پاورپوینت کامل آرای نو در دانش رجال;گفتگو با حجه الاسلام والمسلمین محمدکاظم رحمان ستایش،مدیر گروه رجال پژوهشکده علوم و معارف حدیث ۷۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل آرای نو در دانش رجال;گفتگو با حجه الاسلام والمسلمین محمدکاظم رحمان ستایش،مدیر گروه رجال پژوهشکده علوم و معارف حدیث ۷۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل آرای نو در دانش رجال;گفتگو با حجه الاسلام والمسلمین محمدکاظم رحمان ستایش،مدیر گروه رجال پژوهشکده علوم و معارف حدیث ۷۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل آرای نو در دانش رجال;گفتگو با حجه الاسلام والمسلمین محمدکاظم رحمان ستایش،مدیر گروه رجال پژوهشکده علوم و معارف حدیث ۷۹ اسلاید در PowerPoint :

۹

یکی از بخش های ثابت محدّث»، معرفی تفصیلی گروه های پژوهشی در پژوهشکده علوم و
معارف حدیث است.

گروه رجال و مصطلحات حدیث، با مدیریت حجه الاسلام والمسلمین محمدکاظم رحمان ستایش،
نوآوری هایی در علم رجال داشته و آثار منتشر شده گروه، بارها مورد قدردانی قرار
گرفته است.

به نظر شما، جایگاه علم رجال در بین دانش های حدیثی مثل درایه یا فقه الحدیث، چگونه
است؟

بسم الله الرحمن الرحیم. در حوزه علوم حدیث، یک هندسه و نمودار خاصی را داریم که
ارتباط بین علوم مختلف حدیث را با همدیگر برقرار می کند. در جای خودش این را به
تفصیل بحث کرده اند که حدیث، موضوعی است که دانش های مختلفی درباره اش بحث می کنند.
گاه درباره کلیت حدیث یعنی به تمام اجزا و ارکانی که دارد و گاه در مورد برخی از
اجزای حدیث، بحث می کنند. در یک تقسیم ساده، حدیث، دو جزء اصلی دارد: سند و متن.
دانشی را در نظر گرفته اند که موضوعش صرفاً اسناد روایات است که آن را دانش رجال
می گویند و دانشی را در نظر گرفته اند که صرفاً متن و محتوای روایات را مدّ نظر
دارد که آن را فقه الحدیث نامیده اند. و دانشی با عنوان اصول حدیث شناسی و قواعد
کلی حدیث است که اسم آن را درایه گذاشته اند.

ارتباطی که درایه با رجال و فقه الحدیث دارد، یک ارتباط دو سویه است. به این معنا
که در دانش درایه، قواعد کلی، بدون در نظر گرفتن مصادیق و موارد جزئی، تبیین
می شوند. این قوانین، گاه به سند حدیث، گاه به متن حدیث و گاه به مجموعه حدیث مربوط
است. لذا در نظام تشکیلاتی علوم حدیث، آن ارکانی که در علوم حدیث مطرح هستند، یعنی
رجال، درایه و فقه الحدیث، این سه هم عرض هم هستند و در کنار هم فعالیت می کنند، هر
کدام نیز مأموریت خاص خودش را دارد.

مأموریتی که برای دانش رجال در حوزه علوم حدیث تعریف شده این است که راوی شناسی کند
در این جهت که ما بتوانیم با شناخت روات، سند را و در واقع طریق رسیدن به متن را
ارزیابی کنیم و صدور روایت را از آن جهت بازشناسی کنیم. به بیان دیگر، در اصول، اگر
حجیت خبر واحد را به نحو کبروی و کلی اثبات کردیم، بحث صغروی این حجیت، در رجال
انجام می شود. یعنی در آنجا می گویند خبر واحد ثقه، معتبر است، اما کدام خبر، خبر
واحد ثقه است؟ رجال است که این کار را انجام می دهد و این نقش صغروی را در حوزه
اعتبار اخبار، به عهده می گیرد.

اهدافی که برای گروه رجال پژوهشکده تعریف شده، چیست؟

خوب است نکته ای را عرض کنم. ما در ابتدا که خواستیم این گروه را راه اندازی کنیم،
در مرحله اول، گروه ها، مؤسسات و مراکز

تعیین قواعد و قوانین راوی شناسی و ارائه شیوه جامع ارزیابی حدیث، از هدف های تأسیس
این گروه است.

پژوهشی که به یک شکلی در حوزه حدیث فعالیت داشتند را مطالعه کردیم. به دنبال این
بودیم که چه کارهایی در حوزه حدیث متولی دارد و چه کارهایی متولی ندارد تا ما
کارهای جا مانده را انجام بدهیم. در این مطالعاتمان به این نتیجه رسیدیم که مراکز
متعددی در قم هستند که در حوزه حدیث و به صورت خاص در حوزه رجال، کار می کنند، اما
آنها اهدافی را که برای خودشان تعریف کرده اند بیشتر تعریف وضعیت یک یک روات است و
یا به بیان دیگر، تهیه معجم هایی از اسامی روات و وضعیت یک یک آنهاست؛ حالا یا
معجم های مکتوب و به صورت چاپی و یا به شکل رایانه ای. با توجه به امکانات و این که
این کار توسط آنها به خوبی انجام می شود، دیدیم جای خالی اینجاست که ما علم رجال را
با آن حیثیت علم بودنش، یعنی مجموعه قواعد و قوانینی که در راه راوی شناسی می تواند
ما را کمک کند، متکفّل شویم. لذا در مجموع، هدف گیری ما این بود که بیاییم در مورد
قواعد و قوانین و بحث های کلی دانش رجال بحث کنیم و به بحث های معجم نگاری های
مربوط به روات نپردازیم. به بیان دیگر، مشکلات و مسایل دانش رجال را موضوع بحث
خودمان قرار بدهیم.

اما برای رسیدن به این هدف، هدف های فرعی که تعریف کردیم چندتاست: یکی این است که
خود این منابع رجالی را از آن جهت که اسناد و مدارکی هستند که باعث می شوند ما نسبت
به روات، شناخت پیدا کنیم، تجزیه و تحلیل کنیم. خود این اسناد، باید اعتبارشان،
استنادشان و مبانی شان مشخص بشود. یکی از اهداف فرعی ما برای رسیدن به آن هدف اصلی،
این بوده و کارهایی را در این محور انجام داده ایم.

هدف دوم، ارائه یک شیوه جامع ارزیابی حدیث، از نظر صدور است. یعنی بتوانیم یک شیوه
جامعی را تعریف کنیم که آن شیوه جامع، بتواند آن وثوق عقلائی را نسبت به روایت و
صدور روایت برای ما ایجاد کند. به نظر اکثر حدیث پژوهان، این چنین نیست که ما تنها
و تنها به اطلاعات رجالی بسنده کنیم، بلکه در اعتماد به حدیث، از خیلی چیزها
استفاده می کنیم که مهمترینش رجال و بحث راوی شناسی است. بحث صدور حدیث ـ که یک
بحثی است اعم از رجال و در واقع رجال، بخشی از آن را تشکیل می دهد ـ مورد توجه ما
بوده و به دنبال این هستیم که اگر خداوند توفیق بدهد برسیم به یک نظریه ای که
بتوانیم به صورت جامع، طرحش کنیم و ارزیابی حدیث را به شکل جامع، قانونمند کنیم.

هدف سوم، این است که برخی از راویان و برخی از مجموعه های حدیثی را که بحث انگیز و
مورد اختلاف هستند و یا مشکلات خاصی دارند، به صورت ویژه متمرکز بشویم و بررسی
کنیم. در مجموعه ها و موسوعه ها، مباحث به شکلی مطرح می شود که به لحاظ حجمی و
روشی، با یکدیگر همخوانی داشته باشند. این قضیه موجب می شود که گاه به برخی از
مسایل خیلی مهم آن گونه که لازم است، پرداخته نشود چون آن مجموعه یا موسوعه،
ناهمگون می شود. لذا باید به این مسائل، به صورت مستقل پرداخت. ما رواتی را داریم
که اینها محل بحث و دعوا هستند و خیلی بحث های مفصلی در موردشان هست. کسی وثاقت
آنها را قبول دارد، کس دیگری قبول ندارد. و گاه دیده می شود که هر کسی هم به بخشی
از اطلاعات دسترسی پیدا کرده و جامع، بررسی نکرده است. این را هم در دستور کار
داریم. طبیعی است که کسانی که روی یک موضوع خاص، متمرکز می شوند و پژوهش می کنند،
غالباً می توانند به یک سری اطلاعات دسترسی پیدا کنند و به نتایجی برسند که آن
مجموعه ها علی رغم این که لازم هستند و قوت خاص خودشان را دارند ـ شاید نتوانند به
تمام جوانب مسئله برسند. مثلاً در حوزه فقه، صاحب جواهر یک شرحی بر شرایع» نوشته
که یک نظام و یک شکل خاصی را رعایت کرده است، کاملاً مثل یک دائره المعارف فقه
می ماند. اما وقتی شخصی همان موضوعی را که صاحب جواهر در کنار سایر موضوعات و با
همان سبک و شیوه، تحقیق کرده، جدا می کند و همه اطلاعات راجع به آن را جمع و تحلیل
می کند، بسا این شخص که به صورت متمحضّ در خصوص آن مسئله کار می کند، بتواند به
نتایجی و نظریاتی برسد که در آن مجموعه، به آن اشاره نشده است و حتی بتواند به
اشتباهات و اشکالاتی هم دسترسی پیدا کند. در حوزه رجال هم، همین قضیه هست. مثلاً
یکی از روات محل بحث، معلّی بن خُنیس است که در کتاب های متعدد مورد اختلاف قرار
گرفته که ایا شخص معتبری است یا خیر و گاه نسبت های متناقض به ایشان داده اند. ما
کتابی را درباره معلّی بن خنیس در حدود ۳۵۰ صفحه، فلسفه علمی، منبع شناسی، مبانی
رجالی و سندشناسی، چهار محور مهم علم رجال است.

منتشر کرده ایم. تمام روایاتش و تمام اطلاعات تاریخی و رجالی آنجا آمده و تحلیل شده
است. یعنی هر آن چه ممکن است در مورد معلی بن خنیس گفته بشود ـ به تصور خودمان ـ
جمع آوری و تحلیل کرده ایم و نهایتاً به نتیجه خاصی رسیده ایم. این هم یکی دیگر از
اهداف فرعی و محورهای پژوهش ما را تشکیل می دهد.

مهم ترین محورهای علم رجال که از صدور حدیث بحث می کند، چیست؟

در حوزه دانش رجال، چهار محور را می توانیم ترسیم کنیم. یک محور، فلسفه علمی و
معرفت شناسانه دانش رجال است. هر دانشی می تواند فلسفه علمی داشته باشد و به رجال
هم می توان نگاه فلسفه علمی داشت. درسی در دانشگاه ها طراحی شده با عنوان آشنایی
با علم رجال». مراد از این عنوان، آشنایی با فلسفه علم رجال است؛ این که این دانش،
چیست، ارتباطش با سایر علوم چیست، چه روش هایی را دارد، علل نیازمندی به آن چیست،
کارکردهای این دانش چیست و چه وظایف، مأموریتها و روش هایی دارد.

محور دوم، منبع شناسی است. اگر دانش رجال را به راوی شناسی تفسیر کنیم، شناخت روات
ممکن نیست مگر از راه اسناد و مدارک. منابع رجالی، اسناد و مدارک ما هستند. این
اسناد و مدارک باید تجزیه و تحلیل بشوند که ایا اعتبار دارند یا خیر؟ آنهایی که
اعتبار دارند، از چه حدی از اعتبار برخوردار هستند؟ در صورتی که آرا و اقوال، با
همدیگر تنافی و تناقض داشته باشد، چه باید کرد؟

محور سوم، مبانی رجالی است، یعنی آن اصول، قواعد و پایه هایی که بر اساس آن، روات
را جرح و تعدیل می کنیم. سامانه جرح و تعدیل روات، خودش بحث های مختلفی دارد. یک
بخشی، قواعد و یک بخشی، مصطلحات هستند. مصطلحات معنایشان، روشن بشود که اگر در مورد
یک راوی، این تعبیر و اصطلاح به کار رفت، تا چه حد می تواند واقعیات و خصوصیات آن
راوی را برای ما تشریح بکند. مباحث جرح و تعدیل، توثیق عام و توثیق خاص، روایات و
راویان ضعیف و امثال این موارد را ما در مبانی رجالی می گنجانیم.

محور چهارم، سندشناسی است. بعد از این که روات، به صورت تک تک و مجزا شناخته شدند،
باید آنها را در ضمن مجموعه ای که اسمش سند است، بررسی کنیم. شناخت اسناد، یک مهارت
خاص را می طلبد. صرف شناخت راوی، به صورت مفرد، برای این که سند را هم بتوانیم
بشناسیم، کفایت نمی کند، بلکه اصول خاصی دارد که باید بحث بشود.

ما تقریباً این چهار محور کلی را در باب دانش رجال داریم. البته هر کدام از اینها،
محورهای فرعی خاص خودشان را دارند که شاید در مجال نگنجد.

درباره آثار منتشر شده یا در حال انتشار گروه رجال، توضیح بفرمایید.

تا کنون از گروه رجال، هفت عنوان کتاب در نُه مجلد منتشر شده است:

۱. الرجال ابن غضائری؛ ۲. معجم مصطلحات رجال و درایه؛ ۳. معلّی بن خنیس؛ ۴. الضعفاء
من رجال الحدیث؛ ۵. الاسس الحدیثیه عند ملاّ محمدتقی المجلسی؛ ۶. آداب
امیرالمؤمنین؛ ۷. مأخذشناسی رجال شیعه.

از بین این هفت عنوان، بعضی به چاپ های بعد رسیده، از جمله معجم مصطلحات رجال و
درایه». همچنین دو اثر، جایزه برده است: معجم مصطلحات رجال و درایه»، در جشنواره
دین پژوهان و مأخذشناسی رجال شیعه»، در کتاب سال حوزه. برخی دیگر از آثار، در
جاهایی به عنوان آثار برتر، در حال ارزیابی هستند.

ویژگی که در آثار منتشر شده وجود دارد این است که نوع و شیوه تمامی آثار، برای
اولین بار است. الرجال» ابن غضائری را تا قبل از این که منتشر کنیم، به این شکل و
مستقل وجود نداشت، بلکه همه، مطالب و آرای ابن غضائری را به مجمع الرجال» قهپایی
که متوفای ۱۰۱۶ هجری است، ارجاع می دادند. در حالی که نسخه ای از این کتاب در
کتاب خانه ایه الله مرعشی بود که آن نسخه با افزودن بسیاری از مستدرکات از آرای ابن
غضائری که در گوشه وکنار بود، برای اولین بار توسط دار الحدیث منتشر شد. همچنین
معجم مصطلحات رجال و درایه» را تا به حال نداشتیم. برخی از کتب مصطلحات و کتاب های
فرهنگ اصطلاحات هم که بود، کاملاً عمومی و دم دستی بود، اما این کتاب، از ویژگی های
خاص و محققانه ای برخوردار هست. کتاب معلی بن خنیس»، یک نمونه از تک نگاری در
حوزه رجال و بحث راویان جنجال برانگیز است.

در تمامی آثار منتشر شده در گروه رجال، ابداع و نوآوری داشته ایم.

همچنین تا به حال در شیعه، این که ضعفاء را جدا کرده باشند و یک بحث تحقیقی در
موردشان کرده باشند، نداشتیم. در کتاب الضعفاء من رجال الحدیث»، چهارصد راوی
ضعیف، شناسایی شده اند و قیل و قال هایی که راجع به آنها هست و همچنین نمونه روایات
آنها و تمامی اطلاعاتی که ما راجع به آنها داریم، از قدیمی ترین تا جدیدترین مصادر
جمع آوری و تحلیل شده و در سه جلد منتشر شده است. حدود صد صفحه مقدمه محققانه ای در
شناخت راویان حدیث دارد و نیز فهارس جالبی که می توانید این ضعفاء را به لحاظ منطقه
جغرافیایی شان، مذهبشان و… بشناسید. این فهارس، فنی و مخصو