پاورپوینت کامل درباره «تأویل» ۷۵ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل درباره «تأویل» ۷۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل درباره «تأویل» ۷۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل درباره «تأویل» ۷۵ اسلاید در PowerPoint :

چکیده

دکتر ذهبی در کتاب التفسیر و المفسرون از تأویلات نقل شده از ائمه اطهار(ع) در
مجامع روایی و تفسیری شیعه انتقاد کرده است. مقاله حاضر در پاسخ این انتقاد ضمن
تبیین دو مفهوم متفاوت تأویل، به بررسی آرای ذهبی در مورد فوق پرداخته است: ۱)تأویل
در برابر تفسیر؛ این تأویل در حوزه معانی و مفاهیم کاربرد دارد. ۲)تأویل در برابر
تنزیل؛ این تأویل مربوط به مصادیق است. مؤلف معتقد است تأویلات وارد شده از ائمه در
منابع شیعه ریشه در چنین اصطلاحی دارد. این اصطلاح علاوه بر مستندات روایی خاص
شیعه، مستندات قرآنی هم دارد و در کلمات دانشمندان فریقین نیز پذیرفته شده است.

واژه های کلیدی: تأویل، تفسیر، تنزیل، ذهبی، التفسیر و المفسرون.

مقدمه

نقد و ارزیابی عقاید شیعه دوازده امامی، فرصت مناسبی برای بررسی و توضیح مبانی و
اصول این مذهب و زدودن ابهام از آن است. اشکالاتی که به عقاید شیعه وارد می آید و
پاسخی که به پرسشها داده می شود، حقانیت این مذهب را به اثبات می رساند و شیعه با
سرفرازی از محک انتقادات بیرون خواهد آمد. دکتر محمدحسین ذهبی، مؤلف کتاب التفسیر و
المفسرون در زمره نویسندگان منتقدی است که در جلد دوم اثر خود اشکالاتی را متوجه
آرای شیعه کرده است.«تأویل» قرآن از جمله این موارد است. هدف ما در این مقاله بررسی
اشکال ایشان و پاسخ آن است.

انتقاد ذهبی بر تأویل در نظریه شیعه

ذهبی می نویسد:

شیعه دوازده امامی می گوید: قرآن ظاهری و باطنی دارد. این قول حقیقتی است که ما هم
به آن اقرار داریم و در آن با شیعه تعارضی نداریم. احادیث صحیح نزد ما نیز این
موضوع را در تفسیر به اثبات رسانده است. کسی نمی تواند بگوید: پیامبر اکرم(ص) خود
تصریح داشته اند که قرآن «باطن» دارد و همه مفسران نیز به این مطلب اعتراف
کرده اند، پس چرا تنها شیعه در این نظریه سرزنش می شود؛ زیرا مراد از باطنی که حدیث
نبوی(ص) به آن اشاره دارد و عموم مفسران به آن قائل اند، عبارت از تأویلی است که
لفظ قرآنی آن را تحمل می کند و می تواند مدلولش باشد. اما «باطن» در نزد شیعه چیزی
موافق با ذوق و مشرب خودشان است که در الفاظ قرآنی، هر چند به اشاره، دلیلی بر آن
وجود ندارد.۱

بر اساس این سخن،«تأویل» پذیرفته شده در نظریه شیعه، امری ذوقی و بر کنار از مفهوم
صحیح تأویل است. در اینجا به مفهوم صحیح «تأویل» در نگاه دکتر ذهبی اشاره می کنیم:

از کسی که به تأویل قرآنی دست می زند، دو چیز خواسته می شود: ۱. باید روشن کند که
لفظ معنای مورد ادعای او را تحمل می کند؛ ۲. باید دلیلی را که موجب شده تا معنای
راجح را ترک کند و به معنای مرجوح روی آورد، توضیح دهد. در غیر این صورت «تأویل»
فاسد بوده و یا بازی با نصوص قرآنی است.۲

وی سپس به نقل از جمع الجوامع می نویسد:

تأویل حمل ظاهر لفظ بر محتمل مرجوح است؛ پس اگر این حمل با دلیل صورت گرفت صحیح است
و اگر بدون هیچ دلیلی به حمل ظاهر بر محتمل مرجوح پرداخته شد، این بازی است و نه
تأویل.۳

پس ذهبی واژه «تأویل» را در جایی به کار می برد که لفظ تحمل حداقل دو معنای در عرض
هم را داشته باشد؛ با این عنایت که لفظ به یک اندازه بر هر دو معنا دلالت ندارد،
بلکه دلالتش بر یک معنا رجحان دارد. تأویل کننده با لحاظ دو ملاک لفظ را بر معنای
مرجوح حمل می کند: اول، اثبات کند لفظ بر معنای مرجوح دلالت دارد و دوم، دلیلی قانع
کننده مبنی بر ترک معنای راجح و روی آوردن به معنای مرجوح، عرضه نماید.

خلاصه اشکال

شیعه دوازده امامی با دستاویز قرار دادن روایت پیامبر اکرم(ص) که قرآن ظاهری دارد و
باطنی، به تحمیل معانی دلخواه خود بر قرآن پرداخته است، در حالی که این معانی را نه
لفظ قرآن تحمل می کند و نه شیعه دلیل و شاهدی بر آنها می آورد، بلکه این امر صرفاً
بازی با نصوص قرآنی و امری موافق با ذوق شیعی است. نظیر این انتقاد در کلام زرکشی
نیز آمده است:

اما تأویل مخالف با آیه و شرع، همان تأویل جاهلان است؛ مثل تأویل روافض شیعه بر
آیه: «مرج البحرین یلتقیان» که مراد علی و فاطمه اند و مقصود از«یخرج منهما اللؤلؤ
و المرجان» حسن و حسین اند. یا گفته اند مراد آیه «و اذا تولی سعی فی الارض لیفسد
فیها و یهلک الحرث و النسل» معاویه است. و نظایر آنها.۴

نقد و بررسی

پاسخ به اشکالات فوق، نیازمند توضیح واژه تأویل و رابطه آن با تفسیر و تنزیل است.
در اینجا به اختصار، معنای تأویل و نسبتش با تفسیر و سپس تنزیل و رابطه اش با تأویل
را ذکر می کنیم.

تأویل

تأویل از ماده «أوْل» به معنای «بازگشت» می آید و مصدر باب تفعیل و به معنای «باز
گرداندن» است.۵در تمام موارد به کارگیری این واژه، مفهوم بازگرداندن مورد توجه است
و تفاوت تنها در نوع «بازگشت» است: باز گرداندن به فرجام کار، بازگردان یک عمل از
انگیزه غلط به انگیزه صواب، تعبیر خواب، بازگرداندن کلام از معنای راجح به معنای
مرجوح و نظایر آن. تأویل در اصطلاح، بازگرداندن کلام از معنای راجح به معنای مرجوح
یا بهتر بگوییم تعیین معنای صحیح آیات متشابه با ارجاع آنها به آیات محکم قرآن
است.۶

تفسیر

تفسیر از ماده «فَسر» به معنای کشف و بیان و در اصطلاح عبارت از رفع ابهامهای عارض
شده بر آیات الهی و کشف مراد جدی خداوند است.۷آیات قرآن در اغلب موارد در کنار
حادثه ها نشسته و معطوف به نیازها و پیشامدها و وقایع اتفاقیه است. به تعبیر دیگر،
راهبرد قرآن هدایت و دستگیری بشر در عرصه واقعیت زندگی و در مسیر تکامل و سعادت
است. قرآن به همین منظور معارف بلند و دستورهای تعالی بخش خود را در چارچوب جامعه
معاصر پیامبر اکرم(ص)، تنظیم کرده است.

آری، قرآن کتابی آسمانی برای همه بشریت است: «و ما ارسلناک الا کافه للناس بشیراً و
نذیراً»؛۸و خاتم و آخرین ارتباط وحی ارسالی خدا با انسان است:« ما کان محمد ابا
احد من رجالکم ولکن رسول الله و خاتم النبیین»،۹و با زبان فطرت و آفرینش ویژه
انسان سخن می گوید: «فاقم وجهک للدین حنیفاً، فطرت الله التی فطر اللناس علیها».۱۰

اما منافاتی ندارد که قرآن همه معارف و دستورهای خود را در چارچوب یک جامعه در
نهایت گمراهی:«و ان کانوا من قبل لفی ضلال مبین» پیاده کند و آنها را تا مرز تمدن
سازی و اصلاح تمدنهای غیر اسلامی و یا حداقل تاثیر بر آنها بالا برد: «هو الذی ارسل
رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله».۱۱همچنین با آنها به زیان عربی
فصیح سخن گوید:«انا جعلناه قرآنا عربیاً لعلکم تعقلون»۱۲و آن را به تدریج نازل کند
تا عقل و قلب و گفتار و رفتار آنان را اصلاح و تربیت نماید:«و قرآناً فرقناه لتقرأه
علی الناس علی مُکث و نزلناه تنزیلاً».۱۳

التزام به این روش اقتضا دارد تا نسلهایی که از حادثه دور افتاده اند و بعد ها به
صف مسلمانان می پیوندند و با حادثه فاصله دارند، با ابهاماتی مواجه شوند که نیازمند
پرده گشایی باشد، زیرا تا این ابهامات زدوده نشود، کشف مراد جدی خداوند صورت
نمی گیرد. علومی چون لغت، صرف، نحو، بلاغت اسباب و شأن نزول و تاریخ ادیان و…،
مجموعه ای از مقدمات علمی مورد استفاده در عملیات تفسیر است. مفسر با اندوختن این
دانشها و با تحصیل طهارت روح و صلاحیت برای دریافت موهبتهای الهی، به رفع ابهامات
عارض شده می پردازد و فهمی روشن از مرادات خدای متعال عرضه می کند.

نقش تأویل در کشف مراد آیات

کشف مراد جدی خدای متعال، همیشه با فهم الفاظ و عبارات و بسترهای نزول آیات پایان
نمی پذیرد. در پاره ای موارد، پس از فهم صحیح لفظ و عبارت، شبهاتی پیش می آید که
عملیات تأویل را ایجاب می کند. آیه «وجوه یومئذ ناضره الی ربها ناظره»۱۴از جمله آن
موارد است. مفسر پس از توضیح و پرده برداری از الفاظ و تعابیر موجود در آیه و فهم
مناسبی که از ظاهر آیه فراهم می آورد، با این سؤال مواجه می شود که مگر می شود
پروردگار را در قیامت مشاهده کرد. آیا خداوند جسم است و چشم سرتوان دیدن وی را
دارد؟

برای دفع این شبهه پیش آمده، تأویل کننده با ارجاع و مقایسه این آیه با آیات محکم و
معارف قطعی قرآن، نظیر: «لیس کمثله شیء»، «الله الصمد»، «لم یکن له کفواً احد» و
نظایر آنها، در برداشت اولیه از آیه «الی ربها ناظره» تجدید نظر می کند و مثلاً آیه
را به معنای«نگاه به آثار پروردگار» یا به معنای «چشمداشت به پروردگار» حمل می کند
و شبهه پیش آمده را دفع می نماید. پس به مدد عملیات تأویل و ارجاع آیه متشابه به
محکم، مراد جدی خداوند کشف می شود.

رابطه تأویل و تفسیر

مطالب بالا معلوم می کند که رابطه «تفسیر» و «تأویل»، عموم و خصوص مطلق است؛ یعنی
هر تأویلی تفسیر است ولکن بر پاره ای از تفاسیر تأویل صدق نمی کند. به عبارت دیگر،
کشف مراد جدی خداوند متعال گاه با رفع ابهامات عارض به لفظ و با اتکا به عملیات
تفسیر صورت می گیرد و در پاره ای از موارد، علاوه بر آن نیازمند دفع شبهات پیش آمده
است. پس تأویل گونه ای تفسیر است که در آن، علاوه بر رفع ابهامات عارضی به دفع
شبهات نیز پرداخته می شود.۱۵پیوند میان تفسیر و تأویل چنان وثیق و گسترده است که
حتی در قرون اولیه اسلام این دو واژه به جای همدیگر استعمال شده اند.۱۶این نوع از
تأویل مخصوص فِرَق اهل سنت نیست، بلکه در میان تمام تفاسیر مسلمانان از هر فرقه و
مذهبی پذیرفته شده و در تفاسیر آنان به کار رفته است. مشروعیت تأویل مزبور مستند به
آیه هفتم از سوره آل عمران است و در روایات اسلامی نیز از این گونه تأویل به
فراوانی یاد شده است.

«تأویل» و تنزیل

شیعه دوازده امامی بر گونه ای دیگر از تأویل تأکید دارد که با واژه «تنزیل» قرآن در
ارتباط است. گفتیم که قرآن در کنار حوادث نشسته و به واقعیت خارجی زندگی مردم معاصر
پیامبر اکرم(ص) توجه داشته است، و گفتیم که رسالت قرآن جهانی و دائمی است. در اینجا
اضافه می کنیم که قرآن در پرداختن به مسائل معاصران نزول، در بسیاری از موارد، به
نام اشخاص و گروهها تصریح نکرده، بلکه به صفت و ویژگی آنها توجه کرده است، مثلاً
«الشجره الملعونه»،۱۷«المرجفون فی المدینه»،۱۸«فخذْ اربعه من الطیر»،۱۹«او کالذی
مرّ علی قریه»،۲۰« انما ولیکم الله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلوه و یؤتون
الزکوه و هم راکعون»،۲۱«تعالوا ندعوا ابنائنا و ابنائکم و نساءنا و نساءَ کم و
انفسنا و انفسکم»۲۳و موارد فراوان دیگر.

از این موارد و مصادیق مورد نظر مستقیم آیات که اشخاص و اقوام معاصر پیامبر اکرم(ص)
هستند، با نام «تنزیل» یاد می شود. بسیاری از روایات رسیده از صحابه، تابعان و
تابعان پس از آنها و نیز روایات رسیده از معصومان(ع)، برای شناساندن این «تنزیلات»
است. اما این کتاب آسمانی، رسالتی جهانی و دائمی دارد و همه انسانها با تمام
تفاوتها و فرهنگها را دعوت کرده تا در کنار این «مائده» بنشینند و از آن، موعظه و
نور و هدایت و برهان و حکمت و شفا بگیرند و به مددش از ظلمات به سوی نور روند. اگر
قرآن مخصوص موارد مستقیم و ظاهری بود، با مرگ اشخاصِ نقش آفرین و گذشت حادثه ها،
کتابی مرده و کهن می شد و با آیندگان به گفتگو نمی پرداخت و کلام فصل و فرقان آنان
نمی شد. برای آنکه قرآن شاداب و زنده باشد، لازم است تا صفات ذکر شده در آیات بر
افراد اقوام مشابه«تطبیق» شود. و احکام ذکر شده در آیات بر اینان نیز «جریان»
یابد.

تأویل در اینجا عملیات گذراندن خطاب آیه از «مواردِ تنزیلی» به «موارد مشابه» و
تطبیق حکم آیات بر آنان است. از تنزیلات یعنی اقوام و گروههایی که آیات به مناسبت
آنان نازل شده و با ظاهر آیه ارتباط دارند، با عنوان «ظاهرِ قرآن» و از «موارد
مشابه» یعنی اقوام و گروههایی که به دلیل توافق صفات و تشابه رفتار و گفتار، آیات
بر آنها تطبیق می گردد، با نام «باطنِ قرآن» یاد می شود. عملیات تأویل سیری است که
«تأویل کنن