پاورپوینت کامل چیستی نسبت اخلاق و عرفان ۷۲ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل چیستی نسبت اخلاق و عرفان ۷۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل چیستی نسبت اخلاق و عرفان ۷۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل چیستی نسبت اخلاق و عرفان ۷۲ اسلاید در PowerPoint :

اهمیت اخلاق و خودشناسی

اگر کسی بخواهد با آگاهی از علم اخلاق، نفس خویش را اصلاح نماید، نخست لازم است به شناسایی خود بپردازد؛ به همین جهت عالِم علم اخلاق، تا با چیستی روح، تجرّد و اقسام و شئون آن آشنا نشود و نداند قوای روح و اندیشه ها و انگیزه های آن به چه چیزهایی بازمی گردد و نیز تجرّدش برزخی است یا عقلی، عالِم و مربّی اخلاق نخواهد بود. براین اساس، علم اخلاق را می توان از قوی ترین علوم استدلالی دانست؛ زیرا به معرفت نفس وابسته است و به همین سبب، برخی آن را “طبّ روحانی” شمرده اند؛ بنابراین تا انسان و تجرّد روح شناخته نشود، جاودانگی اخلاق و نفسی (نه نسبی) بودن آن حل نخواهد شد. البته تبیین این مسئله بر عهده فلسفه اخلاق است.۱

خودشناسی در اخلاق به این صورت است که در مرحله ای از آن به چیستی و معنای حیات و ممات، در مرتبه دیگر به صحّت و مرض و در فصلی دیگر به بررسی راه های علاج بیماری های روحی پرداخته که دستور تقوا به همین منظور داده شده است و نیز در فصلی دیگر درباره اوضاعی بحث می شود که کار از درمان گذشته است و دستور تقوا بی اثر است؛ مانند زمانی که یک پزشک حاذق از بهبود بیمارش ناامید می شود و به او می گوید: “شما پرهیزی ندارید”. مفاد این کلام آن است که درمانی برای شما نیست و مریض می فهمد که مداوا نخواهد شد.

در امراض روحانی، قرآن کریم نیز گروهی را قابل درمان دانسته ودستور پرهیز به آنان می دهد و خطاب به ایشان می فرماید: “اتّقوا”،۲″فلیتّقوا”،۳″ولیتّق”،۴اما درباره گروهی که هیچ امیدی به درمان آنان نیست، می فرماید: “اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ”؛۵یعنی شما پرهیز ندارید؛ هرچه می خواهید انجام دهید که کار از کار گذشته است؛ چرا که هرچه آنان را به تقوا و اصلاح دعوت کردند، بی اعتنایی نموده و سر باز زدند: “فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ”.۶

بنابراین در فن اخلاق باید روح و تجرّد روحانی و جامعیت و جاودانگی آن به درستی مورد شناسایی و ارزیابی قرار گیرد و قواعد و اصولی از آن استخراج شود که برای همه انسان های مشرق و مغرب عالم، سودمند و ثابت باشد. سپس هر فردی ابتدا آن نسخه ها را درباره خود به کار بندد و پس از آن به دیگران ارائه دهد:۷

تو نیک و بد خود هم از خود بپرس

چـرا بایدت دیـگری محـتسب۸

براساس آنچه گذشت، در اخلاق، این بحث مطرح است که منشأ ابتلا به غیبت، حسادت، طمع، ظلم، آز و دیگر صفات رذیله چیست؟ انگیزه انجام آنها کدام است؟ روش درمان این بیماری ها چگونه است؟ اگر این بیماری ها معالجه نشود، به کجا می انجامد و چه خطری خواهد داشت؟ همچنین در فنّ اخلاق درباره فضایل انسانی و راه های کسب آنها بحث می شود و به طور خلاصه، فنّ اخلاق عهده دار تبیین مسائل تهذیب نفس از درون است؛ برخلاف برخی علوم دیگر که از بیرون به ضرورت جریان تزکیه می پردازند.۹

اخلاق، در عین حال که مشترکاتی با دیگر علوم دارد، با عرفان، فقه، حقوق و موعظه۱۰متفاوت است. در این نوشتار سعی بر این است که به برخی از تفاوت های بنیادی علم اخلاق و عرفان پرداخته شود.

تمایز اخلاق و عرفان

بدون تردید میان علم اخلاق که از ملکات نفسانی سخن می گوید با عرفان که از معرفت نفسانی بحث می کند، تفاوت است و نمی توان این دو علم را به یک معنا اخذ کرد؛ به همین جهت در تقسیم بندی علوم برای این دو علم جایگاه ویژه ای قائل شده اند.

یکی از تقسیم بندی های علوم در اسلام، تقسیم آن به علم الابدان و علم الادیان است: “العِلمُ عِلْمَانِ عِلْمُ الْأَدْیانِ وعِلْمُ الْأَبْدَانِ”.۱۱ برخی افراد ساده اندیش و خوش باور پنداشته اند که علم الابدان ویژه اطبّا و طبیعی دانان و علم الادیان مخصوص فقها، متکلّمان، حکما و علمای اخلاق است، اما بزرگانی که راه اخلاقی را طی کرده اند، معتقدند که ممکن است طبیبی علم الادیان داشته باشد و فقیه یا دانشمند علوم انسانی، علم الابدان!

توضیح اینکه اگر علم را به لحاظ هدف تقسیم کنیم نه موضوع، مواد و مسائل آن، چه بسا طبیبی علمش را “خالصاً لوجه الله” بیاموزد و “صادقاً” به کار بندد؛ یعنی وقتی بر بالین بیماران بی بضاعت حاضر می شود، با نگرش دنیا طلبانه طبابت نکند که در این صورت، او علم الادیان دارد نه علم الابدان؛ گرچه موضع کارش بدن است! در مقابل، ممکن است فقیهی به دنبال مرید پروری و امثال آن باشد که در این صورت، او علم الابدان دارد نه علم الادیان؛ گرچه موضوع بحثش دین است!۱۲پس منویات عالِم می تواند در انجام عملی و آثار علمی نقش داشته باشد و مؤثر واقع شود؛ به حدّی که ملاک و معیار علوم را متمایز سازد.

در باب نسبت میان اخلاق و عرفان با فلسفه نیز می توان گفت که علم اخلاق (از زمان مرحوم بوعلی تا کنون) زیر مجموعه فلسفه بوده است که در حکمت عملی از آن بحث می شد، اما عرفان، فوق فلسفه است؛ یعنی در اخلاق، از مجرّد بودن روح، شئون آن، سلامت و مرض نفس، حیات و ممات قلب، صحّت و سقم دل و راه های درمان بیماری ها و رذایل و روش های کسب فضایل (براساس اصاله الماهیه یا اصاله الوجود یا تشکیک وجود) بحث می شود.۱۳پس در مجموع می توان موارد ذیل را در تمایز اخلاق و عرفان، برشمرد:

۱. تفاوت در مبادی

در نگاه نخست، مبادی و پیش فرض های اخلاق با بسیاری از علوم دیگر همچون فقه، حقوق و… یکسان است، اما وقتی قدری فراتر رویم، مرزهای آنها را جدا خواهیم یافت؛ زیرا اخلاق، در قلمرو بایدها و نبایدها بحث می کند و از هست ها و نیست ها استمداد می گیرد.

اساسی ترین مطلبی که می تواند به صورت ریشه ای، سفره ای عام و وسیع برای همه علوم نظری باشد، “اصل تناقض” است: “الموجود والعدم لا یجتمعان ولا یرتفعان”، اما چنین اصلی و به این گستردگی در حکمت عملی، فقه و اخلاق وجود ندارد؛ با این حال می توان مسئله “حسن عدل و قبح ظلم” و امثال آن را از پیش فرض های اخلاق دانست که همه مسائل اخلاقی باید به این گونه اصول بدیهی اخلاقی ختم شوند.۱۴به این معنا که هرگاه در فروع فضایل و رذایل اخلاقی تردید شود، باید آنها را به اصل “حسن عدل و قبح ظلم” که یکی از امهات و اصول اخلاقی است، برگرداند.

۲. تفاوت در موضوع

بنابر مشرب اهل تحقیق و عرفان که ممحّض در حکمت اُنسی هستند نه متأخرین از مشّاء که گرفتار حکمت بحثی گشته اند، عرفان عملی همان سیر و سلوک انسان است که مربوط به عقل عملی بوده و در آن سخنی از تصوّر و تصدیق یا قضیه و قیاس نیست. آنچه راه این عمل را تبیین می کند، دو علم است: عرفان نظری و علم اخلاق. از این دو، اوّلی از علوم کلّی، بلکه کلّی ترین علم است، امّا دیگری در ردیف علوم جزیی قرار دارد؛ زیرا موضوع علم اخلاق، تهذیب نفس و قوای آن است و جایگاه آن پس از اثبات اصل نفس و قوای آن قرار دارد؛ از این رو نخست باید اصل نفس و تجرّد آن و همچنین قوای نفسانی و تجرّد برخی از آنها اثبات شود و در مرحله بعد، علم اخلاق در کنار دیگر علوم جزیی درباره چگونگی تهذیب نفس و تعدیل قوای آن بحث می کند، امّا عرفان نظری فوق همه علوم و از جمله، فوق فلسفه الهی است؛ زیرا موضوع آن اعم از موضوعات همه علوم است و هر علمی که موضوع آن چنین باشد، برترین علم خواهد بود.۱۵

خلاصه آنکه موضوع عرفان نظری “موجود بما أنّه موجود” است؛ بدون اینکه به هیچ قیدی حتی “قید اطلاق” مقید گردد و موضوع فلسفه کلّی “موجود بشرط الاطلاق” و عدم تقید به قید طبیعی، ریاضی، منطقی و اخلاقی است و عصاره این اطلاقِ قسمی، همانا تقید به اطلاق و اشتراط به عدم تقید به طبیعی و مانند آن است.

با این بیان، همه نقدهای تصریحی یا تلویحی حل خواهد شد؛ زیرا اولاً تمایز موضوع عرفان نظری و فلسفه روشن می شود؛ و ثانیاً تمایز این دو علم از هم واضح می گردد؛ و ثالثاً اعمیت عرفان نظری از فلسفه از لحاظ طبقه بندی علوم معلوم می شود.۱۶

۳. تمایز روشی

علوم انسانی از لحاظ روش، به شهودی، برهانی، نقلی و تعبّدی تقسیم می شود. آنچه با شهود دل پدید می آید، “عرفان” و آنچه با برهان عقل حاصل می شود، “حکمت” و “کلام” و آنچه با نقل به دست می آید، “سیره” و “تاریخ” و آنچه با تعبّد کسب می شود، “فقه” نامیده می شود.۱۷

دین مبین اسلام نیز این سه روش را برای نیل به معارف امضا کرده است: راه تفکر عقلی، راه شهود قلبی و راه تعبّد و تقلید ایمانی؛ اما راه سوم در حقیقت، متّکی بر یکی از دو راه دیگر است. از سوی دیگر، راه شهود قلبی، گرچه عمیق تر و نافع تر است ـ زیرا راهی است که علم و عمل در آن متّحدند و اندیشه و باور، قرین هم اند و هرگز علم بی عمل و فکر بدون ایمان و باور در آن نیست ـ اما همگان به آن دسترسی ندارند؛ برخلاف اخلاق عملی و پذیرش موعظه حَسَن و نظایر آن که در دسترس همگان قرار دارد. با این همه، راه تفکر عقلی در سطوح گوناگون، عمومی ترین راه اسلام است که هم جمهور جوامع بشری به آن دعوت شده اند، هم دسترسی توده مردم به آن ممکن است.۱۸

۴. تفاوت در مسائل

موضوع و مسائل علم اخلاق، نفس و تهذیب شئون نفس، شناخت فضایل و رذایل آن، راه تحصیل فضایل و پرهیز از رذایل و مانند آن است. اصل وجود نفس و تجرد آن و شئون و قوای ادراکی و تحریکی اش در فلسفه ثابت می شود؛ آن گاه در علم اخلاق درباره کیفیت تخلّق وی سخن به میان می آید.

در اخلاق، انسان متخلّق به فضایل می شود و واجبات را انجام می دهد و مستحبات را ترک نمی کند و نیز از حرام پرهیز، و مکروهات را ترک می کند و برای رضای خدا کار و تلاش می کند، ولی همه این ها در محور تهذیب نفس است، امّا در عرفان چنین نیست؛ زیرا:

اوّلا ً، عارف تلاش و کوشش دارد که واحد حقیقی، یعنی خدای سبحان و جمال و جلال او را مشاهده کند و توحید ذاتی و توحید اوصاف و افعال و آثار را ببیند.

ثانیاً، عارف از حدّ تهذیب نفس می گذرد؛ زیرا تهذیب نفس از پله های سکوی پرواز عارف است؛ یعنی عارف، زمانی در سکوی پرواز قرار می گیرد که متخلّق به اخلاق خوب بوده و با تهذیب نفسْ تزکیه شده و واجبات و مستحبات را انجام داده باشد.

ثالثاً، همان گونه که عرفان، برتر از فلسفه است و اخلاق پایین تر از آن، عارف نیز برتر از فیلسوف است و متخلّق نیز پایین تر از فیلسوف؛ البته در صورتی که فیلسوف، الهی و عالم با عمل باشد.۱۹

۵. تمایز در غایت

غایت در علم اخلاق، حفظ سلامت روحی یا درمان بیماری های آن و انسان سازی است تا به این وسیله، فردی باتقوا، وارسته، عادل و فضیلت مند تربیت شود و این حدّ اخلاق است، اما هدف و غایت در عرفان، این نیست، بلکه عارفان انسان های باتقوا، عادل و فضیلت مندی هستند که به بهشت، دوزخ و محاسبه قیامت معتقدند، ولی می کوشند بهشت و دوزخ و حقیقت دیگر امور را به دیده جان، شهود کنند. کسی که به این مرحله برسد، وارد حوزه عرفان شده است.

اخلاق را می توان مقدمه و طلیعه عرفان دانست. عرفان برای آن است که انسان به جایی برسد که بوی بد گناه و رایحه خوش بهشت را استشمام کند، اما در اخلاق لازم نیست تعفّن غیبت، غذای حرام و دیگر امور حرام را استشمام کند، بلکه اگر با توجه به شواهدی بفهمد که فلان کار مشکوک است و احتیاط کند، کار اخلاقی انجام داده است. به این ترتیب، میان شهود عرفانی و فضیلت اخلا