پاورپوینت کامل نوآوری های علمی علامه شعرانی(ره) ۱۰۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نوآوری های علمی علامه شعرانی(ره) ۱۰۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نوآوری های علمی علامه شعرانی(ره) ۱۰۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نوآوری های علمی علامه شعرانی(ره) ۱۰۰ اسلاید در PowerPoint :

۴۰

علامه شعرانی در سال ۱۳۲۰ قمری در تهران متولد شد. وی علوم عقلی را نزد حکیم میرزا محمود قمی و فقه را نزد شیخ آقا بزرگ ساوجی و ریاضی و هیئت و نجوم و اسطرلاب وزیج را نزد پدر خویش و میرزا حبیب الله فرا گرفت. در آغاز تأسیس حوزه علمیه قم نزد آیت الله العظمی حائری مؤسس حوزه و حاج عبدالنبی نوری به ادامه تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۴۶ قمری به نجف اشرف رفت. وی علاوه بر تحصیل دروس متعارف حوزه زبان فرانسه و عبری را نیز فرا گرفت و سپس به تهران بازگشت و با اینکه از مرحوم آقا سیدابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد داشت هیچ گاه از وجوه شرعیه استفاده شخصی نکرد.وی شخصیت علمی جامع و ذوفنون بود. علامه شعرانی عمر خویش را صرف تحقیق و تدریس و پرورش شاگردان نمود و سرانجام در سال ۱۳۹۳ هجری قمری در سن ۷۳ سالگی بدرود حیات گفت و در جوار حضرت عبدالعظیم حسنی آرمید.

آنچه در پی می آید نگاهی اجمالی به نوآوریهای علمی ایشان در زمینه های گوناگون است که به مناسبت روز جهانی فلسفه ارائه می گردد:

مرحوم علامه شعرانی یکی از شخصیت های بزرگی است که در همه علوم و رشته ها گوی سبقت را از همگان ربوده و به تعبیر علامه حسن زاده، ذوفنون و به تعبیر مرحوم همایی، شیخ بهائی عصر ملقب گردیده است.

مباحث قرآنی

مرحوم علامه شعرانی در زوایای گوناگون علوم قرآنی و تفسیر و علم اللغه، نوآوری و امتیازات معرفتی و علمی داشته است. ما در این مختصر تنها به چند زمینه ذیل اشاره می نماییم:

لغت شناسی قرآنی

یکی از امتیازات و نوآوری های علامه شعرانی، کار ارزشمندی است که در کتاب نثر طوبی یا دایره المعارف لغات قرآن مجید با هدف تبیین معنا شناختی واژه های قرآنی انجام داده است.

مرحوم شعرانی در این تحقیق توانست مهمترین واژگان قرآنی مانند: الله، ابراهیم، ابرص، ابلیس، اثم، اجل، اجر، احد، اذن، آدم و غیره را شرح و بسط دهد و برخی از شبهات مربوط به حقوق زنان۱ و شبهات دیگر را پاسخ داده است. وی در تعریف تاویل می نویسد:«اول مصدر از آل یؤل به معنای بازگشت است و از مشتقات آن فقط تاویل در قرآن آمده که به چهار معنا است:

۱.عاقبت و نتیجه کار: «ذلک خیر و احسن تاویلا»۲ با ترازوی راست و مستقیم بسنجید که بهتر در عاقبت و نیکوتر است.

۲. تعبیر خواب: «و یعلمک من تاویل الاحادیث» (یوسف ۷) و نیز «نبئنا بتاویله» (یوسف ۳۸)

۳.حقیقت قیامت و ثواب و عقاب: «هل ینظرون الا تاویله یوم یأتی تأویله». (اعراف ۵۱)

۴.تعیین مراد و مقصود: «و ابتغاء تاویله» و نیز «و ما یعلم تاویله الا الله و الراسخون فی العلم» (آل عمران ۷)

وی در مقدمه ترجمه نفس المهموم می نویسد: من این کتاب را برای ذخیره معادم نگاشتم. و در آن علم داشتن امام را به جریان شهادت در کربلا در پاورقی صفحه ۸۸ بیان می فرمایند وخودشان نوشته اند: چون دیدم بهترین کتاب است که در تاریخ کربلا تا این زمان نوشته شده، آن را ترجمه کردم و اظهارنظرهای ایشان در این کتاب نشان می دهد که تنها در کتب استدلالی مقام علمی نشان داده نمی شود، بلکه از چشمه علم در همه جا دانش می جوشد و عالم وقتی سکوت کند دریای عمیق است و وقتی تکلم کند و یا قلم به دست بگیرد دریای مواج است.

فلسفه

مرحوم علامه شعرانی در دو رساله مستقل، نوآوری های فلسفی خود را نگاشته است؛ یکی رساله ای به نام فلسفه اولی یا مابعدالطبیعه است. آیت الله حسن زاده در طلیعه این رساله می فرماید: «این کلمه رساله ایست در فلسفه اولی یا مابعدالطبیعه، مشتمل بر مهمترین اقوال فلاسفه اروپا در الهیات و تجرد نفس و تطبیق اصطلاحات، تالیف معلم عصر ابوالفضائل استاد بزرگوارم حضرت علامه حاج میرزا ابوالحسن شعرانی (رفع الله درجاته).۳ و دیگری، نوشتاری است که در کلمه ۲۷۱، هزار و یک کلمه استاد حسن زاده منتشر شده است. استاد حسن زاده در ابتدای این مقاله می نویسد: «این کلمه، مقاله ای بسیار گرانقدر از استاد اعظم آیت الله علامه ذوالفنون حاج میرزا ابوالحسن شعرانی(ره) است که اصل آن به خط مبارکش در تصرف این تلمیذش حسن حسن زاده آملی است».۴

الف: فلسفه غرب

وی در این نگاشته، علاوه بر معرفی مهمترین فیلسوفان غربی و آرای آنها به داوری اندیشه فلسفی غرب و تطبیق با فلسفه اسلامی هم پرداخته است. مرحوم شعرانی در مقدمه این رساله می نویسد: «غرض از تدوین این رساله آن است که بخش مهمی از اصطلاحات فیلسوفان جدید اروپا در فلسفه اولی با اصطلاحات فلسفه اسلامی منطبق گردیده، تا اگر کسی به یک طریقه آشنا باشد، استفاده مطلب از طریقه دیگر به آسانی تواند کرد وخواننده، فرق این رساله را با ترجمه های عربی که جدیدا از کتب آنها به عمل آمده خواهد دانست، نه از این جهت که ایشان بدون تبحر در این فن به صرف دانستن زبان خواسته اند بیان مقاصد فلاسفه را بنمایند، بلکه برای آن که چون علم و تبحر خود را به کار نبردند، غالب مطالب به زبان جدیدی خارج از اصطلاح و عاری از مسایل دقیقه و مهمه به صورت مقاله یا خطابه درآمده است. برای تکثیر فایده، مهمات اقوال فلاسفه جدید را نیز ضمنا از کتب معتبره آنها نقل نمودم که تعداد آنها فعلا لازم نیست و جز یکی دو مورد، از فلاسفه قرون نقل نکردم چون رغبت به اقوال فلاسفه جدید بیش تر است.»۵ مرحوم شعرانی در این رساله از منابع اصلی و فرانسوی بهره جسته است البته برخی منابع آلمانی و انگلیسی که به زبان عربی ترجمه شده مانند: ترجمه عربی مقالات ارنست هگل آلمانی نیز مورد استفاده او بوده است.

نوآوری علامه شعرانی در مباحث فلسفی غرب عبارتند از: معادل یابی اصطلاحات فلسفه غرب جهت کشف حقیقت، مقایسه اصطلاحات فلسفه غرب با فلسفه اسلامی، نقد ترجمه های عربی از فلسفه غرب جهت زدودن ابهامات معنایی که منشا اختلاف می گردد، ارزیابی منطقی برخی باورهای فلسفه غرب. این نوآروی ها با روحیه آزادگی و انصاف و استقلال رای نه روحیه مقلدانه و مقهورانه انجام گرفته است.

برخی از پژوهشگران درباره این نوآوری می نویسند: «مروری بر این رساله کوتاه به خوبی نشان می دهد که علامه شعرانی از پیشگامان معرفی فلسفه غرب به ایرانیان و مواجهه اجتهادی با این فلسفه است. بدینسان او نخستین عالم دینی سنتی است که حتی پیش از روشنفکران آشنا با غرب به نحو نیرومندی با فلسفه غرب به صورت خلاق روبرو شده است. تسلط بر زبان خارجی، پشتوانه تفکر فلسفی، آزاداندیشی و حقیقت جویی و ذوق و مهارت ویژگی هایی هستند که او را به عنوان یک پیشتاز موفق در این میدان جای می دهند. عجیب نیست که رساله شعرانی با همه مزایای آن مورد توجه قرار نگرفته است؛ زیرا متأسفانه شهرت و رواج یک اثر همیشه تابع اهمیت فی نفسه آن نبوده و نیست. بسا آثار ارزشمندی که به دلایل غیرعلمی مهجور و مغفول می مانند و محصولاتی غیراصیل و تنگ مایه ای که صرفا به جهت شهرت و امکانات پدیدآرنده آن شهره بازار می شوند.۶

ب: فلسفه اسلامی

مهمترین نوآوری مرحوم علامه شعرانی در چیستی و قلمرو فلسفه، توسعه فلسفه خاص و ورود در فلسفه های مضاف است. وی به گونه ای فلسفه را تعریف و تقسیم کرده که بخشی از فلسفه های مضاف به علوم وفلسفه های مضاف به امور را در فلسفه خاص یعنی متافیزیک داخل کرده است. البته وی می توانست به گونه ای بحث را دنبال کند که همه فلسفه های امور در تعریف فلسفه گنجانده شود. وی با استفاده از موضوع فلسفه به تعیین قلمرو آن پرداخته است. به گفته وی، چون موجود بر سه قسم است، پس فلسفه نیز بر سه قسم است: ۱- «ماوراء الطبیعه» و علم الهی ۲- «فلسفه طبیعی» ۳- فلسفه نفس؛ فلاسفه برای نفس سه خاصیت ذکر کرده اند:

اول اینکه می تواند فکر کند و در علوم، نتایج مجهوله را کشف نماید. مانند علم منطق

دوم اینکه در صنایع بدیعه و فنون جمیله زحمت بکشد و در آن عجائب اظهار کند؛ همچون نقاشی و خط مانند: علم جمال

سوم اینکه حسن و قبح اعمال و افعال را ملتفت شده، اخلاق و افعال حسنه را برای خویش اختیار و از قبایح پرهیز می نماید. مانند: علم اخلاق. این سه، خاصیت حال انسان است در حال انفراد؛ اما وقتی افراد بسیاری گرد یکدیگر برآمدند، علم اجتماع پدید می آید و برای بحث در اینکه در سلوک با یکدیگر چه نوع رفتاری باید داشت، علم فقه و قانون ظاهر می شود. پس فلسفه بر هشت قسم است: ۱- مابعدالطبیعه ۲- حکمت طبیعی ۳- علم النفس ۴- منطق ۵- علم جمال ۶- علم اخلاق ۷- علم اجتماع ۸- فلسفه قانون.۷

مرحوم شعرانی علاوه بر نو آوری در تعریف و قلمرو فلسفه به تبیین مسایل فلسفی هم پرداخته و با تبیین نو از مسایل فلسفی، رویکرد دفاعی از اصول و قواعد فلسفی داشته است؛ برای نمونه، وی در تبیین قاعده الواحد می فرماید: برخی پنداشته اند که قاعده الواحد با اصل عمومیت قدرت خداوند منافات دارد و این پندار ناشی از عدم درک صحیح از قاعده مزبور است. مفاد قاعده یادشده این است که صدور دو معلول در یک مرتبه، از علت بسیط من جمیع الجهات ممتنع است؛ زیرا لازمه آن تحقق جهات و حیثیات متباین در ذات علت می باشد که مستلزم کثرت و ترکب آن است و این با اصل بساطت و احدیت ذات منافات دارد. هرگز مفاد آن قاعده این نیست که صدور دو معلول در یک مرتبه عقلا ممکن است ولی خداوند قادر بر آن نیست. مانند اینکه می گوییم اجتماع نقیضین یا ضدین از خداوند صادر نمی شود و مقصود این است که صدور آن ممتنع است نه اینکه خداوند قادر بر انجام آن نیست.۸

علم کلام

یکی از حوزه های مهم دیگری که علامه شعرانی به طور گسترده بدان پرداخته، حوزه مباحث کلامی است وی، یک دوره مباحث کلامی را در کتابهای شرح تجرید و راه سعادت و غیره تبیین و اثبات کرده است.

ضرورت و تعریف علم کلام

مرحوم شعرانی، دانش کلام را تنها به عنوان یک دانش مستحبی قلمداد نمی کرد و آن را یک ضرورت معرفتی و اجتماعی می دانست آنجا که می گوید: «به خاطرم رسید که اکثر مردم در زمان ما حاجت به اصول دین بیشتر دارند؛ زیرا در این زمان آشفته، اهل حق تنها مانده و از هر سوی گردباد فتنه، آنان را در هم می پیچید و امید نجات ندارند. درس اصول دین منسوخ شده و نسخه های آن مندرس گشته و از هم پاشیده است. حرص دنیا در انتخاب علوم نیز تأثیر کرده و آن علم را می پسندند که بیشتر مال از آن به دست آید و هر علم لازم و واجب که فایده دنیا ندارد، متروک مانده است… ما علم دیگری غیر علم فقه یعنی علم فروع، لازم داریم که اهل شک و تردید را در دین راسخ کند و مسلمانان سست را در مسلمانی قوی گرداند. واجب است مسلمانان همه مطالب اصول دین را از روی دلیل بدانند؛ اما واجب نیست همه مسایل فروع را بدانند. اگر کسی نداند شفعه چیست و کجا ثابت می شود، به دین او ضرر ندارد اما اگر نداند خدا عادل است یا امام، معصوم است و قولش حجت می باشد، ضرر دارد؛ زیرا وقتی امام را معصوم ندانست و خدا را عادل نشمرد، به فرمان معصوم عمل نمی کند و به ثواب خدا اطمینان ندارد، همه اعمال او متزلزل می گردد. آن علم که انسان را دیندار کند و به خدا و پیغمبر معتقد سازد و مردم ظاهر مسلمان را که در دلشان هزارگونه شک و تردید است، راسخ گرداند و ترس از جهنم و عذاب الهی را در قلوب ایجاد و زنده نماید، علم کلام است.»۹

روش شناسی علم کلام

علامه شعرانی برای اثبات بسیاری از باورهای دینی به روشناسی معینی تمسک می کند و بر این باور است که همه مسایل کلامی را نمی توان با روش نقلی به اثبات رساند که گرفتار شبهه دور خواهد بود و باید از روش عقلی بهره برد. وی در این باره می فرماید: «در اصول دین باید به روش اهل معقول (برهان عقل) استدلال کرد نه به روش اصل منقول (اخبار و آیات). منقول برای فقه و احکام کسی را به کار آید که به دلیل معقول، خدا و پیغمبر را شناخته باشد و اگر کسی پندارد عامه مردم را به تلقین و تکرار می توان به خدا و پیغمبر مؤمن ساخت، اشتباه کرده است. در آیات قرآن و احادیث ائمه علیهم السلام نیز ادله عقلی بر مسائل اصول آمده است و چندی از آیات قرآن را در معارف ذکر خواهیم کرد و احتجاج به آن نه از باب نقل و تعبد است بلکه از جهت دلالت عقل است به این معنا که خدا و پیغمبر نیز دلیل عقلی آوردند، اما آنکه بتواند بیان عقلی را از آیات و سخن بیرون آورد خود استادی است در علم معقول که سالیان دراز از عمر خویش را در عقلیات صرف کرده مثل قاضی سعید قمی در شرح احادیث توحید صدوق، و ابن میثم در شرح نهج البلاغه، و ملاصدرا در شرح اصول کافی قدس الله اسرارهم وگرنه دیگران که اهل معقول نیستند، نمی دانند وحدانیه عدد در روایات چیست و نیز بینونه عزلیه در کلام امیرالمؤمنین «علیه السلام» چه معنا دارد.۱۰ علامه شعرانی بر این اساس با دوگروه اخباری گری و حس گرایی مخالفت می ورزد و می گوید: بعضی ساده لوحان اخباری مسلک نه تنها اعتقاد، بلکه خواندن و اطلاع بر فلسفه را حرام دانند و مطلق دلیل عقلی را فاسد و هر علمی را که فهمیدنش بر آنها دشوار باشد، موجب گمراهی شمرند و علمای شریعت را تکفیر و تضلیل کنند تا چه رسد به حکما، مثلا از نظر آنان شیخ بهایی برای آنکه بین هر فلک تا فلک دیگر پانصدسال فاصله قایل نبود و آنها را متصل به یکدیگر می دانست و می گفت کسوف و خسوف به حایل شدن زمین یا ماه است و علامه حلی برای اینکه می گفت اعاده معدوم محال است و فیض کاشانی برای آنکه به جسم مثالی قایل بود، همگی گمراه بودند . ۱۱ مرحوم شعرانی، کسانی که به جهت پرهیز از به کارگیری اصطلاحات فلسفی مانند دور و تسلسل به ظن و گمان بسنده کرده و اقامه دلیل بر توحید را لازم نمی شمارند و از فلسفه گریزانند، نقد می کند و آنها را در برابر غیر مسلمانانی همچون یهودیان ناتوان معرفی می کند. البته با این وجود سوء ظن به علمای دین را روا نمی دارد. ۱۲ گروه دیگری که مرحوم شعرانی به نقد آنها پرداخته، حس گرایان ند که در برابر عقل گرایی و مردم روحانی قرار دارند. وی با استفاده از حکمت اسلامی و اثبات وجود مجرد به حقانیت روش عقلی می پردازد.۱۳

نبوت شناسی

علامه شعرانی در اثبات نبوت خاصه از چهار طریق وارد بحث شده اند. این چهار طریق عبارت است از: ۱ واکاوی شخصیت پیامبر؛ ۲ برهان اعجاز؛ ۳ بشارت های پیامبران پیشین؛ ۴ برهان از طریق ایمان آورندگان.

برهان نخست ضمن آنکه به صورت دلیلی مستقل قابل طرح است، پشتیبان دیگر براهین نیز می باشد. به عبارت دیگر، پاره ای از ویژگی های شخصیتی پیامبر مانند صدق و اخلاص، شرط لازم و ضروری پذیرش دعوت آن حضرت است.

برهان اعجاز در میان دیگر براهین جایگاه ممتاز و برجسته ای دارد، از این رو علامه بخش مفصل تری از مباحث خود را به آن اختصاص داده و به عمده شبهات و اشکالات مطرح شده درباره آن پاسخ گفته اند. از طرف دیگر معجزه بزرگ پیامبر اسلام(ص) یعنی قرآن در میان معجزات پیامبران جایگاه منحصر به فردی دارد، از جمله اینکه سندی زنده و دائمی بر رسالت حضرت ختمی مرتبت است و راه هرگونه انکار و شبهه را برای همیشه مسدود می سازد.

از طرف دیگر، راه شناخت اعجاز قرآن همواره گشوده است و اگر کسی مستقیماً نتواند آن را درک کند، به روش غیرمستقیم بر آن قادر است.

بشارت های انبیای پیشین نیز اهمیت والایی دارد. علامه شعرانی به بررسی دقیق و شرح مضامین کتاب های آسمانی پیشین در این باره پرداخته اند، که دو مورد آنها از نظر گذشت. از نظر علامه بررسی این گونه بشارت ها برای کسانی که از تاریخ پادشاهان و امم انبیای پیشین اطلاع کافی ندارند، چندان سودمند نیست و بدون داشتن درکی درست از شرایط زمانی و تاریخی انبیا سخنان آنان مفهوم واقع نمی شود.

برهان از طریق شناخت ویژگی ها و امتیازات برخی از ایمان آورندگان نیز جایگاه قابل توجهی دارد. علامه شعرانی این برهان