پاورپوینت کامل میراث تاریخی اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل میراث تاریخی اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل میراث تاریخی اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل میراث تاریخی اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

ارزیابی شتابزده ای از: پاورپوینت کامل میراث تاریخی اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

همانگونه که بافرا رسیدن فصل بهار همه طبیعت چهره عوض کرده و دچار یک دگرگونی و دگر سانی همه جانبه می گردد بهار بعثت باز پسین سفیر وحی پیامبر خاتم [ ص] نیز همچون آبهای شیرین و زلال که از دل صخره سنگها بدامن طبیعت روان شده و شکوفه های زندگی را به ارمغان می آورداز قب تاریخ بشریت سر بر آورده و شئون زندگی انسانها را دگرسان نمود. در بعثت و نزول باران رحمت وحی جوامع انسانی انقلاب و دگرسانی همه جانبه پیدا کرده و زندگی اجتماعی و معنوی تاریخ کهنسال بشریت به شکوفه و بار نشست. بر جسته ترین این دگرسانی ها در زمینه ارزشها اندیشه دانش و فرهنگ و معارف انسانی جلوه گر شده و موجب پیدایش[ میراث معنوی و فرهنگی] بزرگی گردید.

تاریخ و معارف تاریخی نیزاز جمله دانشها و هنرهائی است که با تابش نور اسلام زمینه و مایه رشد و گسترش یافته و نهال نوشکفته و نیرومند آن دراندک مدتی به بار نشسته و با تنوع و ژرفنائی ویژه ای جایگاه لند خود را در میان دیگر دانشها و معارف اسلامی پیدا نمود. در نتیجه جهان شاهد پیدایش و شکل گیری دانش مدونی گردید که نه تنها دارای شاخه های جداگانه و مستقلی بود بلکه ازادبیات پیشرفته و متنوع آئین نگارش و متدهای خبریابی و پژوهشی ممتازی در مقطع زمانی خود برخوردار بود. واخبار را با نقد وارزیابی واحتیاط خاصی می پذیرفت.

بدینوسیله علاوه بر رواج ضبط و ثبت و وقایع روز گذشته های پرابهام بشریت نیز از تاریکی مطلق بدر آمد. و دانشمندان و مورخین مسلمان باالهام از آیات قرآن مجید بسیاری از زوایای مبهم و ناشناخته گذشته های دیرین بشر را معلوم ساختند و[ تبارنامه] بسیاری از تمدنها و فرهنگهای بشری را که یکی پس از دیگری دراثر قانون [ استخلاف اصلح از فاسد] ۱ نابود شده و دراعماق زمین و ژرفای تاریخ مدفون شده بودند برای آیندگان آشکار و مدون ساختند.

تاریخ نگاری در اسلام مراحل مختلف رشد و توقف قوت و ضعف و بالاخره شکوفائی و پژمردگی را تحت تاثیر عوامل وانگیزه های گوناگون پشت سرگذاشته در مجموع گنجینه فرهنگی بزرگی را پدید آورده است که اکنون ما آن را[ پاورپوینت کامل میراث تاریخی اسلام ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint و مسلمین] می نامیم.

مقاله حاضر در صدد آن است که ضمن یادآوری تلاش پرثمر و قابل تقدیر نیاکان مسلمان ما در زمینه تاریخنگاری و بررسی انگیزه های گرایش مسلمین به تاریخنگاری و نشان دادن موارد ضعف و کاستی ها موجود در این باره هشدار باش وانذاری باشد برای نسل کنونی مسلمین که رکود خطرناک و خفت بار کنونی در زمینه تاریخنگاری را بشکنند و عقب افتادگی های موجود را جبران کنند.اهداف یاد شده را در چند فراز جداگانه و با عناوین مشخص بحث و بررسی می کنیم:

۱.[ حجم انبوه و تنوع بی سابقه درتاریخنگاری مسلمین]:

تاریخنگاری اسلامی تحت تاثیر عواملی همچون قصص انبیاء در قرآن حدیث نویسی و حدیث گوئی سیره نویسی (زیستنامه های پیامبر[ص] ) مغازی نویسی (رزمنامه های

پیامبر[ص] ) و بالاخره طبقات و رجال (زندگی نامه های اصحاب پیامبر محدثین قراء قرآن شهدا شعراء و…) شکفته شد و موجب نگارش کتابها و رساله های بسیاری دراین زمینه گردید.

برای نخستین بار قرآن مجیدادوار زندگی اجتماعی بشر را با ملاک ضلالت و هدایت کفر وایمان به دو دوره[ جاهلیت] و[ اسلام] تقسیم بندی نمود. ۲

پس ازاندک مدتی نیز[ گاه شماری] براساس روز و سال هجرت پیامبر اسلام[ ص] از شهر مکه به مدینه استوار شده و وضع ثابت و مشخصی به خود گرفت واز هرج و مرج و عوام زدگی بیرون آمد ۳.

بدینوسیله دو مبنا و معیار مشخص برای ثبت و نگارش حوادث تاریخی و تعیین مقطع زمانی وقوع آنها شناخته شد کار تاریخنگاری به ویژه در اثر تاسیس گاه شماری هجری در میان مسلمین تسهیل شد.

تاریخنگاری ابتدااز تفسیر آیاتی که مربوط به داستان ملتها وامام گذشته و قصص پیامبران سلف بود آغاز گردید آنگاه با تدوین زندگینامه وسیره پیامبراسلام[ ص] و یاران او و پیدایش کتبی به نام [سیره] [ مغازی] و[ طبقات] تشخص و تمایز کامل پیدا کرد.

فتوحات و پیروزیهای نظامی و سیاسی که بعد از رحلت پیامبر در سراسر جهان نصیب مسلمین گشت موجب نگارش شاخه ویژه ای از تاریخ بنام[ فتوحات] گردید.

در کتابهای موسوم به[ فتوحات] علاوه بر گزارش و ثبت چگونگی فتح یک سرزمین بدست مسلمانان شمه ای از جغرافیای تاریخی و سرگذشت قبایل و اقوام مقیم آنجا نیز سخن گفته می شد. همین عامل به اضافه توجه به قصص پیامبران گذشته و پادشاهان و ملل پیشین تاریخ بود که موجب پیدایش و نگارش کتابهای[ تاریخ عمومی] در میان مسلمانها گردید که در آنها علاوه بر بحث از تاریخ ویژه اسلام و مسلمین از تاریخ ملل پیشین عالم و سرزمینهای غیراسلامی نیز بحث می شد مانند تاریخ طبری تاریخ بعقوبی و غیره.

به تدریج به صورت یک دانش دارای چارچوب و روش و حتی فلسفه ویژه درآمد و تعداد نویسندگان تاریخ رو به افزایش گذاشت. در عین حال این رشد وافزایش کمی بدوراز رشد کیفی وابتکار و تنوع نبود. استاد شهید مطهری می نویسد:

مورخین اسلامی خیلی زیادند شاید در کمتر رشته ای مانند تاریخ تالیف شده باشد جرجی

زیدان می گوید: مسلمانان بیش از هر ملت دیگر (باستثنای ملل عصر جدید) در تاریخ پیشرفت کرده و کتاب نوشتند به قسمی که در کشف الظنون نام ۱۳۰۰ کتاب تاریخی ذکر شده است. واین عدد جز کتابهائی است که در شرح آن تواریخ نوشته شده و یا کتابهائی که در تلخیص آن تواریخ تالیف شده و یا کتبی که در تاریخ تدوین شده بود واز دست رفته که نان هیچیک از آنها در کشف الظنون نیست. ..

مسعودی در مقدمه کتاب مروج الذهب خود نام ده ها کتب تاریخی را برده که در زمان او موجود بوده. .. در تدوین تاریخ اسلامی ملل گوناگون (مسلمان ) شرکت کرده اند.

به علاوه انواعی تاریخ نویسی دراسلام وجود داشته است. از سیره و تاریخ شخص معین گرفته (مانند سیره های نبوی و توریخ مخصوص برخی پادشاهان ) تا تاریخ شهرها (مانند تاریخ قم ) و تاریخ کشورها (مانند تاریخ مصر و تاریخ دمشق ) و تاریخ علوم یعنی تاریخ اهل یک فن (مانند طبقات الحکماء و طبقات الاطباء و طبقات الحفاظ) و تواریخ عمومی (مانند تاریخ طبری و تاریخ یعقوبی ) ۴.

همانطوری که استاد شهید خود و به نقل قول از دیگری بیان داشته اند دانش تاریخ و تالیفات تاریخی بسیار پیشرفته و پر حجم و در عین حال متنوع بود. بگونه ای که فقط در بخش کوچکی از علم تاریخ یعنی فن شرح حال نگاری زندگی نامه نویسی و رجال توسط دانشمندان شیعه تعداد بیش از ۹۶۶ کتاب و رساله مستقل تالیف یافته است ۵.

با یک نگاه گذرا در کتابهائی مانند[ الذریعه الی تصانیف الشیعه] بویژه ذیل واژه های تاریخ رجال واجازات ۶ تاریخ الادب العربی بخش مربوط به تاریخ از کارل بروکلمان الفهرست ابن ندیم واعیان الشیعه و غیره از کثرت و تنوع تالیفات تاریخی مسلمین در گذشته بخوبی می توان آگاه گردید بگونه ای که انسان با مقایسه آن گستردگی شگفت انگیز با عقب افتادگی بی تفاوتی و رکود دردانیگز تاریخنگاری اسلامی در عصر کنونی دچار سرسام و شگفتی می شود! در درک میزان تلاش و تحرک و نوآوری مسلمین در رشته تاریخنگاری و بهاء دادن بان کافی است که بدانیم بیش از ۱۷ رشته و فن مستقل از شعوب تاریخنگاری را ابداع وابتکار نمودند که هر کدام از آنها تقریبا تخصص ویژه خود را می طلبیده و می طلبد و گاهی هر یک از رشته های فرعی تاریخی خود نیز شاخه هائی دارد مانند: رشته شرح حال نگاری و تراجم احوال و طبقات که در آن از بالغ ترین نوع شرح حال نگاری یعنی علم رجال حدیث گرفته تا[ طبقات

نویسی] [ فهرست نویسی] [ شرح حال نگاری خاندانها] [شرح حال نگاری رجال سیاسی] و بالاخره تراجم احوال عمومی وجود دارد

در مجموع شاخه ها و شعبه های تاریخنگاری اسلامی را می توان بدینگونه تنطیم نمود:

۱-[ مسائل نظری تاریخ ]: دراین رشته فیلسوفان مورخی همچون ابن مسکویه در کتاب[ تجارب الامم] ابن خلدون در[ مقدمه] تاریخ خود کافیجی در کتاب[ المختصر فی علم التاریخ] سخاوی در[ الاعلان بالتوبیخ لمن ذم اهل التاریخ] و[ الجواهر والذر] تاش کبری زاده در [مفتاح السعاده و مصباح السیاده] و دیگران بحث و بررسی و تالیف کرده اند ۷.

۲-[تاریخ عمومی]: مانند تاریخ طبری یعقوبی العبرابن خلدون و غیره.

۳-[ تاریخ و قصص انبیاء ]: دراینمورد نمونه ها زیاداست مانند قصص انبیاء شبر سید نعمت الله جزائری ابواسحاق نیشابوری محمد جویری علامه مجلسی (جلد پنجم بحار و حیات القلوب ) راوندی و. .. (ر.ک: الذریعه ج ۱۷.۱۰۲).

۴-[ کتابهای مربوط به گاه شماری ]: این کتابها برخی جنبه[ فلکی – تاریخی] دارند و بعضی نیر صرفا جنبه گاه شماری دارند و مشکل گاه شماری تاریخ توسط این قبیل کتابها حل می شده است. و تقسیم بندی های مربوط به زمان مانند:ایام هفته و فصول و تحویل سال و. .. که در تاریخ بسیار ضروری است دراین قبیل کتب مندرج می شده است. مانند کتاب:[ المنتحل من اقاویل المنجمین فی الاخبار والمسائل والموالید و غیرها]از فضل بن نوبخت و کتاب[ الایام واللیالی والشهور]از ابوز کریا یحیی بن زیاد فراء و[ الشماریخ فی علم التاریخ از سیوطی ۸.

۵- تبارنامه ها ” کتب انساب: در شرح حال نگاری خاندانها و تعیین تبار آنها مانند[ الانساب] سمعانی [ مجمع الانساب] شیانکاره ای [فصول الفخریه] ابن عنبه و[ سبائک الذهب] بغدادی و. ..

۶- زیستنامه ها ” کتب سیره: مانند سیره ابن هشام سیره حلبی.

۷-رزمنامه ها ” کتب مغازی: مانند مغازی واقدی.

۸- زندگینامه ها ” تراجم و طبقات: مانند محمد بن سعد زهری و کتب تراجم که بسیار مشهورند.

۹- رجال حدیث: که دانش ویژه و بسیار ممتازی ازانواع زندگینامه نویسی است مانند رجال برقی رجال و فهرست شیخ طوسی رجال نجاشی تنقیح المقال فی علم ارجال مامقانی رجال بحرالعلوم کتاب مشیخه حسن ابن محبوب و. ..

۱۰- خاطرات و سرنامه ها:مانند سفرنامه ابن بطوطه سفرنامه ابن جبیر [ سیره فلسفیه] رازی که زندگینامه دفاعی خود نوشت است کتاب[ الاعتبار]اسامه ابن منقذ (خاطرات ) و غیره اینها.

۱۱- مقاتل: زندگی نامه نویسی ویژه شهدا. مانند مقتل ابی مخنف.

۱۲-تاریخ مذاهب و فرق: مانندالملل والنحل شهرستانی توضیح الملل الفرق بین الفرق مقالات اسلامیین اشعری و فرق الشیعه نوبختی و غیره.

۱۳-تاریخ فتوحات: مانند فتوحات بلاذزی.

۱۴- کتب خطط:در تاریخ ابنیه و آثار شهرها واحوال اجتماعی مردمان آنها مانند خطط مقریزی.

۱۵- تاریخ علوم:مانند فهرست شیخ طوسی ابن ندیم و غیره.

۱۶- تاریخ اقتصادی: مانند خراج نامه ها که در آنها ضمن بحث فقهی خراج از تاریخ مسائل اقتصادی مانند تاریخ پیدایش دیوان و دفاتر حسابداری و غیره نیز بحث شده است. دراین مورد بویژه می توان از کتابهائی مانند: خراج قدامه ابن جعفر و[ فقه الملوک و مفتاح الرتاج المرصد علی خزینه کتاب الخراج] تالیف عبدالعزیز رجبی بغدادی نام برد.

۱۷-[ تاریخ سیاسی]: منظورازاین نوع تاریخ چیزی است علاوه به آنچه که در کتب سیره و معغازی و تواریخ عمومی راجع به حوادث سیاسی ثبت شده. یعنی منظور کتابهائی است که صرفا در تشریح مسائل سیاسی و بیان تاریخ آنها و شیوه زیست حاکمان و سلاطین نوشته شده اند. ۹. البته آنچه که گفته شد همه از باب نمونه و نسبت به موجودی بسیاراندک می باشد. بااین حال چنانکه خوانندگان عزیزی ملاحظه می کنند رشته تاریخنگاری و تاریخ دراسلام از تنوع بسیار پیشرفته ای برخوردار بوده و در هر یک ازاین فنون صدها کتاب نوشته شده است و نشاط علمی و فرهنگی ویژه ای بر تاریخنگاری مسلمین حاکم بوده که متاسفانه اکنون از آن همه نشاط و تحرک و تلاش دراین زمینه هیچ خبری نیست. ازاین جهت است که تاریخ انقلابهای جدیداسلامی و اصولا تاریخ بشر در معرض خطر بوده و مورد تهدید تحریفات زیربنائی و خطرناک جهانخواران می باشد. آنان از خواب و غفلت ماسوءاستفاده کرده و به بهانه تاریخ نویسی نه تنها تاریخ اسلام بلکه تاریخ تمام بشریت را می خواهند تحریف کنند و بگونه ای بنویسند که زمینه سلطه و نفوذ آنان را فراهم آورد.

دراین مورد دو نظام الحادی و مشرک شرق و غرب برقابت برخاسته و سخت در تلاشند در روسیه آگادمی علوم تاریخی یکی از بخشهائی است که بیشترین بودجه فرهنگی آن کشور را بخوداختصاص داده است تااز آن طریق بهتر بتوانند کتب تاریخ با خط مشی ماتریالیسم تاریخی و ماتریالیسم دیالیکتیک از نوع[ اسلام درایران] [ تاریخ ایران] [سربداران] [ تاریخ عرب در قرون جدید] [ مناسبات ارضی]… وامثال آنها در مورد تاریخ هر قوم و ملتی بنویسند. وازاین طریق به صدور ایدئولوژی الحادی و کافرانه خود پرداخته و جوانان کشورها را در منجلاب بت پرستی مدرن قرن یعنی[ ماده پرستی ] غرق سازند والبته در این مورد تنها شیوه ها و شعارهای دو بلوک متفاوت می باشد هدف آنها یکی است:[ ترویج ماده گرائی و ماده پرستی] و حاکمیت هر یک از نظام ها منتهی یکی با پرچم دروغین[ علم و کارگر]

و دیگری نیز بنام علم و دموکراسی.

اینجاست که هر مسلمان دردمندی بخوداجازه می دهد که ارزش دادن به تاریخ راازاهم مسائل فرهنگی اسلام وانقلاب بداند و به همکیشان غافل خود دراینباره هشدار باش بدهد.البته این رکود و یا باصطلاح [فروکش مقطعی] خود علل و عواملی دارد که مابطور جداگانه در طی این مقاله به بررسی آنها خواهیم پرداخت. لکن پیش از پرداختن به بررسی علل روگردانی مسلمین و به ویژه شیعه از تاریخ و تاریخنگاری و حوزه های علمیه می پردازیم به بررسی انگیزه گرایش اولیه مسلمین به علم تاریخ آنگاه کاستی های موجود درا آپین تاریخنگاری اسلامی را مورد بحث قرار می دهیم تا بطور طبیعی زمینه کلی بحث از عوامل رکود در تاریخنگاری اسلامی فراهم شده باشد.

۲. انگیزه های گرایش مسلمین به علم تاریخ:

علاوه براینکه مطلق[ دانش] دراسلام او نوعی قداست وارزش والا برخورداراست [ دانش تاریخ] دراین میان ویژگی خاصی دارد. در قرآن مجیداز[ تاریخ] به عنوان[ روزهای خدا] “ایام الله یاد شده و خداوند بیکی از پیغمبران بزرگ خود دستور داده که در هدایت و جلب مردم براه راست از یادآوری تاریخ و سرگذشت پیشینیان به عنوان [روزهای خدا] بهره گیری نماید:

موسی را با آیات خود فرستادیم و باو فرمان دادیم که قوم خود رااز تاریکیها بیرون بیار و نور و روشنائی هدایت کن و روزهای خداایام الله را بیادشان بیاور. که دراین کار برای هر شکیبای سپاسگزاری نشانه هاست]. ۱۰

رازاین تقدیس نسبت به تاریخ این است که از دیدگاه جهان بینی توحیدی اسلام حرکت تاریخ روندی رشد آمیز و تکاملی دارد و ماهیت آن الهی است زیرا در نهایت رکت خود حصول تکامل نفسانی واجتماعی انسانها را موجب شده و به تحقق آرمانها وارزشهای والای الهی خواهد انجامید و مساله[ انتظار فرج] و[ ظهور قائم منتظر و موعود] در عقایداسلامی که با قیام جهانی خود[ زمین را پس از آنکه با جور و ستم و فساد پر شده با عدل و داد پر خواهد ساخت]. ۱۱ جلوه عینی این بینش و فلسفه تاریخی است.

عامل ارزشگذاری قرآن نسبت به[ تاریخ] و تلقی خوش بینانه آینده زمین و بشریت ساکن در آن موجب شده که مسلمانان درباره آن جدی تر بیاندیشند و دراوج شکوفائی تمدن اسلامی در تدوین و ضبط وقایع تاریخی و کشف و نگارش قوانین آن سرآمد روزگار خود باشند هزاران کتاب پرارج را در تاریخ عمومی تواریخ محلی تراجم احوال و غیره پدید آورند که فرهنگ و تمدن کنونی بشر نسبت به آنها همچون گنجی قیمت ناپذیر نظر داشته باشد.

حجم انبوه و کیفیت مطلوب بخشی ازاین آثار که به زبانهای عربی فارسی و ترکی نوشته شده و بررسی های نسبی درباره آنها صورت گرفته برای همگان اعجاب انگیزاست اما بخش مهم دیگری از کتب تاریخی اسلام که در بلادی همچون هندوستان مالزی اندونزی و غیره بزبانهای محلی (ماننداردو مالی و. ..) نوشته شده اند هنوز برای دنیا ناشناخته است.

همه این تلاشهای صادقانه مسلمین در راه احیاء و ضبط تاریخ ناشی از عامل تقدیس تاریخ در بینش اسلامی و علاقه مندی مسلمانان نسبت به حفظ وانتقال میراث فرهنگی خود بایندگان می باشدالبته عوامل موثر دیگری نیزدراین گرایش نقش داشته که اینک فهرست وار به مهمترین آنهااشاره می شود:

۲-۱موضع تصدیق قرآ ن نسبت به انیباء پیشین:

قرآن مجید نسبت به پیامبران پیشین و آموزشهای آسمانی آنان موضعی تصدیقی و هماهنگ دارد و با روشنی کامل اعلام داشته که میان هیچکدام ازانبیاء سابق فرق نمی گذارد و تصدیقگراصول فکری و مبانی تعلیمات تمام پیامبران می باشد ۱۲. وازاسلام بعنوان دین بحق و ثابت و جاودانه تاریخ بشر در گذشته و آینده یاد می کند ۱۳. طبیعی است که در چنین صورت یک مسلمان در رابطه با ضبط و بررسی و تحقیق تاریخ ملل پیشین که امتهای پیغمبران سابق بوده و حاملان اسلام در آن برهه از زمان محصوب می شوند چه میزان احساس مسئولیت می کند. به عنوان مثال تاریخ نهضت وانقلاب توحیددی موسی بدون درک تاریخ مصر باستان و تاریخ قیام پیامبران بزرگی همچون ابراهیم اسماعیل لوطاسحاق و غیره بدون درک دقیق نظام و فرهنگ حاکم بر بابل آشور سومر و. .. (بین النهرین ) قابل درک همه جانبه نبوده و زوایای ناشناخته اصولی خواهد داشت.

۲-۲داستان های مربوط به ملل پیشین تاریخ در قرآن:

در بستر زمان و پویشگاه پرتوفان تاریخ اقوام گوناگون بات تمدنها و فرهنگهئا متفاوت از ژرفای امواج پرتلاطم سر برآورده و پس از مدتی با برخورد به صخره های فرسایش ناپذیر ساحل ه دریای اندازه گیری شده و چارچوب دار تاریخ فروخفته واز بین رفته اند. واثری جز[ نام] و یا چند گل نوشته و سنگ نبشته از خود باقی نگذارده اند. پیدایش فرسایش و سقوط و زوال هر یک ازاین تمدنها فلسفه و رازی داشته که شناسائی و کشف هر یک از آنها می تواند مایه[ عبرت] آیندگان گشته واز تکرار سرگذشت آنان درباره سرنوشت اینان جلوگیری نماید. تمدنهای شکوهمند واقع در کناره رود نیل بین النهرین فلسطین سبا ثمود و غیره ازاین قبیل اند خداوند در قرآن مجیدانسانها را ترغیب می کند تا با سیر و مطالعه در زمین فلسفه تاریخ را کشف کرده وا زسرگذشت [مکذبین] عبرت بگیرند ۱۴. واین مطلبی است که می تواند نیرومندترین انگیزه مطالعات و بررسی های تاریخی برای قومی باشد که به اسلام به نام یک آئین الهی وایدئولوژی آسمانی ایمان دارند. روی این اصل کتابهای[ قصص انبیاء] ضمنا[ قصص ملتها وافوام] نیز محسوب می شود.

لذا می بینیم که در نوشته های فیلسوفان زرگ تاریخ استناد به آیات و روایات به فراوانی به چشم می خورد مانند کتب ابن خلدون ابن مسکویه ابن الازرق مسعودی یعقوبی و غیره.

۳-۲خوش بینی تاریخی اسلام:

چنانکه قبلا باشاره گفته شد جهان بینی اسلامی تاریخ را بصورت یک پدیده قانونمند با جوهری پویا برداشت می کند در بینش قرآنی [تاریخ همچون رودخانه پراز سیلاب توفنده ای می باشد که ظاهری آرام دارد اما در نهایت خروش پرتلاطم امواج خاشاک و کفهای آلوده و محکوم به زوال رویه آن را بدیار نیستی خواهد فرستاد] و یا[. همچون دیگ پراز مواد معدنی در حال جوشی که دراثر غلیان مایه های ناب و سودمند آن جدا گشته و مواد ناسودمندش ( غیر ماینفع الناس ) بزابله دان ریخته خواهد شد]. ۱۵. در تاریخ نیز تنازع حق و باطل چنین صحنه ای را می آفرینند و سرانجام با پیروزی حق بر باطل و عدالت بر ستم و فساد قافله خسته و پیروزمند تاریخ در سر منزل مقصود به ثمر می نشیند.

در بینش اسلامی تمام اندیشه های شیطانی تلقین گر[ یاس و نومیدی از آینده] که اصطلاحا

[ یاس تاریخی] نامیده می شود محکوم شده و با خوش بینی پر پشتوانه و مسرت بخشی نسبت باآینده بشریت [ فلسفه امیدواری تاریخی] تثبیت گردیده واز جانب خدای یکتا به بشریت سرگردان و منتظر وعده داده شده که در نهایت زمین را صالحین متقین و مستضعفین مومن بارث خواهند برد و تمام دستگاههای جبروتی جباران در هم شکسته خواهد شد ۱۶. واین واقعیت است که تاریخ را در بینش اسلامی با هاله ای از قداست وامید پوشانده است.

علاوه بر عوامل فوق در گرایش مسلمانان به علم تاریخ چنانکه[ احمد امین] می گوید:انگیزه های جنبی دیگری نیزاثر بخش بوده اند که اینک ذکر می شود:

۴-۲ورود ملتهای گوناگون جهان بکیش اسلام:

این ملتها هر کدام شان دارای تاریخ مهم بودند و بطور تاریخ شان در میان مسلمین انتشار یافت موجب گسترش و ژرفنائی علم تاریخ اسلامی گردید. چنانکه روشنفکران اسلام پذیرفته نیز عامل گسترش علم تاریخ به شمار می آمدند.

۵-۲نیازمندی پاره ای از خلفاء و سلاطین:

حاکمان اسلامی برای شناختن اوضاع واحوال نظام اجتماعی سیاست و مدیریت و قوانین ملل نواسلام پذیرفته نیازمند به تاریخ بودند که این نیز عامل دیگر رشد و گسترش تاریخ دراسلام بوده است. چونکه آگاهی دراین مسائل فقط از طریق علم تاریخ میسر می گردیده است.

۶-۲ حدیث نویسی:

مسلمانان از همان صدراسلام آغاز به تدوین احادیث نمودند که دارای انشعابات و شاخه ها و صورتهای گوناگونی می باشد بعضی ازاین احادیث (ماننداحادیث مربوط به زندگی و شرایع پیامبران گذشته احادیث مربوط به سیره رسول اکرم و جنگها و معاهدات آن حضرت و غیره ) در صدد تشریح تاریخ اند روی این اصل این نوع احادیث مایه نگارش کتابهای تاریخی دراسلام گردید. ۱۷

در اثر این انگیزه های یاد شده وانگیزه های فرعی شناخته و ناشناخته دیگر مسلمین از همان

آغاز شروع به تدوین و نگارش تاریخ خود نموده و کتابهایی درباره تاریخ حوادث جنگی و سیاسی اسلام[ سیره و مغازی] و زندگی شهدا و مقتولین[ مقاتل] و شرح حال بزرگان اصحاب پیامبر و حافظان قرآن و روایان حدیث و[. .. طبقات] نوشتند. ۳

علم تاریخ باتمام انشعابات خود دراندک زمانی در میان مسلمین شکوفائی و رشد ویژه ای یافت و فنون مختلف و شاخه های گوناگون علم تاریخ پدید آمد که عناوین مهمترین آنها را در فراز نخست این مقاله ملاحظه فرمودید.

۳ کاستی های تاریخ نگاری اسلامی:

تاریخ نگاری اسلامی علی رغم شکوفائی و گستردگی قابل تحسین و دقت نظر وانتقادگیری مورخین نسبت به شیوه های کاربردی در نگارش تاریخ و علاقه فراوان آنان نسبت به ضبط و نگارش حوادث واتفاقات و تعلیل و تحلیل نسبی آنها دارای نقاط ضعف و کاستی های غیرقابل چشم پوشی چندی نیز می باشد شاید بتوان برجسته ترین کاستی های تاریخ نگاری اسلامی را بصورت زیر دسته بندی نمود:

۱-۳ فروکش مقطعی:

برخلاف اینکه دانش تاریخ به صورت یک علم متکامل گستردده پرشاخه و توانگر درآمد بود در حدی که می توان عنوان[ نهضت تاریخ نگاری اسلامی] را بر آن صادق دانست و علی – رغم آفرینش آثار و کتابهای تاریخی ارزشمند فزون از حد معمول که اسامی و آمار شگفت انگیز بسیاری از آنها را در منابعی مانندالفهرست ابن ندیم الفهرست شیخ طوسی کتاب المختصر فی علم التاریخ کفایجی الاعلان بالتوبیخ لمن ذم اهل التاریخ سخاوی. مفتاح السعاده تاش کبری زاده ۱۸ الذریعه الی تصانیف الشیعه آغابزرگ تاریخ الادب العرب کارل بروکلمان کشف الظنون حاجی خلیفه و غیره باسانی می توان ملاحظه نموده واصل آنها را در کتابخانه های بزرگ جهان مشاهده عینی کرد بناگاه با آغاز حرکت شیطانی فرقه گرائی و تجزیه طلبی در عالم اسلامی در برهه ای از زمان و مقطعی از تاریخ این نهضت علمی فروخفت!

آغاز عصراستعمار و سلطه گری خراجی و گیر گرفتن چنگالهای خونین و خائن دست نشانده های بومی آنان در سرزمینهای اسلامی و تحقیر و نفی هویت فرهنگی واصالت تاریخی

مستعمره نشینان نور این شمع هر چه بیشتر به خاموشی وافول گرائید.

این فروکش مقطعی تاریخ گرائی و تاریخ نگاری در عالم اسلام که ویژه تاریخ تنها نیز نبود بلکه شامل همه علوم می گردید موجب گسیختگی روند تاریخ اسلامی و خسارات فراوان گردید و یکی از کاستی های تاریخ نگاری اسلامی بشمار می آید.

البته با آغاز جنبش[ بازگشت به خویش] در میان مسلمین و زنده شده تفکراسلامی به ویژه پیروزی سیاسی – نظامی و فرهنگی انقلاب اسلامی در ایران این حرکت علمی یک بار دیگر در شرق زنده شده می باشد.

۲-۳ عدم ثبت و نگارش کلاسیک واخبار مربوط به نهضتهایاسلامی:

حاکمیت همه جانبه شاهان جور و ستم وجود تقیه همراه با عدم رشد ابزار طبع و تکثر و نشر و همگانی نبودن آن موجب گردیده که اخبار و گزارشهای مربوط به نهضتهای آرمان خواهی و ضداستبداداسلامی در کتب تاریخ بازتاب پیدا نکند و یااینکه مورخین درباری ضمن آلوده جلوه دادن حرکت آنان آنها را مشتی یاغی و یا راه زن غیرقابل ذکر معرفی نمایند.

این کاستی و کمبود برجسته ای است که تاریخ نگاری اسلامی بویژه درباره نگارش[ سیره سیاسی ائمه ( ع)] دچار آن می باشد و هرگونه تلاش در راه جبران چنین خلا بزرگی نیروی فکری عظیمی را بخوداختصاص خواهد داد.

۳-۳سهل انگاری در ثبت ارقام و آمار تار

 اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی، به دوستانتان معرفی کنید.

  راهنمای خرید:

• همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
• ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
• در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.