پاورپوینت کامل علم غیب معصوم ۳ (بخش پایانی) ۱۰۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل علم غیب معصوم ۳ (بخش پایانی) ۱۰۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل علم غیب معصوم ۳ (بخش پایانی) ۱۰۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل علم غیب معصوم ۳ (بخش پایانی) ۱۰۷ اسلاید در PowerPoint :

۱۰

اشاره:

در بخش نخست، اهمیت بحث علم امام، اتفاق دانشمندان دینی شیعی بر اصل برخورداری
امام(ع) از این موهبت و تفاوت های موضعی آنان در این موضوع و نیز جایگاه وجودی
امام(ع)، تعیین موضوع بحث، تفاوت علم غیب امام با علم غیب خدا، اقرار منابع اهل سنت
بر اثبات علم غیب برای غیر خدا، پاسخ به آیاتی که علم غیب را منحصر به خدا می دانست
و اثبات علم غیب برای معصوم(ع) از دیدگاه قرآن، بیان شد.

در بخش دوم، اثبات علم غیب برای معصوم(ع) از منظر متکلمان، حکما و روایات، پی گیری
شد.

در این بخش، نخست آیات و روایاتی طرح می شود که در نگاه ابتدایی نافی علم غیب از
معصوم است و در گام بعدی پاسخ مبنایی و موردی هر کدام بیان می شود و با یک بحث سندی
و قراین و شواهد موجود، برتری منطوق آیات و روایات ثابت کننده علم غیب برای
معصوم(ع) محرز می شود.

در پایان به کمک روایات، محدوده و منابع علم غیب معصوم(ع) بیان و در خاتمه به پاسخ
چند شبهه پرداخته می شود.

دلایل نفی
علم غی
ب و علم حضوری
امام (ع)

در مقدمه ی
ادآوری
شد که علم غی
ب ائمه (ع) در ادامه علم غی
ب رسول اکرم (ص) است که
دارای فلسفه مشترک می باشد (اقتضای وجود و وظایف آنان است)، بنابراین اگر دلایلی
بر
انکار علم غی
ب از نبی
اکرم (ص) آورده شود، علم غی
ب امام نی
ز انکار می شود. از ظاهر
برخی
ایات و روایات بر می
اید که پی
امبر و امام، علم غی
ب ندارند که ذی
لاً بی
ان
می شود: «وَلَوْ کُنْتُ أَعْلَمُ الْغَیْبَ لاسْتَکْثَرْتُ مِنَ الْخَیْرِ [۱]؛
وَلا أَقُولُ لَکُمْ عِنْدِی خَزَائِنُ اللَّهِ وَلا أَعْلَمُ الْغَیْبَ [۲]؛
سَنُقْرِئُکَ فَلا تَنْسَی»[۳] خداوند از پی
امبرش می
خواهد که فراموش نکند اگر رسول
اکرم (ص) علم غی
ب و حضوری
داشت نسی
ان و فراموشی
معنا نداشت. «وَمِنْ أَهْلِ
الْمَدِینَهِ مَرَدُوا عَلَی النِّفَاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ.»[۴]

در روایات آمده است که پی
امبر (ص) برای نماز صبح بی
دار نشد تا آنکه طلوع خورشی
د او
را از خواب بی
دار کرد: «انّ الله تبارک وتعالی
انام رسوله (ص) عن صلوه الفجر حتی

طلع الشمس ثم قال فبداء فصلی
الرکعتی
ن الاتی
ن قبل الفجر ثم صلی
الفجر.»[۵]

در روایات دی
گر آمده است که پی
امبر (ص) در نماز، سهو کرد و نماز ظهر را به جای چهار
رکعت، پنج رکعت خواند و در مورد دی
گر دورکعت خواند: «واسهاه (ص) فی
صلاته فی
رکعتی
ن
ثم وصف ما قاله ذو الشمالی
ن.»[۶]

در روایتی
آمده است که امام علی
(ع) نماز جماعت را بدون وضو خواند و شخصی
این امر
را به مردم ندا داد.[۷]

در روایتی
آمده است که امام صادق (ع) صری
حاً علم غی
ب را از خود نفی
فرمود: «ی
ا
عجباً لأقوام ی
زعمون انا نعلم الغی
ب، ما ی
علم الغی
ب الاّالله عزوجل ّلقد هممت بضرب
جاری
تی
فلانه، فهربت منی
، فما علمت فی
ای بی
وت الدارهی
»[۸]

پاسخ دلایل نفی
علم غی
ب از پی
امبر (ص) و امام(ع)

از ایات و روایاتی
که علم غی
ب را از پی
امبر (ص) و امام(ع) نفی
می
کند و ی
ا مواردی

را برای آنان اثبات می
کند که مستلزم نفی
علم غی
ب است، دوگونه پاسخ می
توان داد که
هر ی
ک از این پاسخها ترکی
بی
از بی
ان عقلی
و نقلی
دارد.

الف) پاسخ کلی
و مبنایی
:

استدلال متکلمان با توجه به ضرورت، اهداف و وظایف پی
امبر(ص) و امام(ع) وجود عصمت و
علم غی
ب را برای رهبران الهی
ثابت کرد، اگر فرستاده خدا از ملکه عصمت و علم برتر
برخوردار نباشد، نه می
تواند پی
ام الهی
را به صورت کامل و صحی
ح به بندگان برساند و
نه هدایت کامل آنان را عهده دار شود و انسان ها هم نمی
توانند به او اعتماد و
اطمی
نان داشته باشند؛ پس نقض غرض و لغوی
ت در کار خدا می
شود!

حکی
مان و فلاسفه الهی
با مطالعه وجود شناختی
، مرتبه وجودی
عالی
را برای پی
شوایان
الهی
ثابت کرده اند که لازمه اش عصمت و علم برتر است. ایات و روایات متعدد برای
اولی
ای الهی
مراتبی
از علم غی
ب را ثابت می دانند.

بی
ان شد که می
ان علم غی
بی
که مربوط به خداوند است با علم غی
ب پی
امبر(ص) و امام(ع)
تفاوت بسی
ار است.

نتی
جه طبی
عی
و عقلی
این مسلمات، وجود علم غی
ب برای پی
امبر (ص) و امام(ع) است و این
ی
افته بر اساس عقل و نقل قطعی
است، پس هر گاه بر خلاف این ی
افته، ایه ی
ا روایتی

پی
دا شد، باید محتوای آن به دقت بررسی
شود تا راه حل مناسب پی
دا شود.

ب) پاسخ جزئی
و موردی
:

نتی
جه پاسخ کلی
ضرورت بررسی
موارد نافی
علم غی
ب را آشکار ساخت، لذا به بررسی
تک تک
موارد ادعایی
پرداخته می
شود: پاسخ از ایه ولو کنت اعلم الغی
ب: این ایه درصدد نفی

علم غی
بی
ذاتی
است؛ ی
عنی
پی
امبر، بالذات و بدون تعلی
م و مشی
ت الهی
غی
بی
نمی
داند و
این با ایاتی
که علم غی
ب را برای رسولان و برخی
اولی
ا استثنا می
کرد، منافاتی

ندارد.

همچنین این ایه علم غی
ب مطلق و نامحدود را نفی
می
کند که این امر با اثبات برخی

موارد علم غی
ب منافات ندارد.[۹]

پاسخ از ایه سنقرئک فلا تنسی
: در کتاب قاموس اللغه “نسی
ان” به ترک عمدی
و اختی
اری

معنا شده است نه به معنای فراموشی
از روی
سهو و بدون اختی
ار. پس معنای ایه این
می
شود که ای رسول ما بر تو خواندی
م پس مبادا آنان را از ی
اد ببری
! تنها چی
زهایی

را از ی
اد ببر و از خاطر محو کن که خدا بخواهد (ذیل ایه، الاّ ما شاء الله) مانند
مواردی
که نسخ می
شود.[۱۰]

پاسخ از ایه “ومن اهل المدی
نه… . مراد این است که ای رسول گرامی
تو نفاق و ماهی
ت
آنان را با امارات و نشانه های ظاهری
آنان و درک حواس ظاهری
خود نمی توانی کشف کنی،
چون آنان در نفاقشان بسی
ار مهارت دارند «مردوا علی
النفاق» و خدا از باطن آنان خبر
دارد لذا ازعلم لدنی
به تو خبر می
دهد.

ی
ا اینکه مراد این باشد که مورد خطاب پی
امبر (ص) است اما مقصود ی
اران و اصحاب
هستند؛ چنانکه این نوع مکالمه و مخاطبه می
ان اهل زبان رایج است: «ایاک اعنی
واسمعی

ی
ا جاره؛ (در به تو می
گوی
م دی
وار بشنو» با همی
ن قاعده ایات دی
گر نی
ز توجی
ه
می
شود[۱۱] مانند، «و مَا اََدْرَاکَ مَا لَیْلَهُ الْقَدْرِ[۱۲] وَمَا اَدْرَاکَ
مَا یَوْمُ الدِّینِ.» [۱۳]

پاسخ از روایتی
که از خواب ماندن و قضای نماز پی
امبر (ص) می
گفت: برخی
اینگونه پاسخ
گفته اند که خداوند پی
امبر را در خواب نگهداشت و این حکمتی
داشت و آن اینکه برای
بندگان بفهماند که هر گاه هنگام فریضه صبح به خواب ماندی
د ملامت و سرزنشی
بر شما
نی
ست. پس به خواب ماندن رسول اکرم (ص) در این مورد رحمتی
از جانب خدا بر بندگان
است.

ولی
این پاسخ نادرست است؛ زیرا اولاً راه های دی
گری
بود که این پی
ام به مردمان
رسانی
ده شود، چنانکه روایاتی
این مهم را با عنوان رفع تکلی
ف از شخص خواب بی
ان کرده
است. ثانی
اً قضاشدن نماز با شأن و جایگاه افراد مذهبی
سازگار نی
ست تا چه رسد با
جایگاه رفی
ع رسول اکرم (ص) که روایات در وصف حضرت می
گوی
د: دل و باطن او هرگز به
خواب نمی
رفت. ثالثاً، بحث نبوت مربوط به اصول دی
ن و عقاید ماست که بر محور عقل
می
چرخد، و هر گاه عقل قطعی
وجود کمالی
را برای پی
شوای الهی
لازم و رفع نقصی
را
ضروری
تشخی
ص داد، دی
گر به ظاهر نقل توجهی
نمی
شود به وی
ژه که اینگونه روایات
معارض های قطعی
نی
ز داشته باشد.[۱۴]

رابعاً، می
توان ادعا کرد که آنچه روایت نقل می کند در صورت و ظاهر جاری است و در
واقع هی
چ واجبی
از پی
امبر (ص) فوت نشده است؛ توضی
ح اینکه رسول خدا (ص) فری
ضه صبح را
انجام داده و پس از فجر خوابی
ده بود پس از بی
دار شدن دو رکعت نافله خوانده است
اطرافی
ان گمان برده اند حضرت هنگام نماز صبح خواب مانده و حضرت به خاطر نفی
غلو ی
ا
تعلی
م احکام قضا و سجده سهو و ی
ا به خاطر “کلّم الناس علی
قدر عقولهم” در مقام ردّ
توهّم آنان برنی
امده است.[۱۵]

مفاد این احادیث بر خلاف دلایل قطعی
، عقلی
و نقلی
است و از لحاظ تعارض قدرت معارضه
با بسیاری از روایاتی
که هرگونه سهو و نسی
ان را از پی
امبر (ص) و امام(ع) نفی

می کند، ندارد. اینگونه روایات هم از لحاظ سند ضعی
ف هستند و هم از لحاظ متن، لذا
دانشمندان اسلامی
به مفاد این روایات عمل نکرده اند. تنها شی
خ صدوق در کتاب من لا
ی
حضره الفقی
ه به این روایات توجه کرده است.[۱۶]

پاسخ دی
گر اینکه مسأله سهو و نسی
ان پی
امبر و امام مربوط به عقاید و اصول دی
ن است که
بر محور عقل استوار است. پس هر گاه روایتی
در حوزه عقاید و اصول دی
ن بر خلاف آن
بی
انی
داشت قبول نمی شود به وی
ژه که نقل متواتر هم معارض آن باشد.[۱۷] بر همی
ن
اساس، شی
خ طوسی
که روایت سهو النبّی
را نقل کرده است در ذی
ل آن می نویسد: «مضمون
این حدی
ث را ادله قطعی
عقلی
نمی
پذی
رد؛ چون دلایل عقلی
هرگونه سهو و غلط را از
پی
امبر (ص) نفی
می
کند.»[۱۸]

پاسخ از روایت امام صادق (ع) (ضرب الجاری
ه)

احادی
ث صحی
ح و متواتر برای امام (ع) علم غی
ب را ثابت می کند و این امر از
پشتوانه های عقلی
و قرآنی
نی
ز برخوردار است، پس اگر در موردی
خلاف این امر بدست
آمد، حتماً محمل و توجی
هی
دارد.

توجی
هی
که در خصوص این روایت بی
ان شده اینکه، امام صادق به افکار و اندی
شه ها و
لغزش های مردمان آگاه است و می
داند که در می
ان آنان کسانی
هستند که قدرت هضم برخی

امور را ندارند اگر امام، مواهب الهی
و کمالات خوی
ش را همواره در معرض دی
د همگان
بگذارد، گروهی
از مردمان به عقاید و باورهای منافی
گرایش پی
دا می کنند و در حق امام
به غلو روی می
آورند، وجود برخی
غالی
ان در طول تاری
خ گواه زنده بر صحت این امر
است، لذا امام در بسی
اری
موارد علم غی
ب و دی
گر مواهب خود را در معرض نمی گذاشت و
تنها در عصر ظهور حضرت حجت (ع) است که امکانات و شرایط آماده است و حضرت (ع) با علم
غی
ب و برتری
که دارد به تدبی
ر جهان می پردازد.

ذی
ل همی
ن روایت گواهی
صحت مطالب بالا را امضا می کند که امام(ع) فرمود: «علم الکتاب
کلّه عندنا علم الکتاب والله کله عندنا» کتاب همان چی
زی
است که خداوند معرفی
کرده
است (تبی
اناً لکل شی
ءٍ) پس علم الکتاب علم وسی
ع است.[۱۹]

مطالعه شرایط حساس امامان (حسادت دستگاه حکومتی
و سختگی
ری
های حاکمان جور بر آنان و
عدم ارتباط کافی
می
ان امام و محبان آنان) حکمت و فلسفه اینگونه سخن گفتن را آشکار
می کند.

اینگونه روایات توجی
ه مهم دی
گری هم دارند و آن اینکه مراد امام از نفی
علم غی
ب از
خودش، نفی
علمی
باشد که امامان مأذون به بروز آن باشند نه علم مکتوم از مردم. توضی
ح
اینکه امامان در بروز علم غی
بشان به همگان مأذون نی
ستند. لذا می
توان گفت ائمّه،
علم غی
بی
که مأذون در بروز آن باشند ندارند و این منافات با وجود علم غی
ب مکتوم و
پوشی
ده از مردم ندارد.[۲۰]

بحث سندی

دانشمندان فن با الهام از قرآن و روایات برای مواردی
که می
ان روایات تعارض ی
ا تنافی

باشد، راه حل هایی
معی
ن کرده اند، هر چند برتری
روایاتی
که علم غی
ب و حضوری
وسی
ع را
برای پی
امبر (ص) و امام(ع) ثابت می کند محرز و مستدل شد؛ ولی
از راه مرجحات سندی
و
قوانی
ن حاکم در موارد تعارض نی
ز برتری
با همی
ن دسته است. بررسی
مشروح مرجحات از
عهده نوی
سنده و حوصله مقاله خارج است، گزی
ده آن از زبان اهل فن بیان می شود.

مرحجات سندی

۱ـ سند همه روایاتی
که برای پی
امبر (ص) و امام(ع ) نوعی
سهو و نسی
ان را نسبت می داد
ضعی
ف است و نی
ز دارای متن و عبارات مضطرب و ناهمگون است.

۲ـ تعداد روایاتی
که وسعت علم غی
ب امام (ع) را قی
د می زند و ی
ا نسبت سهو و نسی
ان به
پی
امبر (ص) و امام(ع) می دهد به ی
ک دهم روایاتی
که اثبات علم غی
ب وسی
ع و نفی
سهو و
نسی
ان می کنند، نمی
رسد.

۳ـ روایات سهو و نسی
ان، شاذ و نادر هستند و نی
ز مطابق با عقاید مخالفان امامی
ه
می باشند، اما روایات مثبت مشهور و بر اساس باور امامی
ه هستند.

۴ـ در اوصاف پی
امبر (ص) و امام (ع) که مربوط به عقاید و اصول دی
ن است هی
چ گاه
نمی توان به اخبار شاذ، نادر و کم تعداد اعتماد کرد.[۲۱]

بر اساس همی
ن مرجحات و به وی
ژه ناسازگاری
با باورهای بنی
ادی
ن شی
عه به پی
امبر و
امامان، بزرگان دی
ن از اینگونه روایات روی
گردانی
ده و در برابر آن واکنش نشان
داده اند.

شی
خ الطایفه مرحوم طوسی
، روایات سهو النبی
را مردود و خلاف دلایل قطعی
نقل و عقل
اعلام کرده است.[۲۲]

علامه حلی
روایت “ذوالشمالی
ن” که می گفت رسول الله نماز ظهر را بجای چهار رکعت، پنج
رکعت خواند را نزد امامی
ه باطل می داند؛ چون امامی
ه باور به عصمت نبی
دارند.[۲۳]

شهی
د اول روایت «ذو الشمالی
ن» را می
ان امامی
ه متروک اعلام می دارد و می فرماید: بر
عصمت انبی
ا دلی
ل عقلی
قایم است و اجماع امامی
ه همی
ن است.[۲۴]

حرّ عاملی
اخبار سهو نبی(ص) و امام (ع) را معارض اجماع شی
عه می داند و می فرماید:
«مخالفت اشخاص معلوم النسب ( شی
خ صدوق و استادش ) ضرری
به اجماع نمی زند.»[۲۵]

مؤی
دات (تقوی
ت و پشتی
بانی
روایات علم غی
ب )

برای اثبات اصل علم غیب پی
امبر(ص) و امام (ع) دلایل مشروح کلامی
، فلسفی
، قرآنی
و
روایی
بی
ان شد، در اینجا به شماری
از ایاتی
اشاره می شود که موضع پی
شی
ن از جمله
وسعت و گستردگی
علم غی
ب را تقوی
ت می کند.

لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ[۲۶] این دستور مطلق است
و وسعت الگو بودن رسول اکرم (ص) ملازم با وسعت علم غی
ب او است، اگر کسی
در
محدوده هایی جاهل باشد نمی تواند الگوی
مطلق باشد.

وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ [۲۷] وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ
وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا [۲۸] دستور به پی
روی
مطلق در همه امور و همه
زمان ها و نی
ز دری
افت و اطاعت از هر آنچه پی
امبر بدهد و خودداری
از آنچه نهی
کند،
عصمت و علم غی
ب وسی
ع او را می رساند.

سی
د مرتضی
می فرماید: ان للامام لا ی
جب الغی
وب وما کان و ما ی
کون، لان ذلک ی
ؤدی
الی

انه مشارک للقدی
م تعالی
فی
جمی
ع معلوماته و أن معلوماته لا ی
تناهی
و أنه ی
وجب أن
ی
کون عالماً بنفسه و قد ثبت انه عالم بعلم محدث… و بی
نا ان الذی
ی
جب ان ی
علمه
علوم الدی
ن و الشری
عه، فامّا الغائبات او الکائنات الماضی
ات و المستقبلات فان علم
باعلام الله تعالی
فجائز و الّا فذلک غی
ر واجب.[۲۹]

محدوده علم غی
ب امام و پی
امبر

عصمت و علم غی
ب

دی
دگاه رسمی
و مشهور دانشمندان شی
عه این است که انبی
ا و امامان (ع) از هرگونه گناه
ـ صغی
ره و کبی
ره ـ و از هرگونه خطا و سهو و نسی
ان، به دور هستند و چنی
ن عصمتی
از
آغاز زندگی
تا پایان زندگی
آنها بر قرار است. لازمه چنی
ن عصمتی
علم غی
ب وسی
ع است.
نبی
و امام باید عالم به حقایق اشی
ا و امور پنهانی
باشند تا چنی
ن عصمتی
محقق شود و
حتی
خطا و نسی
ان نی
ز از آنان سر نزند.

مشهور دانشمندان اهل سنت، عصمت را قبل از رسی
دن به مقام نبوت برای نبی
شرط
نمی دانند و نی
ز صدور خطا و سهو را حتی
پس از رسی
دن به مقام نبوت ممتنع
نمی دانند.[۳۰] بر اساس این دی
دگاه داشتن علم غی
ب برای پی
امبر (ص) از اساس منتفی
و
ی
ا دست کم بسی
ار محدود می شود.

برخی
از دانشمندان شی
عه سهو را بر پی
امبر و امام جایز می دانند و مواردی
را ذکر
می
کنند که نتی
جه سخن آنان انکار وسعت علم غی
ب امام و نبی
است.

محمدبن علی
بن بابوی
ه قمی
معروف به شیخ صدوق (وفات ۳۸۱ق) و استادش شیخ محمدبن الحسن
بن احمد الولید (وفات ۳۴۳ق) باور به عدم سهو نبی
(ص) را نخستی
ن مرحله غلو
می
دانند. شی
خ صدوق می
فرماید: می
خواستم کتابی
در اثبات سهو النبی
بنوی
سم.[۳۱]

این قول شی
خ صدوق بر اساس روایاتی
است که پی
ش تر بی
ان شد. (سهو پی
امبر (ص) در تعداد
رکعات و قضا شدن نماز بخاطر خواب ماندن)

امی
ن الاسلام طبرسی
آنجا که در ردّ علی
جبائی
و به دفاع از شی
عه حرف می زند و معنای
تقی
ه و عدم جواز نسی
ان بر پی
امبر را توضی
ح می دهد می گوی
د: «اما النسی
ان و السهو
فلم ی
جز و هما علی
هم فی
ما ی
ؤدونه عن الله تعالی
فأما ما سواه فقد جوّزوا علی
هم ان
ی
نسوهأو ی
سهوا عنه مالم ی
ؤد ذلک الی
إخلال بالعقل و کی
ف لا ی
کون کذلک و قد جوزوا
علی
هم النوم و لا غماء و هما