پاورپوینت کامل متن درسی مقطع راهنمایی;درس هایی از فروع دین (۶)تولّی و تبرّی ۱۰۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل متن درسی مقطع راهنمایی;درس هایی از فروع دین (۶)تولّی و تبرّی ۱۰۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل متن درسی مقطع راهنمایی;درس هایی از فروع دین (۶)تولّی و تبرّی ۱۰۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل متن درسی مقطع راهنمایی;درس هایی از فروع دین (۶)تولّی و تبرّی ۱۰۷ اسلاید در PowerPoint :

۱۰۷

یکی از موضوعات مهم در معارف اسلامی، تولّی و تبرّی است. شناخت دوستان و دشمنان اهل
بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)و دوستی با دوستان و دشمنی با دشمنان آنان،
از مهم ترین نیازهای یک مسلمان به شمار می رود. از طرفی دیگر دوستی ها و دشمنی ه،
پیوندها و جدایی ه، ارتباط اعضای یک خانواده یا افراد یک اجتماع با خودی ها یا
بیگانگان و نظایر آن، همواره در ردیف اساسی ترین مسائل مطرح در هر جامعه ای می
باشد.

دین مبین اسلام برای هدایت مردم در این گونه موارد، دیدگاه های خود را در قالب
تولّی و تبرّی ارائه داده است.

(تولّی) به روابط دوستانه پایدار و جهت گیری های درست در زمینه های مختلف می پردازد
و (تبرّی) به موضع گیری های سیاسی ـ اجتماعی در برابر مخالفان و فاصله گرفتن از
دشمنان اشاره دارد.

به دنبال بحث های گذشته، برای آشنایی بیشتر و کامل تر نوجوانان عزیز با دو مورد
دیگر از فروع دین، بر آن شدیم تا در این شماره مطالبی در باره تولّی و تبرّی بازگو
کنیم.

مفهوم شناسی

الف) تولّی

این کلمه از ماده وَلِیَ گرفته شده و به معنای: (دوستی کردن، دوستی داشتن، برای
انجام کار کسی قیام کردن، محبت، امید، ضد تبرّی)۱، (پیروی و یاری رساندن)۲ است و در
اصطلاح یعنی نزدیک شدن و دوستی با اهل بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)و
پیروان راستین آنان و گام نهادن در راهی که ارائه داده اند.

ب) تبرّی

این کلمه از ریشه (بَرِیَ) گرفته شده و به معنای: (دوری نمودن، بیزاری نمودن)،۳
(بیزاری جستن، بیزار شدن)۴ آمده است و در اصطلاح یعنی بیزاری جستن از دشمنان اهل
بیت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)و جبهه گیری در برابر ستم کاران و متجاوزانی
که در برابر حق می ایستند.

با توجه به این که دوستی ورزیدن یا بیزاری جستن از معانی اصلی تولّی و تبرّی است،
بزرگان دین در بیشتر سخنان خود از این دو واژه به (حب و بغض) تعبیر می کنند. حضرت
علی( علیه السلام ) می فرماید: ارکان دین هفت چیز است که یکی از آنه، محبت کردن
برای خدا و کینه داشتن نسبت به دشمنان برای خدا می باشد: (الحبُّ فی الله و البُغضُ
فی الله. )۵

گستره تولّی و تبرّی

عده ای گمان می کنند تولّی صرفاً به معنای دوستی است و می گویند همین که انسان در
دل خود خدا و رسول و آیین و خاندانش را دوست داشته باشد، کافی است; هر چند کارهای
او نشانی از خدا و دین نداشته باشد! در حالی که این گونه نیست; تنها دوست داشتن و
یا دوست نداشتن مطرح نیست، بلکه دوستی کردن و دشمنی ورزیدن ملاک است; یعنی تلاش
عاشقانه با تمام وجود و امکانات برای رسیدن به آنچه دوست می داریم و سعی و کوشش همه
جانبه برای انجام نشدن آنچه از آن بیزاریم.

انسان خدا پرست که با گفتن (لا اله) (نیست خدایی) به تمام بت ها نه می گوید و در
مرحله بعد با گفتن (الا الله) (مگر الله) به خدای واقعی و حقیقی جهان اقرار می کند،
با تولّی و تبرّی نیز در آغاز، خود را در سایه حکومت عدل الهی و قوانین حیات بخش آن
قرار می دهد و آن گاه با تبرّی، از هر چه غیر خدا و ضد عدالت و انسانیت است، فاصله
گرفته و بیزاری می جوید.

استاد شهید مرتضی مطهری (ره) می فرماید: (هر مؤمنی باید کافر نیز باشد; یعنی به حق
که ایمان دارد، بایستی در مقابل باطل موضع بگیرد و آن را انکار کند… شیعه معتقد است
که فروع دین ده تاست و نهم و دهم را تولّی و تبرّی می شمارد و معنای آن این است که
هر کس باید به ولایت علی بن ابیطالب( علیه السلام ) معتقد باشد، ولی همین مقدار
کافی نیست، بلکه در همان حال بایستی یک حالت منفی نیز داشته باشد; یعنی آنچه را که
ضد علی و راه اوست، نفی کند. )۶

نگاه یک سان به دوست و دشمن و فرق نگذاشتن بین آن دو، با مسلمانی سازگار نیست. نمی
توان از یک سو به خدا و پیامبر و خاندانش عشق ورزید و از سویی دیگر با باطل گرایان
و حق ستیزان و مخالفان کنار آمد. هم پشت سر حضرت علی( علیه السلام ) نماز خواند و
هم از سفره رنگین معاویه استفاده کرد.

در تاریخ آمده است: روزی ابوسفیان برای ملاقات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)به
منزل دختر خود، ام حبیبه، همسر حضرت رسول(صلی الله علیه و آله)وارد شد. وقتی خواست
بر فرشی که جایگاه پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)بود بنشیند، دخترش فرش را جمع
کرد. ابوسفیان با تعجب گفت: دخترم! نمی خواهی من روی آن بنشینم؟ آیا مرا لایق نمی
دانی؟ ام حبیبه پاسخ داد: این فرش، جایگاه پیامبر است و تو مردی مشرک و نجس هستی،
دوست ندارم بر فرش رسول خدا(صلی الله علیه و آله)بنشینی. ۷

اسلام دین تولّی و تبرّی است. در کنار محبت و عشق به پیامبر و خاندانش، بیزاری و
نفرت از ظالمان و دشمنان حق را مطرح می کند تا مسلمانان برنامه های خود را بر اساس
آن تنظیم کنند. دوستان خد، مردان حق طلب، انسان های ارزنده و حامیان حق و عدالت را
دوست بدارند و از منحرفان، ستم کاران، افراد بی بند و بار و دشمنان حق و فضیلت
بیزاری جویند.

بنابراین تولّی و تبرّی در همه زمینه های اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، فردی، اجتماعی و…
نمونه ها و الگوهای کاملی را به انسان ها معرفی می کند تا با بهره گیری از آثار و
تعلیمات این الگوها و شکل دهی به اخلاق و رفتار خود بر اساس راه و روش آنان، راه
زندگی را برای خود هموار سازند. البته باید توجه داشت که بدون چنین نقشی، از حقیقت
تولّی و تبرّی دور خواهیم ماند. امام رضا( علیه السلام ) می فرماید: (از کار نیک و
تلاش در راه عبادت با تکیه بر این که دوستدار خاندان پیامبر هستید، دست برندارید و
نیز دوستی با خاندان پیامبر و تسلیم آنان بودن را با تکیه بر عبادت خود، رها نکنید،
چرا که هیچ یک از این دو بدون دیگری پذیرفته نیست. )۸

بنیان دین بی مهرتان سست و خراب است عالم جدا از عشقتان خواب و سراب است ۹

اهمیت تولّی و تبرّی

روزی رسول اکرم(صلی الله علیه و آله)جواب سؤالی را در میان اصحاب و یاران خود به
مسابقه گذاشت تا درک دینی آنان را بیازماید. پرسید: کدام یک از دستگیره های ایمان
محکم تر است؟ یعنی در میان وسایل نجات و موجبات سعادتی که دین مقرر فرموده، کدام یک
بیشتر قابل اطمینان است؟

یکی از اصحاب پاسخ داد: نماز; یعنی نماز محکم ترین دستگیره هاست. فرمود: نه.

دیگری گفت: زکات; فرمود: نه.

سومی گفت: روزه; فرمود: نه.

چهارمی گفت: حج و عمره; فرمود: نه.

پنجمی گفت: جهاد در راه خدا; فرمود: نه.

هر کسی هر چه به نظرش رسید گفت و همه پاسخ منفی شنیدند. آن گاه پیامبر(صلی الله
علیه و آله)فرمود: تمام اینها که نام بردید، کارهای بزرگ و با فضیلتی هستند، ولی
هیچ کدام مراد من نیست. سپس فرمود: (محکم ترین دستگیره های ایمان، دوست داشتن برای
خدا و دشمن داشتن برای خداست. )۱۰

در حدیثی دیگر آمده است: (خداوند به حضرت موسی وحی فرستاد: آیا هرگز عملی برای من
انجام داده ای؟ عرض کرد: آری، برای تو نماز خوانده ام، روزه گرفته ام، انفاق کرده
ام و به یاد تو بوده ام. فرمود: [ هر آنچه را گفتی برای خود تو بوده است ]. اما
نماز برای تو، نشانه حق است; و روزه، سپر آتش; و انفاق، سایبانی است بر سرت در
محشر; و ذکر، نوری است که [ در شعاع آن زندگی می کنی ] ; کدام عمل را برای من انجام
داده ای، ای موسی؟

عرض کرد: خداوندا! [ من به جز این نمی دانم ] تو خودت مرا راهنمایی کن. فرمود: آیا
هرگز کسی را برای من دوست داشته ای و برای من با کسی دشمنی کرده ای؟)۱۱

با این پرسش، حضرت موسی( علیه السلام ) دانست برترین اعمال، دوستی برای خدا و دشمنی
برای خداست.

هر چند تعبیرهایی همچون: محکم ترین دستگیره های ایمان یا برترین اعمال که در سخنان
بزرگان دین بسیار دیده می شود. بیانگر جایگاه والای تولّی و تبرّی است، اما این
موضوع از چند زاویه دیگر نیز قابل بحث و تحقیق است:

۱ ـ الگوگیری: الگو به طرح یا تابلویی گفته می شود که از روی آن کپی برداری شود یا
انسانی که خُلق و خوی او سرمشق دیگران قرار گیرد.

از آن جا که وجود الگوهای بزرگ در زندگی انسان ها همواره یکی از مؤثرترین عوامل
تربیت شناخته می شود، قانون گذار حکیم در نظر داشته از رهگذر تولّی و تبرّی، سمت و
سوی حرکت رو به رشد مسلمانان را روشن سازد و این نکته را بیاموزد که سلامت و
نورانیت فضای جامعه و محیط زندگی و ارزشمند شدن هدف ها و کارهایی که انجام می دهیم،
همه در گرو نزدیک شدن به خدا و رسول خدا و خاندان پاک اوست. و این مهم با الگوگیری
از سیره و روش اخلاقی و اجتماعی در برخورد با تک تک اعضای خانواده و جامعه تحقق
خواهد یافت. زندگی ساده، ایمان قوی، تعهد و تقو، انصاف و عدالت، رعایت حق و
دستگیری از مظلومان، نمونه هایی از سیره و روش پیامبر و خاندان بزرگوارش است که
برای ما ترسیم کرده اند.

دوست داشتن پیامبر و خاندان او همانند یک قطب نما یا تابلوی راهنمایی است در کویری
پهناور که مسیر صحیح و درست را به انسان ها نشان می دهد و آنان را از سرگردانی به
سوی مقصد مورد نظر هدایت می کند.

۲ ـ ایجاد روابط پایدار: یکی از محکم ترین پیوندها که با هیچ چیزی گسسته نمی شود
پیوندی است که بر اساس محبت شکل گرفته باشد. عشق و محبت چنان قدرتی دارد که هوش از
سر پروانه می بَرَد و او را به طواف شمع می کشاند و تا مرز قربانی شدن به پیش می
راند.

بزرگان دین همواره در صدد بوده اند بین خدا و بنده اش، مردم و زمامدارانشان و مکتب
و پیروانش چنین رابطه ای را ایجاد کنند تا آنان عبادت و بندگی، خدمت به خلق و یاری
رساندن بر ضعیفان و مبارزه با دشمن را عاشقانه انجام دهند و به راه و مرام خود عشق
بورزند.

اسلام برای محبت های قلبی که از آن به عشق تعبیر می شود، در راستای رسیدن به هدف
های عالی و مقدس اهمیت فراوان قائل است. جابر می گوید: امام باقر( علیه السلام )
فرمود: (اگر خواستی بدانی در تو خیر و نیکی هست یا نه، به قلب خود نگاه کن; پس اگر
دیدی قلب تو کسانی را که از دستورات خداوند اطاعت می کنند، دوست دارد و کینه معصیت
کاران را در خود جای داده است، پس تو با خوبی همراهی و خداوند تو را دوست دارد; اما
اگر چنین نیست، بدان که خیری در تو نیست و خدا نیز تو را دوست ندارد… . )۱۲

استاد شهید مرتضی مطهری (ره) در بیان این که تشیع مذهب عشق و شیفتگی است، می نویسد:
تاریخ تشیع همیشه با نام شیفتگان، شیدایان و جانبازان سر از پا نشناخته توأم است.
علی( علیه السلام ) همان کسی است که در عین این که (حدّ) الهی را بر افراد جاری می
کند و آنها را تازیانه می زند، با وجود این هرگز از او رو برنمی تافتند و از
محبتشان چیزی کاسته نمی شد… نقل است مردی از دوستان امیر المؤمنین علی( علیه السلام
) لغزشی انجام داد که بایستی بر وی (حدّ) جاری می شد. امیرالمؤمنین( علیه السلام )
انگشتان دست راستش را برید، آن را به دست چپ گرفت، قطرات خون می چکید و او می رفت.

(ابن الکوّاء)، خارجی آشوبگر، خواست از این واقعه به نفع خود و علیه علی( علیه
السلام ) استفاده کند. با قیافه ای ترحم آمیز جلو رفت و گفت: چه کسی دستت را برید؟
گفت: انگشتانم را برید سرور جانشینان پیامبران، پیشوای سفید رویان قیامت، علی بن
ابی طالب، امام هدایت، پیش تاز بهشت های نعمت، مبارز شجاعان، انتقام گیرنده از
جهالت پیشگان و….

(ابن الکواء) گفت: وای بر تو! دستت را می بُرَد و این چنین از او تعریف می کنی؟!
گفت: چرا ثنایش نگویم و حال آن که دوستی اش با گوشت و خونم در آمیخته است. به خدا
سوگند که نبرید دستم را جز به حقی که خداوند قرار داده است. ۱۳

پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله)فرمود: (کسی که دوست دارد حیات و مرگش
همانند من باشد و در بهشتی که خداوند به من وعده داده، در جنات عدن، ساکن شود، باید
علی بن ابیطالب و فرزندان او را دوست دارد.۱۴

بنابر این تولّی و تبرّی و سفارش های فراوان و اکید به دوستی با اهل بیت( علیهم
السلام )و تعبیراتی از این دست، همه برای فرهنگ سازی و بیان اهمیت رابطه های معنوی
و قلبی بین مردم و مکتب و پیشوایان دین است که از با ثبات ترین و پایدارترین
پیوندهاست.

۳ ـ آثار: توجه و نگاه به آثار یک موضوع، ما را با اهمیت آن آشنا می کند، که در جای
خود به آن اشاره خواهیم کرد.

معیار در تولّی و تبرّی

دوستی ها و دشمنی های رایج در اجتماعات، ریشه های گوناگون دارد. گاهی مال و موقعیت
سیاسی ـ اجتماعی و عطش قدرت، انسان ها را با هم دوست یا دشمن می سازد، گاهی وابستگی
های خانوادگی، قومی، ملی یا شراکت و تجارت، محور دوستی و دشمنی قرار می گیرد و گاهی
عواملی همچون منفعت طلبی، خودخواهی، توقعات نابج، عقده و حسادت و نظایر آن در
دوستی ها یا دشمنی ها تأثیر گذار است. از آن جا که پیوند انسان با دین همانند
پیوندهای مادی نیست، قهراً هیچ یک از عوامل یاد شده نمی تواند مبنای دوستی ها یا
دشمنی ها قرار گیرد.

استاد شهید مرتضی مطهری (ره) در مناسب و پایدار نبودن پیوندهایی از این دست می
گوید: دوستی هایی که بر مبنای طمع و خواسته های مادی است، تا وقتی می تواند ادامه
داشته باشد که پای مطامع یا منافع مادی در میان باشد. وقتی که اینها رفت، علت دوستی
هم از میان می رود و پیوندها فرو می پاشند. ۱۵

قرآن کریم در یک جمع بندی کلی، مبنای دوستی ها و دشمنی ها را ایمان به خدا و تلاش
در راه تحقق هدف های الهی معرفی می کند و می فرماید: (ای کسانی که ایمان آورده اید،
اگر پدران و برادرانتان دوست دارند که کفر را به جای ایمان برگزینند، آنها را به
دوستی مگیرید و هر کسی از شما دوستشان بدارد از ستم کاران خواهد بود. بگو: اگر
پدرانتان و فرزندانتان و برادرانتان و زنانتان و خویشاوندانتان و اموالی که اندوخته
اید و تجارتی که از کساد آن بیم دارید و خانه هایی که به آن دلخوش هستید برای شما
از خدا و پیامبرش و جهاد در راه او دوست داشتنی تر است، منتظر باشید تا خدا فرمان
خویش را بیاورد و خدا نافرمانان را هدایت نخواهد کرد. )۱۶

شهید مطهری (ره) با اشاره به آیه یاد شده می فرماید: ایمان آن وقت ایمان است که هر
جا سر دو راهی قرار گرفتید که مثلاً خدا یا پدر یا مادر یا چیزی دیگر را انتخاب
کنید، همه جا بگویید: خدا; یعنی خدا محبوب و مطلوب اول انسان قرار گیرد و هر چه غیر
خداست، تابع این محبوب و به خاطر این محبوب، دوست داشتنی باشد.۱۷

تولّی و تبرّی، نشانه یک فرهنگ و جهت گیری خاص بر اساس ارزش های دینی است که دوستی
ها و دشمنی ه، رابطه ها و قطع رابطه ه، محبت ها و کینه ها و موافقت ها و مخالفت
ها همه بر اساس آن تنظیم می شود. حتی عشق ورزیدن به پیامبر و خاندان گرامی اش، بر
محبت الهی و اطاعت از خداوند استوار است. ما از آن جهت به پیامبر اکرم و اهل بیت او
اظهار ارادت داریم و دستورات و ولایت آنان را می پذیریم که هم خدا آنان را دوست
دارد و هم آنان دوستدار خدایند و به سوی او دعوت می کنند. و از آن جهت با دشمنانشان
در ستیزیم که دوستدار و طرفدار حق نیستند.

به قول استاد شهید مرتضی مطهری (ره): (علی اگر رنگ خدا نمی داشت و مردی الهی نمی
بود، فراموش شده بود. )۱۸

در روایت است که امام باقر( علیه السلام ) به جابر می فرماید: (ای جابر! کسی که خدا
را اطاعت کند و ما را دوست داشته باشد، دوست ماست و کسی که خدا را نافرمانی کند،
محبّت ما او را سودی نخواهد رساند. )۱۹

در این دیدگاه، سلمان فارسی ایرانی که نه از خاندان پیامبر اکرم(صلی الله علیه و
آله)است و نه اهل مکه و نه زبان عربی می داند، بر اساس سخن معروف آن حضرت، از
خاندان ایشان به شمار می رود: (سلمان منّا اهل البیت); اما فرزند واقعی پیامبری چون
نوح( علیه السلام ) بر اثر بریدن از مکتب و آیین پدر، از خاندان خود جدا می شود و
خطاب می رسد که ای نوح: (انه لیس من اهلک;۲۰ او از تو نیست. )

از امام رضا( علیه السلام ) نقل شده که روزی از دوستان خود پرسید: آیه (انه لیس من
اهلک) را چگونه تفسیر می کنید؟ یکی از آنان عرض کرد: بعضی بر این عقیده اند که
فرزند نوح (کنعان) فرزند حقیقی او نبوده است. امام( علیه السلام ) فرمود: (نه، چنین
نیست; او به راستی فرزند نوح( علیه السلام ) بود، اما هنگامی که گناه کرد و از
اطاعت و بندگی خدا سرباز زد، خداوند فرزندی و وابستگی خانوادگی او را نفی کرد و این
چنین است حال کسانی که از ما باشند اما خدا را اطاعت نکنند. )۲۱

حضرت علی( علیه السلام ) برای نشان دادن معیار دوستی ها و دشمنی ها سخن زیبایی دارد
که می فرماید: (ما در زمان رسول خدا [که تازه اسلام آورده بودیم ] وقتی به جنگ
دشمنان و مشرکین می رفتیم، پدران خود را می کشتیم، فرزندان و برادرا