پاورپوینت کامل شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۵);(مراحل تهیه پاسخ) ۷۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۵);(مراحل تهیه پاسخ) ۷۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۵);(مراحل تهیه پاسخ) ۷۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل شیوه پاسخ به پرسشهای دینی (۵);(مراحل تهیه پاسخ) ۷۷ اسلاید در PowerPoint :

۵۵

اشاره:

پس از بیان اهمیّت روش شناسی، انواع پرسشها و آداب پرسشگری در شماره های قبل، اکنون مطالبی را در باب قواعد پاسخ دهی بررسی می کنیم.

قواعد پاسخ دهی

قواعد پاسخ دهی را می توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد: ۱. مراحل تهیه پاسخ؛ ۲. اصول و روشهای پاسخ دهی. با توجه به مراحل، اصول و روشها می توان به شیوه مناسب برای پاسخ دهی دست یافت؛ از اینرو ما نیز ابتدا در این شماره، مراحل تهیه پاسخ را از نظر می گذرانیم و سپس در شماره بعد به مهم ترین اصول و روشهای پاسخ دهی اشاره می کنیم.

مراحل تهیه پاسخ

پاسخ دهی حداقل دارای چهار گام و مرحله است:

۱. موضوع شناسی

در این مرحله پاسخگو موظف است اقدامات زیر را انجام دهد:

الف) شناسایی درست موضوع پرسش:

یکی از لغزشگاههای مهم پاسخگویان، این مرحله است. برخی از آنان به موضوع پرسش عنایت نمی کنند؛ مثلاً به پرسش کلامی، پاسخ فقهی می دهند و بالعکس و… و یا سعی می کنند به جای پرداختن به روش موضوع پرسش از روشهای دیگری استفاده کنند؛ مثلاً در پاسخ دهی به پرسشهای فلسفی به روشی غیر عقلی و در پاسخ دهی به پرسشهای حدیثی از روش عقلی محض استفاده می کنند، یا در پرسشهای فقهی به جای نقل فتاوای فقها، خود به استدلال فقهی می پردازند.

ب) تبیین درست موضوع پرسش:

یکی دیگر از وظایف پاسخگو این است که موضوع پرسش را خوب تلقی و سپس به خوبی تبیین کند و آن گاه در پی پاسخگویی بر اید؛ تا مثلاً اگر پرسش از چگونگی است، به چرایی پاسخ داده نشود و بالعکس.

ج) تعریف موضوع پرسش:

پاسخگو باید قبل از پاسخگویی، موضوع پرسش را دقیقاً بداند و تعریف آن برای خودش واضح باشد. در غیر این صورت به جای پاسخگویی به آنچه از او پرسیده اند، پاسخی ارائه می کند که با پرسش مناسبتی ندارد.

به پرسش و پاسخ زیر توجه فرمایید:

پرسش: موضوع تفکر چیست؟

پاسخ: تفکر را به معنای اندیشیدن یا فکر را به معنای تجزیه و تحلیل مسائل مختلف برای راهیابی به عمق آنها و طریقی برای فهم بهتر و بیش تر دانسته اند. [۱] تفکر عمیق؛ یعنی بررسی همه حیثیات و لایه های یک مطلب؛ البته چنین تفکری نتیجه بخش خواهد بود؛ زیرا جایی را برای سؤال و ابهام باقی نمی گذارد؛ امّا در تفکر سطحی که اندیشیدن از یک بُعد و یک جنبه است، پر واضح است که نقاط کور فراوانی باز هم باقی خواهد ماند.

به خاطر اهمیتی که فکر و اندیشه در شکوفایی کمالات انسان دارد، قرآن ۴۷ بار روی کلمه عقل، ۱۸ بار روی ماده فکر، ۱۶ بار روی واژه لُبّ و چهار بار روی لفظ تدبر تکیه کرده و لفظ نُهی که با عقل مترادف و هم معنا است نیز دو بار آمده و علم و دانش که محصول به کار گرفتن فکر و اندیشه است، ۷۷۹ بار با تمام مشتقاتش در قرآن وارد شده است.[۲]

آیات بسیاری از قرآن مجید همه انسانها را برای شناخت و معرفت به تفکر و اندیشه دعوت می کند. تعبیراتی که در قرآن برای این منبع مهم معرفت به کار رفته، بسیار است که از مجموع آیات این نتایج به دست می آید:

۱. قرآن، عقل و خرد انسان را به عنوان یکی از منابع اصیل معرفت شناخته و اهمیت فوق العاده ای برای آن قائل شده است.

۲. قرآن، همگان را به تعقل و تفکر بیش تر در همه مسائل دعوت می کند.

۳. قرآن، به ابعاد گوناگون روح آدمی، توجه خاصی کرده و روی هر یک از آنها تأکید می کند.

۴. قرآن، فعالیتهای روح را در زمینه ادراک واقعیات با تعبیرات مختلفی ذکر کرده است و روی هر یک در جای خود تکیه می کند؛ ولی با این حال، موانع متعددی را برای ادراک صحیح عقلی بر شمرده است[۳].

شاید در نگاه اول، این پاسخ نیز برای پرسش فوق پاسخی مناسب باشد؛ ولی حقیقت این است که اصولاً به سؤال پاسخ داده نشده. وقتی پرسشگر پاسخ ما را مطالعه کند، ممکن است با خودش فکر کند که پاسخ دهنده اصولاً به موضوع سؤال عنایت نکرده است؛ زیرا پرسش از معنی تفکر و اهمیت آن و مترادفات آن در قرآن کریم و… نبوده است، او در واقع پرسیده است: اگر بخواهیم تفکر کنیم، در چه موضوعاتی باید تفکر کنیم؟ و اینکه در احادیث آمده است یک ساعت فکر کردن ازشصت یا هفتاد سال عبادت کردن بهتر است[۴] ما درباره چه چیزهایی باید فکر کنیم؟ که در پاسخ باید به مواردی چون عجایب آفرینش الهی انسان،[۵] مرگ و حیات او، رابطه او با طبیعت، اعمال و رفتار آدمی و…، تاریخ (سرنوشت پیشینیان)[۶]، تفکر در اوامر الهی [۷]و… اشاره شود؛ چنانکه مناسب است گفته شود: مشابه همین پرسش و اینکه موضوع تفکر چه چیزی می تواند باشد، از امام صادق(ع) پرسیده شد که آن حضرت یکی از موضوعات تفکر را عبور از خرابه ها و تأمل در سرنوشت ساکنان و بانیان آنها دانسته است. [۸]

د) تحدید موضوع پرسش:

پاسخ دهنده در این مرحله باید حدود موضوع را دقیقاً مشخص کند که پاسخ مطابق با پرسش باشد. اگر موضوع پرسش تحدید نشود، پاسخ یا استدلالی که در جواب آمده، اعم یا اخص از پرسش شده و نتیجه مطلوب به دست نخواهد آمد. شاید یکی از بهترین نمونه های تحدید موضوع، مناظره امام جواد(ع) با «یحیی بن اکثم» باشد. در این مناظره یحیی از امام پرسید: «نظر شما درباره فردی که در حال احرام شکاری را بکشد چیست؟»

حضرت جواد(ع) برای آنکه موضوع پرسش دقیقاً محدود و مشخص شود، فرمود: «آیا در خارج از حرم کشته است یا در داخل حرم؟ دانا به مسئله و حکم بوده یا جاهل؟ عمداً کشته یا به خطا؟ آن فرد آزاد بوده یا برده؟ اوّلین بار بوده که چنین کاری کرده یا پیش از آن نیز انجام داده؟ شکار از پرندگان بوده یا غیر آن؟ شکار کوچک بوده یا بزرگ؟ اصرار بر چنین کاری دارد یا نادم و پشیمان است؟ شکار در شب اتّفاق افتاده یا در روز؟ در احرام عمره بوده یا احرام حجّ؟!»[۹]

روشن است که اهمیت تحدید موضوع، در مناظره بیش از پاسخ دهی به سؤالات است؛ ولی در پرسشهای تعنتی، اگر موضوع محدود نشود، ممکن است پرسشگر متعنت، پس از دریافت پاسخ با این بهانه که مقصود او قسم دیگری از اقسام محتمل پرسش است، پاسخ را غلط قلمداد کند؛ چنانکه در پرسشهای تفقهی نیز همین گونه است. چه بسا مقصود پرسشگر قسم دیگری از اقسام محتمل پرسش بوده؛ ولی پاسخگو بدون توجه به تحدید موضوع، به قسمی دیگر پاسخ داده باشد.

ه‍ ) تشخیص ارتباط موضوع با موضوعات اعم و اخص و مشابه:

در این مرحله پاسخ دهنده به بررسی ارتباط موضوعی که از آن پرسش شده با موضوعات اصلی و فرعی و سرعنوانهای بحث می پردازد، تا علاوه بر مشخص شدن اصول موضوعه و مباحث وابسته، ارتباط بحث با مباحثی که به نوعی با موضوع پرسش ارتباط دارند، مشخص شود. پاسخگو با مشخص کردن اصول موضوعه می تواند مبانی پاسخ خود را مستحکم کند و پاسخ خود را بر مبانی استواری بنیان نهد و پرسشگر را از فرو افتادن در ورطه مغالطه حفظ کند. حتی الامکان از پرداختن به مباحثی که وابستگی بعیدی به پرسش دارند، خود داری کند.

۲. طرح پاسخ و چارچوب اصلی

مرحله دوم و در واقع مهم ترین گام در پاسخ دهی، سازمان دهی پاسخ است. محقق پس از عبور از مرحله اول و شناخت دقیق موضوع به گونه ای که گذشت ، در این گام باید چند نکته مهم را بررسی کند:

– مهندسی اصلی پاسخ:

او در این مرحله بررسی می کند که برای رسیدن به نتیجه مطلوب از چه مقدمه ای و چگونه استفاده کند، مقدار مقدمه، براهینی که در پاسخ باید به آنها اشاره شود، تقدم و تأخر براهین، فصول و بندهای پاسخ و نتیجه ای که باید گرفته شود، از مهم ترین اقداماتی است که در مهندسی اصلی پاسخ باید بدان توجه شود.

– بررسی روشها و تکنیکها:

محقق با توجه به نوع سؤال، موضوع آن، مشخصات پرسشگر (سن، جنسیت، تحصیلات، شهر و کشور، ملیت و زبان، منطقه جغرافیایی ) مقتضیات زمانه و… بررسی می کند که برای این پرسش و پرسشگر چه پاسخی و با استفاده از چه تکنیکهایی مناسب است. چه بسا ممکن است به سؤالی نباید پاسخ داد و پاسخی که به یک پرسشگر داده می شود، با پاسخی که به پرسشگر دیگری داده می شود، بسیار متفاوت است. در پاسخگویی حضوری از تکنیکهایی بهره گیری می شود، که در پاسخ دهی کتبی نمی توان از آن بهره گرفت. پاسخی که به کاربران اینترنت ارائه می شود، با جوابی که به دانش آموزانی که با اینترنت سر و کار ندارند داده می شود، متفاوت است و… محقق در این مرحله با بررسی دقیق به این نتیجه می رسد که از چه تکنیکهایی استفاده کند تا بهتر و سریع تر به مقصود برسد.

محقق و پاسخ دهنده با توجه به آنچه گذشت چارچوب و فهرست مطالبی را که در پاسخ باید بدان پرداخته شود تهیه می کند تا راه برای مرحله بعدی هموار شود. در این مرحله محقق به جای جستجو باید طراحی دقیق کرده و سعی کند هر کدام از اجزای پاسخ را در جای خودش قرار دهد. او همانند مهندسی است که قبل از شروع به ساخت، نقشه ساختمان را با دقت طراحی می کند. اگر به این مرحله عنایت نشود، همانند ساختمانی که بدون نقشه ساخته می شود، پس از صرف وقت و هزینه فراوان ممکن است بارها تخریب و بازسازی شود و باز هم نتیجه مورد نظر به دست نیاید.

این مرحله نیز از لغزشگاههایی است که بسیاری از پاسخ دهندگان ممکن است مرتکب اشتباه شوند. آنان چون قبل از شروع به پاسخ، چارچوب پاسخ را ندیده اند، گاه آن قدر در مقدمه می مانند که ذی المقدمه فدای مقدمه می شود، و گاه بدون ارائه مقدمه لازم مستقیماً به سراغ اصل پاسخی می روند که فهم آن برای پرسشگر بسیار دشوار است. گاه با آنکه می توانند با ارائه یک مثال، مطلب را بسیار قابل فهم کنند، از ارائه مثال سر باز می زنند و یا مثالهایی ذکر می کنند که ربطی به پرسش ندارد. به زبان روز سخن نمی گویند و برای پرسشگران کلاس ابتدایی پاسخی می نویسند که فهم آن ممکن است برای معلمان آنها نیز دشوار باشد و…

۳. جمع آوری اطلاعات

در این مرحله باید اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شود. مهم ترین روش جمع آوری منابع در پاسخهای مذهبی، روش کتابخانه ای است؛ از اینرو به ذکر این روش بسنده می شود. منابعی که در روش کتابخانه ای بدان مراجعه می شود، عبارتند از:

منابع مکتوب:

مهم ترین وظایف پاسخگو در این زمینه عبارتند از:

الف. شناسایی منابع.

ب. دسته بندی منابع به منابع دست اول و سایر منابع.

ج. توجه به منابع دست اول، اصیل، معتبر و استفاده از آنها به ترتیب تاریخ تألیف، تخصصی بودن متن، تخصص و اهمیت مؤلف و…

د. مراجعه به کتابهای هر علم با توجه به موضوع پرسش؛ یعنی پاسخگو نباید حدیث را از کتابهای تفسیری و مطالب تاریخی را از منابعی که خود، مطالبشان را از منابع دیگر گرفته اند و… نقل کند؛ بلکه برای نقل حدیث باید به کتابهای معتبر حدیثی به ترتیب تاریخ تألیف آن مراجعه نماید. و مطالب تاریخی را از کتابهای متخصصان همان علم اخذ کند. گاه دیده می شود که برخی از نویسندگان، احادیث خود را به کتابهای معاصر و… استناد می کنند. این کار باعث کاسته شدن از ارزش علمی پاسخ تهیه شده می شود.

در صورتی که ذکر مطلبی از کتب نویسندگان معاصر از جهتی اولویت داشته باشد، مثلاً نویسنده مطلب را از منابع اصیل نقل و نقد کرده یا بین مطالب متنوع و گاه به ظاهر مخالف جمع کرده یا به پرسشی پاسخ داده است، در این صورت باید مطلب اصلی از کتب دست اول اخذ و سپس توضیحات نویسنده معاصر آورده شود.

ه‍ . آشنایی با کلید های استفاده از منابع؛ کلیدهایی همچون فهرست اجمالی و تفصیلی منبع، فهرستواره های موضوعی، فهرست واره واژگان، تک نگاریها، دائره المعارفهای تخصصی و…

و. توجه به آیین نگارش و ویرایش، استناد و ارجاع و چگونگی معرفی منابع و نویسندگان و…

در پرسشهای تعنتی، اگر موضوع محدود نشود، ممکن است پرسشگر متعنت، پس از دریافت پاسخ با این بهانه که مقصود او قسم دیگری از اقسام محتمل پرسش است، پاسخ را غلط قلمداد کند؛ چنانکه در پرسشهای تفقهی نیز همین گونه است.

منابع نرم افزاری:

با توجه به پیشرفت روز افزون علوم و تکنولوژی و ارائه نرم افزارهای بسیار مناسب اسلامی، هر پژوهشگری باید بتواند از این نرم افزارها به شکل بهینه استفاده کند. اگر امروزه پاسخگویی نتواند با نرم افزارهای اسلامی – حداقل در حد شناخت نرم ا