه کفایت در مصرف. با استفاده از این شاخصها که از آیات و روایات
بدست آمدهاند: اولا جهانی سازی سرمایهداری سالارانه به نقد کشیده شده، ثانیا گفته
شد که در شرایط حساس کنونی تنها راه حفظ نظام اجتماعی- فرهنگی اسلامی ایران راهبرد
رشد عادلانه است که هدفش دسترسی به شاخصهای عدالت اقتصادی مهدوی در سطح ملی میباشد
و نهایتا وفاق ملی بر این شاخصها رمز موفقیت جمهوری اسلامی ایران در اجرای عدالت
اقتصادی میباشد.

مقدمه

هنگامی که به دو شاخص عدالت اقتصادی، یعنی کاهش نابرابری و فقر در عصر جهانی سازی
نظر می اندازیم، ملاحظه می کنیم که نابرابری از سال ۱۸۲۰ به این سو از سه برابر
بودن بیستک بالای درآمدی نسبت به بیستک پایین درآمدی به ۷۴ برابر رسیده است.

می بینیم که کاهش فقر، به عنوان یکی دیگر از شاخص های عدالت اقتصادی، در وضعیت
مساعدی قرار ندارد. گزارش سازمان ملل به خوبی روشن می کند که در عصر جهانی سازی،
اراده سیاسی لازم برای عدالت اقتصادی، با وجود همه شعارهای اهداف هزاره توسعه، وجود
ندارد. در سال ۲۰۰۰، اعضای سازمان ملل بر سر اهداف هزاره توسعه به توافق رسیدند.
هدف از این برنامه، کاهش ۵۰ درصدی فقر در جهان تا سال ۲۰۱۵ اعلام شد. حل مشکلاتی
مانند گرسنگی، بیماری، بی سوادی، صدمه به محیط زیست و گسترش ویروس اچ آی وی (ایدز)
از جمله معیارهای سنجش تحقق این هدف بود. برنامه توسعه سازمان ملل می گوید این
اهداف قابل تحقق است؛ اما تنها در صورتی که کشورهای فقیر اصلاحات همه جانبه را
پیگیری کنند و کشورهای ثروتمند نیز با بهبود شرایط تجاری و افزایش کمک به کشورهای
فقیر، به این اصلاحات واکنش نشان دهند.

مارک مالوک براون، از مدیران برنامه توسعه سازمان ملل به بی بی سی گفت: “فکر می کنم
شانس تحقق بخش عمده ای از این اهداف در بیش تر کشورها تا سال ۲۰۱۵ زیاد است. اما
این ها تا حدود زیادی به تلاش های چند سال آینده بستگی خواهد داشت.” وی گفت: “در
وضعیت خیلی خطرناکی به سر می بریم. ابتدا توافق بر سر اهداف برنامه، باعث شد تأکید
بر مسئله توسعه جهانی تقویت شود، اما از سوی دیگر، سیاست های کهنه بار دیگر
خودنمایی کرده است. ایتالیا، فرانسه، آلمان، ژاپن و حتی هلند، یکی از
گشاده دست ترین اهداکنندگان بین المللی، به کاهش بودجه در زمینه مخارج عمومی دست
زده اند. نگاه داشتن کشورها در مسیر درست، کار واقعاً دشواری است. وقتی کشورها
مجبور به کاستن از مخارج عمومی می شوند، اول از همه کمک های خارجی قربانی می شود.”

برنامه توسعه سازمان ملل می گوید این گزارش معرف “پسرفت بی سابقه ای در برخی از
فقیرترین کشورهای جهان می باشد. بیش از یک میلیارد نفر هنوز در فقر شدید زندگی
می کنند و استاندارد زندگی بسیاری نیز در حال افت است.” این گزارش، به ویژه از ۵۹
کشور نام می برد و می گوید تحقق اهداف توسعه در این کشورها ممکن نیست، مگر این که
اقدامات فوری در پیش گرفته شود. از میان این کشورها، در ۳۱ کشور که از لحاظ وخامت
اوضاع انسانی در صدر فهرست قرار دارند، پیشرفت در زمینه دستیابی به اهداف توسعه
متوقف یا حتی وارونه شده است. از مجموع این ۵۹ کشور، ۲۴ کشور از آلودگی گسترده به
اچ آی وی یا ابتلا به ایدز رنج می برند و ۳۱ کشور با بدهی شدید خارجی روبه رو
هستند.

به گفته سازمان ملل، شمار افرادی که روزگار خود را در شرایط نکبت بار زاغه نشین ها
سپری می کنند، تقریباً به یک میلیارد نفر، یعنی یک ششم جمعیت جهان رسیده است.
سازمان ملل معتقد است که بدون اعمال تغییرات بنیادی، شمار این افراد طی ۳۰ سال
آینده دو برابر خواهد شد. این سازمان می گوید تا سال ۲۰۵۰، ممکن است ۵/۳ میلیارد
نفر از جمعیت شش میلیاردی شهرنشین زمین در زاغه ها زندگی کنند. رئیس برنامه مسکن
انسانی سازمان ملل می گوید: ادامه رشد و نمو زاغه ها مایه شرمساری جهانیان است.
مدیر عامل برنامه اسکان سازمان ملل می گوید: “در زمینه سیاست گذاری، راه حل اولیه
ما تأکید بر نیاز به وجود اراده سیاسی است. همه ما باید از وجود این محله های
بی حساب و کتاب در شهرهایمان شرمنده باشیم. یکی از اهداف توسعه هزاره سازمان ملل،
رهبران جهان را متعهد می کند، زندگی دست کم صد میلیون زاغه نشین را تا سال ۲۰۲۰ به
طور چشم گیری بهبود بخشند. به عقیده من، وقتی اصولی که این اهداف بر آن ها استوار
است، پذیرفته شد، این اهداف تحقق پذیر خواهد بود. هم چنین باید تشخیص دهیم که فقرا،
به عنوان مردمانی سخت کوش و درستکار، یک ثروت هستند. اما با وجود سیاست هایی که
آن ها را دلسرد می کند، چگونه انتظار داریم اوضاع خود را بهبود بخشند؟ “. این گزارش
نسبت به جهانی سازی اقتصادی اظهار نگرانی می کند و می گوید: شواهد جاری نشان دهنده
آن است که جهانی سازی در شکل کنونی آن “همیشه به نفع فقرای شهرنشین عمل نکرده است.”

آیا امیدی به بهبود نابرابری و فقر هست؟ به دیگر سخن، آیا نظام جهانی کنونی
سرمایه داری، نهادها و سازوکارهای مناسبی برای رسیدن به عدالت اقتصادی جهانی دارد؟
آیا بشریت در نظام کنونی سرمایه داری جهانی، به رفاه اقتصادی و بی نیازی دست
می یابد و فاصله عمیق میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه کاهش می یابد؟ آیا
هدف نهایی عدالت اقتصادی که آزاد شدن انسان ها از رنج طلب و کسب بیش از حد است تا
بتوانند به طور خلاقانه در کارهای بی شمار غیر اقتصادی مربوط به روح و ذهن درگیر
شوند، در عصر جهانی سازی تحقق پذیر است؟

مقاله ((پاورپوینت کامل جهانی سازی، عدالت اقتصادی و مهدویت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint)) در پی آن است تا اثبات کند نهادها و
ساز و کارهای نظام اقتصاد سرمایه داری جهانی به سرکردگی ایالات متحده امریکا نه
تنها عدالت اقتصادی را به ارمغان نمی آورد، بلکه جهان را پر از ظلم و تبعیض و فقر و
نابرابری بیش از پیش خواهد کرد. پارادایم مرسوم کنونی بازار آزاد سرمایه داری با
تاخت و تازهای کنونی خود، سرانجام مفتضح خواهد شد و مردم جهان امید خود را به این
پارادایم برای بهبودی اوضاع از دست خواهند داد و پارادایم جدیدی که یکی از موضوعات
اصلی اش تبیین عدالت جدید است، ظهور خواهد کرد. این پیام امیدبخش از آنِ قرآن کریم
و روایات می باشد. مهدویت همان راهکار جدید است و شاخص های عمده عدالت اقتصادی
مهدوی کاهش نابرابری و حذف فقر است.

۱. عدالت جهانی و مهدویت

آیات قران کریم و انبوهی از روایات، بیانگر این واقعیت است که آینده جهان و پایان
تاریخ به سویی می رود که جهان پر از ظلم و جور و تباهی با قیام منجی بشریت، از همه
ستم ها پاک و سرشار از عدل و داد خواهد شد و این سنت الهی است. حدیث معروف نبوی(ص)
((یملأ الله الارض به قسطاً و عدلاً کما مُلِئَتْ ظُلماً و جوراً)) که در طرق عامه
و خاصه، در کتاب های زیادی نقل شده و متواتر یا نزدیک به تواتر است، از این جریان
به پرشدن زمین از قسط و عدل تعبیر می کند که با توجه به مفهوم دقیق این دو کلمه
(قسط به معنای نفی هرگونه تبعیض، و عدل به معنای نفی هرگونه تجاوز) ترسیم بسیار
جالبی از وضع آن جامعه آرمانی می کند. عدل و داد، نه در یک بعد، که در تمام ابعاد،
از اقتصاد گرفته تا فرهنگ و عقاید و از داخل خانه ها گرفته تا مهم ترین مراکز
بین المللی، حاکم خواهد شد. به تعبیر خود روایت، هر قدر امروز ظلم، بیدادگری،
تبه کاری، استعمار، استثمار، خون ریزی و فساد در جهان مادی حکم فرما است، به همان
اندازه عدل و داد در آن جامعه آرمانی حاکمیت پیدا می کند و به خودکامگی های
مستکبران پایان می دهد. امیرمؤمنان(ع) در این باره می فرماید:

((… فیریکم کیف عدل السیره و یحیی میت الکتاب و السنه)).

او به هنگام قیام، عدالت اسلامی و دادگری و روش پیامبر در عدالت را در چشم انداز
جهانیان قرار خواهد داد و کتاب و سنت را که پیش از او مرده اند، زنده خواهد کرد.

ارزش عدالت جهانی

در حالی که جهانی سازی سرمایه سالارانه هدف نهایی نظام های اجتماعی فرهنگی خود را
آزادی بی حد و مرز جنسی و مصرفی برای آب کردن تولید انبوه کالاها و خدمات
کارخانه های خود و رسیدن به سود صاحبان سرمایه می داند، به طوری که همه چیز دیگر
باید در راه این هدف قربانی شود، عدالت، به عنوان هدف نهایی نظام های اجتماعی و
فرهنگی اسلام تعیین شده است. عدالت یکی از مسائلی است که به وسیله اسلام، زندگی خود
را از سر گرفت و ارزش بسیار یافت. اسلام به عدالت، تنها توصیه نکرد و یا تنها به
اجرای آن قناعت نورزید؛ بلکه ارزش آن را بالا برد و آن را هدف نهایی نظام های
اجتماعی فرهنگی خود در سطح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی اعلام کرد. البته تحقق
عدالت در سطوح جهانی، مشروط به وجود آمادگی جهانی و رهبر جهانی است. یکی از مصادیق
بارز آمادگی جهانی، یأس و نومیدی از پارادایم غالب سرمایه سالارانه جهانی است؛
همان طوری که یأس از نظام کمونیستی ـ صرف نظر از این که چه عواملی موجب یأس شده بود
ـ موجب فروپاشی ابرقدرت شرق شد.

رهبری جهانی باید عظمتی داشته باشد که فقط در امام زمان(ع) متحقق است. امام
خمینی(قدس سره) درباره عظمت مقام صاحب(ع) به شامل بودن مفهوم عدل در زمان ظهور
اشاره کرده و می فرماید:

قضیه غیبت حضرت صاحب، قضیه مهمی است که به ما مسائلی می فهماند، من جمله این که
برای یک همچو کار بزرگی که در تمام دنیا عدالت به معنای واقعی اجرا بشود، در تمام
بشر نبوده کسی الا مهدی موعود(ع) که خدای تبارک و تعالی او را ذخیره کرده است برای
بشر … آن کسی که به این معنا موفق خواهد شد و عدالت را در تمام دنیا اجرا خواهد
کرد، نه آن هم عدالتی که مردم عادی می فهمند که فقط عدالت در زمین برای رفاه مردم
باشد، بلکه عدالت در تمام مراتب انسانیت … تمام نفوسی که هستند انحرافات در آن ها
هست. حتی نفوس اشخاص کامل هم در آن ها انحرافاتی هست ولو خودش نداند. در اخلاق ها
انحراف هست، در عقاید انحراف هست، در اعمال انحراف هست و در کارهایی که بشر می کند
انحرافش معلوم است و ایشان مأمورند برای این که تمام این کجی ها را مستقیم کنند و
تمام این انحرافات را برگردانند به اعتدال که واقعاً صدق بکند ((یملأ الارض عدلا
بعد ما ملئت جوراً…))

امکان تحقق عدالت جهانی

سخنان حضرت امام (قدس سره) نشان می دهد که امام زمان(ع) در برنامه کار خود، از این
نقطه زیربنایی و مهم که همان انسان سازی و جهاد اکبر برای همه مردم است شروع
می کند؛ زیرا تا انسان ها ساخته نشوند، جامعه بنیاد صحیح نخواهد یافت. هم چنین با
توجه به این که در حکومت جهانی امام زمان(ع)، نهادهای اجتماعی فاسد و شیطانی نیز از
بین رفته اند، بنابراین امکان تحقق این آرمان که تمام مفاسد ریشه کن شود و در صحنه
اجتماع ظهور و بروز نداشته باشد، کاملاً قابل تصور است. در آیات قرآن مجید آمده
است: شیطان پس از رانده شدن از درگاه خدا، از پیشگاه مقدس او تقاضا کرد که عمر
جاویدان (تا پایان دنیا) برای اغوای بنی آدم پیدا کند (البته این هم از شیطنت او
بود که تقاضای بازگشت و توبه نکرد، بلکه تقاضای ادامه گناه و فساد و ویرانگری
نمود!). عرض کرد: ربّ فانظرنی الی یوم یبعثون؛ پروردگارا! مرا تا روز قیامت مهلت
ده)). ولی در برابر این درخواست، به او چنین خطاب شد: انک من المنظرین الی یوم
الوقت العلوم؛ به تو مهلت داده می شود، اما تا روز و وقت معین)).

از سوی دیگر، در حالات امام مهدی(ع) چنین آمده است که ((یوم الوقت المعلوم)) زمان
ظهور آن حضرت و برقراری حکومت عدل الهی او می باشد. در حدیثی چنین می خوانیم که در
صحف ادریس پیامبر آمده است:

تو تا زمان معینی مهلت داده خواهی شد؛ تا زمانی که مقدر کرده ام زمین را از کفر و
شرک و معاصی پاک کنم و برای آن روز، بندگانی انتخاب کرده ام که قلوبشان را برای
ایمان آزموده ام. آنان را جانشینان در زمین قرار می دهم و دینشان را پا برجا می کنم
تا مرا بپرستند و چیزی را شریک من قرار ندهند. من در آن روز، تو (شیطان) و سواره و
پیاده لشگرت، همگی را نابود می کنم.

البته شیطان چون ابزار کارش از دستش گرفته شده است، گویی مرده است و قدرت براغواگری
ندارد. لشگر شیطان و ابزار او، استکبار جهانی، حکومت های خود کامه، ثروت های
نامشروع، مراکز فساد، تبلیغات زهرآگین و گمراه کننده و مانند این ها است و می دانیم
در آن حکومت حق و عدالت، جایی برای این لشکریان و آن ابزار نخواهد بود. البته
هیچ گاه آزادی اراده و اختیار از انسان ها گرفته نخواهد شد و ریشه شهوات نیز در
وجود انسان باقی خواهد بود؛ امّا عواملی که به آن ها دامن بزند وجود نخواهد داشت.
برعکس، وسائل حاکمیت عقل و ایمان بر شهوات، برای طالبان حق و سالکان راه خدا آماده
است.

۲. عدالت اقتصادی مهدوی

تعریف عدالت اقتصادی

عدالت اقتصادی به معنی فرایند تصمیم گیری بر اساس اسلام (که امور را به سه امر
الهی، امور عمومی و امور خصوصی تقسیم می کند) است که در زمینه تولید، به ((عدالت
در حفظ و گسترش ثروت))، یعنی رشد اقتصادی پایدار؛ در زمینه توزیع، به ((عدالت در
توزیع ثروت)) و در زمینه مصرف یا رفاه اقتصادی یا تقلیل کمبود کالاها و خدمات، که
هدف نهایی خرده نظام اقتصادی اسلام است، به ((آموزه کفایت)) می رسد. عدالت اقتصادی
متضمن نظم فردی و اجتماعی در حوزه اقتصاد است و اصول اخلاقی را اعطا می کند تا در
سازوکارها و نهادهای اقتصادی تجلی یابند. این سازوکارها و نهادها تعیین می کنند که
شخص چگونه کار و کسب انجام دهد، وارد قراردادها شود، به مبادله کالاها و خدمات
دیگران بپردازد، و بنیاد مادی مستقلی برای معیشت اقتصادی اش ایجاد کند.

گستره عدالت اقتصادی

گستره عدالت اقتصادی اسلام شامل سطوح تولید ، توزیع و مصرف است. بنابراین رشد
اقتصادی پایدار و حفظ محیط زیست برای همه نسل ها، سطوح متعادل درآمد و دارایی، و
سطوح بهینه و کافی مصرف، مجموعاً به طور متوازن و سیستمی، عدالت اقتصادی اسلام را
شکل می دهند. البته ممکن است در جریان اقتصادی، فرد یا افرادی به حقوق کامل اقتصادی
خود دست نیابند. اما مهم این است که مجموعه نظام اقتصادی با نهادها و سازوکارهای
عادلانه خود، تعادل و توازن را رعایت کند. شهید صدر (ره) درباره سیستمی بودن عدالت
اقتصادی می نویسد:

باید دانست مسئله اصلی و محوری در هر نظام اجتماعی، تأمین کامل نیازهای این فرد یا
آن فرد نمی باشد؛ بلکه آن عبارت است از ایجاد توازن عادلانه بین نیازهای تمام افراد
جامعه و تنظیم روابط افراد در چارچوبی که جواب گوی همه پرسش ها و تأمین کننده تمام
نیازها باشد.

هدف عدالت اقتصادی

تردیدی نیست که بدترین و ناهنجارترین اسارت برای بشریت، فقر و نیاز روزانه به غذا،
لباس، مسکن، دارو و دیگر لوازم زندگی است. این اسارت برای انسان لحظه ای آسایش و
فراغت باقی نمی گذارد، زمینه های رشد و تکامل معنوی و مادی او را نابود می سازد و
همواره انسان را در اندیشه سیر کردن شکم و پوشاندن بدن و دست یابی به سایبان و
بهبودی از درد و بیماری و غیره فرو می برد. در واقع، فرصتی باقی نمی گذارد تا انسان
به مفاهیم بالا و برتر زندگی بیاندیشد، پایگاه انسانی خود را درک کند و از عروج و
تکامل نوع انسان سخن بگوید. هدف نهایی عدالت اقتصادی این است که هر شخص آزاد باشد
تا به طور خلاقانه، در کارهای نامحدود و بی شمار فراتر از اقتصاد و مربوط به ذهن و
روح درگیر شود. در دوران رفاه اقتصادی و رفع همه نیازها، آدمی از این بردگی و اسارت
هستی سوز رهایی می یابد، از بند مشکلات آن آزاد می گردد، و به مسائل متعالی و برتر
و تکامل و رشد و صعود می اندیشد و در آن راستا گام برمی دارد.

احادیث بسیاری درباره رفاه اقتصادی دوران ظهور وجود دارد و این مسئله شاید از
مسائلی باشد که بیش ترین تأکید بر آن شده است. امام علی(ع) می فرماید:

واعلموا انکم ان اتبعتم طالع المشرق سلک بکم منهاج الرسول … و کفیتم مؤونه الطلب
والتعسف، و نبذتم الثقل الفادح عن الاعناق… .

بدانید اگر شما از قیامگر مشرق (امام مهدی ((ع ))) پیروی کنید، شما را به آیین
پیامبر درآورد… تا از رنج طلب و ظلم (در راه دستیابی به امور زندگی) آسوده شوید و
بار سنگین (زندگی) را از شانه هایتان بر زمین نهید… .

رفاه تا این پایه و تأمین سطح زندگی تا این سطح، آرمانی است الهی که به دست مبشر
راستین عدالت، انصاف، سعادت و آسایش، امام مهدی(ع) تحقق می یابد. پیامبر اکرم(ص)
نیز می فرماید:

یکون فی امتی المهدی… یتنعم امتی فی زمانه نعیماً لم یتنعموا مثله قط البر
والفاجر، یرسل السماء علیهم مدرارا ولا تدخر الارض شیئا من نباتها.

در امت من، مهدی قیام کند… و در زمان او، مردم به نعمت هایی دست می یابند که در
هیچ زمانی دست نیافته باشند. (همه) نیکوکاران و بدکاران. آسمان بر آنان ببارد و
زمین چیزی از روییدنی های خود را پنهان ندارد.

معیارهای عدالت اقتصادی

اصول و معیارهای عدالت اقتصادی در اسلام، مشارکت، توزیع، بازتوزیع یا توزیع مجدد و
هماهنگی می باشند.

نخست) اصل مشارکت: زندگی اقتصادی انسان ها با داشتن فرصت های برابر برای مشارکت در
فرایند اقتصادی ساخته می شود. چنین فرصت هایی هنگامی می توانند برابر باشند که
امکان کار شرافتمندانه و دست رسی به مالکیت شخصی نسبت به دارایی های مولد فراهم
شود. البته اصل مشارکت نتایج برابر را تضمین نمی کند؛ اما برای هر فردی این حق را
تضمین می کند تا به عنوان یک کارگر و با انجام کار، یا به عنوان یک مالک و از طریق
سرمایه مولد و یا به عنوان کسی که کار و سرمایه را ترکیب می کند، درآمدی داشته
باشد.

در واقع، اصل مشارکت بر اساس نظریه شهید صدر(ره)، درباره توزیع ثروت پیش از تولید
برگرفته شده است. بر اساس نظریه توزیع ثروت پس از تولید، اصل بر همگانی و عمومی
بودن ثروت هاست. دراین چارچوب، حق تصرف و بهره برداری فردی از این منابع تابع سه
متغیر: کار اقتصادی مفید و تولیدی، ایجاد صورت تازه از طبیعت و محدودیت امکان
بهره برداری است.

دوم) اصل توزیع: این اصل می گوید افراد باید از نظام اقتصادی، آن چه را که در آن
سرمایه گذاری کرده اند دریافت کنند ( از طریق کار یا مالکیت سرمایه و یا ترکیبی از
کار و سرمایه). این اصل متضمن احترام به کار، مالکیت و قراردادها در یک بازار
واقعاً آزاد و باز است. از طریق ویژگی های توزیعی مالکیت خصوصی درون بازار آزاد و
باز، عدالت توزیعی به گونه ای خودکار با عدالت مشارکتی پیوند می خورد و منشأ
درآمدها سهم واقعی هر عامل (اعم از کار یا سرمایه یا ترکیبی از این دو) خواهد بود.

سوم) اصل بازتوزیع یا توزیع مجدد: یکی از نکاتی که در جنبه های تحلیلی نیز مفید
است، تمایز میان دو اصل ((توزیع )) و ((باز توزیع )) می باشد. به تخصیص درآمدی که
بر اثر مبادلات مورد توافق طرفین در بازار انجام می پذیرد، توزیع گفته می شود. اما
هنگامی که جامعه فرایند های اضافی بازاری یا غیر بازاری را برای اصلاح و تعدیل آن
توزیع خاص به کار می گیرد، آن را باز توزیع (توزیع مجدد) می نامند. ضرورت این کار
به ((معیار نیاز)) برمی گردد. اعضای خاصی از جامعه به هیچ وجه نمی توانند زندگی خود
را از طریق انجام دادن فعالیت شخصی به تنهایی تأمین کنند؛ مثل بیماران ناعلاج و
معلولان، یا کسانی که نمی توانند به تأمین زندگی خود ادامه دهند؛ مثل صاحبان مشاغلی
که پیش از بازنشستگی از کار افتاده اند و نمی توانند به کسب خود ادامه دهند، یا
انسان های سالخورده. از سوی دیگر، جامعه موظف است زندگی آن عده از اعضا را که قادر
و مایل به کار هستند، اما بیکارند، از راه درآمد ملی تأمین کند. سرانجام ضرورت دارد
که به دلیل عدالت اجتماعی و حفظ و حراست از صلح اجتماعی، نابرابری هایی موجود ناشی
از بازار کار، نابرابری هایی که از پیش بودند و از مالکیت سرچشمه می گیرند،
نابرابری های ناشی از دوگانگی های منطقه ای و بین المللی که نابرابری های شهر و
روستا و نابرابری های مناطق مختلف یک کشور و نابرابریهای شمال و جنوب را ایجاد
می کنند، کاهش یابند. بنابراین بشر برای کاهش فقر و نابرابری، انواع روش های
بازتوزیع را ایجاد کرده و در آینده نیز ابداع خواهد کرد.

چهارم) اصل هماهنگی: اصل هماهنگی، ناکامی در اجرای اصول مشارکت، توزیع و بازتوزیع
را روشن می کند و تصحیح های لازم برای ترمیم نظم اقتصادی درست و متوازن را برای همه
ایجاد می نماید. این اصل توسط موانع ناعادلانه برای مشارکت، انحصارات، یا با
بکارگیری مالکیت برای صدمه زدن یا استتثمار دیگران نقض می شود. هماهنگی ضدّ طمع و
حرص است؛ زیرا طمع و حرص سبب محرومیت و استثمار دیگران می شود. این اصل هم چنین با
غارت زیست محیطی نقض می شود؛ زیرا چنین غارت هایی نهایتاً به همه چیز صدمه می زند.
هم چنین نهادهای نامشروعی چون اسراف، رشوه، ربا و انواع دیگر فسادهای مالی با این
اصل در تضادند.

شاخص های عدالت اقتصادی مهدوی

همان طور که در تعریف عدالت اقتصادی گفته شد، عدالت اقتصادی به معنای فرایند
تصمیم گیری مبتنی بر اسلام ( که امور را به سه امر الهی، امور عمومی، و امور خصوصی
تقسیم می کند) است که در زمینه تولید، به ((عدالت در حفظ و گسترش ثروت))، یعنی رشد
اقتصادی پایدار؛ در زمینه توزیع، به ((عدالت در توزیع ثروت))؛ و در زمینه مصرف یا
رفاه اقتصادی یا تقلیل کمبود کالاها و خدمات، که هدف نهایی خرده نظام اقتصادی اسلام
است، به ((آموزه کفایت)) می رسد. بنابراین تعریف، گستره شاخص های عدالت اقتصادی
مهدوی را می توان در سه محور تولید، توزیع [ کاهش فقر و نابرابری] و مصرف از روایات
عصر ظهور استخراج کرد.

۱. رشد اقتصادی پایدار

رشد اقتصادی پایدار، افزایش بلندمدت ظرفیت تولید به منظور افزایش عرضه کل است تا
بتوان نیازهای جمعیت را تأمین کرد. صفت پایداری بر رشدی تأکید دارد که در آن، تأمین
مستمر نیازها و رضایتمندی افراد همراه با افزایش کیفیت زندگی انسان مد نظر است.
البته افزایش ظرفیت بلندمدت تولید به ترقیات نوین فنی و تطبیق آن با شرایط نهادی و
ایدئولوژیک مورد تقاضای آن بستگی دارد. معیارها و اصول پیش گفته عدالت اقتصادی،
یعنی اصل مشارکت، اصل توزیع، اصل بازتوزیع و اصل هماهنگی، رشد اقتصادی پایدار را
تضمین می کنند. به کارگیری روش های تولیدی مبتنی بر دانش، علت نزدیک این افزایش
ظرفیت بلندمدت تولید است. در واقع، تفاوت اساسی جوامع صنعتی با جوامع پیشاصنعتی در
همین نکته اخیر است. نگاهی به تاریخ گذشته بشر نشان می دهد که علم و فن همواره وجود
داشته است، اما آن چه که تازه است روش کسب علم و فن و روش انتقال آن در میان افراد
یک نسل و یا از نسلی به نسل دیگر است. به دیگر سخن، وجه ممیزه دوران های تاریخی بشر
در وجود یا فقدان ذخایر علمی فنی نیست؛ بلکه آن چه در زمینه علم و فن، یک دوران
تاریخی را از دوران پیشین جدا می سازد دو روش یا ساز و کار اصلی زیر است:

الف) ساز و کار اول: روش کسب علم و فن؛

ب) ساز و کار دوم: روش انتقال علم و فن.

جوهره تغییر و تحول در این دو ساز و کار (مکانیسم) اصلی در جوامع صنعتی و پیشاصنعتی
در جدول زیر خلاصه گردیده است.

شرح جامعه پیشا صنعتی(سنتی) جامعه صنعتی (مدرن)

روش کسب علم و فن تجربه و خطا در صحنه تولید مطالعات کتابخانه ای و آزمون های
آزمایشگاهی

روش انتقال علم و فن شاگردی و ممارست در صحنه تولید دوره های آموزش از پیش تدوین
شده

دو تحول اساسی یاد شده باعث شده است که بشر در دوران جدید تاریخ خود، موفق به
صرفه جویی های عظیم در نادرترین منبع خود، یعنی زمان، گردد و این صرفه جویی است که
امکانات بازدهی و تولید را برای انسان های عصر جدید فراهم آورده است.

اما در نظام جهانی مهدوی، رشد اقتصادی پایدار به بالاترین حد خود در طول تاریخ
بشریت خواهد رسید. پیامبر اکرم(ص) در این باره می فرماید:

((یتنعّم امّتی فی زمن المهدی(ع) نعمهً لم یتنعّموا قبلها قطّ… )).

امت من در زمان مهدی(ع) به رفاه و نعمت هایی دست می یابند که پیش از آن در هیچ
دوره ای دست نیافته بودند.

احادیث درباره رفاه اقتصادی و رشد فوق العاده دوران ظهور بسیار است و این شاید
اهمیت موضوع و نقش آن را در ساختن جامعه آرمانی اسلام می رساند. پیامبر اکرم(ص) می
فرماید:

یکون فی امتی المهدی … یتنعم امتی فی زمانه نعیماً لم یتنعموا مثله قطُّ البَر
والفاجر، یُرسل السماء علیهم مدراراً و لاتدّخر الارض شیئاً من نباتها.

در امت من، مهدی(ع) قیام کند … و در زمان او، مردم به رفاه و نعمت هایی دست
مییابند که در هیچ زمانی دست نیافته باشند، همه چه نیکوکار و چه بدکار. آسمان باران
رحمتش را بر آنان ببارد و زمین چیزی از روییدنی های خود را پنهان ندارد.

بدین ترتیب، عمران و آبادی زمین و بهره برداری از امکانات آن، تا حدی که عمران
مکانی موجب تخریب محیط زیست نشود و از همه تکنیک های دقیق علمی و فنی و متناسب با
محیط زیست استفاده شود و از سودجویی ها و تکاثرطلبی گروه معدودی مسرف جلوگیری گردد،
از اقدامات امام زمان(ع) خواهد بود؛ به گونه ای که هیچ نقطه ای تخریب شده باقی
نمیماند، مگر این که آباد میشود. امام باقر(ع) میفرماید:

زمین برای قائم ما در هم پیچیده میشود (و همه چیز در کنترل و نظارت دقیق ایشان است)
و در زمین، جای خرابی باقی نمیماند، مگر این که آباد و عمران گردد.

عمران و آبادانی زمین و رشد اقتصادی پایدار فرمان خداوندی در هنگامه بعد از ظهور
است که به علت تقوای عمومی مردم و هدایت آنان توسط انسان کامل، یعنی امام زمان(ع)،
به طور کامل به اجرا در می آید. از این رو خداوند نیز وعده خود را درباره جامعه
تقوا پیشگان آشکار میکند:

فقلتُ استغفروا ربَّکم انّه کان غفّاراً. یُرسل السماء علیکم مدراراً و یُمددکم
باموال و بنین و یجعل لکم جنات و یجعل لکم انهاراً.

سپس گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او آمرزنده است، تا از آسمان برایتان پی
در پی باران فرستد و شما را به اموال و فرزندان مدد کند و برایتان بستان ها و نهرها
بیافریند.

امام علی(ع) درباره این نعمت در عصر ظهور می فرماید:

چون قائم(ع) قیام کند، آسمان ـ چنان که باید ـ باران بارد و زمین گیاه رویاند …
به گونه ای که یک زن [درکمال امنیت و آرامش] از عراق درآید و تا شام برود و جز بر
زمینه ای سرسبز گام ننهد.

در دوران ظهور، که دورانی سراسر آگاهی و عصر شناخت های کامل و اصیل و مفید است، همه
زوایای زندگی انسان روشن میگردد. أبان از امام صادق(ع) نقل میکند:

العلم سبعه و عشرون حرفاً فجمیع ما جائت به الرسل حرفان …فاذا قام قائمنا اخرج
الخمسه و العشرین حرفاً فبثّها فی الناس و ضمّ الیها الحرفین حتی یبثّها سبعه و
عشرین حرفاً.

دانش ۲۷ حرف یا شعبه و شاخه است. تمام آن چه پیامبران برای بشریت آورده اند، دو حرف
بیش نبود و مردم نیز بیش از آن دو حرف را نشناختند؛ اما هنگامی که قائم قیام کند،
۲۵ حرف دیگر را آشکار ساخته و در پرتو خورشید وجودش، در میان مردم منتشر میسازد و
آن دو حرف را نیز بدان ضمیمه ساخته تا همه علوم کامل و منتشر گردد.

در آن عصر، طبیعت کاملاً مسخّر انسان میگردد و بدین ترتیب، سرمایه های عظیمی در
اختیار بشر قرار می گیرد تا با هدایت و رهبری امام عادل جهانی، یعنی امام منتظر(ع)،
به کمال و سعادت برسد. امیرالمؤمنین علی(ع) درباره بهره برداری از معادن و منابع
زیرزمینی در آن عصر پرشکوه میفرماید:

((وتُخرج له الارضُ أفالیذَ کبدها، و تلقی الیه سِلماً مقالیدها…)).

زمین آن چه را که در اعماق خویش دارد، برای وی بیرون دهد و همه امکانات و برکات
خویش را در اختیار او گذارد.

۲. حذف فقر

اسلام با پذیرش کامل ((معیار نیاز)) که مبتنی بر حق زندگی و حق معاش برای همگان
است، تداوم فقر را تحمل نمی کند و با آن به شدت مبارزه می کند. یکی از دغدغه های
بزرگ و اساسی اولیای الهی، پیامبر گرامی اسلام و امیرمؤمنان علی (ع)، در تمامی
دوران زندگی شان، این بوده که فقر، نیازمندی و نابرابری را از چهره جامعه و افراد
آن زدوده شود و از طریق اشتغال آبرومندانه و سیاست های صحیح اقتصادی، درآمدی معقول
برای مردم فراهم شود. امیرمؤمنان علی( ع) است میفرماید:

((لو تمثّل لی الفقر رجلاً لقتلته؛ اگر فقر در برابر من، به صورت انسانی مجسم گردد،
البته او را می کشم.))

علی (ع) به خوبی می دانست که فقر ناشی از کمبود اشتغال و امکانات بر هرگونه ارزش و
فضیلتی غلبه می کند تا در آینده سبب کفر و الحاد و ناسپاسی گردد. بدین دلیل است که
حضرت همیشه و در هر میدانی با این پدیده شوم مبارزه می کرد و راه را بر آن می بست.
از منظر علی (ع) بر هر دولت و ملّتی و به عبارت دیگر، بر هر نظام اقتصادی لازم و
ضروری است که در میان افراد خود، فقیری باقی نگذارد؛ زیرا ((فقیر در وطن خود غریب
است)). اگر برای اکثر مردم، مرگ دردناک ترین حادثه زندگی است، در نظر امام، مرگی
بزرگ تر از مرگ معمولی است؛ لذا می فرماید: ((فقر، مرگ بزرگ تر است)).

حکومت حق، شرایطی را فراهم می آورد که در آن، مردم حداقل امکانات اساسی زندگی را
داشته باشند و برای همه کسانی که می خواهند کار کنند، امکان کار فراهم باشد و
افرادی هم که از کارشان درآمد کافی کسب نمی کنند یا اساساً نمی توانند کار کنند،
درآمدی به اندازه کفاف را داشته باشند. امام علی( ع) در دوران حکومت کوتاه خود، دست
کم در کوفه، حداقل امکانات اساسی را برای عموم مردم تأمین کرد؛ چنان که خود فرمود:

ما أصبح بالکوفه احد الّا ناعماً، انّ ادناهم منزله لیأکل من البّر و یجلس فی الظلّ
و یشرب من ماء الفرات.

کسی در کوفه نیست که در رفاه به سر نبرد، حتی پایین ترین افراد نان گندم می خورد،
سرپناه دارد و از آب گوارا می نوشد.

امام زمان(ع) نیز مانند جد بزرگوارش در زدودن فقر می کوشد. اما این بار نه تنها فقر
را کاهش می دهد، بلکه به حذف کامل فقر موفق می شود؛ زیرا از یک سو سرمایه های مادی
بسیار زیاد می گردد و رشد اقتصادی پایدار پدید می آید. از سوی دیگر، این امکانات
عادلانه توزیع میگردد و جلوی فشار و ستم و سودجویان زیاده خواه گرفته میشود و در
نهایت، مردم نیز از نظر غنای روحی و سطح اخلاق و معرفت و تقوا چنان اوج میگیرند که
دامنه حرص و آز که سرچشمه تکاثر و بخل و احتکار و تنازع است برچیده میشود. در حدیثی
از امام صادق(علیه السلام)چنین میفرماید:

هنگامی که قائم ما قیام کند … زمین (با تدبیر امام و تلاش صادقانه مردم) گنج ها و
ذخایر گران بهای خود را آشکار میسازد؛ آن چنان که مردم آن را با چشم خود میبینند و
(آن چنان غنای ظاهری و معنوی مردم را فرا میگیرد) که نمیتوانید کسی را پیدا کنید که
هدیه شما را بپذیرد و یا زکات مال را قبول کند. همه مردم به آن چه خدا از فضلش به
آن ها روزی داده برخوردار و بینیاز میشوند.

امام باقر (ع) می فرماید:

و یعطی الناس عطایا مرتین فی السنه و یرزقهم فی الشهر رزقین… حتی لاتری محتاجا
الی الزکاه و یجیی ء اصحاب الزکاه بزکاتهم الی المحاویج من شیعته فلا یقبلونها،
فیصرونها و یدورون فی دورهم، فیخرجون الیهم، فیقولون: لا حاجه لنا فی دراهمکم …
فیعطی عطاء لم یعطه احد قبله .

(امام مهدی(ع))، در سال دو بار به مردم مال ببخشد و در ماه دو بار امور معیشت
بدانان دهد… تا نیازمندی به زکات باقی نماند و صاحبان زکات، زکاتشان را نزد
محتاجان آورند و ایشان نپذیرند. پس آنان زکات خویش در کیسه هایی نهند و در اطراف
خانه ها بگردند (برای دستیابی به محتاجی) و مردم بیرون آیند و گویند: ما را نیازی
به پول شما نیست… پس دست به بخشایش گشاید، چنان که تا آن روز کسی آن چنان بخشش
اموال نکرده باشد.

پیامبر اکرم(ص) می فرماید:

یکون فی امتی المهدی … والمال یومئذ کدوس، یقوم الرجل فیقول: یا مهدی اعطنی،
فیقول: خذ .

در زمان مهدی(ع)… مال خرمنی شود. هر کس نزد مهدی آید و گوید: ((به من مالی ده!
مهدی بی درنگ بگوید: ((بگیر)).

سیاست های اقتصادی مهدوی از یک سو، فقر را زار و نحیف می کند و از سوی دیگر، محبت و
برادری و برابری بین مردم، آنچنان ((نظام توزیع عاطفه ها)) را در جامعه جهانی مهدوی
پررنگ می سازد که خود مردم نیز نیازهای یکدیگر را با جان و دل برآورده می کنند.
امام باقر(علیه السلام) درباره برادری در عصر ظهور می فرماید:

((اذا قام القائم جائت المزامله و یأتی الرجل الی کیس اخیه فیأخذ حاجته لایمنعه)).

هنگامی که قائم(ع) قیام کند، رفاقت و دوستی خالصانه (در میان مردم) رایج میگردد و
اگر مردی دست در جیب برادرش فرو برد و به اندازه نیازش بردارد، برادرش او را منع
نمیکند.))

این رفع نیازهای واقعی نشان دهنده رشد عقلانی بشر در آن دوران است؛ زیرا مال و ثروت
برای رفع نیازهای بشر است و در اموال اغنیا، علاوه بر تکالیف مالی روشنی هم چون خمس
و زکات، حق معلومی برای نیازمندان درنظر گرفته شده است که بشر در جامعه جهانی مهدوی
به این درک کامل می رسد که می بایست نیازمندان واقعی را در اموالش به اندازه رفع
نیاز آنان شریک گرداند. امام باقر(ع) نیز برابری و برادری کامل را در هنگامه رشد
عقول و تکامل اخلاق (عصر ظهور) میداند و میفرماید:

آیا شما در نزد برادرتان میروید و دست در جیب او می برید و به اندازه نیازتان برمی
دارید و او مانع شما نمیگردد؟ راوی میگوید: گفتم این رسم در میان ما نیست. امام
فرمود: پس قابل توجه نیست. گفتم: آیا هلاکت در پیش است؟ فرمود: این مردم هنوز به
رشد عقلانی نرسیده اند.

امام کاظم(ع) نیز آرزوی خود را در ارتباطات اجتماعی مسلمانان چنین بیان میدارد:

ای عاصم! چگونه پیوندهای اجتماعی را محکم میدارید و دیگران را در مال خود شریک
میسازید؟ … آیا در تنگدستی ها کسی از شما به دکان یا منزل برادرش میرود و آن چه
را نیاز دارد برمیدارد و (صاحب آن) مانع او نمیگردد؟ گفت: نه چنین نیستیم. امام
فرمود: شما (در روابط اجتماعی) آن طور که من دوست دارم نیستید.

۳. کاهش مداوم نابرابری ها

مطابق اصل مشارکت و اصل توزیع، صاحبان کار و سرمایه بهتر و بیش تر، حقشان است که
بهتر و بیش تر داشته باشند و این نابرابری ها عین عدالت اقتصادی است. اما
نابرابری های ظالمانه ناشی از بازار کار، مالکیت، انواع دوگانگی ها مانند
دوگانگی های منطقه ای، شهری و روستایی و جنوب و شمال جهان، منشأی غیر از اصول
یادشده دارند و باید با آن ها مبارزه شود. بنابراین اصول عدالت اقتصادی، به ویژه
اصل باز توزیع و اصل هماهنگی، اقتضا دارند تا توازن و همسنگی در رفاه اقتصادی میان
همه اعضای جامعه بشری برقرار شود. به همین دلیل، می بایست سیاست های ایجابی و سلبی
اقتصادی به طور هم زمان در نهادهای گوناگون اقتصادی تغییراتی را به وجود آورند.
اسلام عزیز با توزیع برابر امکانات عمومی، تصحیح نهادهای اقتصادی مالکیت و اشتغال،
نهی ربا و عرضه نظام مشارکت در کار و سرمایه و سیاست های ضد فساد، تبعیض و
نابرابری های نامشروع و غیر قانونی را در جامعه کاهش می دهد و زمینه را برای
فرصت های برابر اقتصادی برای همه فراهم می سازد. البته نتیجه نهایی برابری نخواهد
بود؛ ولی همسنگی و توازن نسبی در رفاه اقتصادی در نظام اقتصادی اسلام تحقق می یابد.

در توزیع برابر امکانات عمومی که نقشی کلیدی در توازن اقتصادی دارد، متأسفانه بشر
در طول تاریخ خود، همواره با این مشکل روبه رو بوده که ثروت های عمومی را افراد خاص
و طبقاتی ویژه دست به دست کرده، مردم عادی از دستیابی به آن ها محروم بوده اند.
امام رضا(ع) یکی از سنت های پیامبر گرامی اسلام( ص) را توزیع عادلانه ثروت های
عمومی دانسته و در معرفی کسانی که سنت پیغمبر(ص) را تغییر داده بودند می فرماید:

از جمله کارهای خلاف شرعی که کردند، اموال را در اختیار مشتی ثروتمند قرار دادند تا
میان آنان دست به دست بگردد.

امام باقر(ع) از پیامبر گرامی اسلام( ص) نقل می کند که فرمود:

پنج کس را من و هر پیغمبر مستجاب الدعوه ای نفرین کرده ایم: آن کس که چیزی بر کتاب
خدا بیفزاید، آن کسی که سنت مرا فرو گذارد… و کسی که فی ء (اموال عمومی) را به
خود اختصاص دهد و آن را برای خویش حلال شمارد.

یعنی کسانی که تصرف در اموال عمومی را برای خود حلال می شمارند در ردیف
تحریف کنندگان کتاب خدا هستند.

این آموزه محمدی( ص)، پس از پیامبر خدا (ص) تغییر داده شد؛ به گونه ای که
امیرمؤمنان (ع) هنگام خلافتش برای توزیع برابر فی ء (اموال عمومی) سرزنش می شد. با
این وجود، حضرت(ع) درآمدهای عمومی را که بیش تر آن از زمین های خراجی به دست
می آمد، به طور مساوی میان همه مسلمانان تقسیم می کرد و عرب، عجم، مهاجر، انصار،
سیاه، سفید و حتی بردگان آزادشده با اربابان و موالی خود، همگی به طور یکسان از
درآمدهای عمومی برخوردار بودند.

پیامبر گرامی اسلام(ص) درباره فرزند عزیزش، مهدی(ع)، می فرماید:

به مهدی بشارتتان میدهم. او از میان امت من برانگیخته می شود … ساکنان آسمان و
زمین از او خشنود خواهند بود. او مال را به نحو صحیح تقسیم می کند. مردی پرسید به
نحو صحیح به چه معناست؟ فرمود: میان همه مساوی.

امام باقر(ع) نیز میفرماید:

امام قائم(ع) (اموال را) مساوی تقسیم مینماید و میان همه مردم ـ چه نیکوکار و چه
بدکارـ به عدالت رفتار مینماید.

یکی از سرچشمه های مهم نابرابری در جوامع امروزی، مالکیت های بزرگ و مولدی است که
به طور موروثی یا از طریق اعمال قدرت و ثروت، قدرتمندان و ثروتمندان به دست
می آورند و بر درآمد خود بیش از پیش می افزایند. امام زمان(ع) در حکومت جهانی خود،
مانع چنین ثروت هایی خواهد شد و قطایع که همان مالکیت های بزرگ مانند روستاها،
اراضی بسیار و قلعه هاست و حاکمان و ثروتمندان و قدرتمندان آن ها را به نام خود ثبت
می کنند، همگی در اختیار امام (عج) قرار می گیرند. امام صادق(ع) می فرماید:

((آن گاه که قائم ما قیام کند، قطایع از بین می رود، به گونه ای که دیگر قطایعی در
میان نخواهد بود)).

البته این بدان معنا نیست که مردم عادی از دستیابی به زمین و دارایی ها محروم
خواهند بود؛ بلکه حتی در آن زمان، امام(عج) بدان ها بیش تر واگذار خواهد کرد تا سطح
نابرابری ها بیش تر کاهش یابد.

عبدالله بن سنان می گوید: پدرم به امام صادق(ع) گفت: من مقداری از زمین های خراجی
را در اختیار دارم و در آنها کشت و زرع کرده ام. حضرت قدری ساکت مانده، آن گاه
فرمود: ((اگر قائم ما قیام کند، سهم تو از زمین بیش از این است)).

در آن عصر، دوگانگی های منطقه ای، بین المللی و دیگر دوگانگی های مخرب عدالت
اقتصادی از میان می روند؛ زیرا امام عدل، با اشراف و نظارت و دلسوزی خود و تعهدی که
در میان کارگزارانش به وجود می آورد و مشارکتی که از مردم متعهد و مسؤل می طلبد، با
توجه به تکامل علوم و صنایع و نابودی نهادهای شیطانی و ستمگر، جایی برای دوگانگی
باقی نمی گذارد. امام باقر(ع) می فرماید:

((القائم منا… تطوی له الارض… فلا یبقی فی الارض خراب الا عمر)).

زمین برای قائم ما در هم پیچیده میشود (و همه چیز در کنترل و نظارت دقیق ایشان است)
… و در زمین، جای خرابی باقی نمیماند مگر اینکه آباد و عمران گردد.

پیامبر اکرم(ص) نیز فرموده اند:

((و یظهرالله له کنوزالارض و معادنها))

((خداوند برای قائم(ع) گنج ها و معادن زمین را آشکار می سازد)).

روایاتی نیز وجود دارند که دلالت کاملی بر رفع دوگانگی منطقه ای و آبادانی و سرسبزی
کشورهایی دارند که از لحاظ جغرافیایی بسیار دور از ذهن است که تمام نقاط سرزمینشان
باطراوت و سرسبز باشد. اما در آن عصر، همه جای آن کشورها به برکت جهانی سازی مهدوی
و باران های مفیدی که می بارد آباد می شود. امام علی(ع) میفرماید:

… چون قائم(ع) قیام کند، آسمان ـ چنان که باید ـ باران بارد و زمین گیاه رویاند
… به گونهای که یک زن [درکمال امنیت و آرامش] از عراق در آید و تا شام برود و جز
بر زمین های سرسبز گام ننهد.

هرچند روایات معدودی درباره توصیف جهانی سازی مهدوی و شاخص های عدالت اقتصادی آن
عصر وجود دارد، اطلاق برخی روایات نشان دهنده این نکته است که انواع تبعیض ها و
تجاوزها بر طرف شده و عدل در هر جا که جامعه ای انسانی وجود داشته باشد، گسترش
می یابد. از امام باقر(ع) نقل شده است:

((اذا قام قائم اهل البیت قسّم بالسّویّه و عدل فی الرّعیّه)).

در حکومت قیام کننده اهل بیت پیامبر، قسط و عدل (به معنای عدم تبعیض در تقسیم بیت
المال و رعایت حقوق مردم) به طور کامل اجرا خواهد شد.

۴. آموزه کفایت در مصرف

تأمین نیازهای واقعی بشر و دستیابی به رفاه واقعی اقتصادی، بالاترین هدف عدالت
اقتصادی است. اما متأسفانه قرن بیستم شاهد پدیده جدیدی در تاریخ اقتصادی بشر بوده
که ((مصرف گرایی)) را بالاترین هدف در زندگی قرار داد و این روند در قرن بیست ویکم
نیز همچنان با شدت بیش تر ادامه دارد. بنیاد جهانی سازی سرمایه سالارانه بر اساس
ثروت و لذات جسمی و خوشی های حسی قرار گرفته است و این موارد تنها یا مهم ترین
ارزش های ممکنی هستند که انسان غربی در راه تحققش تلاش می کند. مصرف هدف نهایی
زندگی اقتصادی و اصل متعالی ((سعادت)) بنتامی مهم ترین توجیه کننده هر تلاش و کار
بشری شد. همچنان که برترین فضیلت ها، دستیابی به بیش ترین درآمد و اشباع تمایلات
شد. هر کاری که فرد برای دستیابی به این هدف انجام دهد مباح است؛ زیرا سود مخصوص به
خود و در نتیجه در پایان کار، سود عموم را تحقق می بخشد. این فلسفه، سهم اساسی در
انحطاط اینچنین اخلاقی در غرب داشت؛ انحطاطی که ممکن بود تا حد زیادی کاهش یابد،
اگر اعتقادات دینی و ارزش های اخلاقی باقی می ماند و نقش پالایش اخلاقی اجتماع را
ایفا می کرد. زادگاه این شیوه، زندگی آمریکایی است و لفظ ((آمریکایی)) روح آن را به
بهترین شکل مجسم می نماید. ویکتور لِبو تحلیلگر خرده فروشی در دوره وفور آمریکا پس
از جنگ دوم جهانی، چنین اعلام می کند:

اقتصاد فوق العاده بارآور ما چنان می طلبد که ما مصرف را به شیوه زندگی خویش بدل
کنیم، که خرید و فروش کالاها را به صورت آیین در آوریم. می طلبد که اقناع خود،
اقناع روح خود را در مصرف بجوییم. ما نیازمند آنیم که چیزها مصرف شوند، بسوزند،
فرسوده و تعویض شوند و با سرعتی رو به تزاید اسقاط گردند.

مطابق آمارهای سال ۱۹۹۲، در یک تقسیم بندی بوم شناختی، مردم دنیا در سه طبقه کلی
جای می گیرند: ((جامعه مصرفی))، ((جوامع با درآمد متوسط و فقیران)). فقیران دنیا که
رقم آنها ۱/۱ میلیارد نفر است، شامل همه خانوارهایی می شوند که متوسط درآمد برای هر
عضو خانواده کمتر از ۷۰۰ دلار باشد. اینان اغلب روستاییان افریقایی، هندی و سایر
مناطق جنوب آسیا هستند. اینان تقریباً به طور انحصاری از غلّه، محصولات ریشه ای و
بقولات تغذیه می کنند و بیش ترشان آب ناسالم می نوشند. این گروه بیش تر در کلبه ها
و حلبی آبادها زندگی می کنند، پیاده مسافرت می نمایند و بیش تر دارایی آن ها از
سنگ، چوب و دیگر مواد موجود در محیط محلی ساخته شده است. این یک پنجم جمیعت دنیا
فقط ۲ درصد از درآمد جهان را به خود اختصاص می دهد.

۳/۳ میلیارد نفر از مردم طبقه متوسط دنیا بین ۷۰۰ تا ۷۵۰۰ دلار در ازای هر عضو
خانواده درآمد دارند. اینان بیش تر در آمریکای لاتین، خاورمیانه، چین و شرق آسیا
زندگی می کنند. این طبقه همچنین خانواده های کم درآمد در بلوک شوروی سابق و کشورهای
صنعتی را نیز در بر می گیرد. به جز یک عده قابل توجه این قشر، دیگران اغلب رژیم
غذایی مبتنی بر غله و آب دارند و در خانه های متوسط مجهز به برق، روشنایی، رادیو و
به طور روز افزون یخچال و ماشین لباس شویی زندگی می کنند. اینان با اتوبوس، قطار و
دوچرخه مسافرت می کنند و دارایی آن ها شامل ذخیره متوسطی از کالاهای بادوام است.
این طبقه مجموعاً ۳۳ درصد درآمد جهانی را به خود اختصاص می دهد.

حدود ۱/۱ میلیارد نفر، از اعضای ((جامعه مصرفی جهانی)) هستند که شامل همه
خانوارهایی می شود که درآمد سرانه اعضای خانواده در سال از ۷۵۰۰ دلار بالاتر است.
اعضای این ((جامعه مصرف جهانی)) از گوشت و غذاهای بسته بندیشده تغذیه می کنند و
نوشابه و دیگر نوشیدنی ها را از بسته بندی های یکبار مصرف می آشامند. بخش عمده
اوقات خود را در ساختمان هایی به سر می برند که هوای آن کنترل شده است و به یخچال و
ماشین لباس شویی، خشک کن و آب گرم فراوان، ماشین ظرف شویی، اجاق مایکروویو و بسیاری
از دیگر وسایل برقی نو ظهور مجهز می باشند. اینان با اتومبیل و هواپیما مسافرت
می کنند و گردشان را کالاهای کم عمر یک بارمصرف گرفته است. این جامعه مصرفی ۶۴ درصد
درآمد جهانی را کسب می کند (۳۲ بار بیش از طبقات فقیر).

قسمت عمده آمریکای شمالی، اروپای غربی، ژاپن، استرالیا و شهروندان سنگاپور، هنگ کنگ
و شیخ نشین های نفتی خلیج فارس به این جامعه تعلق دارند. شاید نیمی از مردم اروپای
شرقی و کشورهای مستقل مشترک المنافع روسیه نیز جزو این جامعه باشند. همان طور که
حدود یک پنجم مردم آمریکای لاتین، آفریقای جنوبی و کشورهای تازه صنعتی شده آسیا،
مانند کره جنوبی، نیز در این گروه جای می گیرند.

البته تذکر این نکته لازم است که در این جامعه مصرفی ۱/۱ میلیارد نفری، سهم بیش تر