پاورپوینت کامل مبانی معرفت شناختی نظریه تساهل و تسامح از منظر فقه ۵۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مبانی معرفت شناختی نظریه تساهل و تسامح از منظر فقه ۵۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مبانی معرفت شناختی نظریه تساهل و تسامح از منظر فقه ۵۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مبانی معرفت شناختی نظریه تساهل و تسامح از منظر فقه ۵۹ اسلاید در PowerPoint :

درآمد

از آنجا که دین اسلام با فطرت انسان سازگار است، برای او قابل تحمل می باشد و به همین علت شریعت «سمحه سهله» نامیده شده است، نه «تساهل و تسامح» مصطلح. «تساهل» یک مفهوم مبهم فلسفی است که از سه قرن پیش به عنوان ارزشی بنیادین (اخلاقی، سیاسی،…) در غرب به شمار می رود.

در مباحث نظری اعمّ از عرفانی، فلسفی و کلامی، داوری درباره سازگاری و یا ناسازگاری یک اندیشه یا اعتقاد، تساهل و تسامح بر نمی دارد بلکه از ضوابط و موازین علمی و منطقی پیروی می کند؛ اما مباحث عملی فقهی، با میدان وسیعی از تساهل قرین است و علی رغم اتهام های ناپسندی که بر حریم مقدّس شریعت وارد می آید، ضوابط و احکام شرعی، بردباری، حلم، تحمل و صبر فراوانی را بر پیروان خود تکلیف می کند؛ اما هرگز این واژگان در معنای تساهل و تسامح مصطلح (بی قیدی و بی تفاوتی) نیست.

آیا با تمسک به هر تساهل و تسامحی می توان به راحتی از کنار مسایل عبادی گذشت و یا از آنها چشم پوشی کرد؟ می دانیم که در بسیاری از مسایل فقهی استنباط فقها با هم متفاوت است (حتی فقهای شافعی، مالکی، حنبلی و حنفی هم با یکدیگر اختلاف دارند) که بسیاری از این اختلافات را فقیه بزرگ شیعی شیخ طوسی(ره) در دو کتاب استبصار و تهذیب الاحکام گرد آورده است، آیا این اختلافات در اصل دین است یا در فروعات؟

تحمل و تساهلی که فقه در تصویر مرز ایمان و کفر دارد، در هیچ یک از دیگر علوم دینی نظیر کلام، فلسفه، اخلاق و عرفان نمی تواند راه پیدا کند. شرک و کفر در مباحث کلامی و فلسفی و از آن فراتر در بحثهای اخلاقی و عرفانی، مرزها و ضوابط ظریف و دقیقی دارند و بر اساس آن موازین، بسیاری از اندیشه ها و باورها از محدوده اندیشه دینی خارج می شود ولی فقه هیچ گاه به کفر و شرک افرادی که حامل و ناقل آن اندیشه ها هستند حکم نمی کند. کفر فقهی بر مدار انکار ضروریات دینی است و اندیشه ای که مستلزم انکار بدیهیات و ضروریات دینی است در صورتی به کفر منجر می شود که اوّلاً قائل، به لزوم آنچه می گوید آگاه باشد و ثانیاً به آن ملتزم گردد. [۱]

یکی از ارکان سکولاریزم، تساهل و تسامح می باشد؛ و مذهب و اعتقادات مذهبی، فردی محسوب می شوند. سکولار به کسی گفته می شود که زندگی و قوانین لازم آن را فقط با دید دنیوی تفسیر و تحلیل کند. شاید برای واژ فوق در زبان فارسی معادلی که جامعیت و هویت مفهومی و منطقی آن را بازگو کند نداشته باشیم، ولی عنوان «جدایی زندگی اجتماعی از دستورات دینی» را تا حدّی می توان معادل آن دانست.

معنا ومفهوم سهولت و سماحت

«تسامح» از ریشه سمح به معنای مدارا و کوتاهی کردن می آید و در معنای آن نوعی بزرگواری و بخشش و توانایی وجود دارد؛ [۲] بنابراین می توان تسامح را به معنای آسان گرفتن و چشم پوشی کردن (سستی و سهل انگاری کردن) دانست.

«تساهل» به معنی سهل و آسان گرفتن، به نرمی رفتار کردن و مداراست و در برخی از آیات قرآن به آن اشاره و سفارش گردیده است. یکی از موارد تساهل در قرآن، تساهل با پیروان سایر ادیان و حتی کافران است و یکی از درخشان ترین آیات قرآن در سفارش به مدارا و تساهل است و لذا می فرماید: «به لطف رحمت الهی با آنان نرمخویی کردی؛ و اگر درشت خویی سخت دل بودی بی شک از پیرامونت پراکنده می شدند»[۳]

اما اصطلاح «تساهل وتسامح» با اصطلاح «سهله وسمحه» ای که در اسلام به کار رفته تفاوت دارد. ترکیب «تساهل و تسامح» به عنوان ترجمه واژه «تولرانس» (TOLERANCE) به کار می رود. تولرانس به معنای تحمل کردن و اجازه دادن بدون هر گونه تایید و تشویق می باشد؛ واین یعنی آن اندیشه یا رفتار از نظر طرف مقابل مردود است، اما برای جلوگیری از آن واکنشی از خود نشان نمی دهد! تولرانس بیشتر به معنای بی قیدی و بی تفاوتی است. برای مثال تساهل، نسبت به سر و صدای همسایگان آپارتمان نشین در صورت توانایی برای جلوگیری از آن متضمن عامل تساهل است. بنابراین تساهل دارای معنای منفی است؛ و آن به معنای پذیرفتن امری که از نقطه نظر پذیرنده مطلوب نیست.

حتی کلمه بردباری نمی تواند ترجمه خوبی برای تولرانس باشد؛ چرا که بردباری بیشتر به عنوان صفت به کار می رود که آن یک فضیلت است. اما می توان بین بی تفاوتی و تساهل و تحمل، تفاوت هایی را در نظر گرفت، به این معنا که تساهل، نامطلوب دانستن یا منفور شمردن چیزی و سپس تحمل آن است، ولی در بی تفاوتی اصلاً امر منفور یا مورد حساسی وجود ندارد؛ همچنین تحمل از موضع ضعف است ولی تساهل، تحمل از روی آزادی و اختیار می باشد.

تسامح در ادله سنن

«دلیل» در لغت به معنای راهنما، اماره، نشانه و هر چیزی است که ارشاد و راهنمایی به آن قوام یابد؛ و مقصود از آن در اینجا ادله شرعیه است که عبارتند از مجموع ادله نقلی و اجتهادی که در شناخت احکام شارع مقدس در مسایل و موضوعات و حوادث به کار می آیند و از میان ادله اربعه (کتاب، سنت، عقل و اجماع) در قاعده تسامح تنها سنت ملاک است.

«سنن»، جمع سنت و آن به معنای «قول یا فعل یا تقریر معصوم» است. حجیت سنت نبوی، در فرق اسلامی مورد اتفاق نظر است و برای آن ادله عقلی و برگرفته از قرآن اقامه شده است. حجیت سنت اهل بیت(ع) نیز به دلیل عقلی نظیر سنت نبوی قابل اثبات می باشد. اما مقصود از سنت در قاعده تسامح همان معنای لغوی است یعنی رفتارها و اعمالی که پیامبر یا معصومان(ع) به نحو غیر الزامی و غیر وجوبی بر آنها تاکید کرده اند.

اما «تسامح» در ادله سنن به معنای سهل گرفتن نسبت به مدارک احکام مانند روایات است، ولی در مستحبات و مکروهات به «التسامح فی ادلّه السنن» معروف است و آنچه در فتوای بسیاری از فقها مبنی بر استحباب مثلاً غسل ها و روزه ها نقل شده همه به حسب ظاهر، مبنی بر قانون «تسامح در ادلّ سُنن» می باشد.

برای بررسی روایات و ادله تسامح می توان به «احادیث من بلغ» مراجعه نمود که از آن جمله است حدیث امام صادق(ع) که فرموده است: «کسی که در ازای انجام عملی از خداوند ثوابی به گوش او رسیده باشد و آن عمل را برای دستیابی به آن پاداش انجام دهد، همان را به او خواهند داد هرچند که حدیث آنگونه که باید به او نرسیده باشد»[۴]

بررسی روایات تسامح نشان می دهد که از نظر سند، ضعیف هستند و بیشتر آنها از حد خبر واحد فراتر نمی روند و ضعف این روایات، با عمل اصحاب نیز قابل جبران نیست؛ زیرا شهرت عملیه باید مربوط به قدیم یعنی دوره امامان و عصر پیوسته به دوره امامان(دوره جمع آوری و تحقیق روایات) باشد و این قاعده زمان های پسین را شامل نمی شود؛ حتی اگر شهرت عملیه تحقق یافته باشد چه بسا مستند مشهور، دلایل دیگری مانند حسن احتیاط و غیره باشد، و اگر مقصود شهرت فتوایی است، حجیت آن مخالفان زیادی دارد و از ظنون معتبر به حساب نمی آید و دلیل اطمینان آوری ندارد، و این خود مهم ترین اشکال اخبار وارده برای اثبات تساهل و تسامح می باشد.

نکته بالاتر این که مسایل اصولی و احکام کلی که ابزار استنباط فقیه هستند، با خبر واحد قابل اثبات نیستند.

معنای تسامح در ادله سنن به این معنا نیست که می توان در عمل، تساهل و تسامح داشت؛ بلکه چون هر امر عرضی باید به امر بالذات ختم شود، همه ادله سنن و مستحبات نیز باید به پایگاه علمی و قطعی اتکا یابد که حجیت آن ذاتی باشد و چون پشتوانه احادیث مربوط به مستحبات، ادله قطعی و یقینی است، دقت های موشکافانه درباره اَسناد برخی از آن ها ضرورت ندارد.

تسامح در عبادات

فقیهان و محققان بزرگ در مباحث کلامی و استنباطات و قواعد فقهی مثل قاعده لاحرج، قاعده فراغ، قاعده طهارت، قاعده تجاوز که در مباحث اصولی جنبه های آن را می توان سراغ گرفت تسامح را مدنظر داشته اند.[۵] اما این مطلب در تمام مباحث عبادی کاربرد ندارد، لذا باعث اختلاف بین فقها گردیده؛ اما تمام این اختلافات در فروعات است. برای مثال فقها در شبهات محصوره که هیچ کدام از طرفین رجحان ندارند، حکم به اجتناب از هر دو طرف شبهه می کنند بنابراین در صورتی که ظرف آب نجسی با غیر نجسی مشتبه شود و هیچکدام بر تقدم دیگری رجحان نداشته باشد باید از هر دو پرهیز کرد.[۶] اگر چه در مقابل این عدم تسامح، محقق اردبیلی جواز استفاده از هر کدام را که مکلف انتخاب کند موافق قوانین و مقتضی روح سهولت شرع می داند.[۷]

در نقد و بررسی نظر محقق اردبیلی مبنی بر جواز تسامح در شبهات محصوره، دو نکته باید گفت: اول؛ خود محقق نیز اشاره کرده این است که مطلب ایشان عدول از قول فقهاست زیرا شیعه و سنی قایل به عدم جواز شده اند و در جایی که یکی از دو لباس نجس است فقیه بر اساس وجوب احتیاط در شبهات محصوره، فتوا به احتیاط و وجوب اجتناب از هر دو را در نماز می دهد، و احتیاط در فتوا با فتوای به احتیاط فرق دارد، چرا که فتوای به احتیاط خود نوعی فتواست لذا در موارد فتوای به احتیاط، مقلّد نمی تواند به مجتهد دیگری رجوع بنماید. دوم؛ بیان تدریجی اصل حکم و نزول آن، با تدریج در اجرا کاملاً فرق دارد. نباید تساهل و تسامح و تدریج در اجرای احکام و رفق و مدارا با مردم را با تساهل و تسامح اشتباه گرفت چرا که در صدر اسلام، حکم شراب نازل نشده بوده، نه آنکه حکم آمده بود و رسول خدا(ص) مدارا یا تسامح می کرده؛ چون آن حضرت هرگز اهل سازش نبوده است، یعنی در مکه