پاورپوینت کامل اساسنامه مدرسه حقانی و گزینش طلبه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل اساسنامه مدرسه حقانی و گزینش طلبه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل اساسنامه مدرسه حقانی و گزینش طلبه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل اساسنامه مدرسه حقانی و گزینش طلبه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

طول مدت تحصیل در مدرسه حقانی طبق اساسنامه ای که آیت اللّه بهشتی نوشته بود ۱۶ سال در چهار دوره بود. این چهار دوره عبارت اند از: سه سال دوره مقدمات, پنج سال دوره سطح, شش سال دوره خارج فقه و اصول و دو سال دوره تخصصی در رشته های مختلف اسلامی از قبیل: فقه, اصول, فلسفه, حدیث و تفسیر.۱ طلاب پس از گذراندن دوره مقدمات و سطح که هشت سال طول می کشید اگر در روستا یا شهرستانی نیاز به تبلیغ بود, اعزام می شدند. طلابی که در دوره خارج فقه و اصول شرکت می کردند, پنج شنبه ها یادداشتهای آنان توسط استادشان بررسی می شد و از این طریق مدرسه در جریان کار آنان قرار می گرفت.۲

اما مهدی حائری تهرانی, از بنیان گذاران مدرسه حقانی, طول مدت تحصیل را ۱۲ سال می داند; چهار سال دوره ادبیات, پنج سال دوره فقه و اصول و سه سال رشته تخصصی.۳

سید محمدرضا طباطبایی, مدت تحصیل را ۱۸ سال تا رسیدن به اجتهاد می داند و توضیح بیش تری در این زمینه نمی دهد.۴

محمد مقدم در مورد تحصیل در دوره خارج و شیوه آن می گوید:

(بعد از این که مراحل سطح را در مدرسه گذراندیم, دوره خارج خوانده می شد. مدرسه حقانی دوره خارج را به دو بخش تقسیم کرده بود: بخشی از آن دروس در خود مدرسه انجام می گرفت. دو استاد در این زمینه در خود مدرسه کار می کردند: آیت اللّه آذری قمی و آیت اللّه یوسف صانعی. بخش دیگر دوره تحقیق بود که در این وضعیت طلاب به صورت گروه تحقیق درمی آمدند. گروه تحقیق کارش این بود که در هفته, ساعاتی به مطالعه و تحقیق می پرداخت. یک موضوع را به طلبه می دادند و برای تحقیق به خودش واگذار می کردند. انتخاب درس اصول یا فقه, با خود طلبه بود. می توانست استاد را از بیرون انتخاب کند, اما این دروس باید به صورت هفتگی تقریر و به عربی نوشته می شد و اساتیدی که در ارتباط با مدرسه کار می کردند, تصحیح می کردند.)۵

به نظر می رسد این شیوه ی آموزش بویژه دو مرحله آغازین آن, از قوانین و مقررات آموزش و پرورش متأثر باشد. آیت اللّه بهشتی معلم رسمی آموزش و پرورش بود و از سال ۱۳۳۰ در دبیرستان حکیم نظامی هم زبان انگلیسی تدریس می کرد. در تدوین اساسنامه مدرسه ی حقانی, شاید او درصدد تلفیق شیوه های نوین آموزشی و نظام حوزوی بوده و از شیوه های آموزش و پرورش مدرن نیز استفاده نموده است, اما:

(به صورت کپی برداری و تقلید کورکورانه نبود. برداشتهای مثبتی بود از جنبه های خوبی که در آموزش و پرورش, یا در دانشگاه, یا حتی در مراکز علمی و آموزشی خارج از کشور جریان داشت.)۶

آیت اللّه بهشتی برای ایجاد ارتباط بین دین و دانش, دبیرستان (دین و دانش) را در سال ۱۳۳۳ در قم تأسیس نموده بود و از تجربیات آن نیز در مدرسه حقانی استفاده نمود. علی معلی می گوید:

(چون شهید بهشتی قبل از تأسیس این مدرسه, یک مرکز فرهنگی در قم تأسیس کرده بود, به عنوان مدرسه نمونه و با این نام, دانش آموزان را در مدارس جدید تربیت می کردند. قاعدتاً کسی که آن مدارس را مدیریت کرده, در مدارس جدید خود هم از تجربیات مدیریتی خویش استفاده خواهد کرد. این نظم و برنامه ی تدریس و انضباطی که در مدرسه بود, گاهی برنامه ها را به نظام آموزش و پرورش آن زمان نزدیک می کرد.)۷

برخی معتقدند, هدف دست اندرکاران مدرسه حقانی, ایجاد یک نظام آموزشی حوزوی نوین بود و شیوه های مثبت حوزه را با مقررات آموزشی آموزش و پرورش نوین تلفیق نمودند. به گفته محمود مهدی پور:

(مدرسه به فکر اصلاح کمبودهای موجود در نظام آموزشی حوزه بود. ممکن است از آموزش و پرورش و نظام آموزشی دانشگاهی هم استفاده شده باشد, اما تلاش می شد شیوه های مثبت حوزه هم حفظ شود. حالتی نبود که بگوییم شیفته نظام آموزش و پرورش بودند, بلکه در همان موقع گردانندگان مدرسه در نظام آموزش عمومی کشور نقایصی را احساس می کردند و بر آن انتقاداتی را وارد می دانستند. در واقع تلاش این بود که یک نظام حوزوی نوین ایجاد گردد, نه گرایش حوزه به سمت سیستم آموزش و پرورش.)۸

چگونگی پذیرش طلبه

مدرسه حقانی در نوع گزینش طلاب نیز با مدرسه های دیگر حوزه علمیه قم تفاوتهایی داشت و برای پذیرش طلاب ضوابط و مقرراتی داشت. حسین حقانی که جزء نخستین اعضای هیات مدیره مدرسه است, در مورد چگونگی و شرایط پذیرش طلبه می گوید:

(قبل از انقلاب, پذیرش طلاب به طور مستقل و با مراجعه داوطلبین به مدرسه انجام می گرفت. داوطلبین, حداقل, باید دارای مدرک سوم راهنمایی می بودند که با امتحان ورودی و آزمایش هوش پذیرفته می شدند. علاوه بر مصاحبه حضوری برای آگاهی دقیق از وضع خانوادگی, استعداد, احراز سلامت جسمی و روانی, آگاهی از انگیزه و هدف در علوم دینی ورود به سلک روحانیت, احراز عدم وابستگی منحرف و… انجام می شد. پس از این آزمایشها و آگاهی ها, داوطلب باید تضمینی از سوی دو نفر از بزرگان و اساتید معروف حوزه جهت تأئید جهات اخلاقی بیاورد. پس از پذیرش, تا سه ماه نیز, به طور موقت و آزمایشی مشغول به درس می شد. در این مدت, برآورد می شد که آیا استعداد کافی برای تحصیل علوم دینی و روحانی شدن دارد یا خیر؟ اگر نداشت عذرش خواسته می شد.)۹

میزان تحصیلات برای ورود به مدرسه, متفاوت ذکر شده است. سید محمدرضا طباطبایی آن را پایان دبیرستان, علی مبشری و محمود مهدی پور آن را ششم ابتدایی ذکر کرده اند. علت این گوناگونیها این است که برای آیت اللّه قدوسی میزان تحصیلات تنها معیار لازم نبود, بلکه او طلبه هایی را جذب مدرسه می کرد که با ذکاوت, فعال, سالم, جدی و دارای روحیه اخلاقی مناسب بودند.۱۰ مدرسه امتحان ورودی سختی داشت که اغلب به صورت مصاحبه بود. محمود مهدی پور در این مورد می گوید:

(شهید قدوسی با معیارهای مشترکی که در شورا به تصویب رسیده بود, افراد را گزینش می کردند, یعنی مصاحبه مفصلی انجام می شد. در مصاحبه اگر انگیزه های معنوی و توانایی, هوش و استعداد بالایی در افراد احساس می کردند, می پذیرفتند, اگر احیاناً انگیزه های غیرمعنوی را از طلبه شدن در افراد می دیدند و با تواناییهای کم تر از میزان متوسط استعداد احساس می کردند, ممکن بود افراد را نپذیرند… شهید قدوسی در اجرای برنامه به شدت دقیق بود و هیچ توصیه ای را ولو از شخصیتهای علمی و مراجع, در صورتی که افراد واجد شرایط نبودند, نمی پذیرفت و دقیقاً بر اساس ضوابط حرکت می کرد.)۱۱

به گفته طلاب مدرسه حقانی, این مصاحبه ها طولانی و سه ربع ساعت, یک ساعت و حتی چند جلسه طول می کشید. آیت اللّه قدوسی هوش و استعداد طلبه داوطلب را می آزمود و از (ادبیات) و (گلستان سعدی) و… پرسش می نمود.۱۲

طلاب مدرسه حقانی انگیزه های تقریباً یکسانی از انتخاب این مدرسه جهت تحصیل از میان ده ها مدرسه حوزه علمیه قم مطرح کرده اند. برنامه منظم و مدون مدرسه در حوزه بی نظم و بی برنامه, تدریس علوم نوین در کنار علوم حوزوی, داشتن اساتید مجرب و کارآمد, مدیریت آیت اللّه قدوسی و بهشتی, انقلابی گری گردانندگان مدرسه و گریز از آزادی بی نظم حوزه, از جمله عواملی است که طلاب مدرسه حقانی در گزینش آن بیان کرده اند.۱۳ عامل (استخاره) در انتخاب این مدرسه برای برخی از طلاب بی تأثیر نبوده است.۱۴

علی فلاحیان, که در جست و جوی یک مدرسه انقلابی و سیاسی, مدرسه حقانی را برگزیده است, در این باره می گوید:

(ما تحت تأثیر انقلاب اسلامی و نهضت امام بود که طلبه شدیم. از جوانهای آن زمان بودیم که تحت تأثیر نهضت اسلامی, مبارزاتی داشتیم و به قم که وارد شدیم, شنیدیم که عده ای از فضلای قم که انقلابی هستند, مدرسه ای را تأسیس کرده اند که هم علوم اسلامی تدریس می کند و هم علوم جدید را بر طبق نیازهای زمان آموزش می دهد. تحقیقی که کردیم دیدیم این مدرسه هم دارای برنامه است و هم اساتید خوبی دارد و هم برنامه خوب. ما به آن جا رفتیم.)۱۵

اصلاح نظام آموزشی حوزه

در پایان دهه ۱۳۳۰ برخی از روحانیون به فکر متشکل کردن حوزه علمیه و سازماندهی آن برآمدند. نقطه آغاز این حرکت, تهیه طرح مشخصی برای تنظیم امور حوزه علمیه بود و تأسیس هیأت مدرسین, سال ۱۳۳۷ ش, که امروزه با نام (جامعه مدرسین) شناخته می شود, در این راستا قرار داشت.

همان طوری که پیش تر گفته شد, اصلاح نظام آموزشی حوزه با یک برنامه مدوّن و منظم با تأسیس مدرسه حقانی آغاز و شکل عملی به خود گرفت. پایه گذاران مدرسه حقانی نظام آموزشی سنتی حوزه را با نظام جدید تلفیق کردند و سبک نوینی در نظام آموزشی حوزه بنیاد نهادند که تا آن زمان همانندی نداشت. آنان ضمن حفظ ویژگیهای نظام سنتی حوزه, ابزارها و روشهای جدیدی در بازسازی نظام آموزشی حوزه به کار گرفتند که در حوزه معمول و مرسوم نبود. برنامه ی کلاسی, دفتر حضور و غیاب, استفاده از صندلی و تخته سیاه, برنامه امتحانی و زنگ; شیوه های نوین آموزشی مدرسه ی حقانی بود. روح اللّه حسینیان ابعاد دیگری از نوآوری آموزشی مدرسه را بازگو می کند:

(برای اولین بار در حوزه یک نظام آموزشی با محتوا و شکل خاص خودش طرح شد. قطعاً در حوزه هیچ گاه چنین شکلی نداشتیم. اولاً طلبه وقتی می خواست بیاید وارد مدرسه حقانی شود, یک امتحان ورودی داشت, امتحان کتبی می گرفتند و امتحان از ادبیات فارسی و گلستان سعدی, اطلاعات عمومی و مسائل شرعی بود. بعد که در امتحان کتبی قبول می شد, مصاحبه می شد. مصاحبه را معمولاً آیت اللّه قدوسی شخصاً اجرا می کردند, یا آیت اللّه جنتی. در این مصاحبه بسیار سخت گیری می شد. شخصیت فردی که وارد مدرسه حقانی می شد باید از نظر سطح درک, انگیزه, فکر و بینش شناخته می شد. بعد از این بود که به مدرسه راه پیدا می کرد. مثل سایر مکانهای آموزشی جدید, ساعات مشخصی داشتیم. مشخص بود که ساعت اول چه درسی داریم. زنگ زده می شد, استراحت می کردیم. دوباره می رفتیم سر کلاس. صبح و بعد از ظهر هر هفته پنج شنبه از مجموعه درسهایی که خوانده بودیم, امتحان گرفته می شد و این امتحانات ثبت می شد. امتحانات پایانی نیز که هر نیم سالی یک مرتبه بود, گرفته می شد و در پایان مشخص می شد که طلبه در چه درسهایی قبول شده و در چه درسهایی قبول نشده است. سخت گیری هم تا به این حد بود که نمره ها از ۱۴ لحاظ می شد; یعنی اگر کسی زیر ۱۴ نمره می آورد مردود می شد, اگر چند درس را زیر ۱۴ می آورد, از مدرسه اخراج می شد و تنها اگر یک درس را کم می آورد باید در سال دیگر این درس را جبران می کرد. این یک نوع نظام آموزشی جدیدی بود. در عین حال, هم نظام آموزشی سنتی حفظ می شد, یعنی مباحثه, که جزء نظام سنتی حوزه هاست, درسی که خوانده می شد بلافاصله آن درس را دو نفر با هم به مباحثه می نشستند و آن را بحث, جدل و نقد می کردند که وقتی طلبه وارد کلاس بعدی می شد, درس قبل را درک می کرد, یعنی تلفیقی بود از نظام سنتی و نظام جدید.)۱۶

تمام این تلاشها برای به نظم درآوردنِ حوزه و سامان دادن به تحصیل علوم دینی و جلوگیری از آزادی و بی نظمی بود. در این راستا اساسی ترین مساله (وقت شناسی) بود. هم استاد و هم طلبه باید زمان را درک و آن را رعایت می نمودند. مدرسه حقانی در این زمینه تلاشهای جدیدی به عمل آورد و نه تنها طلبه, بلکه استاد را هم منظم نمود. به گفته ابوالقاسم رامندی در مدرسه حقانی:

(وقت مهم بود. طلبه وقتش کنترل می شد. وقتی می بایست حضور و غیاب شود, سر وقت بیاید و سر ساعت برود, خوب این خودش عاملی بود که طلبه از زمانش حداکثر استفاده را بکند و هیچ چیزی مانع اتلاف وقتش نشود. این منظم بودن وقت هم برای استاد بود و هم برای شاگرد. برای شهید قدوسی استاد مهم تر از شاگرد بود و بیش تر تقلا می کرد در انتخاب استاد. گاهی به یک استاد می نوشت که شما در این ماه ۱۹ دقیقه تأخیر داشته اید و این قدر هم از حق الزحمه ی شما کم می شود. چون ساعت می گرفت, سر ساعت زنگ می خورد. ایشان در بالکن مدرسه حضور داشتند, استاد هم دیر می آمد شهید قدوسی به ساعتش نگاه می کرد, یعنی قبل از این که به او ابلاغ کند, عملاً به استاد ابلاغ کرده بود. استادان هم خودشان را موظف می دانستند. استادهای متدین, باتقوی و منظم را انتخاب کرده بود. چون ممکن است خیلی ها تقوی داشته باشند, متدین باشند, اما منظم نباشند. طلاب هم خود را مسؤول و متعهد به اجرای برنامه می دانستند و رعایت برنامه را برای خودشان تکلیف می دانستند.)۱۷

مدرسه حقانی نوسازی و نوگراییهای دیگری هم داشت که تا آن زمان پیشینه ای در حوزه نداشت و چیز نویی بود. علی حجتی کرمانی می گوید:

(وقتی می خواستم از جلوی مدرسه فیضیه روزنامه بخرم, اطراف خود را نگاه می کردم که دیگران متوجه نشوند. آهسته روزنامه ای می خریدم و آن را زیر عبا مخفی می کردم و به مدرسه می آمدم. در یکی از شبها, یکی از آقایانی که در نماز جماعت آقای اراکی پهلوی من نشسته بود, وقتی فهمید من روزنامه خریده ام, به شدت به من حمله کرد که چرا روزنامه می خوانم! و این که معنی ندارد طلبه روزنامه بخواند! و من هم بدون این که جوابی بدهم, بلند شدم و رفتم.)۱۸

در حوزه (روزنامه یا رادیو) مطرود بود.۱۹ آیت اللّه شریعتمداری در سخنرانی خود در سالن شبستان مدرسه فیضیه گفته بود:

(ان شاء اللّه که دروغ است, ولی من شنیده ام که بعضی از آقایان در حجره های شان جعبه دارند.)

حتی اسم رادیو را هم نمی برد. شاید اسمش را نجس می دانست. در حوزه خرید و فروش رادیو را حرام می دانستند.۲۰ روزنامه خواندن در قم یک (جرم و یا یک عمل ناشایستی محسوب می شد), اما طلاب مدرسه حقانی, بویژه کسانی که (اهل مبارزه بودند) برای آشنایی با (مسائل سیاسی, اقتصادی, اجتماعی دنیا و کشور) ایران و نیز (رویدادها و تحولات جهانی) به (طور مرتب شبها بعد از انجام مطالعات تحصیلی شان روزنامه ها را می خواندند.)۲۱ به گفته محمود شریفی:

(در حوزه اگر تمام مدارس علمیه را می گشتید, هیچ رادیو پیدا نمی شد, حتی برای اخبار گوش کردن, یا اگر احیاناً تک و توکی بود, خیلی مخفیانه.)۲۲

اما به تدریج رادیو در بین طلاب رایج شد. یکی از کسانی که در توزیع رادیو بین طلاب موثر بود, مرحوم محمد منتظری است. برخی از طلاب نجف آباد از جمله مصطفی پاینده رادیو می خرید و به طلاب به صورت قسطی می فروخت.۲۳ وجود رادیو در یک (مدرسه دینی) یک چیز (خیلی ناجوری) بود, اما در مدرسه حقانی طلاب از رادیو استفاده می کردند و اخبار رادیوهای خارجی را گوش می دادند و (تحولات داخلی و بین المللی) مانند (جنگ اعراب و اسراییل) را تعقیب می کردند. برخی از طلاب به (رادیوهای عربی) گوش می دادند و برای آنهایی که بلد نبودند, تعریف می کردند.۲۴ به گفته علی جنتی:

(از سالهای ۴۹ و ۵۰ و شاید همان سالهای ۴۸… در رادیوهای بغداد یک برنامه ای به اسم صدای روحانیت توسط آقای دعایی اجرا می شد که خوب بسیاری از اطلاعیه ها, بیانیه ها, مواضع مبارزین, اخبار و رویدادها و تحولاتی که مربوط به نهضت اسلامی بود, در آن جا بیان می شد و ما با علاقه این مسائل را دنبال می کردیم و همواره یکی از جاهایی که مرتب گوش می کردیم همین رادیوی صدای روحانیت مبارز ایران بود.)۲۵

طلاب مدرسه به مطالعه کتابهای جدید علاقه مند بودند. به همین جهت برخی از طلاب مدرسه (کتابخانه سیار)ی غیر از آن چه که مدرسه داشت, درست کردند که در واقع یک (کتابخانه سیاسی) بود و:

(کتابهایی که ممنوع بود, ساواک می گرفت و یا مشکل داشت, این کتابها یک جا جمع بود, مثلا توی حجره یکی از دوستان, دیگران می رفتند امانت می گرفتند و آن کتابها را می خواندند.)۲۶

افزون بر این, به گفته مصطفی پورمحمدی:

(تمام اعلامیه هایی که در حوزه منتشر می شد, در اولین فرصت به مدرسه می آمد و به در و دیوار مدرسه الصاق می شد. تمام جزواتی که از سوی گروه های روحانیون مبارز و سازمان مجاهدین خلق منتشر می شد و جزواتی که گروه های چپی منتشر می کردند, به سرعت به مدرسه می آمد.)۲۷

استفاده از ضبط صوت در کلاس, از نوآوریهای دیگر مدرسه حقانی بود.۲۸

برای بالا بردن حس همکاری و مسؤولیت پذیری طلاب, اردوهای دسته جمعی تشکیل می شد و روزهای جمعه به جمکران می رفتند. آیت اللّه بهشتی مخالف تنبلی, تن آسایی و حجره نشینی طلبه بود. اقدام دیگر آیت اللّه قدوسی سر و سامان دادن به وضع پرداخت شهریه طلاب بود. ایشان پرداخت شهریه طلاب را به مدرسه منتقل کردند و تمام تلاش شان این بود که این طلبه ها که می خواهند با جامعه و اجتماع سر و کار داشته باشند, اولین ابزارش گذشته از تقوا مناعت طبع او باشد.۲۹

دروس مدرسه حقانی

دروس مدرسه را گروه های آموزشی زیر برنامه ریزی می نمودند:

۱. گروه اخلاق و انضباط.

۲. گروه فقه و اصول.

۳. گروه قرآن کریم (تفسیر, تجوید, حفظ قرآن, مفردات قرآن).

۴. گروه ادبیات عرب (صرف و نحو, معانی, بیان, لغت).

۵ گروه ادبیات فارسی (املاء, انشا, قراءت, خط).

۶. گروه زبان (انگلیسی و عربی).

۷. گروه ریاضی (حساب, هندسه, جبر و هیئت).

۸. گروه منطق, فلسفه و کلام.

۹. گروه علوم طبیعی (فیزیک, شیمی و طبیعی).

۱۰. گروه حدیث شناسی (تاریخ حدیث, درایه و رجال).

۱۱. گروه دین شناسی و تاریخ ادیان (ملل و نحل).

۱۲. گروه علوم انسانی (روان شناسی, جامعه شناسی, اقتصاد اسلامی, تاریخ و جغرافیای اسلامی). ۳۰

با دقت در فهرست بالا آشکار می گردد که گردانندگان مدرسه حقانی از یک طرف قصد داشتند ریشه های مختلف علوم اسلامی که در گذشته در حوزه های علمیه رایج بوده و در دوره های اخیر به محدودیت گراییده بودند و حوزه ها به تعبیر آیت اللّه مطهری به صورت (دانشکده فقه) درآمده بودند, احیا کنند و از طرف دیگر علوم نوینی که ریشه در غرب دارد, در آن جا تدریس شود. به این ترتیب احیای علوم فراموش شده اسلامی, تجدید نظر در دروس و کتابهای متداول در حوزه و تدریس علوم نوین; سه عامل بسیار مهم است که این مدرسه را از مدارس دیگر حوزه علمیه قم متمایز می سازد. سید محمدرضا طباطبایی در مورد دروس مدرسه ی حقانی می گوید:

(موادی که در برنامه مدرسه آمده بود, مرکب بود از مواد درسی سنتی حوزه ها و یک سری موادی که مورد نیاز روز بود. یعنی همان اهدافی که اقدام به برنامه ریزی جدید را ایجاب کرده بود. همان ضرورتها و نیازها ایجاب کرده بود یک سری موادی که مورد نیاز روز است. در آن زمان آن چه را که یک عالم دینی و یک روحانی برای ایفای نقش پیامبرگونه خودش در هدایت انسانها به آنها نیاز داشت, در حد امکان در برنامه مدرسه گنجانده شده بود. خوشبختانه باید گفت این برنامه ریزی و طراحی بسیار موفق بود; چرا که در عین حالی که دروس سنتی حوزوی به نحو شایسته مورد توجه قرار می گرفت و به قدر کافی به آنها پرداخته می شد و شاید هم بهتر از وضعیتی که در مراکز دیگر حوزه ما بود, وقتهای اضافی طلاب و جوانها, صرف آموختن مواد مورد نیاز آن روز هم می شد. از علائم موفقیت آن طراحی و برنامه ریزی این است که امروز به حمداللّه همان برنامه در واقع گسترش پیدا کرده است. سرانجام مراکز آموزشی حوزه علمیه قم و همه حوزه های شهرستانهای کشور و حتی مراکز حوزوی خارج از کشور را در برگرفته و جریان پیدا کرده, که ریشه این شجره طیبه همان شهید بهشتی رضوان اللّه تعالی علیه, و برنامه مدرسه حقانی است.)۳۱

بنیان گذاران و اساتید مدرسه حقانی, در دروس و کتابهای درسی متداول در حوزه, تجدیدنظر کردند. کتابهای درسی حوزه دارای متنی سنگین, خسته کننده و مشکل بود. برخی از کتابها حذف شدند; (جامع المقدمات), که مدتها در حوزه تدریس می شد, حذف شده و به جای آن کتاب (صرف ساده) تدریس می شد. این کتاب توسط سید محمدرضا طباطبایی, از نخستین شاگردان مدرسه حقانی, تدوین شده بود. این کتاب:

(از حیث متن و روش بسیار سهل و روان تدوین شده بود و علاوه بر آن ابتکار تازه ای در آن وجود داشت که تا آن زمان هیچ کتابی در حوزه علمیه به خود ندیده بود. هر درس با تمرینهای مناسب همراه بود, تا شاگردان و طلاب با حل کردن آنها قوت علمی خود را بیازمایند و بدون تجربه و آزمایش از آن درس رد نشوند.)۳۲

به جای (سیوطی) (شرح سیوطی بر الفیه ابن مالک), (مبادی العربیه) خوانده می شد که هم با زبان ساده تر و هم با مثالهای فراوان و تمرین همراه بود.۳۳

برخی کتابها نیز تلخیص شدند. در اصول فقه و فقه دو کتاب (الرسائل) و (المکاسب) شیخ مرتضی انصاری توسط آیت اللّه مشکینی تلخیص و تحریر شد. این کتابها به آن شکل گسترده ای که در حوزه ها خوانده می شد, در مدرسه حقانی خوانده نمی شد. آیت اللّه مشکینی, بحثهای زاید و لفظی و آن چه را که به درد طلاب نمی خورد, برداشت و آن چیزهایی که به درد می خورد و مفید بود, انتخاب کرد. به این ترتیب کتاب (الرسائل) به شکل تلخیص شده به نام (الرسائل الجدیده) چاپ و منتشر گردید.۳۴ کتاب (المکاسب) همچنین توسط آیت اللّه صانعی تلخیص و تحریر شد.۳۵ کتاب (لمعه) نیز پس از حذف بحثهایی که (موضوعیت) نداشت, مثل (بحثهایی در مورد غلام و کنیز و بحثهایی مشابه که هیچ وقت موضوعیت نداشته و مفید فایده برای طلبه ها نبوده) دوباره تحریر گردید و تحریر و تلخیص شده آن در مدرسه حقانی تدریس می شد که طلبه ها مسائل اساسی را یاد بگیرند و از اتلاف عمر آنان کاسته شود.۳۶ در حوزه (مطوّل) خوانده می شد, اما در مدرسه حقانی (مختصر المعانی) تلخیص شده مورد استفاده قرار گرفت.۳۷

در مدرسه حقانی کتابهای جدیدی برای نخستین بار متداول و تدریس گردید. در حوزه, کتاب (قوانین الاصول) میرزای قمی را می خواندند, اما در مدرسه حقانی, کتاب (اصول فقه) شیخ محمدرضا مظفر که خوب و جامع و روان بود, برای نخستین بار تدریس گردید و پس از آن در تمام حوزه رایج شد.۳۸ کتاب (المنطق) مظفر نیز در همین مدرسه تدریس شد.۳۹

اقدام دیگر پایه گذاران و اساتید مدرسه حقانی احیای علوم اسلامی فراموش شده بود; مانند تفسیر قرآن, نهج البلاغه, معارف قرآن, محاوره عربی, علم درایه, رجال و تاریخ اسلام. این علوم در سالهای ۴۴ ۱۳۴۵, به هیچ وجه در حوزه رایج نبود, اما در مدرسه حقانی جزء دروس رسمی شد.۴۰ در حوزه علمیه قم یک جلسه عمومی تفسیر قرآن وجود داشت و آن هم جلسه تفسیر قرآن آیت اللّه مشکینی در مسجد امام حسن(ع) در سال ۱۳۵۰ش. ب