پاورپوینت کامل سنتهای تاریخ و آسیب شناسی جوامع از منظر قرآن ۹۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل سنتهای تاریخ و آسیب شناسی جوامع از منظر قرآن ۹۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل سنتهای تاریخ و آسیب شناسی جوامع از منظر قرآن ۹۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل سنتهای تاریخ و آسیب شناسی جوامع از منظر قرآن ۹۰ اسلاید در PowerPoint :

ابعاد کارکردی قرآن در ارتباط با فلسفه تاریخ، کیفت سنت های تاریخ در ارتباط با علل و اسباب انحطاط جوامع و تمدن ها در قرآن، برخی از مسائل مورد بررسی در این نوشتار است. نوشتار حاضر تلخیصی است از کتاب “سنت های اجتماعی و فلسفه تاریخ در مکتب قرآن” نوشته شهید آیت الله سید محمد باقر صدر که در مواردی توضیحاتی به آن افزوده شده است.

ابعاد کارکردی قرآن

آیا از قرآن به عنوان کتاب هدایت میتوان انتظار داشت که درباره بحث علمی سنت های تاریخ سخنی داشته باشد؟ چه: قرآن چون یک کتاب ارشادی است و رسالتی در خصوص مسائل علمی و تجربی و بیان اصول و قوانین آن ها ندارد. گرچه میتوان پذیرفت که قرآن کریم کتاب صرفاً عملی و اکتشافی نیست و برای به رکود کشاندن رشد، توانایی و نوآوری انسان نیامده است، با این همه، صحنه تاریخ با صحنه های دیگر وجود، تفاوتی اساسی و جوهری دارد، که صحنه تاریخ و سنت ها و قوانین تاریخی در پیوندی تنگاتنگ با رسالت قرآن کریم ـ به عنوان کتاب هدایت و ارشاد انسان ـ نشان میدهد که مأموریت قرآن در دگرگون سازی بشر و بیرون کشیدن او از دل تاریکی ها به جهان نور و روشنایی مقتضی نظریه پردازی در صحنه تاریخ است. به طور مشخص در قرآن کریم برای ایجاد تغییرات بنیادی در جامعه دو زمینه مطرح شده است. ۱ ـ زمینه ای که فوق تاریخ است و از آن به بعد الهی و آسمانی تعبیر آورده میشود و در قالب دین و مکتب نمودار میشود. ۲ ـ زمینه تاریخی، که مربوط به تلاش گروه های انسانی و در قالب اقدامات عملی فردی یا جمعی است که با انواع و اقسام رقابت ها، مبارزات و نبردهای ایدئولوژیکی، سیاسی و اجتماعی همراه بوده است.

قرآن در هر جا که در این بعد سخن میگوید اصرار بر آن میورزد که وصف و خصوصیات انسانی پیامبران را مورد تأکید قرار دهد. “… قالوا ان انتم الا بشر مثلنا تریدون ان تصدونا عما کان یعبد آباؤنا، فأتونا بسلطان مبین، قالت لهم رسلهم ان نحن الا بشر مثلکم…”۱

“قل انّما انا بشر مثلکم یوحی الی انما الهکم اله واحد…”۲

در این بعد از تغییرات و تحولات، سخن از همه کسانی است که محکوم همان قوانینی هستند که بر جوامع دیگر حاکم بوده است؛ “… و تلک الایام نداولها بین الناس.”۳ و بر اساس این آیه پیروز شدن، یک حق خدایی برای مسلمانان نیست بلکه یک حق طبیعی برای آن هاست و فقط در صورتی که شرایط لازم و کافی طبق منطق سنت های تاریخ فراهم آید این پیروزی بدست میآید و حتی در افق دورتر، مسلمانان را که بی آلایش ترین و پاکترین گروه ها در صحنه تاریخند، تهدید میکند که اگر نقش تاریخی خود را ایفا نکنند و خود را در سطح تعهد و مسئولیت متناسب با رسالت آسمانی ارتقاء ندهند، رسالت آسمانی تعطیل نخواهد شد و لبه تیز قوانین و سنت های تاریخی نسبت به آنان کندی نخواهد گرفت و گروه دیگری جایگزین آنان خواهد شد.۴ بنابراین تحقیق و بررسی درباره قوانین تاریخ با رسالت قرآن کریم پیوندی استوار و تنگاتنگ دارد و بدین لحاظ این انتظار که قرآن در خصوص فلسفه تاریخ و سنت های حاکم برآن، در زوال و انحطاط یا صعود و استواری تمدن ها و جوامع، خطوط کلی و نظریات عمومی را ارائه دهد انتظاری بایسته است و قرآن به خوبی در محدوده دگرگون سازی عملی جامعه پیام های خود را در ارتباط با صحنه تاریخ بیان میکند. همچنان که به خوبی قوانین تاریخ را به میزانی که توجیه کننده، هدایتگر و آفریننده یک بصیرت و آگاهی مناسب جهت رویدادها، شرایط و اوضاع و احوال باشد، ارائه میکند.

تصویر کلی سنت های تاریخ در آیات قرآنی

همانگونه که دیگر صحنه های جهان هستی توسط قوانین ویژه آن، آبادان و سرپاست، صحنه تاریخ نیز به وسیله سنن مربوط به خود سر سبز است. این حقیقت در خلال بسیاری از آیات قرآن به سبک های متعدد بیان شده است. در پاره ای از آیات به صورت کلی، در برخی آیات در قالب مصادیق و نمونه ها و در مواردی در شکل تئوری آمیخته با مصداق خارجی بیان شده است. افزون بر این ها، ترغیب و تحریک به پندآموزی از رویدادها زندگی اقوام و ملل پیشین نیز در آیات دیگری به چشم میخورد. این توصیه و ترغیب در واقع به منظور بر انگیختن انگیزه همت در زمینه کار”استقراء” تاریخ و نیز استقراء حوادث و رویدادها به عنوان فعالیتی علمی است. به طور اجمال آیاتی که از مرگ و زندگی جوامع، فراگیر بودن کیفر این جهانی و نابودی جامعه ها و امت ها بر اثر طرد پیامبران پرده بر میدارد، از نظریه قانون مندی تاریخ پرده بر میدارد. فرازهایی از آیات که درباره سنت های ملل پیشین و استثنا ناپذیری آن، پیوند زیر بناها و رو بناها، مبارزه پیامبران با خوشگذرانان، رابطه چیرگی ستم و نابودی جامعه، ارتباط اجرای اوامر الهی و فراوانی برکات و تولید سخن میگوید، هر یک به روشنی سنت های تاریخ را در قالب مصداق بیان میکند. دسته ای دیگر از آیات به منظور بیدار سازی و تربیت انسان، علیه نظریه تصادفی دانستن وقایع تاریخی و نیز قضاو قدری بودن آن موضع میگیرد و انسان را تشویق میکند تا با گردش در جهان و مطالعه سرگذشت ملت ها، راز سعادت و انحطاط را کشف و ساز و کار حرکت به سوی آینده را خردمندانه تدبیر و تنظیم کند.

اکنون برخی از موضوعات که قرآن کریم در قالب بیان آنها، نظریه قانونمندی تاریخ را مطرح ساخته است را مرور میکنیم.

الف) مدت معین برای هر جامعه و تمدن

از نظر قرآن همان شخصیتی که بر سرنوشت افراد در مقیاس فردی و هویت شخصی شان حاکم است در رابطه با هویت جمعی آنان نیز حاکم است. همان طور که فرد با پویایی و حرکت زنده است و سپس میمیرد، جامعه و امت نیز واحدی زنده است که بر اثر قوانین و مقررات اجل آن تعیین و در زمان خود میمیرد.

“… لکلّ امه اجل اذا جاء اجلهم فلا یستأخرون ساعه و لایستقدمون.”۵ “… و لکل امه اجل فاذا جاء اجلهم لایستأخرون ساعه و لایستقدمون.”۶ “ما تسبق من امه اجلها و ما یستأخرون.”۷

مطابق آیات فوق، دولت ها و ملت ها نیز مانند انسان متولد میشوند، عمرهای طبیعی دارند که تحت تأثیر قانون و سنت معینی مدت این عمر تعیین میشود و با سرآمدن این مدت حالتی دامن گیر جامعه میگردد که او را به سراشیبی سقوط و زوال سوق میدهد. بنابراین هر قوم و ملتی مدت زمانی را در اختیار دارد تا بر سایرین حکمرانی داشته باشد؛ در این مدت که از آن به دوران آزمایش یاد میشود این امت از نظر عملی، رفتاری، اخلاقی و در رابطه اش با هم نوعان، خدا، طبیعت و حتی خود مورد امتحان قرار میگیرد. آن چه قابل توجه است این است که گاه مسائل جانبی و حاشیه ای آن چنان جامعه را به خود مشغول میسازد که حتی متوجه قدم های به سوی زوال و انحطاط نیست و به تعبیر قرآن به این فکر نیز نیستند که شاید موعدشان در حال پایان است “او لم ینظروا فی ملکوت السموات و الارض و ما خلق الله من شیء و ان عسی ان یکون قد اقترب اجلهم فبای حدیث بعده” یؤمنون”۸

ب ) فراگیری کیفر دنیایی

از نظر قرآن میان کفر آخرت و دنیا تفاوت هایی وجود دارد که از مهمترین این تفاوت ها این است که کیفر اخروی همواره بر سر عامل مستقیم گناه وارد میشود. “فاذا جائت الصاخه. یوم یفرالمرء من اخیه. و امّه و ابیه و صاحبته و بنیه. لکل امرئ منهم یومئذ شأن یغنیه”۹ و “لا تزر وازره وزر اخری”۱۰ ولی کیفر دنیایی حوزه ای گسترده و فراگیر دارد و فقط شامل بدکاران و ستمگران آن اجتماع نمیشود و همه طبقات را فرامیگیرد “واتقوا فتنه لا تصیبن الذین ظلموا منکم خاصه و اعلموا ان الله شدید العقاب”۱۱ و “تلک القری اهلکناهم لمّا ظلموا و جعلنا لمهلکم موعداً”۱۲ و “لو یؤاخذالله الناس بما کسبوا ما ترک علی ظهرها من دابه و لکن یؤخر هم الی اجل مسمی مسمی فاذا جاء اجلهم فان الله کان بعباده بصیراً.” ۱۳ این آیات سخن از کیفر دنیایی دارد نه عقوبت آخرتی. سخن از نتیجه طبیعی و پیامد قهری عملکرد یک امت و یک جامعه از کانال ستم و سرکشی و طغیان است که در چنین صورتی، این پیامد طبیعی صرفاً دامنگیر یک فرد یا حتی یک گروه خاص از آن جامعه یعنی ظالمان نخواهد شد بلکه همه افراد و اعضاء آن را با آنکه هویت هر یک از آنان و نحوه رفتار و سلوک آنان مانند یکدیگر نیست در بر میگیرد. حتی در جریان فاجعه سرگردانی بنی اسرائیل به علت طغیان و تمردشان، این بلا، شامل شخصیتی چون موسی(ع) که وارسته ترین و دلیرترین مردم در صحنه رویارویی با طاغوت و ستم است نیز میشود.

ج) پیوند زیربناها و روبناها

از نظر قرآن میان زیربناها و روبناها رابطه ای معین وجود دارد یعنی رابطه بین وضع روحی، معنوی و فکری انسان با وضع اجتماعی او. از این رو اگر درون جامعه تغییر کند وضع خارجی و برونی جامعه و مناسبات اجتماعی و معیارهای بر قراری روابط اجتماعی افراد جامعه با یکدیگر نیز تغییر خواهد کرد. این مطلب به وضوح بر خلاف تئوری مارکسیسم است که معتقد است آگاهی و بینش مردم نیست که موجودیت اجتماعی آنان را تعیین میکند بلکه موجودیت آن ها تعیین کننده سطح بینش و آگاهی جامعه است.

بر اساس آیات قرآن، خداوند وضع جامعه ای را تغییر نمیدهد تا خود وضعشان را تغییر دهند.۱۴ یعنی محتوای درونی، روانی و فکری انسان به عنوان زیربنا، وضع اجتماعی و روبنا را متحول میکند.۱۵

به نظر میرسد در دیدگاه شهید صدر دو عامل اندیشه و اراده در حقیقت، محتوای داخلی و ادراک درونی انسان را تشکیل میدهد و دگرگونی در این دو عامل، اساس همه دگرگونی ها و به تعبیری حرکت تاریخ است. بر این اساس شهید صدر، برای شکل بندی صحیح و اصلاح محتوای داخلی و درون مایه هر جامعه مسأله الگوها و آرمان ها را پیش میکشد. به نظر ایشان سمبل ها به طور کلی به سه گروه تقسیم میشوند.

۱ـ سمبل های تکراری که از آن ها به سمبل های پست تعبیر میآورد و بر خاسته از واقعیت موجودند. این سمبل ها یا معلول جنبه های روانی انسانند۱۶ و یا معلول جنبه های اجتماعی و خارجی او، چون این سمبل ها از واقعیت موجود جامعه و متن محدود و مقید آن سرچشمه میگیرند، سعی میکنند با منجمد ساختن واقعیت موجود و حتی تبدیل شرایط نسبی آن به یک سلسله شرایط مطلق، جامعه را از چشم دوختن و امید بستن به آینده باز داشته و با تن دادن به واقعیت موجود، همین وضعیت را به صورت یخ زده و منجمد بر آینده بار کنند، لذا گذشته، حال و آینده یکنواخت و تکراری میشود. به نظر شهید صدر چنین جامعه ای، “جامعه سایه” و “امت شبح” است و در چنین شرایطی، ممکن است تاریخ یکی از این سه وضعیت را پیش روی جامعه سایه قرار دهد یا او را ناچار سازد که شکست در برابر تجاوز خارجی را بپذیرد، یا از بیگانه پیروی کند و در بیگانه ذوب شود و یا به نشاندن هسته های بازگشت به خویشتن و گرایش مجدد به سمبل های برتر همت گمارد.

۲ـ سمبل های کوتاه نگر یا لانه عنکبوتی که محصول آرزوها و خیال پردازی های ذهنی بشرند و با آنکه در ظاهر و به صورت محدود و مقطعی متضمن سودهایی هستند ولی آینده نگری و ساز و کار پیشنهادی آنها برای ساختن آینده به هیچ روی اطمینان بخش و خرسند کننده نیست به ویژه اینکه چون این سمبل ها مدتی بعد از تحقق و دقیقاً هنگامی که بشر از نقطه نظر وقوع در خارج به حد و مرز نهایی آن رسید، تبدیل به همان سمبل بر خاسته از متن حاضر و واقعیت موجود میشود و به تعبیری در آن سوی چهره آن سمبل ها، چهره این سمبل ها را مییابیم. دیر یا زود پیامد و آفات همان سمبل های تکراری نوع اول را خواهند داشت.

۳ـ سمبل و الگوی الهی که به تعبیری تمام تلاش انسان در مسیر خداوند را پوشش میدهد و پایان راه انسان را وصول به خداوند تعیین میکند. پایانی که به هیچ روی از قبیل پایان های جغرافیایی نیست و از آن جا که خداوند متعال، مطلقی حقیقی و عینی است، هیچ مکانی از او خالی نیست. هم در پایان مسیر و هم در طول مسیر حضور دارد. به همین جهت است که اگر کسی به نیمه راه برسد و توقف کند چنین کسی همان جا هم خدا را خواهد یافت. یعنی: هر کسی متناسب با حجم حرکت و پیشرفت و ظرفیت خود خدا را مییابد با این حساب، پهنه گسترده میان انسان و سمبل والا، پهنه ای است بی نهایت و معنی این بی نهایت بودن آن است که انسان همیشه فرصت نوآوری و تغییر تکاملی و درونی را دارد. و میتواند به بی نهایت بپیوندد. همچنان که هر قدر از این سمبل حقیقی و الا فاصله بگیرد و به سمبل های پیشین اکتفا کند چون وضع روحی و اندیشه معنوی و محتوای درونی خود را تغییر نداده است به سوی سقوط و انحطاط گام برداشته است. سر این که عنوان دفتر دعوت همه انبیاء(ع) را دعوت به توحید و درک صفات جمال و جلال الهی تشکیل میدهد و راز تأکید قرآن بر فاصله انسان از پرستش غیر خدا و عقیده فاسد به عنوان منشأ همه علل و عوامل انحطاط و مرگ جوامع گذشته نیز همین است.

د) حرکت و پیشرفت انسان به سوی خداوند

از نظر برخی آیات الهی هدف اعلای انسان اعم از مؤمن، کافر، مشرک، فاسق و… خداوند متعال است. البته در قرآن مجید هر جا خطاب به “ناس”، “انسان” یا انس شده است. منظور “انسانیت” است و خاصیت چنین خطایی، قانونیت و کلی و عام بودن آن است. از منظر این آیات هر پویش و پیشرفتی که انسان در مسیر بلند مدت تاریخی خود انجام میدهد با توجه به نسبتی که با جهان آفرینش پیدا میکند حرکت ارتقایی و سیر صعودی به سوی خداوند است. این امر حتی شامل آن گروه ها و جوامعی که دست به دامان سمبل های منحط و پست و خدایان ساختگی هستند و در ذیل عنایت آن سمبل ها توانسته اند گامی در این راستا بر دارند نیز دیده میشود. حتی جوامعی که قرآن، آنان را مشرکان مینامد، این قدم را به سوی خداوند بر میدارد البته این حرکت و پیشرفت تنها به اندازه مایه، رمق، کارآیی و بردی که دارد، نزدیک شدن به جانب خداوند محسوب میشود. “ای انسان توبه سوی پروردگارت تلاش گر هستی، پس او را دیدار میکنی.”۱۷ همانطور که پیداست آیه شریفه در صدد دعوت و بر انگیختن و تحریک مردم به سوی خداوند نیست بلکه زبان آیه، زبان سخن از یک واقعیت ثابت و حقیقتی قطعی است که در مجموع، انسانیت به سوی خداوند در تلاش و تکاپوست. البته تفا