پاورپوینت کامل جایگاه عقل وعاقلان در کلام خاتم پیامبران ۵۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جایگاه عقل وعاقلان در کلام خاتم پیامبران ۵۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جایگاه عقل وعاقلان در کلام خاتم پیامبران ۵۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل جایگاه عقل وعاقلان در کلام خاتم پیامبران ۵۶ اسلاید در PowerPoint :

۲۵

ریشه و اساس تمام پیشرفتهای
مادی و معنوی بشر در طول تاریخ،
اندیشه و تعقل و بهره وری از خرد از
یک طرف و سعی و تلاش خردورزان
و عاقلان از طرف دیگر بوده است. اگر
بشر قرن بیستم و بیست و یکم از نظر
صنعتی و تکنولوژی به موفقیتهای
چشمگیری دست یافته، براثر اندیشه
و تلاش بوده است؛ چنان که
پیشرفتهای معنوی جوامع و افراد نیز
براثر بهره وری از توان عقل و خرد و
قدرت اندیشه و تلاش بوده است.

پیامبران، امامان، اولیاء، نخبگان
و بندگان صالح الهی، همه اهل خرد و
تعقل و مروج تفکر و اندیشه بوده اند.
از جمله، ابوذر شاگرد تربیت شده و
خردورز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بیشترین
اوقات خویش را صرف تعقل و
اندیشه و عبرت اندوزی و بهره گیری از
خرد خویش و دیگران کرد.(۱)

قرآن این کتاب جاوید و ماندگار
الهی (به عنوان کامل ترین کتاب الهی و
معجزه خاتم پیامبران) برای اندیشه و
خردورزی و صاحبان عقل و
خردورزان، ارزش زیادی قائل است،
و زیباترین و رساترین سخنان را درباره
ارزش دانش و تعقل و دقت و تفقّه
بیان کرده است. در قرآن بیش از
هزاربار کلمه «علم» و مشتقات آن که
نشانه باروری خرد و اندیشه است،
تکرار شده و افزون بر ۱۷ آیه به طور
صریح انسان را به تفکر دعوت کرده و
بیش از ۱۰ آیه با حکم «انظرُوا؛ دقت
کنید» شروع شده و بیش از پنجاه مورد
کلمه «عقل» و مشتقات آن به کار رفته
است و در چهار آیه نیز قاطعانه به تدبر
در قرآن، به عنوان بهره وری از عقل،
امر شده است؛ چنان که در آیه ای از
زبان اهل جهنم می خوانیم: «وَقالُوا لَوْ
کُنّا نَسْمَعُ اَوْ نَعْقِلُ ما کُنّا فی اَصْحابِ
السَّعیرِ»؛(۲) «و می گویند: اگر ما گوش
شنوا داشتیم یا تعقل می کردیم، در
میان دوزخیان نبودیم.» و همچنین
قرآن کریم از کلمه فقه و تفقه و امثال
آن بسیار بهره جسته است.(۳)

از طرف دیگر فقهای خردورز ما نیز
عقل و خرد را یکی از چهار منبع
استنباط و استخراج احکام معرّفی
کرده اند و حکیمان و اندیشمندان اسلام
نیز با بهره گیری از خرد و استدلالهای
عقلانی، فلسفه و کلام اسلامی را در اوج
عظمت و متانت ارتقاء و صعود داده اند.

بر توده مردم نیز لازم است که در
اصول اعتقادات از خرد و عقل
خویش بهره جسته، آنها را برای خود
به اثبات رسانند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز به
عنوان خاتم پیغمبران و عقل کلّ، در
معرّفی خرد و خردمندان و جایگاه
عقل در مکتب اسلام و آثار آن سخنان
نغز و دلنشینی دارد.

اینجاست که باید گفت: سخنان
کسانی که دین اسلام را غیر عقلانی
قلمداد می کنند و احکام آن را به دور
از اندیشه و عقلانیت می دانند، به
واقع، از انصاف و خرد دور است.

در این مقال و مجال مختصر
برآنیم که نگاهی گذرا به جایگاه عقل
و تعقل، و اوصاف خردمندان در کلام
حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله داشته
باشیم. امید است که ره توشه ای باشد
فراروی تمام خردمندان.

الف. تعریف عقل

برای عقل طبق مشربها و مبانی
مختلف تعاریف گوناگونی ارائه شده
است، اما طبق آنچه در منابع دینی
آمده است، گاهی به عنوان «اَلْعَقْلُ ما
عُبِدَ بِهِ الرَّحْمانُ؛ عقل چیزی است که
خدا به وسیله آن بندگی می شود.» و
گاهی به عنوان حجت باطنی خداوند
معرّفی شده است.(۴)

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در تعریف آن
می فرماید: «اِنَّ الْعَقْلَ عِقالٌ مِنَ الْجَهْلِ
وَالنَّفْسَ مِثْلُ اَخْبَثِ الدَّوابِّ فَاِنْ لَمْ تُعْقَلْ
حارَتْ فَالْعَقْلُ عِقالٌ مِنَ الْجَهْلِ؛(۵) همانا
عقل زانوبندی است بر نادانی. و نفس
[اماره] مانند پلیدترین جانوران است
که اگر پایش بسته نشود، به بیراهه
می رود و سرگردان می شود. پس عقل
زانوبند نادانی است.» این تعریف به
نوعی همان تعریف اولی است؛ منتها
با این توضیح که انسان زمانی خدایش
را بندگی می کند که نفس اماره تحت
کنترل عقل قرار گرفته باشد.

در جای دیگر فرمود: «اَلْعَقْلُ نُورٌ
خَلَقَهُ اللّهُ لِلاِْنْسانِ وَجَعَلَهُ یُضیءُ عَلَی الْقَلْبِ
لِیَعْرِفَ بِهِ الْفَرْقَ بَیْنَ الْمُشاهَداتِ مِنَ
الْمُغَیَّباتِ؛(۶) عقل نوری است که
خداوند آن را برای انسان آفرید و آن را
روشنگر قلب (و روح) قرار داد تا در
پرتو آن فرق بین آنچه که آشکار است
و آنچه که پنهان است را بشناسد.»

شاید مراد این باشد که با عقل
آنچه از دیده نهان است، درک
می شود، مانند وجود خداوند متعال،
واقعیت داشتن عالم آخرت و بهشت
و جهنم، و… . آری، وقتی عقل بر
نفس و هواهای نفسانی تسلّط یافت،
روح و قلب انسان نیز روشن و بینا
می شود و با واقعیات نادیدنی آشنا
خواهد گشت.

ب. جایگاه و عظمت عقل

ارزش و عظمت عقل و خرد بر
هیچ کسی پوشیده نیست. بشر در هر
امری با هم اختلاف نظر داشته باشد،
در ارزش عقل اتفاق نظر دارد. و از
مهم ترین عوامل برتری انسان بر
موجودات دیگر همین دارا بودن عقل
بالنده و اندیشه زاینده اوست.

۱. عظیم ترین خلقت

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در کلام ژرف و
عمیق خویش به ارزش و قیمت عقل
این چنین اشاره دارد: «وَ اِنَّ اللّهَ خَلَقَ
الْعَقْلَ فَقالَ لَهُ اَقْبِلْ فَاَقْبَلَ وَ قالَ لَهُ اَدْبِرْ فَاَدْبَرَ
فَقالَ اللّهُ تَبارَکَ وَ تَعالی وَ عِزَّتی وَ جَلالی ما
خَلَقْتُ خَلْقا اَعْظَمَ مِنْکَ وَ لا اَطْوَعَ مِنْکَ
بِکَ اُبْدِءُ وَ بِکَ اُعیدُ لَکَ الثَّوابُ وَ عَلَیْکَ
الْعِقابُ؛(۷) و به راستی خداوند عقل را
آفرید و به او فرمود: رو کن! پس او رو
کرد. سپس فرمود: برگرد! پس او
برگشت. آن گاه خدای تبارک و تعالی
فرمود: به عزت و جلالم سوگند که من
آفریده ای از تو بزرگوارتر و
فرمانبردارتر نیافریدم. به تو آغاز
می کنم و به تو برمی گردانم. معیار
ثواب و کیفر تویی.»

کلمات ژرف حضرت جایی برای
توضیح نمی گذارد و به خوبی روشن
است که عظیم ترین موجود الهی،
فرمانبردارترین خلقت خداوند، و
معیار و میزان تکلیف و عقاب و
ثواب، عقل خدادادی است.

۲. قوام انسان به عقل اوست

رکن اساسی انسانیت انسان و
ستون نگه دارنده دین انسان، عقل و
خرد اوست؛ لذا آن پیامبر رحمت صلی الله علیه و آله
فرمود: «قِوامُ الْمَرْءِ عَقْلُهُ وَ لا دینَ لِمَنْ لا
عَقْلَ لَهُ؛(۸) قوام (رکن نگه دارنده) مرد،
خرد اوست و کسی که خرد ندارد، [در
واقع] دین ندارد.»

۳. عامل تقرّب

عده ای در محضر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
از مردی تعریف و تمجید می کردند تا
آنجا که تمام صفات نیک او را
برشمردند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
«کَیْفَ عَقْلُ الرَّجُلِ؛ عقل این مرد در چه
پایه ای است؟» در پاسخ گفتند: ای
رسول خدا! ما از تلاش او در عبادت و
کارهای نیک او گزارش می دهیم و
شما درباره عقل او از ما پرسش
می کنی! «فَقالَ اِنَّ الاَْحْمَقَ یُصیبُ بِحُمْقِهِ
اَعْظَمَ مِنْ فُجُورِ الْفاجِرِ وَاِنَّما یَرْتَفِعُ الْعِبادُ
غَدا فِی الدَّرَجاتِ وَ یَنالُونَ الزُّلْفی مِنْ رَبِّهِمْ
عَلی قَدْرِ عُقُولِهِمْ؛(۹) پس حضرت فرمود:
شخص احمق به خاطر حماقتش
بیشتر ضربه می خورد تا شخص فاجر
(و بدکار) به خاطر فجورش و همانا
مردم در فردای قیامت به اندازه
خردشان به درجات برآیند و به
پروردگارشان تقرب یابند.»

به این نکته نیز باید توجه نمود که
رفتار نیک انسان در ازدیاد و شکوفایی
خرد نقش تعیین کننده ای دارد؛ چنان
که رفتار نادرست در عدم رشد آن
سهیم می باشد. به همین جهت، پیامبر
اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «وَالْعَقْلُ یُلْهِمُهُ اللّهُ
السُّعَداءَ وَ یَحْرِمُهُ الاَْشْقِیاءَ؛(۱۰) خداوند
عقل را به نیک بختان دهد و از
بدبختان [بر اثر رفتار شقاوت آورشان[
دریغ نماید.»

ج. موجب کمال و سعادت

از مطالب پیش گفته، اشاراتی به
کمال زایی و سعادت آفرینی عقل به
دست آمد، ولی از آنجا که نقش عقل
در کمال و سعادت انسان نقش کلیدی
است، نکات بیشتری را از کلمات
رسول اعظم اسلام صلی الله علیه و آله در این باره بیان
می داریم.

۱. منشأ تمام خوبیها

آن حضرت در این باره می فرماید:
«اِنَّما یُدْرَکُ الْخَیْرُ کُلُّهُ بِالْعَقْلِ؛(۱۱) همانا هر
خیری با عقل درک می شود.»

۲. سرچشمه صفات نیک

تمام صفات اخلاقی شایسته و
رفتارهای نیک و بایسته ریشه در عقل
و خرد انسانی دارد. راز اینکه پیامبر
اکرم صلی الله علیه و آله دارای خُلق عظیم و رفتار
نیکو بوده، این است که برخوردار از
عقل کامل بود، و این حقیقت در رفتار
او تبلور یافته و در گفتار آن حضرت نیز
منعکس شده است، آنجا که فرمود: از
عقل، بردباری نشأت گرفت و از
بردباری، دانش و از دانش، هوشیاری
و از هوشیاری، پاکدامنی و از
پاکدامنی، خویشتن داری و از
خویشتن داری، حیاء و از حیاء، وقار و
از وقار، پایداری بر کار خوب و از
پایداری بر کار خوب، بیزاری از کار
بد، و از بیزاری از کار بد، پیروی از
اندرزگو. پس این ده نوع از انواع
اخلاق نیک است و هر کدام از این ده
دسته، ده نوع دیگر را در بردارند.»(۱۲)

و ارزش اصلی آن اوصاف
اخلاقی این است که ریشه در عقل و
خرد دارد، وگرنه صرف بروز اوصاف
نیک نمی تواند مظهر ارزش باشد