پاورپوینت کامل روش شناسی «تفسیر تربیتی» ۵۳ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل روش شناسی «تفسیر تربیتی» ۵۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل روش شناسی «تفسیر تربیتی» ۵۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل روش شناسی «تفسیر تربیتی» ۵۳ اسلاید در PowerPoint :

نام نویسنده: سید احمد هاشمی علی آبادی (دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان.)

درآمد

قرآن دریای مواجی است که به فرموده امیرمؤمنان(ع) «ظاهره انیقٌ و باطنه عمیقٌ، لا تَفنی عجائبُه ولاتَنقضی غرائبُه، ولا تُکشَف الظلماتُ الا به؛ ظاهر آن شگرف و باطن آن ژرف و ناپیداست، مطالب شگفت آور آن تمام نمی شود و اسرار نهفته آن پایان نمی پذیرد و تاریکی ها بدون آن بر طرف نخواهد شد.»[۱] اگر چه دست یابی به اعماق بی نهایت این قانون زندگی و قاموس بندگی فقط در دسترس خاندان عصمت و طهارت است؛ اما این سبب نمی شود که ما از هدایت آن محروم مانده و آن را به نطق نیاوریم. درطول تاریخ، همواره مفسران بزرگ به اندازه وسعت و ظرفیت خود از این زلال معرفت نوشیده و نوشانده اند.

یکی از مباحث مهم تفسیری که با رسالت نزول وحی و قرآن کاملاً منطبق است، بحث از مسائل تربیتی و یا «نظام تربیتی در قرآن» است. در این میان روش شناسی تفسیر در حوزه علوم انسانی به صورت عام و در حوزه علوم تربیتی به صورت خاص از جایگاه ویژه برخوردار است. ما در این نوشتار در صدد بررسی برخی زوایای این بحث برآمده ایم؛ و در ابتدا مفاهیم دخیل در این حوزه را به اختصار بررسی می نماییم:

روش شناسی

مقصود از «روش» در تفسیر قرآن، استفاده از ابزار یا منبع خاص در تفسیر است که معانی و مقصود آیه را روشن می سازد و نتایج مشخصی را به دست می دهد. به دیگر سخن، چگونگی کشف و استخراج معانی و مقاصد آیات قرآن را، «روش تفسیر قرآن» می نامند.[۲]

این روش ها در یک نمایه کلی به دو صورت «صحیح و معتبر» و «باطل و غیر معتبر» تقسیم می شوند؛ و در نگاهی جزیی تر روش صحیح به شش صورتِ: تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر روایی، تفسیر علمی، تفسیر عقلی و اجتهادی، تفسیر اشاری، و تفسیر ترکیبی از پنج گونه قبل، است؛ و روش باطل تفسیر قرآن، تفسیر به رأی، می باشد.[۳]

روشن است که اگر ما بخواهیم یک تفسیر تربیتی صحیح از قرآن داشته باشیم، باید به یکی از شش گونه معتبر آن، بپردازیم.

تفسیر

واژه «تفسیر» در لغت، مصدر باب تفعیل از ماده «فسر» به معنای بیان، جداکردن، توضیح دادن شیئ و… معنا شده است؛[۴] و در اصطلاح، عبارت است از: «بیان مفاد استعمالی آیات قرآن، و آشکار نمودن مراد خدای متعال از آن بر مبنای ادبیات عرب و اصول عقلایی محاوره».[۵]

البته روشن است این تعریف، تعریف به فایده تفسیر است وگرنه واژه تفسیر به یکی از سه معنای «فعل مفسر، کتاب تفسیر، و دانش تفسیر» به کار برده شده است که بر اساس دانش بودن آن شامل مبانی تفسیر، قواعد تفسیر، منابع تفسیر، شرائط مفسر، سنجه های فهم تفسیر و معیارهای تفسیر معتبر، روش ها و گرایش های تفسیری می باشد.[۶]

واژه «تفسیر» یک بار در قرآن به کار رفته: «وَلا یأْتُونَک بِمَثَلٍ إِلا جِئْنَاک بِالْحَقِّ وَأَحْسَنَ تَفْسِیرًا؛[۷] [مشرکان برای مقابله ومخاصمه با تو] هیچ مَثَلی برای تو نمی آورند مگر این که ما [از آن] حق و تفسیر بهتری برای تو می آوریم.»

تربیت

واژه «تربیت» مصدر باب تفعیل از ماده «ربی -یربو» است که در لغت به معنی رشد و زیادت است؛ به ربا نیز از این جهت ربا گویند که در ظاهر موجب زیادی مال ربا گیرنده می شود.[۸] در فارسی از واژه «تربیت» به عنوان «پرورش» یاد می گردد.[۹]

در تعریف، ماهیت و چیستی «تربیت» بین اندیشمندان قدیم و جدید، مسلمان و غیر مسلمان، اختلافاتی دیده می شود که ریشه در تفاوت نوع دیدگاه ها به موضوع تربیت ـ یعنی انسان ـ دارد. برخی آن را به آمادگی و مقدمه سازی برای بزرگ سالی، برخی به آشکار کردن نیروهای بالقوه در وجود انسان، برخی به پرورش دهنده قوای ذهنی، برخی به شکل دهنده ذهن، برخی به تکرار تکامل تاریخی، و برخی به بازسازی تجربه ها، معنا کرده اند؛ که همه این نظرات قابل نقد و بررسی است.[۱۰]

در یک جمله، تربیت: فرایند رشد دادن یا فراهم کردن زمینه رشد و شکوفایی استعدادها و به فعلیت رساندن قوای نهفته یک موجود را گویند؛ چه افزایش کمی چه کیفی، چه مثبت و چه منفی، چه در مورد روح و چه جسم. و در خصوص انسان، تربیت مجموعه تدابیر و روش هایی است که برای به فعلیت در آوردن ابعاد مختلف وجود او به کار می رود.[۱۱]

به این ترتیب، تربیت مختص انسان نیست و در مورد هر موجودی که قابلیت رشد داشته باشد، صادق است؛ اعم از گیاهان، حیوانات، و انسان؛ با این تفاوت که در مورد انسان به اقتضای ابعاد گسترده تر وجودی، گستره تربیت، وسیع تر وکار تربیتی، مشکل تر خواهد بود.

از موارد استعمال واژه «تربیت» در قرآن برمی آید که این واژه در فرهنگ قرآنی به «تربیت مادی» اطلاق می شود؛ «قَالَ أَلَمْ نُرَبِّک فِینَا وَلِیدًا وَلَبِثْتَ فِینَا مِنْ عُمُرِک سِنِینَ»؛ [فرعون ] گفت: آیا تو را از کودکی در میان خود پرورش ندادیم و سالیانی چند از عمرت را پیش ما نماندی؟[۱۲] اما در خصوص «تربیت اخلاقی، معنوی و روحی» واژگانی مثل «تزکیه و تطهیر» در قرآن به کار می رود که بسترساز تعلیم کتاب و حکمت است؛ «وَیزَکیهِمْ وَیعَلِّمُهُمُ الْکتَابَ وَالْحِکمَهَ»؛ [انبیاء آمدند] تا انسان ها را تزکیه نمایند و به ایشان کتاب و حکمت بیاموزند.[۱۳]

تفسیر تربیتی

واژه ترکیبی «تفسیر تربیتی» یک ترکیب وصفی است که می توان مراد از آن را به چند صورت و با چند رویکرد تبیین نمود:

الف: بیان و تفسیر آیاتی است که مستقیماً به مسأله تربیت و ابعاد و اهداف و مبانی و روش ها و عوامل و موانع آن اشاره دارد: مثل آیه شریفه «وَبِالْوَالِدَینِ إِحْسَانًا»[۱۴] و یا آیه «وَلا یغْتَبْ بَعْضُکمْ بَعْضًا أَیحِبُّ أَحَدُکمْ أَنْ یأْکلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیتًا»[۱۵]

در این رویکرد، مفسر به آیات، نگاه موضوعی خواهد داشت و فقط آیات تربیتی را مورد بررسی قرار خواهد داد؛ و البته آفات تفسیر موضوعی مانند تقطیع آیات و خارج کردن آنها از سیاق و غفلت از قرائن و تحمیل دیدگاه ها بر قرآن و… را می تواند به همراه داشته باشد. به ویژه که در طراحی نظام جامع تربیتی مورد نظر قرآن که رسالت اصلی انزال آن است، مفسر دچار یک سویه نگری و انفکاک سایر ساحت های تربیتی خواهد شد؛ زیرا خود را از نسیم تربیتی سایر آیات محروم خواهد ساخت. این نگاه در بحث های معرفت دینی به «نگاه حداقلی» مشهور است؛ که در سایر رشته های علمی مثل فقه، جامعه شناسی، روان شناسی، عرفان و… نیز جاری است.

ب: استخراج نکات، نظریه ها، یا نظام جامع تربیتی از آیات قرآن است: روشن است که در این رویکرد مفسر در بند آیاتی خاص نخواهد بود و می تواند به صورت ترتیبی (به صورت نزول و یا کتابت قرآن) از تمام آیات به این مقوله بنگرد.

اتفاقاً این رویکرد با رسالت و کارکرد قرآن نیز سازگارتر است چرا که قرآن پیش از آنکه یک کتاب سیاسی یا اقتصادی یا فقهی یا جامعه شناسی و یا انسان شناسی باشد، کتاب تربیت و هدایت است؛ و تمام آیات آن ـ ولو در نگاه ابتدایی و مستقیماً مربوط به تربیت نباشد اما ـ نتیجه تربیتی خواهند داشت و به یکی از ساحت های تربیت مرتبط خواهند بود. از سوی دیگر روش صحیح فهم یک متن – چنانچه در علم هرمنوتیک بحث می شود – نگاه شبکه ای به متن است، به ویژه اگر یک متن با تمام موضوعات موجود در آن به یک هدف تنظیم شده باشد و از خطای سهوی و عمدی و در نتیجه احتمال تکاذب و تعارض مصون باشد؛ که در مورد قرآن این مطلب کاملاً صادق است.[۱۶]

این نگاه خواستگاه عقلایی و فطری نیز دارد و به صورت یک تفسیر نظام مند اولین بار توسط علامه طباطبایی به ظهور رسید. در این رویکرد که از آن به «نگاه حداکثری» تعبیر می شود آیات نورانی قرآن در سه ضلع «اعتقادات، اخلاق و احکامِ» عبادات و معاملات، سعی در تربیت همه جانبه انسان دارد و تنها به یک بعد او نمی نگرد.

ج: نگاه برون متنی به قرآن به این معنا که ببینیم گزاره ها و نظریات علمی ثابت شده در علوم تربیتی تا چه میزان با آیات قرآن تطابق دارد: در این رویکرد، اگر چه ما بر اساس مبانی کلامی، آیات قرآن را در بحث تربیت، حکیمانه و بدون نقص و کاستی می دانیم اما سعی در اثبات حقانیت قرآن کریم به واسطه این گزاره ها و نظریات نداریم، بلکه بر عکس می خوا