پاورپوینت کامل مهارت ارتباط کلامی میان فردی در قرآن (قسمت دوم;پایانی) ۶۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مهارت ارتباط کلامی میان فردی در قرآن (قسمت دوم;پایانی) ۶۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مهارت ارتباط کلامی میان فردی در قرآن (قسمت دوم;پایانی) ۶۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مهارت ارتباط کلامی میان فردی در قرآن (قسمت دوم;پایانی) ۶۸ اسلاید در PowerPoint :

اشاره

نویسنده در قسمت اول این مقاله، ذیل عنوان کلی آن، به مباحثی در “اهمیت سخن گفتن”، “واژه شناسی مهارت و ارتباط”، “مهارت های ارتباط کلامی میان فردی در قرآن” و “مهارت شناختی” پرداخته و در ذیل بخش اخیر به بررسی “به کارگیری واژه مثبت و آرامش زا؛ اعتماد آفرینی؛ عناصر اعتمادآفرین در روابط گفتاری؛ در نظرگرفتن سطح فهم و نیاز مخاطب؛ و اجتناب از واژه های زشت و نفرت انگیز” نشست. اینک دومین و واپسین قسمت این نوشته، پیش روی شماست.معارف

مهارت های رفتاری:

۱. رعایت ادب و احترام متقابل

یکی از مهارت های ایجاد ارتباط کلامی مؤثر رعایت ادب و حفظ احترام مخاطب است.

بی احترامی و حرمت شکنی حتی در نحوه صدا زدن و یا هرگونه نگاه کردن حالت روانی را برای مخاطب به وجود می آورد که سخنان گوینده را نمی پذیرد بلکه آتش خشم و تنفر از گوینده را در درون وی به وجود می آورد. از این جهت رعایت ادب و احترام مخاطب حتی در مواردی که مخاطب پایبندی به آن را ندارد ضرورت می یابد.

از این جهت است که حضرت ابراهیم(ع) در گفتگوی منطقی خویش با توهین عمویش آزر روبرو می شود و تهدید او را می شنود بازهم حرمت او را نگه می دارد و بزرگوارانه می فرماید: “قَالَ سَلامٌ عَلَیک سَأَسْتَغْفِرُ لَک رَبِّی إِنَّهُ کانَ بِی حَفِیا؛ (ابراهیم) گفت: سلام بر تو! من به زودی از پروردگارم برایت تقاضای عفو می کنم؛ چرا که او همواره نسبت به من مهربان بوده است”.۱

این نوع برخورد حضرت ابراهیم(ع) نشان می دهد که از عوامل مؤثر در ارتباط کلامی پاس داشتن رعایت ادب و احترام در گفتگو می باشد.

از نحوه گفتگوی موعظه ای لقمان حکیم با فرزندش بر تأثیر پند و اندرز استفاده می شود که از مهارت های ارتباط کلامی مؤثر رعایت ادب و احترام به خصوص نسبت به کوچکترها می باشد.

“وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لابْنِهِ وَهُوَ یعِظُهُ یا بُنَی لا تُشْرِک بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْک لَظُلْمٌ عَظِیمٌ؛ (به خاطر بیاور) هنگامی را که لقمان به فرزندش در حالی که او را موعظه می کرد. گفت: پسرم! چیزی را همتای خدا قرار مده که شرک، ظلم بزرگی است”۲

تعبیر، یا بنی حاکی از نهایت احترام و ادب لقمان همراه با مهربانی در ارتباط کلامی او با فرزندش است.

بدون رعایت احترام در گفتگو نه تنها گفتگو تأثیر مثبت ندارد بلکه به تنش ها و مشکلات می افزاید و متکلم را از مقصود وی که همان رساندن پیام و تأثیر در مخاطب می باشد بازمی دارد. از این روی است که خاموشی در بعضی از مواقع بهتر از سخن گفتن است که به همراهش پشیمانی بیاورد.

علی(ع) فرمود: “صَمْتُ یکسُوک الکرامَهَ خَیرٌ من قولٍ یکسِبُک النَّدامَهَ؛ خاموشی که بزرگواری را در تو پوشد بهتر از سخنی است که پشیمانی برای تو بار آورد”.۳همچنین فرمود: “صَمْتٌ تَحْمَدُ عاقِبَتُهُ خَیرٌ من کلامٍ تَدَمُّ مَغَبَّتُهُ؛ خاموشی که پایانش پسندیده باشد خوشتر از سخنی است که بازگفتنش نکوهیده باشد”.۴

و به بیان رسول اکرم(ص): “اَلصُّمْتُ زینٌ للعالمِ و سَتْرٌ للجاهِلِ؛ خاموشی مایه زینت برای دانشمند و پوشش برای نادان است”.۵

از این روی است که گفته می شود از مهارت های لازم در ارتباط کلامی مؤثر رعایت ادب و حفظ احترام مخاطب است.

۲. رسایی کلام

یکی دیگر از مهارت های کلامی، رسایی و بلیغ بودن آن است.

به این معنا که گوینده با عباراتی روشن و شفاف و به دور از هرگونه پیچیدگی و ابهام کلامش را به مخاطب برساند، چه آن که هدف از سخن گفتن با شنونده (مخاطب) رساندن خواسته متکلم است و این مهم وقتی تحقق می پذیرد که گوینده بدون ابهام تکلم کند.

سخنگوی بلیغ کسی است که سخنش خوب و رسا باشد.۶

به قول راغب: یعنی گوینده، مقصود و امری را در نظر داشته باشد و با وجهی نیکو و شایسته آن را ایراد کند به طوری که مورد قبول و پذیرش طرفِ سخن یا وافی به هدف سخن باشد.۷

علی(ع) فرمود: “اَحْسَنُ الکلامِ مازانَهُ حُسْنُ النّظامِ وَ فَهِمَهُ الخاصُّ و العام؛ بهترین گفتار آن است که به حسن تربیت و نظم آراسته باشد و عالم و عامی آن را بفهمد”.۸

و همچنین در معنی بلاغت کلام فرمود: “اَلُبَلاغَهُ ماسَهُلَ عَلی الْمَنْطِقِ و خَفَّ علی الفِطْنَهِ؛ بلاغت آن است که به گفتار، روان و به فهم، آسان باشد”.۹ امام صادق(ع) فرمود: “ثَلاثَهُ فیهِنّ البَلاغَهُ: التَّقَرُّبُ منْ معنی البُغیهِ و التَّبَعُّدُ من حَشْو الکلامِ و الدّلالهُ بالقلیل علی الکثیر؛ بلاغت در سه چیز است: نزدیک شدن به معنای مورد نظر، دوری کردن از گفتار حشو و زاید و رساندن معنای زیاد به عبارت کم”.۱۰و همچنین فرمود: “و إِنَّما سُمِّی البلیغُ لِأَنَّهُ یبْلِغُ حاجَتَهُ بِأَهْوَنِ سعْیهِ؛ به این جهت او را بلیغ خوانده اند که به کمترین تلاش به مقصودش دست می یابد”.۱۱

قرآن کریم به رسا بودن کلام توصیه نموده است: آن جا که خداوند ماهیت منافقان را آشکار می سازد به پیامبر اسلام(ص) دستور می دهد با بیانی رسا منافقان را پند و اندرز دهد. “وَقُلْ لَهُمْ فِی أَنْفُسِهِمْ قَوْلا بَلِیغًا؛ و آنها را اندرز ده، و با بیانی رسا، نتایج اعمالشان را گوشزد نما”.۱۲

در جای جای قرآن کریم از این روش به بهترین وجه استفاده شده است.

برای نمونه، وقتی به متواضعان و تسلیم شوندگان بشارت می دهد، بلافاصله به طور موردی و جزیی، ویژگی های آنان را ذکر می کند. “وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِینَ * الَّذِینَ إِذَا ذُکرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِینَ عَلَی مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِیمِی الصَّلاهِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ ینْفِقُونَ؛ و بشارت ده متواضعان و تسلیم شوندگان را ـ همان ها که چون نام خدا برده می شود دل هایشان پر از خوف (پروردگار) می گردد و شکیبایان در برابر مصیبت هایی که به آنان می رسد، و آن ها که نماز را برپا می دارند و از آن چه به آنان روزی دادیم انفاق می کنند”.۱۳

به جهت اهمیت تأثیر رسایی کلام در مخاطب، حضرت موسی(ع) از خداوند تقاضا می کند که هارون، برادرش، در بیان افصح از اوست مددکارش قرار دهد. “وَاحْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسَانِی * یفْقَهُوا قَوْلِی * وَاجْعَلْ لِی وَزِیرًا مِنْ أَهْلِی * هارُونَ أَخِی؛ و گره از زبانم بگشا ـ تا سخنان مرا بفهمند ـ و وزیری از خاندانم برای من قرار ده ـ برادرم هارون را”.۱۴

منظور از گشودن زبان، این نبوده است که زبان موسی(ع) به خاطر سوختگی در دوران طفولیت یکنوع گرفتگی داشته، بلکه منظوراز گره های سخن آن است که مانع درک و فهم شنونده می گردد، یعنی آن چنان فصیح و بلیغ و رسا و گویا سخن بگویم که هر شنونده ای منظور مرا به خوبی درک کند، شاهد دیگر بر تفسیر این آیه است. “وَأَخِی هارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّی لِسَانًاً؛ برادرم هارون زبانش از من فصیحتر است”۱۵.

“فصیح” از ماده “فصح” به معنای پاک شدن چیزی است از آن چه که آلوده اش می کند و اصلش درباره شیر پاک و خالص به کار می رود. فصیح کسی است که سخن و معنا و مفهوم کلام را روشن اداء کند.۱۶

روشن است وقتی کلام به دور از ابهام و پیچیدگی باشد متکلم به هدف خویش نزدیک می گردد، و الا مقصود گوینده به مخاطب منتقل نمی شود تا کلام تأثیر خویش را بر مخاطب بگذارد. از این روی بر گویندگان و در هر گفت وگوی کلامی، ناگزیر از به کارگیری این راهکار قرآنی در تأثیر ارتباط کلامی هستیم.

۳. به نرمی سخن گفتن

یکی دیگر از مهارت های ارائه شده در قرآن بر ایجاد ارتباط کلامی مؤثر، به نرمی سخن گفتن با مخاطب است، چه آن که سخن گفتن با خشونت، آدمی را از مطلوب واقعی در گفتار، که همان تأثیرگذاری باشد دور می کند.

برای نفوذ در قلوب مردم (هرچند افراد گمراه و بسیار آلوده) نخستین دستور قرآن برخورد ملایم و توأم با مهر و عواطف انسانی است، هر نوع توسل به خشونت مربوط به مراحل بعد است، که برخورد دوستانه اثر نگذارد. هدف آن است که مردم جذب شوند، متذکر و راه را پیدا کنند یا از عواقب شوم کار خود بترسند.۱۷

خداوند به حضرت موسی(ع) و برادرش هارون دستور می دهد که به سوی (پادشاه قدرتمند و ستمگر) فرعون بروند و او را به بیان و سخنی نرم و به دور از تندی و خشونت به سوی حق دعوت کنند. “اذْهَبَا إِلَی فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَی * فَقُولا لَهُ قَوْلا لَینًا لَعَلَّهُ یتَذَکرُ أَوْ یخْشَی”.۱۸

عامل کارساز در دعوت فرعون به سوی خدا مطابق آیه فوق، به نرمی سخن گفتن بیان شده است. براساس همین اصل قرآنی انسان ها در ایجاد ارتباط کلامی مؤثر ناگزیر از به کارگیری این راهکار قرآنی هستند.

چه آن که سخن خشن و تند اثر سوءاش از زخم تیر بیشتر است. امام علی(ع) فرمود: “رُبَّ کلامٍ أنفَذَ من سِهامٍ بسا سخنی، که از تیرها کارگرتر است”.۱۹

به همین دلیل است که آن فرمانروای خودمحور که خود را پروردگار مردم می دانست و هیچ سخن مخالفی را برنمی تافت در مقابل سخنان نرم و فروتنانه موسی(ع) عکس العمل مناسبی نشان داد و نه تنها ارتباط کلامی را با دستور خشن خود قطع نکرد، بلکه به ادامه ارتباط نیز متمایل گشت و به سؤال درباره خدای موسی(ع) روی آورد.۲۰

۴. همگامی

بی گمان در فرایند گفتگو و روابط میان فردی، غالباً اختلاف نظرهایی برخاسته از تفاوت دیدگاهها، باورها و سلیقه ها وجود دارد. از سوی دیگر، برخورد با باورهای اشخاص، در واقع، برخورد با حقیقت آنهاست. و انگیزه و نظر ما، هرچند خیرخواهانه و روا باشد، آن گاه که برای بیان اشتباه دیگران به کار می رود، روند ارتباط را به مخاطره می افکند. واکنش احتمالی مخاطب در این گونه شرایط، موضعگیری تدافعی است و بهترین شیوه در این حالت استفاده از روش همگام شدن است. ۲۱

روشی که قرآن کریم، با هدف برقراری ارتباط مؤثر و نفوذ در مخاطب، پیش داشته،در این آیه مشهود است. “قُلِ اللَّهُ وَإِنَّا أَوْ إِیاکمْ لَعَلَی هُدًی أَوْ فِی ضَلالٍ مُبِینٍ؛ بگو خدا! و ما یا شما بر (طریق) هدایت یا در ضلالت آشکاری هستیم”.۲۲

روشن است که پیامبر(ص) هدایت یافتگان را از گمراهان بازمی شناسد و در حقانیت راه خویش، تردیدی ندارد.

“آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیهِ مِنْ رَبِّهِ”.۲۳این گونه گفتگو و اتّخاذ شیوه همگانی، اثر روانی خاصی بر مخاطب می نهد که وی را از حالت تدافعی جبهه گیرانه، خارج می کند و به اندیشیدن وا می دارد. ثمره چنین برخوردی، دوری از نگرشهای جزئیاست.

تحلیل این نکته آن است که: انسان تنها اندیشه و خرد نیست تا فقط در برابر قدرت استدلال تسلیم گردد، بلکه علاوه بر آن، مجموعه ای از “عواطف” و “احساسات” گوناگون که بخش مهمی از روح او را تشکیل می دهد در وجود او نهفته است که باید آن ها را به طرز صحیح و معقولی اشباع کرد.۲۴

رعایت این گونه جنبه های روانی و اخلاقی، شیوه ای برای اقناع بعد عاطفی و در نتیجه، نفوذ و تأثیرگذاری بر مخاطب است، چرا که وی با این کار، درمی یابد که هدف گوینده حق گویی و