پاورپوینت کامل به سوی خویشتنی دیگر(روش های قرآن برای اصلاح خویشتن، جامعه و جهان) ۷۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل به سوی خویشتنی دیگر(روش های قرآن برای اصلاح خویشتن، جامعه و جهان) ۷۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل به سوی خویشتنی دیگر(روش های قرآن برای اصلاح خویشتن، جامعه و جهان) ۷۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل به سوی خویشتنی دیگر(روش های قرآن برای اصلاح خویشتن، جامعه و جهان) ۷۶ اسلاید در PowerPoint :

۸۱

عصری که در آن زندگی می کنیم، عصر پیشرفت علم، صنعت و فناوری است که تحوّل بزرگی در
زندگی بشر به وجود آورده است. در جهان امروز، تحوّلات حیرت انگیزی در برنامه های
زندگی روی داده است و از چند قرن پیش به این طرف ـ که دامنه علم و دانش، وسعتی فوق
العاده پیدا کرده ـ، علوم طبیعی، بسیاری از مشکلات زندگی مادّی را حل کرده است.
متأسفانه، از مادرِ علم، دو فرزند ناخلف و بسیار خطرناک (یکی ابزارهای مخرّب و
دیگری ضعف بنیادهای اخلاقی) به وجود آمده که موجب نگرانی و اضطراب مردم جهان شده
است.

بشر امروز، از خدای خود دور مانده، وضع اخلاق و وجدانش تنزّل یافته و معنویت از
زندگی او رخت بربسته است. این بی توجّهی به اخلاق و سازندگی اخلاقی، نه تنها در
جوامع غرب، بلکه حتّی در میان جوامع اسلامی نیز یک گرفتاری مشهود است! به نظر
می رسد که تمامی این نابه سامانی ها در جهان، به دلیل این است که انسانیت و اخلاق
فاضله انسانی، در مسلخ تمدن جدید، قربانی شده اند و اصول و موازینی که لازمه حیات
سالم انسانی هستند، به دست فراموشی سپرده شده اند.

با توجّه به اهمیت اخلاق و نقش تعیین کننده آن در سازندگی انسان و جامعه، در این
مقاله، به بیان تأثیرات قرآن بر شکل گیری و سازندگی اخلاق اجتماع می پردازیم.

فایده و اهمیت اخلاق

اخلاق، مجموعه قواعدی برای تنظیم روابط و رفتار آدمی است که می تواند فرد و جامعه
را به زندگی انسانی و مسالمت آمیز، رهنمون شود؛ قواعد و اصولی که رعایت آنها، زندگی
جمعی را غنا و وجدان را آرامش می بخشد. در طول تاریخ، ملّت ها تا روزی که اخلاق و
ضوابط اخلاقی را رعایت کرده اند، به رشد و اقتدار خود ادامه داده اند و روزی که به
اخلاق و اصول آن پشت کرد ه اند، اگر چه چند صباحی حیات یافته اند، ولی فرجامشان
تفرقه، نزاع های داخلی، پریشانی، شکست و علاوه بر همه اینها ننگ و ذلّت ابدی بوده
است.

آرامش و سکون، تقویت احساس مسئولیت در فرد، ایجاد امنیت اجتماعی و تحکیم روابط، حفظ
تمدّن و تکمیل جنبه های انسانی، تقویت قانون و… از عمده فواید و آثار پایبندی به
ارزش های اخلاقی است. بر این اساس، حاصل اخلاق، نیک بختی انسان، سعادت جامعه و
ماندگاری فرهنگ و تمدّن انسانی است.

اقوام روزگار، به اخلاق، زنده اند

قومی که گشت فاقد اخلاق، مُردنی است.۱

جایگاه اخلاق در قرآن

مکتب ها به تناسب وسعت یا محدودیت خود، تعالیم و دیدگاه هایی را عرضه می کنند، با
این وعده که اگر مورد رعایت و عمل قرار گیرند، موجبات سعادت عاملان به آنها را
فراهم می سازند. مکتب الهی اسلام، در همه زمینه ها از جمله اخلاق، دارای
دیدگاه هایی وسیع است که هم بر اساس وعده الهی و هم بر اساس تجارب تاریخی، اجرای
آنها برای فرد و جامعه، سعادت آفرین است.

از ایات فراوان قرآن، چنین بر می اید که مهم ترین هدف بعثت انبیا و حتّی راز بعثت
پیامبر خاتم(ص)، هدایت مردم و تهذیب اخلاق آنهاست و پیامبر اکرم با معجزه اش
(قرآن)، برای تربیت و آموزش انسان ها آمده است؛ رسالتی که بر عهده سایر انبیای الهی
نیز بوده است: «اوست آن کس که در میان بی سوادان، فرستاده ای از خودشان برانگیخت تا
ایات او را بر آنان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت بدیشان بیاموزد و آنان
قطعاً پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند».۲

قرآن برای جلوگیری از رذایل اخلاقی و مصون ماندن کیان فرد و جامعه اسلامی از انحطاط
و سقوط، چاره اندیشی کرده است و با تهدید و تشویق، ملّت ها را به سوی کسب اخلاق
حسنه، سوق داده است و با اشاره به خاستگاه های اخلاق، راه های ایجاد فضایل و ترک
رذایل را پیش پای انسان قرار داده است. دقّت در قرآن، نشان می دهد که بیشتر ایات
آن، مربوط به تهذیب نفس (خودسازی) و آراستگی انسان به فضایل است.

دسته بندی مسائل اخلاقی در قرآن

مسائل اخلاقی بر اساس ایات قرآن کریم، به دو دسته تقسیم می شوند:

الف. مسائل فردی؛ یعنی مسائلی که در آنها اصول و ضوابطی برای پیراستن فرد از رذایل
اخلاقی و آراستن او به فضایل، رعایت قواعد برای حفظ سلامت و بهداشت جسم و جان و
تعدیل و کنترل غرایز، آمده است، مثل: مراقبت در خوردن و آشامیدن، داشتن صفاتی چون
وفای به عهد، محبّت به همگان، اخلاص، تواضع، پرهیز از غرور و خودپسندی و… .

ب. مسایل جمعی؛ یعنی مسائلی که در آنها رعایت حال دیگران مطرح است، مثل: نیکی به
والدین، حمایت و هدایت مردم، تربیت فرزند، اصلاح جامعه، امر به معروف و نهی از منکر
و… .

ذکر این نکته، ضروری است که در اسلام و اخلاق اسلامی، اصل «آراستن خود به فضایل» و
«داشتن نیت درست در کارها» مطرح است؛ چرا که ارزش عمل به نیت است و نیت هم شرط
قبولی عمل و اساس عمل است. نیت خدایی، عامل جذب الطاف الهی است، حتّی اگر دارنده
آن نیت، فرصت و توان عمل کردن، پیدا نکند. البته هر که در راه خدا تلاش کند،
خداوند هم راه های خودش را به او می نمایاند: «و کسانی که در راه ما کوشیده اند، به
یقین، راه های خود را بر آنان می نماییم و در حقیقت، خداوند، با نیکوکاران است».۳

روش های تعلیم و تربیت اخلاقی از دیدگاه قرآن

چگونه می توان یک وضعیت نامطلوب را به موقعیت مطلوب، تغییر داد؟ به عبارت روشن تر،
روش های تربیت اخلاقی کدام است؟

روش های تربیتی را که در قرآن آمده، با توجّه به زمینه ها و عوامل شکل گیری
رفتارها، می توان در سه حوزه: عاطفی (انگیزشی)، شناختی (فکری) و رفتاری، مورد توجّه
قرار داد. در بیان روش ها، یک ترتیب منطقی وجود دارد که از روش های آسان تر تربیتی
شروع می شود و به روش های مشکل تر (از جمله: خودتربیتی) ختم می گردد. این ترتیب
منطقی را که هم با رشد روانی ـ اخلاقی انسان انطباق دارد و هم با آموزه های تربیتی
اسلام هماهنگ تر است، در زیر، پی می گیریم.

گفتنی است قرآن برای دعوت مسلمانان به ارزش های اخلاقی، از شیوه های کاربردی یا
راه کارهای (تاکتیک های) مختلفی مانند: انذار و تبشیر، داستان گویی، تشبیه و تمثیل،
سؤال و جواب و… کمک گرفته است.

۱. ایجاد محیط تربیتی مساعد

یکی از عوامل مهم تکوین و تغییر شخصیت انسان، شرایط مختلف محیطی، اعم از زمان، مکان
و جوّ اجتماعی است، به طوری که با فراهم آمدن بستر مناسب، امکان پدید آمدن فضایل
اخلاقی، تا حدّ زیادی افزایش می یابد و بر عکس، زمینه هایی که باروری منفی دارد،
می تواند رذایل اخلاقی را بپرورد. در قرآن، برای ایجاد بستر مناسب جهت تقویت و رشد
ارزش های اخلاقی در جامعه، بر دو نکته، تأکید شده است:

الف. معرّفی الگو: یکی از شیوه های ایجاد محیط تربیت مساعد، پدید آوردن الگوهای
شایسته در آن محیط و کنار زدن الگوهای ناشایست است. وجود الگوهای محبوب در جامعه،
به خودی خود، افراد آن محیط را به سوی آنان سوق می دهد و دیگران از مکارم اخلاقی
ایشان، الگوبرداری می کنند. قرآن کریم برای بهره برداری از این شیوه، بسیار غنی
است؛ بویژه آن که بیشتر الگوهای قرآنی، جوان و تأثیرگذارند: یوسف، قهرمان مقاومت در
برابر هوس، جوانان کهف، اسوه های مهاجرت در راه خدا برای رشد و هدایت، اسماعیل،
نماد تسلیم در مقابل فرمان خدا و ابراهیم، جوان عادت شکن و بت شکن. غیر از الگوهای
جوان قرآن، اسوه های دیگری نیز هستند که برخی از آنان، بدین قرارند: نوح، الگوی
پایداری و استقامت در باور و حقیقت، ایوب، قهرمان صبر و تحمّل در شدائد و مصائب
روزگار، داوود، نوجوان نمونه شهامت و شجاعت در مبارزه با طاغوت، لقمان، الگوی
خِردگرایی و حکمت و… و قرآن در مورد همه اینها می فرماید: «… آنان [پیامبران
خدا] کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده است. پس به هدایت آنان اقتدا کن»۴ و
سرانجام، پیامبر(ص)، سرمشق و الگوی مطلق در همه ابعاد زندگی و برای همه جهانیان
است؛ چرا که دارنده «خُلق عظیم» است: «مسلّماً برای شما در زندگی رسول خدا، سرمشق
نیکویی است».۵

قرآن کریم در استفاده از شیوه الگوسازی، حداقل دو نکته مهم تربیتی ـ اخلاقی را مورد
توجّه قرار داده است: نخست، آن که چهره های محبوب را گاه به طور کلّی و با عناوین
عام بیان کرده است؛ از جمله: توّابان، متطهّران، متّقیان، صالحان، صابران، مجاهدان
و… و گاه نیز به طور خاص و به اسم (در مورد پیامبران و غیر آنان) یاد نموده است؛
امّا چهره های مطرود و منفور از نظر قرآن، به طور عمده (بجز در موارد استثنایی مثل
ابو لهب) با توصیف عناوین کلّی آنان مثل: تجاوزکاران، اسراف کنندگان، خودپسندان،
ستمگران، کافران، متکبّران و… بیان شده است. از این رو، ما نیز باید از این روش
نیکوی قرآنْ پیروی کنیم و در شناساندن فضایل اخلاقی، هم عناوین کلّی و هم نام
صاحبان آن فضایل را یادآور شویم و در موارد منفی، از بیان نام اشخاص پرهیز کنیم.

دوم، انتخابگری در الگوهاست. قرآن با طرح چهره های محبوب و منفور در کنار هم، جامعه
انسانی را به گزینش آگاهانه الگوهای مورد نظر خویش دعوت می کند. حتّی در مورد پدران
و گذشتگان نیز هشدار می دهد که بدون آگاهی با پیروی کورکورانه از آنان، زندگی خود
را تباه نکنید: «گفتند: ما پدران خود را بر ایینی یافته ایم و ما هم از پی ایشان
پیروی می کنیم. گفت: حتّی اگر هدایت کننده تر از آنچه پدران خود را بر آن
یافته اید، برای شما بیاورم؟».۶

ب. سالم سازی محیط: عناصر و افراد ناسالم، در هر محیط به طور طبیعی وجود دارند.
بدون تردید، محیط فاسد و ناسالم، کار تربیت اخلاقی را دشوار و چه بسا ناممکن
می سازد. از این رو، سالم سازی محیط، رسالتی اجتماعی، وظیفه ای عُقلایی ـ انسانی و
نیز تکلیفی دینی برای همگان است: «مردان و زنان با ایمان، ولی (یار و یاور)
یکدیگرند؛ امر به معروف و نهی از منکر می کنند؛ نماز را برپا می دارند و زکات را
می پردازند و خدا و رسولش را اطاعت می کنند. به زودی، خدا آنان را مورد رحمت خویش
قرار می دهد که خداوند، توانا و حکیم است».۷

ج. تغییر موقعیت: نیرومندی و اثرگذاری شرایط محیطی، گاهی به قدری است که فقط با جا
به جایی و تغییر موقعیت، تربیت اخلاقی امکان پذیر می شود. «هجرت» از جمله دستورهایی
است که در دین، توصیه شده و گاه به حدّ وجوب می رسد. به گفته قرآن، هنگامی که
فرشتگان برای قبض روح عدّه ای می ایند، آنان نامطلوب بودن محیط را بهانه می کنند و
عذری برای خود می تراشند؛ امّا فرشتگان می گویند: «… ایا زمین خداوند، فراخ نبود
تا در آن هجرت کنید…؟».۸

کسی که در خانه و محلّه ای زندگی می کند که اهالی آن، شرایط مساعد برای تربیت
شایسته خود یا فرزندانش را ندارند، با استفاده از شیوه هجرت می تواند امکانات جدیدی
را برای رشد و تحوّل اخلاق اعضای خانواده خود فراهم کند. تغییر نام های نامناسب خود
و اطرافیان، با توجه به فضای روانی خاصی که ایجاد می کند، از موارد تغییر موقعیت
محسوب می شود. جلسه ای را که امکان جلوگیری از اعمال خلاف اخلاق در آن وجود ندارد،
باید ترک گفت: «درباره مجرمان می پرسند، چه چیزْ شمار را در آتش آورد؟… گویند: با
هرزه درایان، هرزه درایی می کردیم».۹

اسلام در ترسیم برنامه روزانه یک مسلمان نیز از این روش، مدد می جوید و او را به
حضور مستمر و به موقع در کانون های مذهبی (همچون مساجد) فرا می خواند. این خود،
نوعی تغییر موقعیت است و نوعی نشاط و طراوت اخلاقی به فرد می بخشد و او را از محیط
یکنواخت و چه بسا نامساعد روزانه جدا می کند.

۲. تأمین صحیح نیازها

مقصود از تأمین صحیح نیازها، ارضای نیازهای زیستی، در حدّ متعادل، پیش از پرداختن
به تربیت اخلاقی و تعالی نیازهای بالاتر است. با توجه به نقش انگیزه که یکی از
زمینه های رفتار است، مادام که فرد، تحت فشار گرسنگی است و یا سرپناهی برای حداقل
زندگی ندارد و… نمی تواند به طرف تعالی اخلاقی پیش رود. در تعالیم قرآن، این
ن