پاورپوینت کامل پاسخ موسسه ( آل البیت) به نقد چاپ (وسائل الشیعه) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل پاسخ موسسه ( آل البیت) به نقد چاپ (وسائل الشیعه) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل پاسخ موسسه ( آل البیت) به نقد چاپ (وسائل الشیعه) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل پاسخ موسسه ( آل البیت) به نقد چاپ (وسائل الشیعه) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۱۵۶

در پی چاپ نقد فاضل محترم جناب آقای عبدالحسین
رحمانی بر[ وسائل الشیعه] , تحقیق و تصحیح لجنه های تحقیق موسسه
آل البیت[ ع] ,از طرف موسسه مذکور, پاسخی دریافت کردیم که اینک بدون
دخل و تصرف , تقدیم می داریم . به امید نزدیکی دلها و هر چه فشرده شده
صفوف محققان واحیاگران تراث .

نقد کتاب و بررسی تصحیح ها و تحقیق ها یک ضرورت علمی و تحقیقی است و آثار
آن بیقین گرانقدر و مفید خواهد بود, به شرط این که منقداز نقد برای
ابراز تعصب واظهار وجود شمشیر آخته ای نسازد و بایسته و نابایسته
را یکسره به تیغ غرض ورزی نبرد واز آن طرف , مولفان و محققان و
موسسات پژوهشی در کار خویش به غرور ننگرند واز عرضه اشتباهها و
کاستیها بر نیاشوبند و نقد را مجال دهند و بدانند که بگفته سعدی :
[متکلم را تا کسی عیب نگیرند سخنش صلاح نپذیرد] و همچنین مصحح را و
محقق را و …

بایداعتراف کرد که هنوز (بویژه در حوزه ها!) نه ناقدان حرمت کتاب
و نویسنده و کار و پژوهش را بدرستی پاس می دارند و نه محققان و
مولفان از سعه صدر کافی برای پذیرش برخور دارند, و گرنه غالبا نقد
کتاب در محیطهای درست اندیش علمی به معنای بهادادن به کتاب وارج
نهادن به آن است . بگفته جرجی زیدان :اگراز کتابی نقد وانتقادی به
عمل نیاید در عرف عالمان نشانگر بی ارج بودن آن خواهد بود.

از سوی دیگر منقدان نباید چنان پندارند که چون با صرف
ساعتها کاستیهائی را کشف کردند[ شق القمر] نموده اند. بگفته کاتب
صولی: [ المتصفح للکتاب ابصر بمواقع الخلل فیه من منشئه] .

ازاین روی , ضمن آن که کار
منقدان اگراز سر سوز علمی و به انگیزه حراست از سلامت تحیق و باادب
علمی و تحقیقی انجام پذیرد گرانقدر و کارآمد خواهد بود واگر
برادرانه عمل کنند بهترین خواهند بود, که حضرت صادق , علیه السلام ,
فرمود:[ احب اخوانی من اهدی الی عیوبی] اما هرگز غرورآفرین نخواهد
بود.اینگونه کسان خوب است همیشه سخن صولی را در پیش دید داشته
باشند.

موسسه آل البیت , علیهم السلام , لاحیاءالتراث , که پس از پیروزی انقلاب
اسلامی و در سایه نظام گرانقدر جمهوری اسلامی ایران به انگیزه
احیاء مآثر فقهی , روائی , تفسیری , رجالی و… شیعه بنیاد نهاده شد و
اینک در مدتی کوتاه آثار گرانقدری را عرضه کرده مورد توجه بینادلان و
پاک نگران قرار گرفته است . به آنچه آمد معتقداست و هرگز در کار خود
به غرور ننگریسته و نه کارش را بی کاستی و عیب تلقی کرده و نه از
انتقاد هراسی به دل راه داده و نه ضیق صدر دارد تا در تحمل آنچه
نوشته می شود بر آشوبد و موضع گیرد

ازاین روی ,از نقدهایی که در مجلات وزین آمده استقبال کرده واز
نویسندگانش تقدیر کرده است .

امااینک و دراین چند ماه اخیر, نقدهایی بر برخی از آثار تحقیق
موسسه نوشته شده است که بر شیوه یاد شده نیست و غرض آلودی در آنها
آشکاراست .اینک به نقد[ نقد وسائل الشیعه] می پردازیم تا فرصتی
دیگر…

منقد محترم در سطوراول آن آورده اند:

موسسه آل البیت , به مصداق ضرب المثل[ اذا شاعت لک ذب سلاحک] دست به
تصحیح وسائل الشیعه زده است … ۳۶.۱۳۶.

اگر مفهوم مثل را متوجه باشند یعنی پس از دست یافتن به شهرت دست
به چنین عملی زده اند. درست اندرکاران
مجله حوزه می دانند که شروع کار وسائل الشیعه , مقارن شروع عمل
تحقیقی موسسه است که خبر آن در
مجله حوزه , شماره ۷.۱۵۳ تراثنا شماره اول .۵۵ آمده است .

خوب , نویسنده محترم مقاله این را نمی دانسته است .

اگر نمی دانسته آیا متوجه نبوده است که تحقیق کتابی به این عظمت
خلق الساعه نیست واگر در پس آن ۶۵ سال کار باشداین کار به روزهای
اول کار موسسه کشیده خواهد شد. پس چرا چنین نوشته است ؟

و یا می دانسته است , باز هم چرا؟

فان کنت لاتدری فتلک مصیبه

وان کنت تدری فالمصیبه اعظم

نویسنده درادامه مقاله کوشیده است تا چنان وانمود کند که مصححان
موسسه در کار مرحوم آیه الله ربانی شیرازی بی توجهی کرده اند و
تحقیقات وی را به تعبیر ناپسند نویسنده :[ یکجا بلعیده اند] و لذا
ایشان دست به قلم زده است (پاسخ قسمتی ازاین مطلب خواهد آمد).

اینک یادآوری می کنیم که هرجا موسسه ازاین کار یاد
کرده ,از آن مرحوم به بزرگی نام برده و کارش را ستوده ولی به دلایلی
که گفته و دراین مقال نیز برخی خواهد آمد کار دوباره را ضروری
دیده است . یک نمونه را می آوریم :

فی الوقت الذی نثمن و نکبرالدورالذی خطه آیه الله الشیخ عبدالرحیم
الربانی بقیامه بتحقیق هذاالسفرالعظیم و ما بذل من جهد جهید و عمل
جبار و متواصل و دؤوب لاخراجه بالشکل اللائق به لکن … (تراثنا, سال
اول شماره اول .۵۶ و نیز رک : مجله حوزه شماره ۷.۱۵۴, مقدمه وسائل
الشیعه ج ۱.۹۹.

آیا جناب نویسنده این همه را دیده و چنین وانمود کرده و یا ندیده
و چنین نوشته ؟ نویسنده محترم از یکسو می گوید:

منظور من این نست که چاپ موسسه به پایه چاپ ربانی نمی رسد, بلکه
به نظر من بر آن ترجیح دارد.

واز سوی دیگر می نویسد:

حرف من این است که اینمقدار کاری که موسسه روی آن انجام داده
ایجاب تجدید چاپ آن را نمی کرده است . (حوزه ۳۷.۱۳۶)

یعنی چه ؟ یعنی وسائل مرحوم ربانی الی الابد نیاز به تجدید نظر
ندارد؟این ترجیح و مزیتی که حضرت عالی قائل هستید چیست ؟اگر کسی به
تجدید چاپ آن دست یازید مواخذه دارد؟اگر چاپی دیگراز وسائل با
حروف بهتر واندکی کار بیشتر عرضه شود چه اشکالی دارد که نشان
خواهیم داد بیش ازاین است واین چاپ محقق دوم ضروری بوده و مواردی
را در حد ضرورت یاد می کنیم تا عالمان نیز, غیراز چند طلبه عادی , بر
این ضرورت واقف شوند.

مجموعه مطالب این نوشته را در چند محور می آوریم :

۱. مطالب مقدمه که ایشان انتقاد به آن را در پایان آورده است .

۲. آیا تحقیق موسسه لقمه چربی بوده از چاپ پیشین که موسسه یکجا
بلعیده است .

۳. برخی ازاغلاط چاپ مرحوم ربانی .

۴. نقداغلاطی که از چاپ موسسه گرفته اند.

۵.امتیازات چاپ موسسه .

و…

۱. نویسنده با عنوان:[ آخرین کلام] مطالبی در
رابطه با مقدمه کتاب آورده است واز جمله :

مصححان , در جلداول مقدمه مفصلی , بیش از یکصد
صفحه , درباره تاریخ تدوین حدیث و شرح حال صاحب وسائل نوشته اند که
البته آنچه درباره تاریخ تدوین حدیث نوشته اند مطلبی تازه ندارد و
همه از کتابهای مرحوم شرف الدین وابوریه و مانند آنهااخذ و مرتب
شده است . همچنین در شرح حال صاحب وسائل هیچ مطلب تازه ای ننوشته اند و
آنچه در کتب تراجم آمده دراین مقدمه بااندکی پس و پیش کردن مطالب
آورده اند, ولی در بخش معرفی وسائل نکات تازه و خوبی گفته اند ولی
این معرفی کافی نیست , زیرا همه اش مداحی از کتاب وسائل است و نه
تحلیل و نقد آن .

ادعای اینکه مطالب تدوین حدیث همه برگرفته از کتابهای مرحوم
شرف الدین و…است نکته ای است که خواننده با نگاهی گذرا به مقدمه و
منابع آن , بی پایگی اش را در خواهد یافت .اما باید به نویسنده بزرگوار
نقد گفت : مگر مطالب تاریخ و شرح حالی , جز براساس منابع باید نوشته
شود؟افزون بر آنچه در کتب تراجم آمده است چه مطلب تازه ای باید در
زندگانی شیخ حر آورد؟ یعنی اگر حضرت عالی بخواهید مطالب تاریخی
بنویسید چه می کنید؟

و بگذریم که جناب ناقد به خود زحمت نداده اند تا پایان مقدمه را
بنگرند و بدانند که این مقدمه را مصححان ننوشته اند, بلکه دانشمند
فرزانه حجه الاسلام آقای سیدجواد شهرستانی , در کنار رسیدگی واداره
موسسه آل البیت در سه شعبه (قم , مشهد, بیروت ) و مسئولیت مجله وزین
تراثنا نوشته و تحسین بینا دلانی از عالمان را برانگیخته اند.

خوب است منقد بزرگوار, شرح حالی از مرحوم شیخ حر عاملی بنگارند و
مطالبی علاوه بر آنچه در کتب تراجم هست بیاورند تاالگویی باشد بر
شرح حال نگاریها و…

نویسنده درادامه مطالب خود می نویسند:

کسانی که درس فقه مرحوم آیه الله العظمی بروجردی ,
رحمه الله ,… شرکت کرده اند می دانند که آن مرد شریف … بارهااز
وسائل انتقاد می کرد که مرحوم شیخ حر در وسائل ,احادیث را تقطیع کرده
واین را عیب بزرگ و مهم وسائل می دانست و چون مرحوم ربانی متوجه این
نکته بوده اند به موارد تقطیع حدیث در چاپ خوداشاره کرده اند
(ص ۱۵۷).

این اشکال چیزی نیست که کسی نداند و نیاز به گفتن داشته باشد, با
این همه با توجه به شیوه نگارش مرحوم شیح حر و تصریحی که در پایان
کتاب آورده اند (ج ۲۰.۳۹۱)این اشکال به ایشان نیز وارد نیست . مرحوم
ربانی و دیگر عالمان نیز با توجه به هدایت شخص مولف براین مهم راه
برده اند. مصححان موسسه نیز براساس راهنمائی مولف مانند دیگران
پیش رفته و موارد تقطیع را یافته اند و قطعا دقیقتراز آنچه در چاپ
پیشین آمده است .

امااشکال دوم که نویسنده می نویسد:

اشکال دیگر وسائل این است که شیخ حر, قدس سره , فتوای خود را در
عنوان بابها دخالت داده فرموده است باب وجوب فلان و یا حرمه … با
این که چه بسا حدیثی که ذیل آن باب نقل می کند به نظر دیگران بر آن
مطلب دلالت نداشته باشد.

شگفتا!این نکته ای است که در دیدگاه بسیاری از فقیهان , حسن وسائل
است و جالب این است که مرحوم شیخ حر به این نکته خود توجه داشته که
شاید برخی در آینده بین اجتهاداو و روایات باب , ناهمگونی احساس
کنند و لذااز سر دقت نوشته است :

[واعلم انه قد یتفق تخالق بین العنوان اوالاحادیث فی العموم و
یکون وجهه ملاحظه احادیث اخره واوالاعتماد علی فهم بقیه المقصود من
احادیث الباب او غیر ذلک لم یظهر وجهه ینبغی ان یکون العمل بالاحادیث
دوالعنوان] (ج ۲.۳۹۲).

یادآوری می کنیم که :این دواشکال در مقدمه جامع احادیث الشیعه , آمده
است یعنی آنان که در درس مرحوم آیه الله العظمی بروجردی هم
نبوده انداین را می دانند.

دراینجا بایداشاره نمود که نویسنده , در پاره ای ازاشکالات به
مقدمه تحقیق پرداخته واز آن انتقاداتی به عمل آورده است در حالی که
عنوان مقال نقد تصحیح متن وسائل است .اکنون مجال پرداختن به این
اعتراضات نیست چه خود فرصتی دیگر می باید, و مجالی فراختر. تنها در
اینجااشاره می کنیم که : جناب نویسنده دراین موارد, خود تحقیق خاصی
انجام نداده اند و براساس کتاب این و آن نکاتی ار بیان داشته اند که
برخی مانند تاریخ وفات ملا صالح مازندرانی صحیح است و برخی دیگر چون
تاریخ وفات میرداماد نادرست .اکنون به توضیح این نکات نمی پردازیم
تنها متذکر می شویم که خوب بوده حضرت نویسنده خود تحقیق عمیقی دراین
زمینه هاارائه می دادند نه این که معلومات دیگران را به رخ بکشند.

۲.امتیازات چاپ مرحوم آیه الله ربانی :

نویسنده در مقاله ,مکرر,از زحمات مرحوم ربانی تجلیل کرده است (که بجاست ) و آن را به
رخ مصححان کشیده و مطلب دیگری آورده که اینک می آوریم و توضیحاتی یاد
می کنیم :

[زحماتی که مرحوم ربانی … مصحح قبلی وسائل متحمل شده اند دراین چاپ
به نام مصححان موسسه آل البیت قلمداد شده و کار آن مرحوم هباء
منثورا تلقی شده است (۱۳۶) مصححان موسسه بااندک زحمتی که متحمل
شده اند نمی بایست زحمات آن مرحوم را بدون اندک اشاره ای به آن زحمات و
یادی از آن مرحوم , به نام خود ثبت کنند].

ما پیشتر یاد کرد موسسه رااز مرحوم ربانی آوردیم و هرگز مصححان
بر سر آن نبوده اند که کاستیها و نقایص آن را به رخ بکشند, واگر
نکاتی آورده انداز باب نمونه بوده است و برای این که کسانی چون حضرت
نویسنده نپندارند کار عبثی صورت گرفته است . ولی اینک از
باب ضرورت باید مطالبی یادآوری کنیم , تا روشن شود جناب نویسنده از
چه منظری می نگرند و چگونه قضاوت می کنند. آیاانصاف علمی است که
بگویند[ بااندک زحمتی] ؟اگراین را یک طلبه عادی در مقام مقایسه
می گفت , شاید دردآلود نمی بود, ولی کسی که ضمنا کرسی دار تدریس است و
از کهنسالان فقه و فقاهت !این قضاوت را بر چه مبنایی می کند؟

اینک امتیازات چاپ مرحوم ربانی را می آوریم , با تکیه به آنچه خود
آن مرحوم یاد کرده است , تا بنگرند که مصححان چه مقداراز آن را
بلعیده اند.

الف : تجزیه وسائل به ۹ جلد:

این تقسیم بندی عملا مراعات نشده است , چنانکه می دانید وسائل در ۲۰
جلد عرضه شده است .این تصمیم اولیه آن مرحوم ناهمگونیهایی پدید
آورده است . دو جلداول براساس تقسیم بندی ایشان باید یکجلد می شد لذا
صفحاتش متوالی است و چنین است ناهمگونی مجلدات در حجم و.. در چاپ
موسسه تقسیم بندی براساس ویژه ای بنیاد نهاده شده است که به توفیق
خداوند به ۳۰ جلد خواهد رسید.

پس این امتیاز را مصححان نبلعیده اند.

ب : تصحیح کامل با مقابله با مصادر:

دراین بخش , کار موسسه با کار مرحوم ربانی از بنیاد دو تاست .
موسسه بر نسخه اصل مولف تکیه کرده است . درارجاع , قریب به اتفاق
منابع جدیدالطبع هستند.افزون براینها, در تصحیح و مقابله مرحوم
ربانی کاستیها واشتباهات فراوانی است که در حد ضرورت برخی را
خواهیم آورد بنابراین , دراین بخش نیز,ادعای منقد محترم بی وجه
است .

ج : شماره گذاری ابواب واخبار:

این کار مرحوم ربانی در مجلدات وسائل بروشنی پیداست و لکن توضیحات
ذیل درباره آن لازم است :

۱. خود مرحوم صاحب وسائل , دقیقا, در نسخه اصل که معتمد مصححان
وسائل بوده است هم ابواب را شماره گذاری کرده و هم احادیث را چنانچه
در عکسهایی از بعض صفحات دراینجا آورده شده پیداست .

۲. مرحوم ربانی در شماره گذاریهااشتباهاتی دارند, بویژه
درشماره گذاری احادیث , رجوع شود به : ج ۳.۲۴۰, ح ۶و۷ که دو شماره دارد و
باید یک شماره باشد و…

۳. مصححان شماره گذاری را به دقت انجام داده اند:ا؟لا شماره ابواب
را برای سریعتر منتقل شدن , در سر صفحه آورده اند. ثانیا, شماره
مسلسل برای احادیث گذاشته اند. ثالثااغلاط شماره گذاری شده را با
نسخه مولف تصحیح کرده اند.

این است که ترقیم مصححان موسسه با چاپ مرحوم ربانی تفاوت دارد.
پس این امتیاز را هم نگرفته اند, ببخشید نبلعیده اند!

د:اعجام احادیث و…

اگر مراد مرحوم ربانی به قرینه[ و تشکیلها] کلمات حدیث باشد, که این امری
است موجود و مرسوم در تمام نسخه های چاپی و خطی , بااین که دراین
چاپ اشتباهاتی هم هست , مثل این که :[ ابی ایوب الخراز] بازاری قبل
ازالف اشتباه و درست آن براساس نسخه مصنف[ الخراز] بارااست . و
[حنان بن سدیر] و نیز[ فضاله] بدون تشدید درست است و مانندالصلاه و
الصادق تشدید نمی خواهد و…

واگر مراد نقطه گذاری و مراعات امور ویراستاری لفظی است , مانند:
ویرگول , پرانتز, گیومه و… بااین که این امور آمده است , ولی خالی
ازاشتباه نیست مثلا درج ۲.۶۶۷, باب ۳۹ ح ۱ س[ ۷ فقال : ثم اغمی علیه]
دراین عبارت مقول قول[ ثم اغلی علیه] تلقی شده است , در حالی که
چنین نیست واین عبارت بازگو کننده حالت آن افراداست . متن صحیح
چنین است :[ فقاله , ثم اغمی علیه] (چاپ موسسه , ج ۳.۶۶۱).

و در صفحه ۱۰۱۹ ح ۵ س ۲ قال من وراءالثوب , فان صافک … که صحیح آن
چنین است : قال : [ من وراءالثوب , فان صافحک]… و ج ۲.۱۰۳۹ ح ۱۲ س ۴
قال :[ مبتدءاان] که یعنی مقول قول مبتدءااست در حالی که صحیح و
[قال مبتدءا : ان] و جز اینها موارد زیاد…

۵ و:۶ ورق خوب و چاپ جالب و زیبا:

به اعتراف نویسنده دراین امتیاز چاپ موسسه ممتازتراست (۱۵۸) و
تازه بیان مرحوم ربانی شاید در مورد چاپ اول درست بوده وگرنه چاپهای
تاجر مابانه بعدی هرگز مشمول آن اوصاف نیستند.

۷. تعلیقات و فوائدی که در آن آورده اند:

الف :اشاره به مواضع اخبار در مصادراولیه :

دراین باره , پیشتر توضیح دادیم , تمام آنچه در پانوشتهای چاپ
موسسه آمده است یکی به یکی با دقت با مصادر مقابله شده و حتی در یک
مورد آنچه در چاپ پیشین نآمده بدون بازنگری نیامده است واختلاف طبع
قریب به اتفاق مصادراین دو چاپ گویای این مطلب است .اینک بایداز
نویسنده محترم پرسید با چه جراتی نوشته اند:

باید بگویم مرحوم ربانی , حدود ۸۵ درصداز ماخذ رااستخراج کرده
است , و موسسه یکجااین لقمه چرب را بلعیده واین همه زحمت راا به
نام خود ثبت کرده است و شاید حدود ده درصد علاوه بر مرحوم ربانی
استخراج ماخذ کرده است .

ب : یادآوری موارداحادیث تقطیع شده :

چنانکه پیشتر آوردیم این کار موسسه نیزانجام داده و موارد
بسیاری از آنچه را مرحوم ربانی به آن نرسیده بوده اند یاد کرده است .

ج : تبیین [ ماتقدم و مایاتی ] :

دراین موضوع عالمانی تلاشهایی کرده اند که برخی در
نوشته نویسنده محترم آمده است ,از جمله : کسانی که دراین مورد
تحقیقاتی داشته اند حضرت آیه الله العظمی خوئی است که گفته می شود مورد
استفاده مرحوم ربانی بوده است .

موسسه , علاوه بر بهره گیری از تجربه های دیگران , گروهی را نیز برای
این امراختصاص داده بود. یک مقایسه اجمالی کافی است که نشان دهد
بسیاری از موارد یاد شده از سوی مرحوم ربانی حذف شده و موارد بسیاری
افزوده شده است و کار مجددی انجام داده و لقمه چرب مرحوم ربانی را
نبلعیده است .

وجه شباهت بین دو تحقیق هم روشن است چون کتاب , موضوع و شیوه کار
واحداست .

۴. ذکر موارد تکرار حدیث :

مرحوم ربانی , یادآوری کرده اند که احادیث مکرر را آورده و نشان
داده اند که مکرراست .این کار در تخقیق موسسه به هیچ وجه انجام
نشده است .این ,ازاشکالات چاپ مرحوم ربانی است چون اگر حدیثی زائد
است و در هیچ نسخه ای نیامده است چگونه می شود آن را در متن آورد؟
حداکثر کاری که سزاواراست دراین موردانجام شوداین است که در
پاورقی درج باشد با توضیح .

دراین موارد, مصححان موسه حدیث را حذف کرده اند و تصریح کرده اند
که ازاشتباهات تحقیق مرحوم ربانی است . جناب نویسنده ازاین کار
برآشفته و نوشته است :

مصححان به عنوان ایراد به چاپ ربانی نوشته اند: در چاپ ربانی حدیث ۷از باب ۱۸از
ابواب صوم مندوب تکرار واضافه دارد واین تکرار واضافه غلط است ,
عجبا عجبا(فرزندان عزیز! خود مرحوم ربانی در پاورقی متذکراین نکته
شده … (۱۵۳).

برادر بزرگوار! چرااز فرط تعصب روشنترین اصول تحقیق را زیر پا
می گذارید.اشکال این است که چرا متنی اضافی و بیگانه ازاصل وارد
متن شود؟ آیا کار مرحوم ربانی که قطعا درست نیست زمینه استهزاء کار
درستی است ؟ خوب است کسانی که نه آهنگ تصحیح و تحقیق را دارند و نه
حوصله کار تحقیق و تصحیح را,اصول کار بیاموزند .

۵. تصحیح اختلالات متن احادیث یا سند آنها:

اهل فن تحقیق و
تصحیح متون می دانند که : در کار تحقیق مهمترین هدف بایدارائه متن
مولف و یا نزدیکترین متن به آن باشد. شرح و توضیح و پانوشتها کمال
تحقیق است ! ولی ازاولیات آن نیست . کتال وسائل الشیعه کتابی است
علمی و محور بحثهای اجتهادی و مورد مراجعه فقیهان و عالمان و
موسسه سعی بلیغی به کار گرفت تا بهترینن متن را عرضه کند والبته
از کارهای جنبی و تکمیلی نیز غلفت نکرد.

خود مرحوم مولف نیز, خود را ملتزم نموده است که حدیث و سند را
آنچنان که یافته عرضه کند و به تصحیح متن و ترمیم سند دست نیازد و
به آوردن اختلاف نسخه ها بسنده کند و حتی اشاره به آن را نیز درست
ندانسته تا کتاب طولانی نشود واین همه را وانهاده به شرح کتاب و یا
احادیث .این شیوه درست تحقیق و تصحیح متون است , که برخی این رانیز
نفهمیده اند و بر مرحوم شیخ , خرده گرفت اند. در مقدمه وسائل تحقیق
موسسه دراین باب به تفصیل سخن رفته است (ج ۱.۹۳).

اگر مرحوم ربانی در شیوه تحقیق روش دیگر برگزیده است هنیئاله ,
مصححان موسس آن شیوه را نپسندیده اند لذا چنانکه جناب نویسنده
گف