پاورپوینت کامل آسیب های اعتیاد به اینترنت در خانواده و انواع آن ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل آسیب های اعتیاد به اینترنت در خانواده و انواع آن ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل آسیب های اعتیاد به اینترنت در خانواده و انواع آن ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل آسیب های اعتیاد به اینترنت در خانواده و انواع آن ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

چکیده

اینترنت امروزه جایگاه ویژه ای در خانواده ها دارد و به عنوان یک وسیله ارتباطی با کاربردی دوجانبه، عرصه زندگی فردی و اجتماعی را دچار تغییر و تحول کرده است؛ به طوری که هم جریان زندگی را آسان کرده و سبب رفاه آدمی شده و هم با دسترسی گسترده و استفاده بیش از حد به آن، افراد را به شدت به خود وابسته ساخته و نوع جدیدی از اعتیاد به نام اعتیاد اینترنتی یا اعتیاد مدرن را پدید آورده است.

در این مطالعه تلاش شده است اعتیاد به اینترنت و پیامدهای آن بر خانواده، کنکاش شود. بدین سبب، بر اساس تحقیقات و اطلاعات پژوهشی انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق، از روش اسنادی برای انجام و اتمام پژوهش بهره گرفته شده است.

در نهایت، بعد از ارائه تعاریفی از مفاهیم اساسی تحقیق، اعتیاد اینترنتی، انواع و اثرات فردی و اجتماعی آن بر کاربران و خانواده ‎هایشان، تشریح و پیشنهادهایی برای جلوگیری از شکل گیری و کاهش این پدیده، ارائه شده است.

مقدمه و طرح مسئله

ظهور شبکه جهانی اینترنت که یکی از برجسته ترین فناوری های ارتباطاتی و اطلاعاتی است، نمایانگر پیشرفت فناورانه انسان امروزی است که نقش آن در ایجاد و تغییرات اجتماعی و به ویژه تغییرات ارزشی قابل چشم پوشی نست (Gromala,2001: 559). اینترنت، نخستین فناوری است که برقراری ارتباط تعاملی در سطح عامه را میان کاربران میسر ساخته و سیستمی گسترده و جهانی است که شامل مردم، اطلاعات و کامپیوترهاست.

گستردگی طیف اطلاعات و روزآمد بودن آن، اینترنت را نخستین شاخص تجلی عصر اطلاعات ساخته است. این دو نوع عامل، همگام با خدمات گسترده اینترنت، گروه های گوناگونی را به استفاده از این شبکه جهانی تشویق کرده است (سجادیان و نادی، ۱۳۸۵، ص ۳۳).

همچنین فرهنگ رسانه‎ای با برتری رسانه‎ای اینترنتی، فراگیرترین و مسلط ترین فرهنگ اثرگذار در جامعه است و برای کسانی که به زندگی در این عرصه عادت کرده اند، بخشی از زندگی روزمره با حضور در این فضای مجازی معنا پیدا می کند. اینجاست که از اینترنت به مثابه جهانی یاد می شود که برای بزرگ و کوچک، جذابیت ایجاد می‎کند.

اینترنت، همانند بسیاری دیگر از مظاهر فناوری، بی سر و صدا وارد کشور ما شد و در مدت کوتاهی چنان فراگیر شد که امروزه یکی از ملزومات ضروری زندگی هر خانواده ایرانی به شمار می‎آید (علوی و جنتی فرد، ۱۳۹۰، ص ۴).

این رسانه، در ابتدا تنها گروه خاصی از افراد جامعه را در کنترل خود قرار داد، اما پس از برنامه ریزی ها و برنامه نویسی های رایانه ای صورت گرفته برای آن، رفته رفته تمام اقشار سنی، شخصی و فکری جامعه، در دایره ارتباطی آن قرار گرفتند، به طوری که جایگزین بسیاری از ابزارهای قدیمی شد و نقش افراد در زندگی یکدیگر را کمرنگ تر ساخت.

دایره ارتباطی انسان در عین گستردگی، به خط تلفن، صفحه کلید و مانیتور رایانه محدود گردید. درهای اتاق بسته شد و انسان در دایره وسیع ارتباطات تنها ماند، بی آنکه به او فرصتی برای اندیشیدن، به نتایج و عواقب این تنهایی داده شود.

ارزان بودن و ناشناخته ماندن هویت افراد به هنگام استفاده از این فناوری مدرن، موجب می شود کاربران به آن اعتیاد پیدا کنند فرهنگ خشونت (از طریق بازی های رایانه ای)، بی پروایی و آزادی جنسی (از طریق سایت های مبتذل و تالارهای گفت وگو)، رواج اصطلاحات و کلمات مذموم در میان کاربران متداول گشت.

واقعیت این است که اینترنت ابزاری برای بهتر کردن زندگی واقعی است؛ اما امروزه اینترنت، دنیایی متفاوت با دنیای واقعی ساخته و همراه با فواید بسیارش، آثار نامطلوبی را نیز به ارمغان آورده که علاوه بر خود کاربر، خانواده وی و به موازات آن جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می‎دهد.

بدین جهت، اهمیت این مسئله (آثار نامطلوب استفاده از اینترنت) و ضرورت توجّه به آن به دلیل اهمیت روزافزون اینترنت و دسترسی به آن برای انجام امور زندگی در دنیای مدرن، سبب شد تا در این نوشتار از میان آثار نامطلوب استفاده نامناسب از اینترنت، اعتیاد به اینترنت و انواع و اثرات آن بر خانواده، برای پاسخ به سئوالات ذیل مورد بررسی قرار گیرد:

اعتیاد اینترنتی چیست؟

پیامدهای اعتیاد به اینترنت برای خانواده ها چیست؟

چگونه می توان اعتیاد به اینترنت را کنترل یا از شکل گیری آن پیشگیری کرد؟

۱. تعریف مفاهیم اعتیاد به اینترنت

الف) شبکه[۱]

شبکه به مجموعه ای از اتصالات بین دو یا چند رایانه می گویند که سبب می شود این رایانه ها به کمک آن، با یکدیگر تبادل اطلاعات داشته باشند. وقتی دو یا چند رایانه به یکدیگر متصل شوند، به گونه ای که بتوانند با هم تبادل اطلاعات کنند، در واقع یک شبکه به وجود آمده است. اهداف شبکه، استفاده از منابع مشترک (اطلاعات، نرم افزارها و سخت افزارها)، به روز بودن اطلاعات، جلوگیری از انباشت اطلاعات و تبادل سریع و دقیق تر اطلاعات می‎ باشد.

ب) شبکه های اجتماعی[۲]

شبکه های اجتماعی نوعی ساختار اجتماعی به شمار می آیند که از گره های متعددی تشکیل شده اند که این گره ها می توانند افراد یا سازمان ها باشند. مهم تر آنکه این گره ها، از سوی یک یا چند نوع خاص از وابستگی به یکدیگر متصل اند. وابستگی هایی چون روابط دوستانه، هم شهری بودن، هم وطن بودن، روابط مجازی، روابط اداری و… (حبیبی،۱۳۹۱، ص ۷۰).

شبکه های اجتماعی را می توان به مجازی و غیرمجازی تقسیم کرد: شبکه های اجتماعی غیرمجازی در واقع شبکه هایی هستند که توسط مجموعه ای از افراد و گروه های به هم پیوسته، در محیط اجتماعی عمل می کنند.

«شبکه های اجتماعی مجازی یا شبکه اجتماعی اینترنتی، وب سایت یا مجموعه ای از وب سایت هایی است که به کاربران امکان می دهد علاقه مندی ها، افکار و فعالیت های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.

به عبارت دیگر، شبکه های اجتماعی مجازی، سایت هایی هستند که با استفاده از یک موتور جست وجوگر و افزودن امکاناتی مانند گفت وگوی اینترنتی (چت)،[۳] پیام رسانی الکترونیک،[۴] انتقال تصویر، صدا و…، امکان ارتباط بیشتر کاربران را در قالب شبکه ای از روابط فردی و گروهی فراهم می آورند. فیس بوک،[۵] توییتر،[۶] یوتیوب،[۷] پادکست[۸] از جمله شبکه های اجتماعی مجازی هستند (جعفری و دیگران،۱۳۹۱، ص ۴۴).

ج) اینترنت

اینترنت، شبکه گسترده جهانی است که شبکه های مختلف رایانه ای در اندازه های متعدد و حتی رایانه های شخصی را با استفاده از سخت افزار و نرم افزارهای گوناگون و با قراردادهای ارتباطی به یکدیگر متصل می کند. این شبکه جهانی از طریق خطوط تلفن، رایانه های شخصی و شبکه های رایانه ای به یکدیگر متصل می شود و با اختصاص نشانه‎های الکترونیکی مشخص به هر یک از آنها، امکان برقراری ارتباط سریع و گسترده را میان تمام کسانی فراهم می کند که به شبکه متصل هستند و تبادل اطلاعات میان آنان را به صورت متن، صدا، تصویر و فیلم میسر می سازد.

در مجموع «شبکه اینترنت همانند یک محل مجازی ملاقات عمومی شهروندان جهان و یک نقطه تلاقی عمومی است که در آن میلیون ها نفر از بیش از ۱۵۵ کشور جهان با هم در ارتباطند و سازمان عظیمی را تشکیل می دهند. اینترنت در واقع دنیای مجازی حاصل از انقلاب دیجیتالی (معینی علمداری،۱۳۸۴، ص ۱۰۷) و سیستم عظیم و جهانی متشکل از انسان، اطلاعات و رایانه است (عبادی،۱۳۸۳، ص ۵۷).

د) اعتیاد اینترنتی[۹]

«اعتیاد اینترنتی» یکی از آسیب های مهم فردی است. اگر فردی در استفاده دائم از این فضا، به لحاظ روانی چنان به آ» وابسته شود که این وابستگی به تدریج بخش عمده ای از زندگی او را تحت تأثیر قرار دهد و به حیات او در اجتماع واقعی لطمه وارد کند، این حالت را اصطلاحاً «اعتیاد اینترنتی» می نامند.

اصطلاح اعتیاد به اینترنت، نخستین بار توسط یانگ مطرح شد و بعد از آن مورد توجه جامعه‎شناسان، روان شناسان، روان پزشکان و به خصوص کاربران اینترنت قرار گرفت (آزاد و دیگران، ۱۳۸۸، ص ۱۴۹).

لفظ اعتیاد بیشتر یادآور اعتیادهای سنتی همچون اعتیاد به الکل، نیکوتین، مواد مخدر و قمار است، اما اعتیاد به اینترنت، نوع جدیدی از اعتیاد است که ارمغان ناخواسته عصر تکنولوژی و ارتباطات به شمار می آید. گسترش رایانه‎های شخصی و افزایش اتصال به اینترنت از خانه و محل کار، منجر به ظهور اعتیاد آنلاین شده است.

اعتیاد یا وابستگی به اینترنت را می‎توان نوعی استفاده از اینترنت دانست که به ایجاد مشکلات روان‎شناختی، اجتماعی، تحصیلی و حرفه‎ای در زندگی افراد انجامیده است. اختلال اعتیاد اینترنتی نوعی اختلال روان شناختی اجتماعی است که از نشانه های آن، کناره گیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابط اجتماعی است.

به هر حال، پدیده اعتیاد اینترنتی همزمان با افزایش دسترسی روزانه مردم به منابع آنلاین شایع تر می شود. اعتیاد اینترنتی، انسان ها را به افرادی رهاشده تبدیل می کند و بر روابط اجتماعی آنها اثر می گذارد.

علائم اختلال اعتیاد اینترنتی عبارتند از: نادیده گرفتن مسئولیت های مربوط به دوستان، خانواده، کار یا مسئولیت های فردی، آنلاین ماندن بیش از زمان برنامه ریزی شده، دروغ گفتن یا مخفی نگه داشتن زمان واقعی کار با اینترنت، کاهش فعالیت فیزیکی و… (معیدفر و دیگران،۱۳۸۰، ص ۲۵).

نخستین بار در سال ۱۹۹۵ ایوان گلدبرگ[۱۰] تاریخچه ظهور این اعتیاد به عنوان یک اختلال جداگانه مطرح کرد و در سال ۱۹۹۶ یانگ آن را توسعه داد. از آن پس، مراکز درمانی در سراسر امریکا و حتی دادگاه و سیستم قانونی این کشور، وابستگی به اینترنت را اعتیاد مدرن نام گذاری کردند.

در واقع، وابستگی به اینترنت یک وابستگی واقعی همانند اعتیاد به مواد مخدر و وابستگی های دیگر است. این نوع وابستگی و مشکلات جسمی ناشی از آن، همانند اعتیادهای دیگر است، اما «نوعی اختلال روان شناختی – اجتماعی است که شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت شده و استفاده بیمارگونه و وسواسی از اینترنت را شامل می شود ) ۱۹۹۶،[۱۱]Young) از آن با عناوینی چون اعتیاد به اینترنت، وابستگی رفتاری به اینترنت، استفاده مرضی از اینترنت و سوءاستفاده از اینترنت یاد می شود (امیدوار و صارمی،۱۳۸۱، ص ۳۷).

ه‍) تالارهای گفت وگو[۱۲]

تالارهای گفت وگو این فرصت را به افراد می دهند که حتی در صورت نبودن هم زمان در محیط اینترنت، به آرشیو موضوع مورد بحث مراجعه کنند یا از تمام نامه ها یی که همزمان و در طول مدت اشتراک رد و بدل شده، نسخه ای دریافت کند و در صورت تمایل، افراد با قرار قبلی در یک مکان گرد هم بیایند. فقط در ایران در حدود ۲۳۰۰ گروه موضوعی[۱۳] در سایت یاهو بر اساس موضوعات و جنس و موارد علاقه تشکیل شده اند که به آسانی می توان بدون شناخته شدن در آنها عضو شد و حتی بدون اینکه دیگر اعضاء متوجه بشوند، از تمام مراودات بین آنها باخبر شد.

و) گپ خانه ها[۱۴]

یعنی سایت‎های خاصی که اجازه می‎دهند جوانان مکالمه‎های آنی داشته باشند. اتاق‎ها به طور معمول بر حسب موضوع‎ها یا هدف گپ‎زننده‎ تقسیم شده‎اند، نظیر اتاق مربوط به ورزش، مواد مخدر یا اتاق مربوط به کسانی که به دنبال بهبودی و خلاصی از مخدرات هستند (ایمانی، ۱۳۸۷، ص ۲۱).

ز) پست الکترونیک[۱۵]

منظور از پست الکترونیک یا ایمیل، نرم‎افزاری است که با آن می توان پیغام های خود را به نشانی های مشخص فرستاد یا دریافت کرد (ایمانی، ۱۳۸۷، ص ۲۱) یک نشانی پستی است که از طریق آن می توان با هر شخص، ارگان و سازمانی به صورت الکترونیکی و از طریق شبکه جهانی اینترنت ارتباط پیدا کرد.

مزیت جهانی بودن دسترسی به صندوق پست الکترونیک و عدم محدودیت زمانی دسترسی به منظور ارسال و دریافت نامه ها و همچنین آنی بودن همین ارسال و دریافت ها، پست الکترونیک را به یک ضرورت بسیار مهم بدل کرده است. «پست الکترونیکی به بهره گیران این امکان را می‎دهد تا برای یکدیگر پیام هایی ارسال کرده و به آنها اطلاعات و فایل هایی ضمیمه کنند که از متن یا برنامه های رایانه‎ای تشکیل شده است». (اسلوین، ۱۳۸۰، ص ۳۴)

ح) بلاگ‎ها[۱۶]

وب سایت خاصی است که یک شخص می‎تواند افکار، احساسات و کارهای خود را در آنجا بنویسد و از آنها نگاهداری کند (ایمانی، ۱۳۸۷، ص ۲۱).

۲. مروری بر مباحث نظری

در تبیین اثرگذاری پدیده اینترنت، درباره اینکه علل گرایش به اینترنت چیست و چرا برخی از کاربران آن، دچار مشکل می شوند و در معرض خطر ازهم گسیختگی روابط اجتماعی، اضطراب، افسردگی و… قرار می گیرند، دیدگاه های مختلفی مطرح شده که در این نوشتار به برخی از آنها اشاره می شود:

هیوبرت دریفوس[۱۷] در کتاب خود درباره اینترنت استدلال می کند که درک ما از واقعیت، اشیاء، افراد و توانایی ما در برقراری ارتباط مؤثر با آنها، به شیوه ای که بدن ما به نحوی بی سروصدا در پس زمینه عمل می کند، ارتباط دارد. توانایی بدن ما در دست یابی به اشیاء، فراهم آورنده درک ما از واقعیتِ کاری است که انجام می دهیم و آماده ایم که انجام بدهیم.

همه این امور را بدن ما آن قدر بی دردسر، فراگیر و موفق انجام می دهد که ما به ندرت متوجه آن می شویم و این بدان علت است که به سادگی به این نتیجه گیری می رسیم که در فضای مجازی می توان بدون حضور جسمی ارتباط برقرار کرد، هیوبرت دریفوس، زیگمونت باومن[۱۸] و جان تاملینسون[۱۹] از جمله نظریه پردازانی هستند که اعتقاد دارند تعاملات مجازی، در نهایت منجر به ایجاد انزوای اجتماعی و کاهش تعاملات کاربر در دنیای واقعی وی به ‎ویژه از لحاظ عمق و کیفیت می شود و در مجموع استفاده بیشتر از اینترنت، با کاهش ارتباطات اجتماعی به خصوص از نوع ارتباطات نزدیک و صمیمی با اعضای خانواده، دوستان نزدیک و غیره همراه است (ذکائی و خطیبی، ۱۳۸۵، ص ۱۲۸).

دریفوس استدلال می کند اعتماد به اشخاص دیگر تا حدی بر اساس این تجربه است که آنها از آسیب پذیری انسان در یک موقعیت رودررو، هنگامی که فرصت استفاده از آن وجود دارد، بهره نمی برند. حتی اگر این استدلال را نپذیریم، به نظر می آید حقیقتی در این مسئله وجود دارد که ما می توانیم هنگام دیدار مستقیم و شخصی با افراد به اندازه معینی به آنها اطمینان کنیم که در روابط آنلاین (روی شبکه) [حتی به صورت دیداری و شنیداری] در دسترس نیست. به خصوص، امکان فریبکاری آشکار در یک موقعیت مستقیم و رودررو به حداقل می رسد، اما در فضای مجازی چنین امری به وفور دیده می‎شود.

استفاده از اینترنت سبب می شود در افراد، هویت های مختلف ایجاد گردد که در دنیای واقعی نمی توانسته اند آن را کسب کنند. این مسئله سبب ایجاد خودهای متکثر در فرد شده و هویت های موقتی، سیال و ساخته شده ای در فرد ایجاد می کند. مهم ترین نظریه پرداز در این دیدگاه، شری ترکل[۲۰] است که باور دارد افراد بر اثر استفاده از اینترنت، از ویژگی گمنام بودن استفاده کرده، آزادانه با دیگر افراد رابطه برقرار می کنند.

از نظر ترکل، فرد با استفاده از ویژگی های خود، به کسب تجاربی می پردازد که در زندگی واقعی امکان تجربه کردن آنها را ندارد. دریفوس نیز از دیگر نظریه پردازان مهم این دیدگاه است که در این زمینه می گوید اتاق های گپ زنی به ما این امکان را می دهند که نقش خویشتن های متفاوتی را بازی کنیم که معلوم نیست کدام یک از آنها واقعاً خود ما هستیم (دریفوس، ۱۳۸۳، ص ۱۰۴). بنابراین، اینترنت آزمایشگاه مجهزی است که می توان در آن خود را شکست و دوباره ساخت و شخصیت های جدیدی را تجربه کرد. (S.turkle, 1995, 180)

الف) شری ترکل

ترکل معتقد است کاربر در فضای اینترنت می تواند محدودیت های دنیای واقعی خود را جست وجو کند. در این فضا بدون مرزهای دنیای واقعی، شکل گیری شخصیت های اینترنتی در شهرهای اینترنتی به معنای شکل گیری دنیای جدید است. اگر چه از دنیای واقعی ریشه می گیرد، امکانات ویژه این فضا، یک واقعیت مجازی را شکل داده است؛ واقعیتی که در دنیای واقعی معنایی ندارد، اما در زمینه اینترنت به خوبی عمل می کند و ناخواسته، نتایجی نیز در دنیای واقعی به جا می گذارد.

در واقع، ظهور این فناوری ها و واقعیت مجازی، باورها و ایده های پست مدرنیسم را زمینی کرده است. این باورها که بر اساس اصطلاحاتی چون نامتمرکز، سیال، غیرخطی و مبهم شناخته شده اند و در تضاد با مدرنیسم هستند، یعنی در تضاد با دیدگاه جهانی کلاسیک که اندیشه غرب را از زمان روشنگری تحت تسلط خود درآورده بود.

ترکل در کتاب خویش به نام زندگی بر صفحه نمایش» در پی پاسخ گویی به این پرسش اساسی است که چگونه رایانه ها با تغییر دادن نسبی شرایط زندگی انسان، خود انسان را تغییر می‎دهند. وی معتقد است فضای مجازی در حال سوق دادن انسان به فرهنگی پسامدرن بر مبنای تمایز و پراکندگی است؛ زیرا حضور در فضای مجازی، به علت ویژگی‎های خاص آن از جمله امکان گمنامی و حذف نشانه‎های فیزیکی، به کاربر اجازه می‎دهد که به آسانی نقش‎های متعدد و متفاوتی را در زمان های مختلف و با تنظیمات گوناگون، به دلخواه و پسند خود بازی کند.

علاوه بر این، فضای مجازی از نظر وی تا حدودی فضایی رهایی بخش است؛ چراکه به کاربر اجازه می‎دهد در آنِ واحد، خالق، بازیگر، کارگردان، تهیه‎کننده و در مجموع، همه کاره نمایش مطلوب خود باشد. همان طور که خود وی اظهار می‎دارد، از نظر وی، صحنه نمایش رایانه، در حقیقت موقعیتی جدید برای تحقق خیال‎ها و تمایلات عقلانی یا نیازهای غریزی کاربران است (S.turkle, 1996).

وی در این کتاب، هویت در عصر اینترنت و توانایی اینترنت در تغییر دادن فهم های مردم پسند در باب هویت و این همانی را توضیح می دهد. او به ما می گوید ما در اینترنت دل و جرئت پیدا می کنیم که به خودمان چونان موجودی سیال، نابهنگام و نوپدید، مرکززدوده، چندگانه و هماره در جریان بیندیشیم (S.turkle, 1995:263-264).

این گونه به نظر می‎رسد که اینترنت به نوعی برای کاربران خویش ایجاد شخصیت می کند. هر فردی که از اینترنت استفاده کند، می تواند برخلاف زندگی روزمره، چندین شخصیت و هویت متفاوت برای خود ایجاد کند.

بنابراین، فرصتی برای او ایجاد می شود که شخصیت خود را بازسازی کند. این فرصت می تواند در جنبه هایی مانند ویژگی های جسمی، جنسیت، نژاد، سن و مانند آن تغییراتی را بدان صورت که خود کاربر تمایل دارد به وجود آورد و با آن، اجرای نقش کند. ایجاد این شخصیت سبب می شود فرد از نظر روانی، به شخص دیگری تبدیل شود که می خواهد.

جنسیت، نژاد، موقعیت اجتماعی، اقتصادی، ویژگی های جسمانی و مانند آن، عوامل مهمی در ایجاد هویت هستند و همه اینها برخلاف زندگی واقعی، در اینترنت عوض می شود، در نتیجه، روابط بین شخصی جدیدی را به وجود می آورد.

همه این عوامل در اینترنت برابر می شود و تفاوت های بین افراد در این زمینه ها از بین می رود. اینترنت می تواند به عنوان نوعی سرگرمی، جدا از زندگی واقعی، فرصتی برای استراحت و کناره گیری از محدودیت ها، فشارها و خواست هایی به وجود آورد که افراد در زندگی واقعی با آن روبه رو هستند.

استفاده از اینترنت نه تنها این تسکین را ایجاد می کند، بلکه از طریق آن، فرد می تواند واکنش دیگران با این نقش جدید را بفهمد. استفاده از اینترنت در مواقعی که فرد اعتماد به نفس کافی ندارد، نوعی «خود ایدئال» را برای او ایجاد می کند که سبب تشخص در فرد و داشتن خصوصیات شخصیتی خاصی در او می شود که خود، آفریننده آن بوده و آرزویش را داشته است.

به اعتقاد ترکل، اینترنت می تواند فرصتی ایجاد کند که فرد خجالتی، اجتماعی شود، ابراز وجود کند، احساس شجاعت کند و در نتیجه، بخشی از خود را که از آن تنفر دارد یا می ترسد نشان دهد، ابراز کند.

اما از این جهت که، آنچه از ناخودآگاه به خودآگاه برمی گردد، مشکل است دوباره آن را به ناخودآگاه فرستاد، فرد باید به نوعی با آن کنار بیاید و در واقع، به نوعی آن را به شخصیت واقعی خود منتقل سازد. بنابراین، اینترنت و بازی های آن می تواند به عنوان یک آزمون رورشاخ عمل کرده و شخصیت فرد را فرافکنی کند (S.turkle, 1995-1996).

ب) آنتونی گیدنز[۲۱]

آنتونی گیدنز معتقد است انواع جدیدی از بحران به عنوان شرایط ناشناخته و پی آمدهای ناهدفمند در فرایند ارتباطات محلی و جهانی از سوی ابزارهای فناورانه جدید ارتباطی بروز کرده است (اسلونی، ۱۳۸۰، ص ۱۴) که تا پیش از این وجود نداشت. رسانه هایی همچون تلویزیون، سینما، ماهواره و اینترنت، انسان را درگیر یک تجربه باواسطه می کنند.

منظور از این اصطلاح، اشاره به درگیری تأثیرات و مکانی با تجربیات حسی آدمی است که در فرایند جهانی شدن شدت بیشتری به خود می گیرد. ویژگی های اساسی این تجربه باواسطه را می توان در دو مفهوم تأثیر چسبانه ای[۲۲] یعنی در کنار هم چیدن رویدادها و ماجراها و ارتباط دادن آنها به هم، به گونه ای که هیچ وجه مشترکی با هم نداشته، جز آنکه از نوعی توالی زمانی برخوردارند و ورود رویدادهای دوردست به دنیای ذهنی و فکری مردم ذکر کرد. (گیدنز، ۱۳۷۸، ص ۴۸)

در فضای مجازی سایبر، حضور افراد می‎تواند کاملاً متفاوت از جنسیت، شخصیت و شکل ظاهری ایشان باشد. به همین لحاظ، بیشتر کاربران، فارغ از ملاحظات دنیای حقیقی، فضای سایبر را بهترین موقعیت برای ابراز احساسات و عقاید خود می‎دانند. کاربران در فرایند تشکیل هویت واقعی خویش با چالش های متعددی مواجه اند و می توانند هر کدام از این حالت‎ها را در اینترنت تجربه کنند.

به اعتقاد گیدنز، این مسئله با دگرگونی در مفاهیم زمان و مکان، با تغییر در اشکال جدید ارتباطی و با ایجاد مراجع جدید هویت، موجب پیدایش ذهنیت های ناپایدار و هویت های جدید شده است. بر این اساس، گروه های اجتماعی و سیاسی متفاوتی در عرصه اینترنت ظهور یافته اند که با زبان خاص خود، تعلّقات اجتماعی، اعتقادات فرهنگی، هویت های فردی و روابط قدرتی را ایجاد می کنند. ۲۰۰۴, p 4) (Lam, اینترنت سبب می شود تا میزان روابط اجتماعی فرد با دیگرانِ خاص و عام کمتر گردد و چهارچوب زندگی اجتماعی را سست کرده، باعث ایجاد فردگرایی مفرط و انزوای اجتماعی می شود که این مسئله در صورت تداوم، نوعی ناامنی را نیز شکل می دهد (گیدنز، ۱۳۸۶، ص ۶۸۲).

کاربران اینترنت در زبان خاص خود، راهنمایی هایی ویژه، نحوه بیان ویژه، پوسترهای ویژه و در یک کلام، فرهنگ ویژه خود را دارند که شخص بدون تسلط بر آنها نمی تواند جزیی از آنها شود. بدون شک اینترنت اثرهای مثبت و فردی زیادی بر هویت های فردی و اجتماعی می گذارد. این دیدگاه معمولاً به نام دیدگاه اجبارگرایی در فناوری[۲۳] شناخته می شود. بر اساس این دیدگاه، اینترنت موج عظیمی است که در هر حال انسان ها را به این سو و آن سو خواهد کشاند.

دیدگاه دیگر، این است که اینترنت نیز مانند تمام فناوری های دیگر، ابزار در دست انسان هاست و می توانند آن را برای اهدافی که خودشان دوست دارند به کار ببرند. به این دیدگاه، «ابزارگرایی در فناوری»[۲۴] گفته می شود. تأثیرات اینترنت بر جوامع و بر هویت افراد به چگونگی استفاده افراد از آن بستگی دارد (وارشوار، ۲۰۰۰؛ به نقل از: نیازی و نصرآبادی، ۱۳۹۰، ص ۷۱).

ج) گافمن[۲۵]

گافمن از جامعه شناسانی است که دیدگاه های وی در تحلیل چگونگی عملکرد افراد در فضای اینترنت مورد استفاده و توجه قرار گرفته است. تلاش افراد برای معرفی خود به شیوه دلخواه خویش به دیگران، بر عهده گرفتن نقش ها به دور از آنچه در زندگی روزمره به آن مشغولند، تغییر نقش های جنسیتی خود و… همگی نمودهایی از ارتباط میان کنش های متقابل ما با اجراهای نمایشی مورد نظر گافمن است.

او معتقد است افراد، به هنگام کنش متقابل با دیگران در تلاش اند تا جنبه‎هایی از خود را به نمایش بگذارند که دیگران او را تأییدکننده و بپذیرند و آنان را تحت تأثیر قرار دهد. کنش گران امیدوارند خودی را که به حضار نشان می‎دهند، همان چیزی باشد که تمایل دارند به دیگران معرفی کنند. به عبارت دیگر علاقه‎مندند هویتی را بسازند که دیگران تأییدش کنند (جاروندی و فرقانی، ۱۳۸۸، ص ۴۳).

گافمن به منظور گسترش نظریه خود، شباهت های میان اجرای روزانه افراد با نمایش نامه را بیان و اجزای آن را بررسی می کند. او با تفکیک جلو و پشت صحنه، مکان نقش بازی کردن افراد را نیز معین می کند. گافمن در قالب مفهوم جلوی صحنه، میان محیط و نمای شخصی، تمایز قائل می‎شود.

محیط به صحنه فیزیکی گفته می‎ شود که باید برای اجرای نقش کنش گران آماده باشد و معمولاً بدون این محیط، کنش گران نمی‎توانند ایفای نقش کنند. وی نمای شخصی را نیز به قیافه و منش تقسیم می‎کند. قیافه شامل آن چیزهایی است که منزلت اجتماعی نمایش گر را به حضار نشان می‎دهد و منش به یاد حضار می‎آورد که چه نوع نقشی را باید از نمایش گر در موقعیت معین انتظار داشته باشند. (ریتزر، ۱۳۷۴، ص ۲۹۲)

بر اساس ادعای گافمن، رفتار افراد تا زمانی که در یک موقعیت قرار دارند، به وسیله هنجارها و ارزش های اجتماعی جهت داده می‎شود؛ هنجارهایی که مربوط به حضور در یک موقعیت هستند. این قواعد، از میزان درگیر بودن فرد سرچشمه می‎گیرد و اینکه افراد بخواهند با همه یا حتی بعضی از اشخاص تعامل داشته یا با کسی مراوده نداشته باشند؛ تأثیر بسزایی در آنها دارد. او این ایده را گسترش داد که این ویژگی‎های موقعیتی، در اتاق های گفت‎وگوی شکل می‎گیرند و از طریق روابط تعاملی حفظ می‎شوند (Gaffman, 1963, 113).

۳. علائم و پیچیدگی های تشخیص اعتیاد به اینترنت

اعتیاد به اینترنت، پدیده ای جدید است، که بسیاری از مبتلایان به آن، از این رفتار بیمارگونه خود ناآگاه بوده و درباره شناخت علائم و شیوه های درمان آن آگاهی ندارند. ازاین رو ضرورت دارد به افراد کمک شود تا اختلالات مرتبط اعتیاد به اینترنت را بهتر شناسایی و آن را درمان کنند. به طور کلی، در زمینه اعتیاد به اینترنت، تشخیص صحیح اختلال، ازآن رو بیشتر با پیچیدگی روبه رو می شود که در حال حاضر شاخص های تأییدشده ای در این خصوص وجود ندارد.

اعتیاد یا وابستگی رفتاری به اینترنت، صرف نظر از اینکه آن را بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم، پدیده ای است مزمن، فراگیر و برگشت‎پذیر که با آسیب های جدی جسمانی، اقتصادی، خانوادگی، اجتماعی و روانی همراه است. علائم شناخته شده این اختلال در بیشتر کاربران، استفاده از رایانه برای خوش گذرانی، شادی یا تسکین استرس است.

همچنین احساس تحریک پذیری غیرقابل کنترل و افسردگی در زمانی که از رایانه استفاده نمی شود، از دیگر نشانه های بارز اعتیاد به اینترنت به شمار می آید. از میان همه اختلالات روانی ای که در صورت اعتیاد به اینترنت در کاربران بروز می‎کند، قمار مرضی، بیش از هر اختلال دیگری به اعتیاد به اینترنت شبیه دانسته شده است.

با استفاده از قمار مرضی به عنوان یک الگو، می توان اعتیاد به اینترنت را از سنخ رفتارهای کنترل جنبش دفعی دانست که در آن، ماده مخدر استعمال نمی شود، اما فرد، اختلالات فراوانی از خود بروز می‎دهد. در این خصوص می‎توان به بخشی از پرسشنامه یانگ (۱۹۹۶) شامل پرسشنامه هشت گزینه ای اشاره کرد تا به عنوان ابزاری برای تشخیص استفاده اعتیادی از اینترنت به کار گرفته شود.

هزینه روزافزون برای اینترنت و موضوعات مربوط به آن، احساس هیجانی ناخوشایند (مانند اضطراب، افسردگی و مانند آن) در زمانی که فرد در تماس با اینترنت نیست، قابلیت تحمل و عادت کردن به آثار موجود در اینترنت و انکار رفتارهای مشکل زا، بخشی از ویژگی های اعتیاد به اینترنت شمرده می‎شوند.

از این دیدگاه، اختلال به عنوان اختلال تنشی یا کنترل تکانه مانند قماربازی بیمارگونه در نظر گرفته می شود و کسانی که به این معیار می رسند، مشکلات روان شناختی، اجتماعی و شغلی پیدا می کنند. مواردی نظیر افت تحصیلی شدید، کاهش وزن به علت از بین رفتن نظام تغذیه بدن، افزایش دامنه تنش های عصبی، کاهش فعالیت های اجتماعی و معاشرت با اشخاص یا گروه های بزرگ تر، قانون گریزی، مسئولیت نا پذیری در خانواده، خشونت بیش از حد، پرخاشگری، تغییر عادت های رفتاری، ابتلا به سردردهای عصبی و… از نشانه‎های اولیه شناخت اعتیاد به اینترنت است که از طریق آن می‎توان این اعتیاد را شناسایی و درمان کرد.

در اعتیاد اینترنتی، فرد به دلیل تعامل با اجتماع واقعی دچار انزوا شده و تصور او از زندگی اجتماعی و مناسبات آن، منحصر در فضای رایانه می شود؛ در این نداشتن حالت، ضمن دچار شدن به اختلالات و آسیب های روحی – روانی شدید، ارتباطات جمعی واقعی او و گرو ه های مرتبط با آنها، به ویژه خانواده را متأثر می‎سازد. در این میان، آسیب ها و اختلالات روحی و روانی این اعتیاد، چنان شدید است که موجب از بین رفتن کانون خانواده می شود.

انجمن روان پزشکی امریکا، اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت که اختلال در عملکرد انسان به وجود آورد و با حالات ناخوشایند درونی در طول یک دوره دو ماهه همراه باشد، تعریف کرده است. این انجمن برای تشخیص این اعتیاد هفت ملاک ذکر می کند (حداقل سه معیار در طول دو ماه ): ۱. تحمل؛ ۲. علایم ترک؛ ۳. زمان استفاده از اینترنت، بیش از آنچه فرد در ابتدا قصد دارد به طول انجامد؛ ۴. تمایل مداوم برای کنترل رفتار؛ ۵. گذاشتن وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت؛ ۶. کاهش فعالیت های اجتماعی، شغلی بر تفریحی در اثر استفاده از اینترنت؛ ۷. تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن.

۱. در اینجا بخشی از پرسشنامه یانگ آورده می شود که شامل سؤالات زیر است: ۱. آیا فکر می کنید اینترنت ذهن شما را تسخیر کرده است؟ ۲. آیا فکر می کنید باید وقت بیشتری را پای اینترنت سپری کنید تا رضایت خاطر به دست آورید؟ ۳. آیا مستقیماً تلاش هایتان برای کنترل کردن میزان استفاده از اینترنت یا قطع کردن استفاده از آن با شکست روبه رو می شود. ۴. هنگامی که سعی می کنید از پای اینترنت بلند شوید آیا احساس افسردگی، پَکَر بودن و عصبانیت به شما دست می دهد؟ ۵. آیا به هنگام استفاده از اینترنت بیش از آنچه که در ابتدا تصمیم داشتید پای اینترنت می مانید؟ ۶. آیا تاکنون به خاطر اینترنت یک رابطه مهم، شغل یا فرصت آموزشی یا شغلی را به مخاطره انداخته اید یا آن را از دست داده اید؟ ۷. آیا تاکنون به خانواده، روانکاو یا سایرین دروغ گفته اید تا میزان استفاده خود از اینترنت را از آنها پنهان کنید؟ ۸. آیا از اینترنت به عنوان وسیله ای برای فرار کردن از مشکلات یا تسکین و رهایی از احساس گناه، ناتوانی، اضطراب و افسردگی استفاده کرده اید؟ بیمارانی که به پنج پرسش (یا بیشتر) از پرسش های بالا پاسخ مثبت دهند معتاد به اینترنت هستند.

۴. اعتیاد اینترنتی در بستر خانواده

فرهنگ رسانه های نوین اطلاعاتی و در رأس آنها اینترنت، به فراگیرترین و مسلط ترین فرهنگ اثرگذار در جامعه تبدیل شده و تقریباً تمام جنبه های زندگی اعضای خانواده را تحت تأثیر قرار داده است. «علی رغم جنبه های مثبت از قبیل جنبه های آموزشی و ارائه خدمات ارتباطی و مواردی از این دست، رایانه و اینترنت جنبه های منفی نیز دارد. استفاده کنترل نشده از رایانه، تکامل فیزیکی، رشد اجتماعی و روانی جوان و نوجوان را در معرض خطر قرار می دهد.

مطالعات آفونسو،[۲۶] خاطرنشان می کند که استفاده از اینترنت، سبب ایجاد احساس بدبختی، انزوای اجتماعی، تنهایی، دوری از خانواده و به طور کلی کاهش سلامت روانی می شود. این دوری از خانواده و دوستان، نوعی حالت روانی است که به آن انزوای اجتماعی می گویند» (سجادیان و نادی، ۱۳۸۵، ص ۳۴).

استفاده افراطی از اینترنت سبب شده تا فرد نتواند با خانواده خود به خوبی ارتباط برقرار کند؛ به ویژه اینکه اگر شخص از ثبات فرهنگی کافی نیز برخوردار نباشد؛ ازاین رو، ممکن است بر اثر ایجاد ارتباطات مجازی در اینترنت، روابط خانوادگی و زناشویی خود را متأثر و دگرگون سازد.

یانگ (۱۹۹۷) دریافت که از میان نمونه مورد پژوهش افرادی که به اینترنت اعتیاد داشته اند، ۵۳ درصد در روابط خود با دیگران مشکلات حاد داشتند. روابط زناشویی، دوستی، روابط بین والدین و کودکان و روابط صمیمی به طرز قابل توجهی از سوی معتادان به اینترنت مورد تهدید واقع می شد. ((Young K S, 1997)

بیماران معتاد به اینترنت، به تدریج بسیار بیشتر از آنچه با دیگران به سر می برند، در تنهایی، با رایانه خود می‎گذرانند. به نظر می‎رسد پیوندهای زناشویی با توجه به مسئولیت‎ها و تعهداتی که دو طرف در خانه دارند، بیش از دیگر انواع روابط، از استفاده معتادانه از اینترنت، اثر پذیرفته اند. ابعاد منفی یا استفاده زیان آور و نامطلوب از اینترنت، از آنجا گسترش می یابد که کنترل‎های رایج در مورد رسانه که به طور معمول صورت می گیرد، درباره اینترنت مؤثر نیست؛ به این صورت که در مورد استفاده از رسانه های دیگر، نظارت در سطوح فردی، خانوادگی، گروهی و در سطح دولت به صورت منفرد یا ترکیبی صورت می گیرد، اما در مورد استفاده از اینترنت، این نظار ت ها یا امکان نداشته یا به اندازه کافی کاربرد ندارد.

در نتیجه، مشکل اعتیاد به اینترنت، ابعاد پراهمیتی پیدا می کند. در این زمینه، «یانگ بیان می دارد، افزایش تنهایی با کاهش در پیوندها و ارتباطات اجتماعی زندگی واقعی با افزایش استفاده از اینترنت مطابقت دارد (Young K S, 1997). افراد در این حالت، ساعت ها و روزها وقت خود را صرف ارتباط درون شبکه می کنند؛ توان قطع این ارتباط را ندارند، علاقه ای به ترک رایانه شان نشان نمی دهند، کمتر می خوابند، غذا نمی خورند، از روابط اجتماعی و خانوادگی خود کناره گیری کرده و در نهایت، فعالیت های زندگی واقعی و روابط اجتماعی آنان، رو به فروپاشی می‎نهد.

جامعه شناسان معتقدند هنگامی که مشکلات گوناگون اقتصادی، بی کاری، مشکلات اجتماعی و مانند آنها، عرصه را بر جوانان تنگ می کنند، راه فرار از این تجربیات ناخوشایند برای آنان، پناه بردن به جهانی رؤیایی است تا در آن، اندکی از فشار واقعیات آزاردهنده ای که در اطراف خود می بینند، بکاهند. بررسی ساعات گذران اوقات فراغت جوانان، بیانگر آن است که اقشار قابل تأملی از آنان، با پناه بردن به اینترنت (وب گردی، چت کردن، وبلاگ ها و سایت های سکسی)، به نوعی درصدد فرار از واقعیات آزاردهنده زندگی هستند (منطقی،۱۳۸۷، ص ۹۱).

در اینجاست که استفاده افراطی از اینترنت، منجر به شکل گیری یک تجربه روان شناختی بسیار فعال می‎شود که بسیار اعتیادآور بوده و سبب مسخ شدگی و فرو رفتن در دنیایی تخیلی می گردد. این مسئله باعث می‎شود تا شخص از واقعیت‎های موجود فاصله گیرد و با فرو افتادن در جذابیت‎های خاص اینترنت، ساعت‎ها وقت خود را با آن می گذارنند و از دیگر فعالیت‎های اجتماعی باز بماند؛ شکل جدیدی از اعتیاد که در صورت بی توجهی به آن به یک اعتیاد صددرصد واقعی تبدیل خواهد شد که سرآمد بیشتر اعتیادهای رفتاری است.

الف) اعتیاد به گفت وگوهای اینترنتی (چت)[۲۷]

اولین شکل های اجتماعات اینترنتی را می توان در توسعه خدمات گفت وگوی اینترنتی یا به عبارت دیگر، چت جست وجو کرد. چت، ابتدا نوعی ارتباط نهان اجتماعی معرفی شد که افراد بدون در نظر گرفتن محدودیت‎های مختلف فرهنگی و اجتماعی خود به ارتباط با دیگران مبادرت می کردند. این ارتباطات یا در حوزه مجازی پایان می پذیرفت یا به ارتباط در حوزه واقعی ادامه می یافت (نیازی و کارکنان نصرآبادی، ۱۳۹۰، ص ۳۴ و ۳۵).

چت روم ها که یکی از پرطرفدارترین میدان های اینترنتی است، شرایط جدیدی را برای کاربران خود قرار داده اند و مرزهای تازه ای را در شکل گیری خرده فرهنگ ها، ارزش ها و هویت جوانان پدید آورده اند. در حال حاضر، در هر لحظه، رقمی حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون نفر به صورت آنلاین در چت‎روم‎ها وارد شده و مشغول گفت وگو هستند (فرهمند، ۱۳۸۷، ص ۱۲).

افزایش امکانات تصویری در این سایت‎ها سبب شده است تا با نصب یک دوربین کوچک روی مانیتور، امکان ارتباط چهره به چهره نیز فراهم شود تا فضای ارتباطی، حالتی طبیعی تر به خود بگیرد. این فناوری پیشرفته، انقلابی در نزدیک ‎تر شدن افراد در سراسر دنیا به یکدیگر ایجاد کرده است. اما این ارتباط در چت روم ها و از طریق اینترنت، نوع جدیدی از عشق‎های مجازی ایجاد کرده که به عشق های اینترنتی[۲۸] معروف است. (۲۰۰۷ cf.suler, )

فضای چت به علت مبهم بودن هویت ها، ارتباط نداشتن چهره به چهره و نبود هرم قدرت، محیط بسیار مساعدی برای سرپیچی از هنجارها، ارزش ها، کج روی های اخلاقی و عقیدتی است. این فضا شامل انحرافاتی نظیر گپ های جنسی، وارد شدن به سایت های مستهجن و ایجاد وبلاگ و قرار دادن لیست‎های غیراخلاقی است، توانست جلوه نمایی کند. در فضای مجازی، کاربران به دلیل گمنامی حاکم بر این فضا، می توانند به سهولت و بدون هیچ نظارت خارجی و اجتماعی با جنس مخالف خودشان ارتباط اجتماعی برقرار کنند.

پسران و دختران می توانند احساسات یکدیگر را بیان کنند، اسرار شخصی خود را فاش سازند، حتی تغییر شخصیت و جنسیت بدهند و در قالب یک شخصیت جدید و دروغی، ارتباط با طرف مقابل خودشان را تجربه کنند. بسیاری از عبارات و جملاتی که افراد حتی در تنهایی هم نمی توانند آنها را به زبان بیاورند، به آسانی از طریق اینترنت برای طرف مقابل خودشان بیان کنند. در حقیقت، اینترنت حریم روابط میان دو جنس را درهم می شکند و آن را به نزدیک ترین سطح ممکن می رساند.

به اعتقاد بسیاری از پژوهش گران حوزه رسانه، اینترنت، فضایی مناسب برای تغییر و تحول هویت است و این تحول در چهارچوب کنش های متقابل افراد در فضای مجازی و در تالارهای گفت وگو شکل می گیرد. مثلاً پسران و دختران می توانند همدیگر را در فضای اینترنت ملاقات کنند و حتی عاشق یکدیگر شوند. برای عده ای، چنین عشقی، جذّاب، جالب و در برخی موارد به روابطی طولانی و حتی ازدواجی بی پایه و اساس می انجامد.

برای برخی دیگر، عشق مجازی می تواند به کابوسی تبدیل شود و فرد را مجبور سازد تا خانه و کاشانه خود را در جست وجوی معشوق اینترنتی رها کرده و با هویتی متفاوت، زندگی خویش را به چالش بکشند. اینجاست که به جرئت می توان گفت خطر اعتیاد به تالارهای گفت وگو و استفاده نامناسب از آن، به مراتب بیشتر از سایت های غیراخلاقی موجود در اینترنت است.

در واقع این جزء کوچک، اما پرطرفدار از دنیای مجازی اینترنت، با شکستن حد و مرزها و از بین بردن فاصله ها، کاربران جوان را به سردرگمی در این فضا سوق می دهد.

ب) اعتیاد به وبگردی و ذخیره بیش از اندازه اطلاعات

فراوانی اطلاعات قابل دسترس در شبکه، نوع جدیدی از عادات گریزناپذیر کاوش و جست وجوی اینترنتی را پدید آورده است. بدین ترتیب که افراد، زمان بیشتری را برای جمع آوری و سازماندهی داده هایشان صرف می کنند. افراط گری و کاهش میزان بهره وری کاری، از پیامدهای این نوع شیفتگی است (yacet.2001, 3-8). در این نوع اعتیاد، فرد شیفته فراوانی اطلاعات وب می شود و تمام وقت خود را در اینترنت صرف می کنند تا با جست وجوی بیش از اندازه اطلاعات را جمع آوری کند، حتی اگر در حقیقت احتیاجی به ذخیره آنها نداشته باشد. اتلاف وقت از پیامدهای مهم این شیفتگی است.

ج) اعتیاد به هک کردن

در این نوع اعتیاد، فرد با داشتن مهارت و دانش و با تکیه بر تخصص های لازم برای ورود به سیستم‎های مختلف، به دلایلی از جمله افزایش اطلاعات خویش، اهداف مادی، مقاصد سیاسی یا هر منظور دیگر، به ورود به سیستم‎های افراد، سازمان‎ها یا شرکت های مختلف اقدام می کند و می‎ تواند هرگونه اطلاعاتی را از سیستم دیگران خارج ساخته، تغییر دهد یا به طور کامل پاک ‎کند.

در واقع چنین فردی می تواند با نفوذ در اطلاعات سیستم‎ها، هرگونه خللی در شبکه‎های اطلاعاتی سازمان ها به وجود آورد و به راحتی به اهداف خود برسد. لازم به ذکر است که عده ای نیز به منظور اذیت و آزار دیگران، یا حتی انتقام‎جویی از شرکت ها یا سازمان ها به هک کردن می پردازند، چنین افرادی ممکن است درصدد انتقام‎ جویی از همکاران، رؤسای قدیمی و کسانی که در گذشته با آنها مشکل داشته اند برآید و زندگی دیگران را به چالش بکشند.

د) اعتیاد مجازی به بازی های رایانه ‎ای

امروزه بخش مهمی از اوقات فراغت بسیاری از کاربران را بازی های رایانه ای به خود اختصاص داده است. در این میان، پسران بیشتر از دختران بازی های رایانه ای انجام می دهند و تحت تأثیر قرار می گیرند. در ایران، بیشتر کاربران از بازی های رایانه ای – ویدئویی استفاده می‎کنند که نیازی به اتصال به شبکه اینترنت ندارد و گاهی به این بازی ها معتاد می شوند. در این نوع اعتیاد، ممکن است افراد در بازی های اینترنتی قمار کنند و به این نوع رفتار معتاد شوند. این اعتیاد برای کاربران بسیار گران تمام می شود، چون در تمام مدت بازی، بازیکن مجبور است به اینترنت متصل باشد.

ه‍) اعتیاد به پورنوگرافی، هرزه بینی و هرزه خوانی در اینترنت

به طور مسلّم گیرایی و جذابیت رسانه‎های سرد از جمله اینترنت، به علت درگیر کردن مخاطبان، بیشتر خواهد بود و به عقیده بسیاری از محققان، اینترنت نوعی اعتیاد ایجاد می کند که یکی از این اعتیادها، اعتیاد جنسی اینترنتی است. در این میان، یکی از مهم ترین خطرهای استفاده کاربران از اینترنت، تماشای تصاویر مستهجن و خواندن مطالب مبتذلی است که به سهولت از طریق اینترنت در دسترس آنها قرار می گیرد.

هرزه بینی و هرزه خوانی از بخش های بسیار رایج و پرجاذبه اینترنت برای کاربران جوان است. فراوانی سایت های نامناسب با عضویت رایگان مشاهده و ایجاد ارتباط رایانه ای در هر زمان و مکان، این موقعیت را به وجود آورده است تا جوانان بتوانند به مسائلی دسترسی داشته باشند که در محیط خانوادگی و اجتماع، تقریباً مسئله ای غیرممکن و ناپسند است.

این موضوع برخلاف ظاهر آنکه تصور می شود تنها یک کنجکاوی مطلق است و در هر زمان که کاربران بخواهند می توانند از آن دست بکشند، با واقعیت هماهنگی ندارد و روزبه روز کاربر را به سمت خود می کشاند. مشاهده فیلم ها و عکس های مستهجن و مطالعه مطالب هرزه و تداوم آن، جوانان را به تماشای بیشتر آن تشویق خواهد کرد، به طوری که ساعت های متمادی بدون استراحت، تمام وقت خود را با تماشای تصاویر هرزه پر می کنند و بدون اختیار، از نظر رفتاری، کم کم حالت سلطه جو و پرخاشگری از خود بروز می دهند.

«به اعتقاد جامعه شناسان، بسیاری از افرادی که به طرف هرزه بینی و هرزه خوانی می روند، به مرور زمان به آن وابسته می شوند؛ به طوری که گاهی این مسئله به عنوان یک محرّک قدرتمند جنسی در زندگی این افراد نقش بازی می کند. در این زمان، برای این افراد، نسبت به هرزه بینی و هرزه خوانی مشغولیت ذهنی زیادی ایجاد می شود؛ دائماً در پی تصاویر و مطالب جدیدتر می گردند؛ تعداد دفعاتی که از مواد هرزه‎بینی و هرزه خوانی استفاده می کنند بیشتر می شود؛ نمی توانند این نوع رفتار را ترک کنند و در ساعاتی که امکان استفاده از اینترنت را ندارند، دچار دلهره و اضطراب می شوند» (طالبی، ۱۳۹۲، ص ۶۰ – ۶۲).

از این روست که کاربران معتاد می کوشند تا هرچه بیشتر در این مکان بمانند، لذت بیشتر و هیجان بیشتری را تجربه کنند و از این طریق به آرامش کاذب برسند. بنابراین، گرایش و وابستگی به هرزه بینی و هرزه خوانی، سبب انزوا و دوری از اجتماع و کاهش روابط اجتماعی فرد می شود و او دیگر نیاز و تمایلی برای برقراری ارتباطات اجتماعی در خود نمی بیند.

مبتذل گویی و مبتذل نویسی که معمولاً نیم نگاهی به واژه های هرزه و ترویج بی بندوباری در محیط اینترنت دارد، در محاوره ها و مکاتبه های اینترنتی و اتاق های گفت وگو بسیار دیده می شود. این ویژگی را می توان از بارزترین عیب های فرهنگ محاوره ای و مکاتبه ای اینترنتی نامید. بهره گیری از واژه هایی که در زندگی واقعی به ندرت شنیده، گفته، یا نوشته می شوند و شکلی زشت به محاوره ها و مکاتبه های اینترنتی داده اند. همه موارد مربوط به هرزه ‎گویی و هرزه نگاری، کمترین میزان خشونت را دارند، آثار بالقوه منفی بر شنوندگان و بینندگان دارد؛ زیرا از یک سو الگوهای رفتاری ناسالم را آموزش و اطلاعات نادرستی درباره تمایلات جنسی ارائه می دهد و از سوی دیگر به اعتیاد جنسی منجر می شود یا آن را تشدید می کند (بلوردی، ۱۳۸۶، ص ۷۰)

ز) اعتیاد به امور جنسی اینترنتی (سایبرسکس)

امروزه شرایط آزاد و بی قید و شرط در اینترنت، آن را به مکانی برای دست یابی آسان و سریع به پایگاه های مرتبط با امور جنسی[۲۹] و برقراری روابط عاشقانه و جنسی تبدیل کرده است که در اصطلاح از آن به عنوان امور جنسی اینترنتی، سکس مجازی[۳۰] و گاهی سایبرسکس یاد می شود؛ موضوع جدیدی که افراد می توانند همدیگر را در فضای اینترنت ببینند و بدون تماس جسمانی با یکدیگر، رابطه عاشقانه و جنسی را تجربه کنند. بی شک شکل گیری چنین شرایطی در فضای مجازی اینترنت، می تواند نقطه آغاز انقلاب در عرصه اخلاق جنسی باشد.

پژوهش های انجام شده در این زمینه، از روزافزون شدن استفاده از پایگاه های اینترنتی ویژه امور جنسی حکایت می‎کنند.[۳۱] زمانی که نرم افزارهای نظارت کننده برای محدود ساختن دسترسی کاربران به پایگاه های اینترنتی طراحی شدند، بسیاری از پایگاه‎های غیراخلاقی نیز راه هایی برای عبور از این موانع به دست آوردند. یک کاربر ماهر اینترنت به راحتی می تواند از سد این نرم افزارها عبور کند و وقت خود را صرف دیدن، جمع آوری و مبادله عکس های مستهجن کند. نکته مهم این است که اعتیاد به سکس اینترنتی به اندازه روابط جنسی واقعی و حتی در مواقعی بیشتر از آن، خطرناک است. معنای این سخن، شیوه فعالیت جنسی معتادان به سکس اینترنتی و نتایج مجرمانه این عمل است. در واقع می توان گفت که اعتیاد جنسی «نوع دیگری از امور جنسی اینترنتی شامل روابط جنسی اینترنتی است که جنبه ارتباطی و اجتماعی در آن برجسته است. یعنی فرد، شخص یا اشخاص دیگر را هم در تجربه جنسی خود شریک می کند. ویژگی های این روابط آن است که بدون صمیمیت واقعی و توجه به نیازهای روانی طرفین است. احساس فیزیکی و جسمی که در یک ارتباط واقعی بین زوجین وجود دارد، در این روابط وجود ندارد و تداوم چنین ارتباطی ممکن است در نهایت فرد را به یک معتاد اینترنتی به روابط جنسی تبدیل کند (جعفری و دیگران، ۱۳۹۱، ص ۱۳۷).

در این نوع اعتیاد، افراد معتاد علاقه شدیدی به مشاهده، دریافت و حتی تجارت مواد محرک جنسی و صحبت کردن در این رابطه در اتاق های گفت وگوی خاص دارند. همانند سایر انواع اعتیاد به اینترنت، اعتیاد به سکس سایبر نیز به موضوع رها شدن از واقعیت اشاره می‎کند که طی آن زمان، پول، عواطف و انرژی به گونه‎ای صرف اینترنت می‎شود که روز به روز از کنترل خارج می شود. ازاین رو، فعالیت های جنسی معتادان به سکس اینترنتی، بیشتر با دیدن یا دانلود کردن هرزه بینی همراه با خودارضایی، گاهی خواندن و نوشتن داستان ها و نامه های جنسی، ارسال ایمیل برای قرار ملاقات خصوصی با یک فرد، ارائه تبلیغات برای ملاقات شرکای جنسی، وارد شدن در اتاق های گفت وگوی جنسی، درگیری در روابط جنسی آنلاین متقابل همان فرد با جنس مخالف است.

اعتیاد به فعالیت‎هایی چون سکس تلفنی با فرد ملاقات شده آنلاین و روابط جنسی آنلاین، به کارهای غیرقانونی دیگر چون دیگرآزاری، خودآزاری، جماع با حیوانات، دیدن هرزه بینی کودکان، تصاویر هرزه بینی نوجوانان، سکس با افراد کم سن و سال نیز منجر می شود. این پدیده به سرعت اتفاق می افتد؛ زیرا سرعت اعتیاد در اینترنت بسیار بالاست و جست وجوی متوالی تصاویر به سمت تبدیل به گفت وگوی متوالی افراد می گردد که پیامدهای این امر علاوه بر تأثیر بر کاربر، بر خانواده وی نیز مؤثر می افتد و موجب بی اعتمادی، ترس و عدم صمیمیت، حس بی کفایتی، افسردگی و حتی خودکشی یا ضرب و جرح شریک جنسی واقعی کاربر معتاد می گردد.

علاوه بر آن، سکس اینترنتی می تواند اثر زیادی بر دوام زناشویی داشته باشد؛ زیرا اعتیاد جنسی ممکن است باعث افزایش ساعات درگیری فرد با اینترنت، افزایش تعدد شرکای جنسی معتاد و همچنین مشکلات خانوادگی و ارتباطی فرد گردد. انزوای فرد معتاد، ضعف عملکرد او، از دست دادن شغل و پایگاه اجتماعی و مشکلات مالی از نتایج بعدی اعتیاد جنسی اینترنت هستند (کوپر، ۱۳۸۸، ص ۵۰ – ۵۳).

در این مسیر، تعامل واقعی فرد به جای آنکه با افراد دیگری در محیط انسانی سامان یابد، با رسانه های الکترونیکی شکل می گیرد و به دلیل برتری فناورانه و تجهیزات خیره کننده رسانه ای، نوعی وحشت فرهنگی و انفعال شخصیتی در فرد ایجاد می گردد. نتیجه اینکه، افراد خانواده به جای گفت وگوی صمیمی با یکدیگر، که می تواند به تقویت پیوندهای عاطفی و انسجام اعضای خانواده منجر شود، با ابزارهای الکترونیکی ارتباط برقرار می کنند، ارتباطی که بار عاطفی و احساسی و هیجانی ندارد.

کاربرانی که برای داشتن رابطه جنسی یا گفت وگوی جنسی، چنین رابطه ای را با فردی آغاز می کنند، در بیشتر موارد برایشان فقط کسب لذت جنسی مهم است و بس؛ بنابراین، ممکن است تصورات غیرواقعی از یک رابطه جنسی را به آنها القاء کرد و موجب شد که بعدها نتوانند از رابطه با همسر خویش لذت ببرند.

در نتیجه مأیوس گردند و در رابطه با همسر خود بسیار سرد برخورد کنند. چنین وابستگی و دوست یابی در فضای اینترنت، ساعت ها از وقت کاربر را که اختصاص به همسر و یا فرزندان وی دارد، به راحتی پر می کند. این افراد معتاد تصور می کنند که چون فقط گفت وگو می کنند و از نزدیک با کسی به جز همسرشان ارتباط ندارند، کار آنها قابل قبول است و خیانت نیست.

در صورتی که بررسی این رفتار در همسران افراد معتاد به روابط جنسی اینترنتی، دقیقاً همان حالات و نشانه های فردی را نشان می دهد که در دنیای واقعی به او خیانت شده است. به باور برخی، اینترنت، این قابلیت را دارد تا به گونه ای بنیادین، اعمال، آداب و فرهنگ جنسی افراد را تغییر دهد و تعریف رفتار جنسی را دگرگون سازد.

برخی از مؤلفان بر این باورند که بسیاری از افراد به دلیل تماشای تصاویر جنسی اینترنتی، دچار مشکلات جنسی می شوند که در صورت نبود اینترنت این اتفاق نمی افتاد. وابسته شدن و اعتیاد جنسی به سایت های سرگرمی بزرگسالان، می تواند به شدت بر روابط اجتماعی فرد، اثر فراوانی گذارد. در این نوع روابط، به دلیل تمایلات خاص و متفاوت کاربران آن، شاهد وجود انواع انحرافات جنسی بر اساس فانتزی های ذهنی فرد هستیم که منجر به وسواس فکری و اعتیاد به سکس می شود و پیامدهای روان شناختی نیز برای فرد به همراه خواهد داشت؛ پیامدهایی نظیر احساس خشم، افسردگی و حالات اضطرابی، اشتغال ذهنی کاربر نسبت به یافتن شریک سکسی آنلاین، استفاده مکرر از اتاق های چت یا پیام های نمونه به منظور یافتن امور خیالی و رؤیایی که در زندگی واقعی ممکن نیست، حرکت مکرر از سکس مجازی به سکس تلفنی یا ترتیب دادن ملاقات ها در زندگی واقعی، مخفی نگه داشتن فعالیت های آنلاین از شریک زندگی واقعی و دروغ گفتن به اعضای خانواده و دوستان در مورد میزان استفاده و درگیر بودن در اینترنت، ترجیح دادن سکس مجازی بر همسر در زندگی واقعی که تمامی اینها از پیامدهای واقعی سکس اینترنتی بوده و بستر خانواده را به چالش می کشد.

به نظر می رسد این نوع روابط بیشتر شبیه اعتیاد به هرزه نگاری است و از این منظر، ویژگی ها و پیامدهای آن را هم می تواند داشته باشد. رابطه جنسی همزمان، خودارضایی و افزایش شهوت جنسی که همگی در بلندمدت فرد را معتاد و وابسته به آن می کند، از آن جمله است.

در واقع در این پدیده، ذهن فرد به دنبال یافتن انواع روابط جنسی و تأمین فانتزی های جنسی است و نه ارضای جنسی صرف. به همین منظور، زمانی که از اعتیاد به منزله جنسی مجازی صحبت می کنیم؟ منظور، سکس خواهی مداوم و زیاد نیست، بلکه در جست وجوی انواع روابط جنسی متنوع و متعدد با کاربران مختلف است که با از دست دادن این نوع رابطه هنگام قطع کردن اینترنت، احساس بی قراری، افسردگی و کج خلقی به فرد معتاد دست می دهد که راهی جز تکرار این عمل و تکرار این حس را ندارد.

کارشناسان، علت این مسئله را ک