پاورپوینت کامل نقدِ دیدگاه و عملکرد جریان «قرآنیان شیعه» ۶۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نقدِ دیدگاه و عملکرد جریان «قرآنیان شیعه» ۶۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نقدِ دیدگاه و عملکرد جریان «قرآنیان شیعه» ۶۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نقدِ دیدگاه و عملکرد جریان «قرآنیان شیعه» ۶۶ اسلاید در PowerPoint :

درآمد

در نیمه دوم قرن سیزده هجری و در رویارویی با پیشرفت های خیره کننده غرب و تهاجم همه جانبه استعمار به کشورهای اسلامی[۱] جریان هایی در ایران شکل گرفت که برخی دینی[۲] و برخی غیردینی[۳] بودند. یکی از این جریان ها که با هدف اتحاد امت اسلامی و با شعار بازگشت به قرآن و دوران طلایی چهل سال اول اسلام شکل گرفت؛ «جریان قرآنیان شیعه»[۴] است. طرفداران این جریان که قرآن را در بخش اعتقادات کافی و بی نیاز از سنت می دانستند[۵] چشم خود را بر روی بخش وسیعی از روایات بستند و سنت را به طور جدی مورد نقد قرار دادند. از آنجا که یکی از مهم ترین اهداف شکل گیری این جریان، دعوت امت اسلامی به اتحاد[۶] و در نتیجه بازگشت به شوکت اولیه اسلام[۷] و بهترین وسیله برای تحقق این امر، بازگشت به قرآن بود؛[۸] انتقاد ایشان بیشتر به آن بخش از عقاید و شعائر شیعه باز می گشت که از نظر ایشان برای تحقق امر وحدت زیان بار به نظر می رسید. به همین علت عقایدی مانند امامت، شفاعت، توسل، رجعت و شعائری مانند عزاداری، زیارت و ساخت حرم و گلدسته و گنبد و روایاتی که در این زمینه واردشده بود به شدت از سوی ایشان مورد انتقاد قرار گرفت. در این مقاله ضمن معرفی کوتاه قرآنیان شیعه، شعار کفایت قرآن از سوی ایشان موردنقد و بررسی قرار می گیرد.

مهم ترین چهره های قرآنیان شیعه

سید اسدالله میراسلامی معروف به خرقانی اولین کسی است که با شعار بازگشت به قرآن، شکل گیری جریان قرآنیان شیعه را در ایران رقم زد. پس از او چهره های دیگری همچون: محمدحسن شریعت سنگلجی، علی اکبر حکمی زاده، میرزا یوسف شعار تبریزی، عبدالوهاب فرید تنکابنی، سید ابوالفضل برقعی، حیدرعلی قلمداران، دکتر سید صادق تقوی و سید مصطفی حسینی طباطبایی این راه را پی گرفتند.

کفایت قرآن از دیدگاه قرآنیان

یکی از عمده ترین علل نامیده شدن قرآنیان غیر شیعه به این نام، دیدگاه آنان در مورد کفایت قرآن با شعار «حسبنا کتاب الله» و بی نیازی آن از سنت است. از دیدگاه آنان هر آنچه از امور دینی مورد نیاز انسان است در قرآن ذکرشده و چیزی از آن فروگذار نشده است؛ بنابراین جایی برای سنت باقی نمی ماند و نیازی به آن نیست. این دیدگاه در بین قرآنیان مصر، پاکستان، هند و اصولاً قرآنیان غیر شیعه به یک اصل ثابت و اساسی تبدیل شده است و تقریباً همه آنان با اندکی اختلاف به این اصل پایبندند.[۹] اما دیدگاه قرآنیان شیعه در این زمینه، تا حدودی متفاوت است و به جرأت می توان گفت در بین قرآنیان شیعه، کسی که به کفایت قرآن به طور مطلق و بی نیازی کلی آن از سنت اعتقاد داشته باشد وجود ندارد.

با بررسی مجموع نظرات قرآنیان شیعه در این زمینه می توان به این نتیجه رسید که از دیدگاه آنان: بیان قرآن در بخش اعتقادات کافی است و نیازی به سنت ندارد و در بخش فروع و احکام نیز برخی از احکام مانند وضو به طور مفصل در قرآن ذکر شده است و نیازی به سنت ندارد و برخی مانند نماز به صورت مجمل ذکر گردیده که تفصیل آن را باید از سنت آموخت.[۱۰] این دیدگاه را که سید صادق تقوی به عنوان راهکاری برای اتحاد امت اسلامی بیان کرده است،[۱۱] دیگر قرآنیان شیعه نیز به مضامین مشابه[۱۲] ذکر کرده اند.بنابراین برخلاف دیگر قرآنیان که قرآن را به طور کامل بی نیاز از سنت می دانند و در تفسیرشان بیشتر بر روش تفسیری قرآن به قرآن و تفسیر لغوی و تأویل، تکیه می کنند؛ قرآنیان شیعه تنها قرآن را در بخش اعتقادات کافی، قابل فهم و بی نیاز از سنت می دانند و آن را در بخش احکام و مجملات نیازمند به سنت می شمارند. بنابراین، دیدگاه کفایت قرآن از نظر قرآنیان شیعه کلیت ندارد و تنها شامل آیات اعتقادی می گردد و بر همین اساس در تفاسیر ایشان علاوه بر روش های فوق از سنت و اقوال صحابه و تابعین نیز استفاده شده است.

نقد دیدگاه قرآنیان شیعه

گرچه آیات قرآن در برخی از موضوعات اعتقادی همچون توحید، نبوت و اصل معاد، محکم، صریح و روشن است اما در برخی از موضوعات نیز همچون رؤیت خداوند، کرسی، جبر و اختیار، قضا و قدر و برخی از صفات خداوند، متشابه است؛ و این موضوع خود سبب ایجاد اختلافات و مذاهب مختلف عقیدتی از قبیل مجسمه، مشبهه، جبریه، قدریه و… در بین مسلمانان گردیده و وجود این اختلافات عقیدتی خود بهترین شاهد بر متشابه بودن آیات و نیاز آن به سنت است.

ممکن است گفته شود که اختلاف روایات در این موضوعات، باعث بروز اختلافات عقیدتی گردیده است. در پاسخ به این اشکال می توان گفت: این سخن در صورتی قابل بررسی است که بین خود قرآنیان در موضوعات عقیدتی اختلافی وجود نداشته باشد؛ بنابراین، وجود اختلافات عقیدتی در بین قرآنیان- که تنها منبع عقیدتی خود را قرآن می دانند- بهترین دلیل است بر اینکه علت بروز اختلافات عقیدتی تنها به اختلاف روایات باز نمی گردد، بلکه اختلاف سلیقه ها در برداشت از قرآن نیز می تواند به بروز آن منجر شود.

قرآنیان شیعه نیز که در برخی از مسائل اعتقادی از قبییل: اصل امامت، مهدویت، شفاعت، عزاداری و زیارت با شیعیان اختلاف دارند، در بین خودشان هم در این مسائل وحدت نظری وجود ندارد و خود نیز در این زمینه گرفتار اختلاف شده اند؛ به عنوان نمونه، برخی از آن ها عزاداری را از مظاهر شرک می دانند،[۱۳] درحالی که برخی دیگر، همان مراسم عزاداری را بهترین وسیله برای گسترش جهان اسلام و شیوع مذهب بر حق شیعه معرفی می کنند. [۱۴] بنابراین وجود چنین اختلافاتی در عقاید قرآنیان، که تنها منبع عقیدتی خود را قرآن می دانند خود بهترین دلیل است بر اینکه قرآن در بخش اعتقادات هم به سنت نیازمند است.

اشکال دیگری که به قرآنیان شیعه در این زمینه (کفایت قرآن در بخش اعتقادات) وارد است اینکه: به چه دلیل در بهره گیری از روایات، قرآن را به دو بخش احکام و اعتقادات تقسیم کرده و در بخش اول آن را نیازمند سنت و در بخش دوم بی نیاز از آن دانسته اند؟ آیا خود قرآن چنین تقسیم بندی را به ایشان آموخته است یا اثری از آن در روایات یافته اند؟ یا اینکه احساس کرده اند که تمام آیات اعتقادی قرآن ساده و برای همه قابل فهم است و نیازی به توضیح و تفسیر روایی ندارد؟ اگر چنین است پس این همه انشعابات و اختلافات مذهبی از کجا پدید آمده است و چرا خود قرآنیان هم در این زمینه ها باهم اختلاف دارند؟ چطور قرآنیان شیعه، سنت را در بخش احکام و مجملات می پذیرند و در بخش اعتقادات کنار می گذارند در حالی که منبع صدور همه این روایات یکی است؟ آیا واقعاً مباحث توحیدی مطرح شده در سنت پیامبر(ص) و خطبه های علی(ع)چیزی به ایمان مؤمنان نمی افزاید؟ قطعاً خطبه های پیامبر گرامی اسلام(ص)و امام علی مرتضی(ع) در بالا بردن سطح ایمان افراد بسیار مؤثر بوده است. به عنوان نمونه ابن ابی الحدید معتزلی در شرح نهج البلاغه می گوید: «من به همه آنچه امت ها به آن سوگند یاد می کنند سوگند می خورم که از پنجاه سال پیش تاکنون بیش از هزار بار این خطبه را خوانده ام[۱۵] و هرگز نشده آن را بخوانم مگر آنکه در درونم لرزش و ترس و موعظه ای تازه پیدا شده است. این کلمات به شدت در دل و جانم تأثیر گذاشته و اعضا و جوارحم را به لرزه افکنده است…»[۱۶] او همچنین در رابطه با یکی دیگر از خطبه های نهج البلاغه گفته است: «این خطبه [۱۷]به گونه ای است که اگر بر کافر زندیقی که سخت منکر رستاخیز و قیامت است خوانده شود قلب او را به لرزه درمی آورد و اعتقادش را متزلزل می سازد»[۱۸]

البته آنچه مسلم است این که آیات هدایتی قرآن برای ایجاد حداقل ایمان در دل افراد، بدون نیاز به سنت، کافی و اثرگذار است؛ اما نقش مکمل سنت در تفسیر همین دسته از آیات و توانایی آن در بالا بردن درجات ایمان افراد را به هیچ وجه نباید نادیده گرفت.

نقد عملکرد قرآنیان شیعه

لازمه دیدگاه کفایت قرآن (در بخش اعتقادات) این است که اولاً: مباحث اعتقادی را به سادگی بتوان بدون نیاز به سنت و هیچ گونه شرح و تفسیری از قرآن آموخت. ثانیاً: برداشت همه مخاطبان، خوانندگان و شنوندگان قرآن از آیات اعتقادی باید یکسان و مشابه باشد؛ چون اختلاف برداشت ها نشانگر قابلیت حمل آیات بر معانی مختلف است که لازمه آن نیاز به شرح معتبری همچون سنت است. ثالثاً: خود قرآنیان با توجه به این دیدگاهشان نباید در موضوعات اعتقادی کتابی نوشته یا در شرح و تفسیر مباحث اعتقادی به سنت متوسل شده باشند.

اما در مقام عمل می بینیم که هیچ یک از این لوازم تحقق نیافته است؛ چون اولاً: در قرآن آیاتی با موضوع مباحث اعتقادی وجود دارد [۱۹] که بدون شرح و تفسیر سنت، مقصود واقعی از آن روشن و مشخص نمی شود.

ثانیاً: برداشت همه مخاطبان و خوانندگان قرآن از آیات اعتقادی یکسان و مشابه نبوده است. پس اگر اختلافی در برداشت های آنان از آیات اعتقادی وجود داشته باشد نشانگر قابلیت حمل این آیات بر معانی مختلف و نیاز این آیات به شرح معتبری همچون سنت است. به عنوان نمونه یکی از مباحث اعتقادی که در بین قرآنیان مورد اختلاف است بحث شفاعت است به گونه ای که برخی از قرآنیان به طورکلی شفاعت را در آخرت انکار کرده و در دنیا به معنی استغفار گرفته اند[۲۰] و برخی تحقق آن را برای انسان منتفی دانسته [۲۱]و برخی دیگر وجود شفاعت را به اذن خداوند پذیرفته اند. [۲۲] نمونه دیگری که قرآنیان شیعه در آن گرفتار اختلاف شده اند مبحث امامت است به گونه ای که برخی از آن ها همچون برقعی در رد امامت و به ویژه مهدویت کتاب نوشته اند [۲۳] و برخی دیگر همچون مامقانی ضمن اشاره به نصب امام از طرف خداوند و عصر ظهور، امام زمان؟عج؟ را حجت منتظر خوانده است.[۲۴] بنابراین نمی توان پذیرفت که قرآن در تمام مباحث اعتقادی بی نیاز از سنت است. بله آیات هدایتی قرآن در ایجاد حداقل ایمان در دل افراد بدون نیاز به سنت مؤثر است؛ اما نیاز برخی از آیات اعتقادی به سنت را نمی توان نادیده گرفت؛ علاوه بر اینکه سنت در رابطه با تمام آیات قرآن می تواند نقش مبین و مکمل را ایفا کند.

ثالثاً: قرآنیان به دیدگاه خود در موضوع کفایت قرآن در بخش اعتقادات پایبند نبوده اند و در مورد آیات اعتقادی و مباحثی همچون توحید،[۲۵] نبوت، معاد، [۲۶] شفاعت [۲۷]و. .. توسط خرقانی، سنگلجی، برقعی، حسینی طباطبایی، قلمداران و دیگر قرآنیان کتاب هایی نوشته شده یا در برخی کتاب ها فصل هایی اختصاص یافته است. ایشان علاوه بر این در کتاب هایی که به