پاورپوینت کامل انتقاد و انتقادپذیری از نگاه اسلام ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل انتقاد و انتقادپذیری از نگاه اسلام ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل انتقاد و انتقادپذیری از نگاه اسلام ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل انتقاد و انتقادپذیری از نگاه اسلام ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint :

۸۸

مقدمه:

بنا به تصریح قرآن کریم، انسان با
وجود نفس امّاره، همیشه در معرض
لغزش قرار دارد. گاهی لغزشها به
گونه ای هستند که دیگران بیش از خود
انسان، متوجه آن می شوند و چنانچه
انسان هر از چند گاه در مسیر زندگی،
خود را از زاویه دید دیگران ملاحظه
کند، بهتر به لغزشهای احتمالی خود پی
می برد و اگر به فکر سعادت خویش
باشد، بهتر می تواند به اصلاح بپردازد.

صلاح فرد و اصلاح جامعه، در
سایه «شناختن عیوب» و تلاش برای
«زدودن عیوب» است. این شناخت هم
در خود فرد و نسبت به اندیشه ها و
عملهای خویش است و هم نسبت به
دیگران. زمینه ساز این عیب زدایی نیز
«تذکر» از سویی و «تنبه» و «اقدام» از
سوی دیگر است. رشد انسان در گرو
شناخت واقعیتهاست. آدمی در پرتو
شناخت، راه بهره برداری از امکانات و
نیروهای درونی خود و جهان را
می آموزد. زندگی را بر اصول منطقی
استوار می کند. بر مجهولات فائق
می آید و مشکلات را یکی پس از
دیگری از سر راه برمی دارد. کشف
مجهولات و رشد شناخت، راههای
فراوانی دارد و «انتقاد و انتقادپذیری»
یکی از عوامل مهم رشد شناخت است
که بر نقطه های ابهام انگشت می گذارد،
و ضعفها و سستیها را نشان می دهد.

در این نوشتار مختصر، برآنیم که
مقوله انتقاد و انتقادپذیری را از نگاه
دین، مورد بررسی و تحقیق قرار دهیم
تا بتوانیم بی هیچ مانعی خود را در این
برکه زلال ببینیم و درون خویش را
بنگریم و به اصلاح خود و جامعه
بپردازیم.

مفهوم انتقاد

انتقاد، یعنی «سره کردن، سره
گرفتن، جداکردن درهمهای سره از
میان ناسره، بهین چیزی برگزیدن،
آشکار کردن عیب شعر بر قائل آن،
جدا کردن کاه از دانه.» و نیز در
«لسان العرب» درباره «نقد» آمده است:
«نقد به معنای سره کردن درهمها و
شناخت درست از نادرست آن
است.» در روزگار گذشته که داد و
ستد، با نقره سکه زده شده انجام
می گرفت، افرادی بودند که سرب را به
گونه پول رایج سکه می زدند و با
پولهای نقره می آمیختند. در مقابل،
افراد خبره و کارشناسی بودند که به
آنان «ناقد» گفته می شد. ناقد با سنگ
محک و نگاه خبره خود، هرگونه تقلبی
را در مسکوکات رایج، تشخیص
می داد و سره را از ناسره جدا می کرد.
بعدها این مفهوم به ادبیات نیز راه
یافت و نقد الشعر شکل گرفت که
عبارت بود از: شناسایی و بیان معایب
و نقایص اشعاری که سروده می شد.
نقد در این دو عرصه، به معنای
عیب یابی و عیب جویی بوده است.

در زبان انگلیسی نیز واژه
«Criticidm» معادل «انتقاد» و به همین
معنا آمده است. به عنوان مثال، واژه نامه
یک جلدی «آکسفورد» ذیل مدخل
«Criticidm» انتقاد را به معنای
«عیب جویی» و «آشکار ساختن
عیوب» معرفی کرده است.

اهمیت انتقاد و انتقادپذیری در
آموزه های اسلامی

در آموزه های دینی، واژه های
نصیحت، تذکر، موعظه، استماع قول،
اتّباع احسن، تواصی به حق، دعوت به
خیر، و امر به معروف و نهی از منکر،
هر یک به گونه ای، اهمیت و جایگاه
انتقاد و انتقادپذیری را بیان می کنند.
قرآن کریم می فرماید: «فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذینَ
یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»؛ «پس
بندگان مرا که به سخن گوش فرا
می دهند، آنگاه بهترین آن را پیروی
می کنند، مژده بده!» در کلمه «استماع»
نکته نغز ویژه ای نهفته که در «سماع»
نیست. شنیدن سخن دیگران، با آن
صورتی که ناخواسته سخن دیگری به
گوش برسد، تفاوت دارد. آن که گوش
فرا می دهد، نقد و بررسی نیز می کند،
تمام پیامدهای خوب و بد و زیبا و
زشت سخن را می سنجد، آن گاه دست
به گزینش می زند. به هنگام برگزیدن
نیز، میان خوبها و خوب ترها، به
گونه ای ارزیابی می کند و در پایان با
آگاهی و بررسی همه جانبه، سخن
نیکوتر و پیشنهاد به واقع نزدیک تر و
طرح و برنامه خردمندانه تر را
برمی گزیند.

قرآن کریم می فرماید: «وَ ذَکِّرْ فَإِنَّ
الذِّکْری تَنْفَعُ الْمُوءْمِنینَ»؛ «و پند ده! زیرا
که پند در موءمنان سودمند می افتد.»

تذکر، فراموشیها و ناآگاهیها را به
هوشیاریها و بیداریها دگرگون می کند
و همگان را در جامعه به حضور و
مراقبت همه سویه فرا می خواند. در
چنین جامعه ای، کم کاریها، کندکاریها و
بدکاریها، کمتر به چشم می خورد و هر
یک از افراد خود را موظف می دانند که
به دیگران هشدار و تذکر دهند تا کارها
در روال و روند واقعی خود قرار گیرد.

آیات و روایات بسیاری بر این
معنی دلالت دارند که موءمنان و
باورمندان، نباید به افراد چاپلوس و
کسانی که همواره از خوبیها سخن
می گویند و بر سستیها سرپوش
می گذارند، میدان دهند و اینان باید
دوستانی برگزینند که در کنار ستایش،
به نقد رفتار و کارکرد آنان نیز بپردازند
و مثل آینه خوبی و بدی، شایستگیها و
کاستیها را بر آنان بنمایانند.

امام صادق علیه السلام می فرماید: «الْمُوءْمِنُ
أَخُو الْمُوءْمِنِ عَیْنُهُ وَ دَلِیلُهُ لَا یَخُونُهُ وَ لَا یَظْلِمُهُ وَ
لَا یَغُشُّهُ وَ لَا یَعِدُهُ عِدَهً فَیُخْلِفَهُ؛ موءمن برادر
موءمن است و به منزله چشم او و
راهنمای اوست؛ هرگز به او خیانت و
ستم نمی کند، با او غش و تقلب
نمی کند و هر وعده ای به او دهد، سر
برنخواهد تافت.»

و نیز امام کاظم علیه السلام می فرماید: «…
وَ سَاعَهً لِمُعَاشَرَهِ الْإِخْوَانِ وَ الثِّقَاتِ الَّذِینَ
یُعَرِّفُونَکُمْ عُیُوبَکُمْ وَ یُخْلِصُونَ لَکُمْ فِی
الْبَاطِنِ؛ …و بخشی از زمان را برای
رفت و آمد با برادران دینی و مورد
اعتمادی که کاستیها و سستیهای شما را
به شما معرّفی می کنند و در باطن برای
شما اخلاص می ورزند، ویژه سازید.»

نکات آموزنده این روایت عبارت
است از:

الف. بایستگی برنامه ریزی و
سرمایه گذاری برای آسیب شناسی
فردی و اجتماعی در جامعه دینی.

ب. انتقادپذیری و پیدا کردن
ناقدان خالص و مورد اعتماد.

ج. ناقدان باید دردشناس و دارای
معرفت در مسائل مورد نقد باشند.

د. نقد باید بدون خدعه و نیرنگ و
خالص و ناب باشد.

انواع نقد

الف. خود انتقادی

انسان افزون بر پذیرش نقد، باید
در گام نخست، به نقد خویش بپردازد
و پیش از آنکه به کاستی و عیب دیگران
توجه کند، در جستجوی زدودن
عیبهای خویش باشد. امام علی علیه السلام
می فرماید:

«طُوبی لِمَنْ شَغَلَهُ عَیْبُهُ عَنْ عُیُوبِ
النّاسِ؛ خوشا به حال کسی که
پرداختن به عیب خویش، وی را از
عیب دیگران باز دارد!»

و نیز فرمود: «مَنْ لَمْ یَسُسْ نَفْسَهُ
اَضاعَها؛ آن که نفس خویش را سیاست
[و ادب] نکند، آن را تباه ساخته است.»

اگر آدمی خود آینه خویش شود،
از بسیاری انتقادها در امان می ماند و
اگر همگان به فکر نقد خود برآیند،
زمینه نقد اجتماعی کمتری پیدا
می شود و در نتیجه پاره ای تنشها و
تشنجها، به خودی خود، از بین
می روند و جلو بسیاری از نقدهای
ویرانگر گرفته می شود.

در احوال عرفا و علمای بزرگ
آمده است که اغلب آنها در سکوت
شب خود را به نقد می کشیدند و گاهی
در یک اتاق خلوت و در چاله ای شبیه
قبر می رفتند و اعمال و نیّات روز خود
را به دقت مورد بررسی قرار می دادند.
آنان با استفاده از نفس لوّامه در واقع به
توصیه قرآن کریم و عترت علیهم السلام در
مورد محاسبه نفس عمل می کردند.

نکته شایان توجه اینکه خود
انتقادی در واقع، رفتار صادقانه انسان
با خویش است که آثار تربیتی،
اجتماعی، روحی و روانی فراوان دارد.
آثار نقد از خود که بهترین نمونه آن بر
اساس روایات، نقد شبانه نسبت به
عملکرد روزانه است، عبارت اند از:

۱. یادآوری کارهای روزانه
موجب تقویت حافظه می شود.

۲. بازنگری وقایع و اعمال
روزانه، باعث جدا سازی مطالب و
وسائل زائد می شود که نتیجه آن دسته
بندی مسائل می باشد.

۳. نقد اعمال و نیات روزانه عامل
ایجاد آرامش روحی می شود؛ زیرا نقد
خویش نوعی اکتساب بینش مثبت و
شهامت خود بازنگری و موجب
رضایت شخصی می شود.

۴. نقد رفتارها، باعث بازنگری
صادقانه و روشن رفتارها شده و
موجب توجه بیشتر فرد به رفتارهای
نیکو می شود.

۵. نقد عملکرد روزانه،
برنامه ریزی برای روزهای بعد را
روان تر و دقیق تر می کند.

ب. نقد توسط دیگران

انسانها به جهت رفتارها و
عملکرد و عکس العملهای
گوناگونشان گاهی مورد ملامت نفس
قرار می گیرند و گاه مورد ملامت و
انتقاد دیگران؛ از فرد یا جمع. از جمله
سفارشهای تربیتی اسلام همین است
که اولاً انسانها ضمن سعه صدر و حلم،
گوش شنوا در مورد دیگران داشته
باشند و ثانیاً دیگران آینه وار عیوب را
همانند هدیه به آنان تقدیم کنند.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «الْمُوءْمِنُ
مِرْآهُ الْمُوءْمِنِ؛ موءمن آینه موءمن است.»

آثار نقدپذیری از دیگران

۱. نقد پذیری موجب نوعی کسب
معیار سنجش برای رفتارهای آینده
است.

۲. نقد پذیری باعث کاهش
وسوسه انسان نسبت به انجام بسیار
زیاد کارها در یک زمان و آگاهی نسبت
به خطر پراکندگی قواست.

۳. نقد پذیری موجب تبیین
اولویتهای زندگی است؛ زیرا معمولاً
رفتارهای اضافی وغلط مورد نقد قرار
می گیرند.

۴. نقد پذیری نوعی غربال
رفتاری و اخلاقی است که عیوب را از
محسنات جدا می کند.

۵. نقد پذیری، موجب تشخیص
دوستان مناسب نیز می شود؛ چنان که
علی علیه السلام فرمود: «برگزیده ترین مردم
در نظر تو باید کسی باشد که عیبهای
زندگی ات را به تو هدیه کند و در
تکامل نفس کمک تو باشد.»

۶. با توجه به محدودیت عمر، با
پذیرش نقد دیگران (نقد صادقانه و
خیرخواهانه)، انسان می تواند زمان
عمر مفید خویش را بیشتر کند.

آداب انتقاد، منتقِد و منتَقد

الف. انتقاد با عمل نیک همراه باشد:
کسی که دیگران را پند می دهد، اما
خودش اهل عمل به گفته هایش نیست،
سخنش اثری در شخص مقابل ندارد.
امام علی علیه السلام فرمود: «اِسْتَصْبِحُوا مِنْ شُعْلَهِ
وَاعِظٍ مُتَّعِظ ِ وَ اقْبَلُوا نَصِیحَه ناصِحٍ مُتَّعِظٍ؛ از
فروغ واعظ و پند دهنده ای که خود،
پندپذیر است، روشنایی برگیرید و
نصیحت نصیحتگر موعظه پذیر را
پذیرا باشید!»

این سخن، هم به پندپذیری اشاره
دارد، هم به شیوه موءثر وعظ و نصیحت
و انتقاد.

ب. انتقاد، سالم و اصلاحگرانه باشد:
نکته درخور توجه در فرهنگ نقد،
رعایت آداب و ویژگیهایی است که
انتقاد را به دو بخش انتقاد سازنده و یا
ویرانگر تقسیم می کند. انتقادهای
برخاسته از حسدها و غرض ورزیها
و…، نه تنها مشکلی را حل نمی کند،
بلکه وضع را بدتر می سازد؛ زیرا انسان
کینه توز نمی تواند به انتقاد درست
دست یابد. «النَّصِیحَهُ مِنَ الْحَاسِدِ مُحالٌ؛
نصیحت و خیرخواهی از حسود،
محال است.» از این رو، بسیاری از
نقدهای وی انتقام است.

هدف از انتقاد، تنها برشمردن
عیبها و کاستیها نیست، بلکه پیدا کردن
راههای درمان برای دردهای موجود و
رهایی از بحران و آشفتگی و نابسامانی
نیز هست.

در انتقاد سالم، عالَم محضر
خداست و انسانها همه آفریده های او.
کاستیها و ضعفها، با توجه به این بینش،
به گونه ای مطرح می شوند که ناسازگار
با آن حضور نباشد. انتقام گرفتن خویی
است حیوانی، در برابر انتقاد سالم.

انتقاد، غیر از انتقام جویی است.
اگر دیو کینه توزی به جای مهرورزی و
مهربانی بنشیند، پرده ای تار در پیش
چشم آدمی می کشد که بین او و
حقیقت و واقعیت، فرسنگها فاصله
می اندازد و در نتیجه، نگاه او نگاهی
دشمنانه و حرکتهای او هم حرکتهای
براندازی خواهد شد.

اگر نقد و انتقاد به درگیری و
دشمنی ـ و به قول معروف، مچ گیری و
رو کم کنی ـ و انتقام جویی منجر شود،
نه تنها مشکلی گشوده نخواهد شد،
بلکه بر مشکلها افزوده می شود.

امام صادق علیه السلام می فرماید: «إِیَّاکُمْ وَ
الْمِراءَ وَ الْخُصُومَهَ فَإِنَّهُما یُمْرِضانِ الْقُلُوبَ
عَلَی الْإِخْوانِ وَ یَنْبُتُ عَلَیْهِمَا النِّفاقَ؛

از بگو مگوهای بی حاصل و
دشمنیها بپرهیزید! زیرا این دو مایه
بیماری دلها و زمینه ساز نفاق در میان
موءمنان است.»

پرخاشگری و پریدن به یکدیگر
و به کار گرفتن عبارتها و تعبیرهای
نیشدار و کینه توزانه، بذر بدبینی و
بدخواهی را در جامعه می افشاند و
نتیجه ای جز تشنج و سلب آرامش و
آسایش به دنبال ندارد.

امام علی علیه السلام می فرماید: «لا سُؤْدَدَ
مَعَ انْتِقامٍ؛ بزرگواری و آقایی از راه
انتقام به دست نمی آید.»

کسی که به بهانه انتقاد می خواهد
انتقام شخصی و یا گروهی خود را از
دیگران بگیرد، دارای روحیه خود کم
بینی و حقارت نفس گردیده است که
شفای خاطر خود را در تخریب
دیگران می بیند. از این رو، هیچ گاه
نمی تواند گام اصلاحی بردارد و سخن
مصلحانه و خیرخواهانه بر زبان و قلم
خودجاری سازد. ناقد مبتلای به این
درد، نمی تواند نسخه شفابخش بپیچد
و باید به او گفت: یک قدم بر خویشتن
نِه و آن دگر در کوی دوست.

نقد باید به گونه ای باشد که
شخصیت و منزلت افراد تحقیر نشود.
در مورد رسول اکرم صلی الله علیه و آله آمده است که:
«اِذا بَلَغَهُ عَنِ الرَّجُلِ شَیْ ءٌ لَمْ یَقُلْ ما بالَ فِلانٌ وَ
لکِنْ یَقُولُ ما بالَ اَقْوامٌ یَقُولُونَ حَتَّی لا یَفْضَحْ
اَحَدا؛ هنگامی که به آن حضرت خبر
می رسید که فلانی عملی خلاف انجام
داده، [در مقام انتقاد با حضور مردم از
آن شخص نام نمی برد و به آبروی او
لطمه نمی زد و] نمی فرمود: چرا فلانی
چنین کرده؟ بلکه می فرمود: چرا
کسانی چنین می گویند [و چنین
می کنند]؟ تا کسی رسوا نشود.»

ج. زمان و مکان در نقد رعایت شود:
نقّادی و سره از ناسره شناسی، فنّ و
هنری است که در هر زمان و مکان
شیوه و روش ویژه ای می طلبد. چه بسا
در برهه ای از زمان، سخنی را به عنوان
انتقاد بتوان گفت که همان سخن در
شرایط دیگر روا نباشد. گاه ناقدی از
روی اخلاص، فرد و یا گروه و یا حاکم
را به نقد می کشد که دشمن از آن، به
سود خود و به زیان جامعه اسلامی
بهره می برد و از سخن حق بهره برداری
تبلیغاتی علیه زمامداران و نظام
اسلامی می کند. از این جهت، توجه به
زمان و شناخت زمینه ها در طرح
مسائل انتقادی نقش کلیدی و
سرنوشت ساز دارد.

د. نقد صمیمی و خصوصی باشد: روح
حاکم بر جامعه دینی، روح برادری و
حرمت و آبرومندی است. همگان در
حفظ و پاسداشت آبرو و شرف
یکدیگر می کوشند. آبرو و شرف
فردی و اجتماعی افراد در امان است
باید نگه داشته شود. آنچه به شخصیت
شهروندان صدمه می زند و بی حرمتی
به شمار می رود، در جامعه دینی وجود
ندارد. در پیدا و پنهان، حریمهای
قانونی و ایمانی موءمنان محترم شمرده
می شود. این اصل اصیل، بیانگر این
است که انتقادها نیز در چنین فضایی
باید به گونه ای باشد که آبروی مؤمنی
زیر سوءال نرود و موقعیت مدیر و
مسئولی به ناحق دچار تزلزل نگردد.
شایسته است شیوه و روش برخورد با
کاستیها و کژیها، به گونه ای گزینش
شود که با این اصل اساسی، ناسازگاری
نداشته باشد. امام علی علیه السلام می فرماید:
«اَلنُّصْحُ بَیْنَ الْمَلَأِ تَقْرِیعٌ؛ نصیحت و
خیرخواهی آشکارا و علنی نوعی
سرکوب به شمار می رود.»

اگر انسان بتواند عیب و کاستی
کسی را به گونه ای مطرح کند که
جایگاه اجتماعی و حیثیت حقوقی و
حقیقی او خدشه دار نشود، باید چنین
کند و هرگز افشاگری و در بوق و کرنا
دمیدن، پسندیده نیست. گرهی که به
آرامی و نرمی و با دست گشوده
می شود، چرا با سر و صدا و با دندان
بگشائیم! در آموزه های علوی آمده
است: «هر که به مسلمانی سخنی
بگوید و مقصودش بردن آبروی وی
باشد، خداوند او را در لجنزار دوزخ
زندانی کند تا از آنچه گفته، عذری
آورد.» امام خمینی رحمه الله با الهام از این
آموزه ها، همواره سفارش می کرد: «در
انتقادها مواظب باشید با حیثیت و
آبروی کسی بازی نکنید و کسی را از
موقعیت و مسئولیتی که دارد؛ فرو
نیفکنید. انتقاد آزاد است، به اندازه ای
که نخواهند کسی را خفیف کنند یا یک
گروهی را خفیف کنند و از صحنه
خارج کنند. انتقادات برای اصلاح امور
لازم است.»

اگر کسی خدای ناخواسته برای
استوارسازی موقعیت اجتماعی
خویش، به ویرانگری دیگران بپردازد
و با اشاره و یا با بیان روشن، سبب فرو
افتادن دیگران از جایگاه اجتماعی
خود به ناحق گردد، دچار آفت اخلاقی
بزرگی شده است که به آسانی قابل
گذشت و جبران نیست. درهم شکستن
جایگاه اجتماعی افراد، کاری نیست که
با توبه و طلب بخشش قابل جبران
باشد. کسی که به وسیله قلم مسموم و
زهرآگین نویسنده ای و یا با زبان
نیشدار گوینده ای، خوار می گردد و در
دید جامعه و مردم جایگاه پست و گاه
خیانتکار و خلافکار پیدا می کند، به
آسانی نمی تواند نگا