پاورپوینت کامل مبانی و اهداف ریاضت در عرفان اسلامی با تأکید بر آراء امام خمینی(ره) ۵۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مبانی و اهداف ریاضت در عرفان اسلامی با تأکید بر آراء امام خمینی(ره) ۵۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مبانی و اهداف ریاضت در عرفان اسلامی با تأکید بر آراء امام خمینی(ره) ۵۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مبانی و اهداف ریاضت در عرفان اسلامی با تأکید بر آراء امام خمینی(ره) ۵۱ اسلاید در PowerPoint :

درآمد

«ریاضت» که در اصطلاح عرفان به معنای «تمرین و آماده ساختن روح برای اشراق نور معرفت»[۱] است یکی از اصول مهم در عرفان عملی محسوب می شود. ریاضت مبتنی بر شریعت همواره در عرفان عملی مورد اهتمام اصحاب سیر و سلوک می باشد؛ زیرا شریعت، مبانی، اهداف و آثار ریاضت را به نحو جامع تبیین کرده است. در این مقاله، برآنیم که به مبانی و اهداف ریاضت با تأکید بر آراء امام خمینی(ره) اشاره نماییم.

مفهوم شناسی ریاضت

این واژه در زبان عربی به معنای تلاش انسان برای تربیت و اهلی کردن اسب است. همان گونه که بشر با تلاش و کوشش توانسته کره اسب چموش را تربیت کند و آن را رام و اهلی گرداند باید قوای حیوانی و نفسانی خود را کنترل و تابع عقل و شرع نماید تا مقدمات معراج معنوی و روحانی او تدارک شود.

مبانی ریاضت

الف) مبانی هستی شناسی

نظام هستی، به واسطه تزاحم ها و تضادها، ظرف آلام و رنج هاست و شاکله هستی مبتنی بر کوشش ها و ریاضت ها به منظور تخلص و یا کاستن از آلام و مصائب است و مهم تر اینکه استکمال هر موجودی در عالم هستی مستلزم تحمل ریاضت ها در عرصه و صحنه تضادها و تصادم هاست.از دیدگاه امام، نظام هستی به واسطه ضیق وجودی عالم مادی فاقد ظرفیت بروز ظهور لذات و آلام محض و خالص است[۲] و لذا انسان برای دست یابی به لذات ماندگار و نیز تقلیل از آلام و شرور چاره ای جز تحمل ریاضات ندارد. از سوی دیگر عالم هستی بواسطه حجب ظلمانی و کثرت شواغل، مانع از تجرید شهود حق است و لذا می طلبد سالک به مدد ریاضت به «تفّرد» و «توحّد» برسد.

ب) مبانی انسان شناسی

جهادالنفس که فرع بر معرفه النفس است معلول ریاضت ها و مجاهدت هاست. «وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الُْمحْسِنِینَ»[۳] برای اینکه انسان به کمال مطلوب خود نائل گردد، شناخت خیر و شر نفس، لازم است؛ و سپس جهاد با نفس به واسطه ریاضت شرعیه تا طهارت و نزاهت باطنی و در نتیجه فلاح و رستگاری حاصل شود، که «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکاها»[۴] و از سوی دیگر نفس از پلیدی ها و آلودگی ها مبرّا گردد تا به جنّت لقاء الهی باریابد «وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی فَإِنَّ الْجَنَّهَ هِی الْمَأْوی»[۵] و سرانجام معرفه النفس به معنای واقعی کلمه، معرفه الرّب را به دنبال خواهد داشت؛ چنانکه انسان شناسی وحیانی الهی، معرفه النفس را عامل معرفه الربّ معرفی می نماید «من عرف نفسه فقد عرف ربه».[۶]

ج) مبانی عقلی

تحمل ریاضت به منظور تزکیه نفس یک ضرورت عقلی است، پیش از آنکه شارع مقدس به این مهم امر کرده باشد. به تعبیر فنی، آیات و روایات دالّه بر تصفیه و تزکیه باطن صرفاً جنبه ارشادی و تأکیدی دارند زیرا آراستگی به فضایل و پیراستگی از رذایل، مطلوب عقل سلیم و فطری می باشد. زیرا بدیهی و قطعی ترین حکم عقل سلیم و غیرمشروب به اوهام اینکه هر چه سبب عقوبت آدمی شود و او را از اوج عزت به حضیض ذلّت کشانده و موجب تنزّل مقام انسانی و نیز محرومیت از حظوظ معنوی و اخروی گردد، قبیح و رفع و دفع آن ضروری است.

ریاضت در قرآن

برخی آیات در قرآن کریم به موضوع ریاضت صریحاً و یا تلویحاً اشاراتی داشته اند که ما به بعضی از آن ها اشاره می کنیم:

۱. «وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الُْمحْسِنِینَ»[۷] این آیه شریفه مربوط به «جهاد با نفس» است و «مجاهدت» در آیه کریمه معادل «ریاضت» است. بنابراین «ریاضت» همان جهاد اکبر که مجاهده با نفس اماره است از برترین نوع جهادهاست زیرا خداوند متعال از مجاهدان تکفل نموده که آنان را به صراط مستقیم هدایت فرماید.

۲. « لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِی کبَدٍ »[۸] کلمه «کبد» به معنای رنج است و این تعبیر که «خلقت انسان درکبد است» به ما می فهماند که رنج و مشقت از هر سو بر آدمی احاطه دارد و هیچ نعمتی را به دست نمی آورد مگر آمیخته با ناملایمات باشد که عیش او را منغّص می سازد. به تعبیر امام خمینی(ره) «همه لذات دنیا محفوف به آلامی است کمرشکن. .. و تمام نعمت های این عالم مختلط با زحمت ها و رنج های طاقت فرساست»[۹]. نتیجه اینکه تحمل رنج و مشقت خود ریاضت می طلبد و «آدمی باید مشقت ها را تحمل کند و سختی ها بکشد تا هستی لایق خود را بیابد».[۱۰]

۳. «یا أَیهَا الْإِنْسانُ إِنَّک کادِحٌ إِلی رَبِّک کدْحاً فَمُلاقِیهِ»[۱۱] کلمه «کدح» به معنای «تلاش کردن و خسته شدن»[۱۲] که در آن معنای «سیر» مندرج است و از عطف «فملاقیه» بر «کادح» معلوم می شود که هدف نهایی این سیر، خدای سبحان است و انسان در این سیر دچار مصائب و موانعی است که رفع این امور ریاضت ها می طلبد تا به مطلوب خویش که «لقاء الله» است نائل گردد.

۴. «وَ لَنَبْلُوَنَّکمْ بِشَی ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الَّثمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِین»[۱۳] از آنجا که تحمل مصائب موجب تکمیل نفوس و پرورش استعدادهای عالی انسانی است، محک خداوند متعال در دو حوزه تکوین و تشریع، شدائد را گنجانده است تا به کمال واقعی برسد بنابراین نقش و اهمیت ریاضت در حصول تعالی و تکامل انسان، برجسته می شود.

۵. «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ»[۱۴] قرآن کریم بر این اصل تأکید دارد که کسی به نیکویی دست نمی یابد مگر با گذشتن از بهترین تعلقاتش و فدا کردن امور مورد علاقه اش که این نیز خود نوعی ریاضت است؛ زیرا دل کندن از محبوب، کاری بسیار صعب و دشوار است.

۶. «وَ الَّذِینَ یؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَهٌ»[۱۵] خواجه عبدالله انصاری در ابتدای باب ریاضت از کتاب «منازل السائرین» به این آیه کریمه تمسک کرده زیرا حقیقت از مال و جان گذشتن و همه چیز را فدای حق کردن، بالاترین ریاضت است. البته آیه شریفه تنها به گذشتن از مال و جان در راه خداوند منحصر نمی شود و بسا اینکه مراد از «یؤْتُونَ ما آتَوْا» امتثال همه اوامر و اجتناب از همه نواهی است.

۷. «لِکیلا تَأْسَوْا عَلی مافاتَکمْ وَ لاتَفْرَحُوا بِما آتاکم»[۱۶] ادبار از ماسوی الله و اقبال به حضرت حق که در کلام برخی اعاظم عرفان از اهداف ریاضت محسوب می شود، با زهد حقیقی که در آیه شریفه تعبیه شده[۱۷] حاصل می گردد.

ریاضت در روایات

از آنجا که در صدر اسلام، عده ای مقدس مآب، رهبانیت ابتداعی مسیحیت را شیوه ریاضتی خود اتخاذ کردند که در آن عزلت نشینی و انزوا طلبی، میراندن غرایز و امیال طبیعی و محرومیت از تمتعات مشروع خدادادی، از مهمترین پیامدهای زیان بار رهبانیت مسیحی بود، پیامبر اکرم(ص) رهبانیت به معنای کناره گیری از خلق و اعتزال از تمتعات و مواهب الهی را منع فرموده و آن را در مجاری مشروع خود قرار دادند. به عنوان نمونه فرمودند: «لیس فی امتی رهبانیهٌ و لا سِیاحهٌ و لا زمّ»[۱۸]، «انما رهبانیه اُمَّتی الجِهادُ فی سبیل الله»[۱۹]، «اِنّ ترهب امتی الجلوس فی المساجد انتظاراً للصلاه»[۲۰] که وجه اشتراک تمام این آداب و اعمال، ریاضت در قالب شریعت است؛ چنانکه امام علی(ع) «تقوای متخذ از شریعت» را وسیله ریاضت نفس خویش معرفی می فرماید: «انما هی نفسی أروضها بالتقوی»[۲۱] و «الشریعه ریاضه النفس»[۲۲] و «خدمه النفس صیانتُها عن اللّذات و المقتنیات و ریاضتها بالعلوم و الحِکَم و اجتهادها بالعبادات و الطاعات و فی ذلک نجاه النفس».[۲۳]

انواع ریاضت

الف) ریاضت غیرشرعی

ریاضتی که خارج از حوزه و حیطه شریعت است و براساس سلایق و علایق نفسانی، ابداع شده و لذا غالباً از مرز اعتدال خارج و دچار افراط و تفریط است. چنین ریاضتی در شبه عرفان های نوظهور و نیز برخی از فرقه های صوفیه و سلسله های دراویش، که با ترویج اندیشه های پلورالیستی و سکولاریستی، شرع گریزی و شریعت ستیزی را تبلیغ می نمایند، یافت می شود.

ب) ریاضت شرعی

ریاضت در عرفان اسلامی جز با تعبّد قلبی و عملی به شریعت، مفید و منتج نیست