پاورپوینت کامل شمیم دل انگیز استجابت دعا;به بهانه روز عرفه ۷۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل شمیم دل انگیز استجابت دعا;به بهانه روز عرفه ۷۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل شمیم دل انگیز استجابت دعا;به بهانه روز عرفه ۷۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل شمیم دل انگیز استجابت دعا;به بهانه روز عرفه ۷۹ اسلاید در PowerPoint :

۲۳

اشاره:

خداوند بزرگ به دلیل غنای ذاتی که دارد، هدفی خارج از ذات نداشته، منفعت و فایده ای به او بر نمی گردد، اما چون حکیم است و کار عبث نمی کند فعل و کارش دارای هدف است بنابراین عبادت بندگان منفعتی را عاید خداوند نمی کند و این بندگان هستند که از عبادت بهره مند می شوند. می دانیم که یکی از برجسته ترین عبادات که به تعبیر رسول خدا(ص) مغز آن لقب گرفته، دعاست. وسیله ای که ربط انسان را به خالق و حقیقت هستی برقرار می کند و فقر و نیاز ذاتی انسان را برای او به تصویر می کشد؛ اما چون این رابطه متقابل است از ناحیه بنده ابراز نیاز و از طرف خداوند جواب و استجابت است. چنانکه فرمود: «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ»[۱] مسأله مهم آن است که دعا دارای حدود و شروطی است و برای اجابت نیازمند پیش زمینه ها و لوازمی است و از این رو شبهاتی پیرامون آن وجود دارد که نیازمند پاسخگویی می باشد. در این نوشته در باب مفهوم استجابت دعا، شرایط، زمینه ها و موانع آن بحث و بررسی می نماییم.

استجابت در لغت

استجابت در لغت مشتق از واژه «جواب» است چنانکه راغب در مفردات می گوید: «جوب به معنای کندن گودال است که همان گود کردن زمین است سپس در کندن هر زمینی به کار می رود و جواب کلام آن چیزی است که از عمق دل عبور کرده و از دهان گوینده به گوش شنونده می رسد»[۲]

در مصباح المنیر آمده است که: «جواب یک نوشته روشن است ولی جواب یک سخن گاهی متضمن تأیید آن است که با «بله» انجام می شود در صورتی که سخن به شکل سئوال باشد و گاهی به نحو ابطال آن سخن است و جمع آن أجوبه و جوابات است و «جواب» جواب نامیده نمی شود مگر اینکه بعد از طلب باشد،… اما استجابت در جایی به کار می رود که او را به چیزی خوانده باشد و درخواست کرده باشد و اجابت کرد خداوند دعای او را یعنی قبول کرد و استجابت نمود»[۳]

استجابت در اصطلاح:

در اصطلاح به معنای اقبال خداوند به سوی دعا کننده و بر طرف کردن حاجت و اعطای خواسته اوست؛ چه خواسته او برای دنیا باشد و چه برای آخرت که البته این استجابت به انحای مختلفی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

جایگاه اجابت در قرآن و سنت

در قرآن کریم و روایات استجابت از جایگاه برجسته و منحصر به فردی برخوردار است و تنها از آن خدایی است که دعوتگر و دعوت پذیر است.

الف) قرآن

در قرآن کریم آیات متعددی دلالت بر استجابت دعا از ناحیه خداوند می کند، به زبان حال باشد یا به زبان قال «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ؛[۴] و هنگامی که بندگان من، از تو درباره ام سئوال کنند، پس من نزدیکم [و] پاسخ می گویم دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می خواند، پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، به امید آنکه به مقصد برسند.»

آنچه از آیات الهی فهمیده می شود اینکه اجابت کننده فقط خداوند است که فرمود: «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ…؛[۵] آیا کیست آن که درمانده را چون وی را بخواند به اجابت می رساند و گرفتاری را برطرف می کند…»

بر اساس آیات دیگر تمام مخلوقات در سیری مداوم از او سئوال می کنند و او آنها را هر لحظه اجابت می کند.

«یَسْأَلُهُ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ؛[۶] هر چه در آسمان ها و زمین است، از او درخواست می کند. هر زمان او در کاری است.»

و در بعضی آیات دیگر اجابت را از غیر او نفی می کند.

«وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ یَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لا یَسْتَجِیبُ لَهُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ وَهُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ؛[۷] و کیست گمراه تر از آن کس که به جای خدا کسی را می خواند که تا روز قیامت پاسخ او را نمی دهد، و آنها از دعایشان بی خبرند؟»

ب) روایات

روایات بر استجابت دعا از ناحیه خداوند، تأکید فراوان دارند و حتی در مواردی که قضای الهی مقدر شده باشد، نیز استجابت جاری است.

به تعبیر امام صادق(ع): «دعا قضای الهی را بعد از آنکه محکم شده است، بر می گرداند»[۸]

همین است که ائمه علیهم السلام تلاش کرده اند تا تردید مردم را در مسأله استجابت دعا برطرف نمایند، چنانکه شخصی که در اجابت دعا دچار شک شده بود از امام رضا(ع) نقل می کند که فرمود: « اگر من به تو سخنی بگویم آیا به آن اعتماد می کنی؟ گفتم: به شما اگر اعتماد نکنم به چه کسی اعتماد کنم؟ در حالیکه تو حجت خداوند هستی. حضرت فرمود: پس باید به خداوند اعتماد بیشتری داشته باشی، زیرا خداوند وعده هایی برای تو داده است آیا خداوند نفرموده: «زمانی که بندگانم از تو درباره من سئوال کنند [بگو] من نزدیکم و پاسخ می گویم دعای دعا کننده را به هنگامی که مرا می خواند، و از رحمت خداوند مأیوس نشوید» و یا فرمود: «خداوند وعده مغفرت و بخشش می دهد» پس به خداوند بیشتر اعتماد کن تا غیر خداوند….»[۹]

همچنین امام صادق(ع) در روایتی فرمود: «خداوند عزوجل دعایی را که از دل غافل باشد، اجابت نمی کند پس هر گاه دعا کردی با تمام قلب و دل تو باشد و یقین داشته باش که اجابت می شود.»[۱۰]

اجابت دعا ضرورت یا فضل

استجابت بخشش از ناحیه خداوند متعال است چون هر صاحب قدرتی توان انجام کارهایش را از خداوند اخذ می کند با این حال خداوند استجابت را پاداش دعا قرار داده است:

در واقع خداوند به بخشش و مهربانی خود توفیق دعا می دهد و به لطف و کرم خود آن را مستجاب می کند پس دعای انسان به خودی خود سبب استجابت نیست؛ چنانکه می فرماید:

«وَأَعْتَزِلُکُمْ وَمَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَأَدْعُو رَبِّی عَسَی أَلا أَکُونَ بِدُعَاءِ رَبِّی شَقِیًّا؛[۱۱] من از شما و بت هایی که به جای خدا می پرستید دوری کرده و خدای یکتا را می خوانم و امیدوارم که چون او را بخوانم مرا از درگاه لطفش محروم نکند»

ذکر واژه «عسی» برای آن است که اسباب ظاهری از دعا و توجه دلیل استجابت نیست بلکه اجابت یک فضل و بخشش از ناحیه خداوند است چنانکه در سوره انعام فرمود: «بَلْ إِیَّاهُ تَدْعُونَ فَیَکْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِنْ شَاءَ…؛[۱۲] بلکه در آن هنگام تنها خداوند را می خوانید تا اگر مشیت او قرار گرفت شما را از سختی برهاند»

صاحب تفسیر من هدی القرآن ذیل ایه شریفه می نویسد: برای اینکه خداوند مجبور به استجابت نیست بلکه به رحمت و حکمت خود هر چه می خواهد انجام می دهد.[۱۳]

در واقع ما استجابت را از خداوند ضروری می دانیم ولی نه مثل معتزله که استجابت را بر خداوند واجب می دانند که ترک آن از خداوند قبیح است و نه مثل اشاعره که استجابت را گر چه تفضل می دانند ولی بین دعا و استجابت هر گونه رابطه را نفی می کنند بلکه ما معتقد هستیم که مشیّت خداوند بر این تعلق گرفته است که دعا را مستجاب کند و ضرورت به معنای هر آن چیزی است که اراده ازلیه خداوند به آن تعلق گرفته و اقتضای صفات حسنای اوست.

رابطه اجابت و نظام سببیت

آیا مستجاب شدن دعاها از امور اتفاقی است و یا بر اساس نظام سبب و مسبب است ؟ بعضی از فلاسفه معتقدند که استجابت از امور اتفاقی است زیرا موجود، عالی التفاتی به موجود دانی ندارد و موجود دانی هم در موجود عالی نمی تواند اثر بگذارد پس اگر دعایی به هدف مقصود می رسد اتفاق است.[۱۴]

اما صریح آیات و اخبار دلالت بر رابطه سببیت بین دعا و استجابت می کند چنانکه بین صدقه و دفع بلا و صله رحم و طول عمر این رابطه برقرار است.

شیخ الرئیس ابوعلی سینا می گوید: سبب اجابت دعا توافی اسباب بر اساس حکمت الهی است به این معنا که سبب دعای یک انسان در آنچه می خواهد و سبب وجود آن شی با یکدیگر از ناحیه خداوند همراه قرار داده شده است.[۱۵]

در روایات نیز دعا به عنوان سبب اجابت مطرح است. چنانکه امیرمؤمنان(ع) می فرماید: «دعا کلید رحمت خداوند است»[۱۶]

پس استجابت مشمول اصل سببیت است و مسبب الاسباب حضرت حق تعالی است گر چه این علیّت و رابطه با درک ابتدایی انسان فهمیده نمی شود ولی امنای الهی در بین خلق که این ارتباط را درک می کنند برای ما گزارش می دهند که بین اعمال و نیّات ما ارتباط برقرار است.

شرایط استجابت

خداوند تبارک و تعالی هر دعایی را مقرون اجابت قرار داده است.[۱۷] ولی برای استجابت شرایطی است که به بیان برخی از آنها پرداخته می شود:

الف) تطابق زبان حال و قال

حقیقت دعا آن است که دل طلب و انسان با زبان بیان نماید نه اینکه فقط لقلقه زبان باشد چنانکه انسان و همه موجودات با زبان تکوین او را می خوانند و او پاسخ می دهد.

«یَسْأَلُهُ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ؛[۱۸] هر چه در آسمان ها و زمین است از او درخواست می کند. هر زمان او در کاری است.»

این سئوال با زبان ظاهری نیست بلکه به زبان فقر و استحقاق است در نتیجه سئوال فطری همواره با اجابت همراه است.

ملا هادی سبزواری می گوید: دعای به زبان استعداد هرگز غیر مستجاب نیست، مگر آنکه دعا فقط لقلقه زبان باشد مانند اینکه کسی در مقام ذکر بگوید: «اللهم ارزقنی توفیق الطاعه و بعد المعصیه» ولی همه جوارح و ارکان وجودش و ملکات رذیله ای که در نفس او لانه کرده و حیوان شهوت و خوک حرص و سگ غضب که باطن او را مرتع و چراگاه خود قرار داده اند، ندا می دهند: «اللهم اخذلنا بالمعصیه»[۱۹]

خداوند نیز می فرماید: «وَآتَاکُمْ مِنْ کُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ…؛[۲۰] و از هر چیزی که از او خواستید به شما داد…»

یعنی به زبان استعداد آنچه را از او طلب کنند عطا خواهند شد نه آنچه به زبان آورده شود پس اگر آنچه به زبان آورده می شود با زبان استعداد هماهنگ باشد، حتماً مستجاب خواهد بود.

ب) موافقت با حکمت و مصلحت

استجابت حتمی و ضروری است، ولی هرگز به شکل گزافه و خیالی نیست و همواره براساس حکمت و مصلحت خواهد بود. اما حکمت در مورد بشر همان صفت فاعل است از آن جهت که کارش مطابق با نظام علمی و منطبق با نظام خارجی است و بایستی مشتمل بر مصلحت باشد اما در حکمت الهی که فعل او همان نفس خارج است نفس حکمت هم هست و فعلش نیز مشتمل بر مصلحت است اما نه به معنای تبعیت کردن از مصلحت بلکه مصلحت لازمه فعل اوست و از آن جدا شدنی نیست خداوند می فرماید: «لا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَهُمْ یُسْأَلُونَ[۲۱]؛ کار او مورد سئوال و مؤاخذه واقع نمی شود حال آنکه ایشان مورد سئوال قرار می گیرند»

پس فعل او عین حکمت و همان مصلحت است و همه مصالح و خیرات و جهات خیر مثل بقیه موجودات مخلوق اوست

بنابر این خداوند مقهور مصلحتی از مصالح نیست و محکوم به حکمی نمی باشد پس اگر می فرماید: «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ؛[۲۲]مرا بخوانید تا اجابت کنم شما را» یعنی اگر حکمت اقتضا کند دعای شما را مستجاب می کنم. صاحب مجمع البیان درباره ایه شریفه «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» می گوید: یعنی اگر حکمت اقتضا کرد شما را اجابت می کنم پس هر دعا کننده بایستی دعای خود را با زبان یا در دل مشروط به مصلحت کند»[۲۳]

در سوره انعام نیز فرمود: «بَلْ إِیَّاهُ تَدْعُونَ فَیَکْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِنْ شَاءَ؛[۲۴] بلکه در آن هنگام تنها خدا را می خواند تا اگر مشیت او قرار گرفت شما را از سختی برهاند.»

این «ان شاءالله» یعنی این طور نیست که هر خواسته ای مستجاب باشد، بلکه آنچه اقتضای حکمت و مصلحت باشد، مستجاب می شود.

البته ممکن است دعایی بر اساس حکمت و مصلحت باشد ولی به دلیل عدم همراهی قلب و قال مستجاب نشود. ممکن است کسی بپرسد امر مقتضی حکمت ناگزیر انجام می شود. پس چه نیازی به دعا کردن است؟ می توان پاسخ داد که دعا خود عبادت است چون اظهار خضوع است و هیچ بعدی ندارد که بواسطه دعا کردن آن مطلب همراه مصلحت شود و بدون دعا مصلحتی نداشته باشد.

ج) همراهی عمل با دعا

بعضی تصور می کنند که انسان می تواند به عمل پشت کند و با دعا عوامل و اسباب طبیعی را نادیده بگیرد! بعضی دیگر نیز گمان می برند که توجه به دعا و توکل به خداوند با توسل به اسباب منافات دارد! اما این تخیل و تصور خلاف حکمت دعایی است که قرآن و سنت بیان می کند.

پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین علیهم السلام با اینکه به بهترین نحو اهل توکل، دعا و توسل بوده اند اما هرگز عمل و توجه به ا