پاورپوینت کامل خلافت پس از پیامبر(ص) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل خلافت پس از پیامبر(ص) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل خلافت پس از پیامبر(ص) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل خلافت پس از پیامبر(ص) ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

علما و محققان شیعه، از دیرباز تاکنون کتاب ها و رساله های فراوانی در اثبات خلافت بلافصل حضرت علی (ع) از نظر قرآن و منابع اهل تسنّن، تهیه و تدوین کرده اند؛ مانند: الغدیر، شب های پیشاور، المراجعات، النّص و الاجتهاد، احقاق الحق و صدها کتاب و مقالات دیگر تا جایی که برخی از پژوهش گران اهل سنّت اظهار داشته اند: یا باید تمام کتاب های معتبر را محو کنیم و یا به مضمون آن ها گردن نهیم. ولی در عصر ما یکی از محققان به تقلید از عالمان شیعی تلاش کرده تا خلافت ابوبکر را از طریق قرآن و به ویژه کتاب های عالمان و مفسّران شیعه به اثبات برساند تا با خیل کتاب ها و مستندات عالمان شیعه مقابله نماید.

ما در این مقال سعی می کنیم مستندات و دلایل وی را بیان کرده و به آن ها پاسخ بگوییم.

مدعی در گام نخست، تنها به یک آیه بسنده نموده و به هیچ سندی از منابع شیعی و سنّی و مفسّران آن اشاره نکرده است. سپس به روایات شیعه برای اثبات مدعای خویش پرداخته است.

خلافت ابوبکر در قرآن

وی برای اثبات خلافت ابوبکر به آیه ۵۵ سوره نور استدلال می کند: «وعد الله الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدّلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننی لایشرکون بی شیئا و من کفر بعد ذلک فاولئک هم الفاسقون.»

شأن نزول آیه

گرچه شأن نزول هیچ گاه مضمون آیه را مقید و منحصر نمی کند لیکن روشن گر مضامین آیه است. اغلب مفسّران شیعه و سنّی مانند: واحدی نیشابوری در «اسباب النزول»، طبرسی در «مجمع البیان»، سید قطب در «فی ظلال القرآن» و قرطبی در «الجامع الاحکام القرآن» با مختصر تفاوتی نوشته اند: هنگامی که رسول اکرم و مسلمانان مکه به مدینه هجرت کردند و انصار با آغوش باز از آنان استقبال نمودند، طوایف عرب بر ضد آنان به توطئه پرداختند، به گونه ای که مسلمانان از ترس مشرکان و دشمنان شبانگاهان با اسلحه می خوابیدند و صبحگاهان با سلاح بر می خاستند. در واقع، شب و روز در حال آماده باش به سر می بردند… ادامه این وضع برای مسلمان ها طاقت فرسا بود. مؤمنان با خود می گفتند کی می توانیم با خیال آسوده بخوابیم و فارغ از ترس و اضطراب زندگی کنیم و به جز از خدا از هیچ قدرتی نهراسیم و با آرامش خاطر خدای را بپرستیم.(۱) در چنین شرایطی بود که آیه نازل شد و از تحقق حکومت الهی و رفع ترس و اضطراب و تثبیت حاکمیت دین خبر داد. این وعده در عصر رسول اکرم(ص) تحقق پیدا کرد و مسلمان ها در اواخر عمر پیامبر به آرامش و حاکمیت و تمکین دین رسیدند.

ترجمه و اثبات مدعا

ترجمه آیه این است: خداوند به کسانی از شما گروه مسلمان ها که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام می دهید وعده داده است که قطعاً (به پاس ایمان و کارهای شایسته) شما را خلیفه در زمین قرار دهد؛ همان گونه که پیش از شماها مؤمنان واقعی را خلیفه و حاکم بر زمین قرار داده بود (و هم چنین) وعده داده هم زمان با آن، دین را در زندگی حاکم قرار دهد و خوف و هراس مؤمنان را به امنیت و آرامش مبدّل سازد تا بدون دغدغه خاطر مرا پرستش کنید و گرد شرک نگردید. در صورتی که پس از تحقق حاکمیت دینی کافر شوید بی شک در جرگه فاسقان قرار خواهید داشت.

مدعی، وجه استدلال را چنین بازگو می کند: این آیه کریمه، روشن ترین و صادق ترین برهان بر صحّت خلافت ابوبکر (رضی الله عنه) می باشد و هم چنین ایمان واقعی او را تثبیت می کند. بلکه می توان بر صحّت خلافت عمر و عثمان نیز بر آن استدلال کرد، زیرا خدای متعال این نوع خلافت و قدرت دینی را پس از رحلت پیغمبر برای این سه خلیفه (رضی الله عنهم) عینیت بخشید. بلکه این آیه تمام اصحاب آن حضرت را شامل است. خداوند برای آن ها مکانت و قدرت در زمین قرار داد و زمینه عبادت را برای آنان بدون خوف و هراس فراهم فرمود.

سپس اضافه می کند: دلایل زیادی در قرآن هست که علمای اهل سنّت به آن استدلال کرده اند، ولی چون این آیه واضح ترین آیات بر صحّت خلافت ابوبکر است به آن اکتفا کردیم.

ملاحظه می فرمایید که گوینده در گام اول با این آیه در صدد اثبات خلافت ابوبکر است، ولی در بیان استدلال از خلیفه اول عبور کرده، دلالت آیه را تا خلیفه سوم رسانیده، لکن خلیفه چهارم را بدون دلیل حذف کرده است. سپس به این هم اکتفا نکرده، تمام اصحاب پیامبر (ص) به جز حضرت علی (ع) را مشمول مضمون آیه دانسته است، ولی از منابع تفسیری سنّی و شیعه شاهدی ارائه نداده است. در صورتی که همه می دانیم خلفای بنی امیه و بنی عباس که همگی به فساد و ظلم گرویده اند نمی توانند از مصادیق آیه باشند.

پس از جواب اجمالی، در پاسخ تفصیلی می گوییم:

اولاً: آیات فراوانی که مفسّران اهل سنّت بر صحّت خلافت ابوبکر استدلال کرده باشند، در قرآن و منابع تفسیری وجود ندارد و این سخن صرفاً ادعایی بیش نمی باشد. تنها آیه ای که به آن استدلال شده همین آیه ۵۵ سوره نور است و بس که پاسخ آن خواهد آمد.

در ثانی: طراح این مدعا بر این باور است که مفسّران اهل سنّت همگی این آیه را در مورد اثبات خلافت ابوبکر به طور اخصّ آورده اند. بعضی ها برای خالی نبودن عریضه، عمر و عثمان را هم مشمول این آیه دانسته اند. ما نخست گفته برخی از مفسّران معتبر و مشهور اهل سنّت را می آوریم تا صحّت و سقم این ادعا نیز روشن شود و آن گاه به دیدگاه مفسّران شیعه می پردازیم.

دیدگاه مفسّران اهل سنّت

یکم – فخر رازی این آیه را دلیل بر حکومت مطلقه رسول خدا(ص) می داند و در ضمن آن صحّت و حقانیت خلافت خلفای چهارگانه را نیز مشمول آیه می شمارد،(۲) ولی در آغاز و انجام، اسمی از خلافت ابوبکر به طور اخصّ نمی آورد و مضمون آیه را به حاکمیت رسول اکرم(ص) تفسیر کرده است.

دوم – قاضی القضاه ابی السّعود، آیه را به صورت عام و کلی آورده و هیچ گونه اشارتی به مصادیق و افراد خاص نکرده است، بلکه وی معتقد است این آیه دلالت بر صحّت نبوت پیامبر دارد و این وعده در سال های آخر عمر رسول اکرم (ص) محقق شد و اسلام بر جزیرهالعرب حکومت نمود.(۳)

سوم – ابی محمد حسین بن مسعود فرّاء بغوی از ابن عباس نقل می کند که مطابق این وعده خدای متعال در آینده چنان اسلام را گسترش می دهد که تمام شهرها به تصرف مسلمان ها در آمده و اسلام بر تمام ادیان پیروز می شود.(۴)

چهارم – ابی حیان اندلسی در تفسیر «البحر المحیط» از قول ضحاک نقل می کند: این آیه دلالت بر خلافت خلفای اربعه دارد، چون آنان اهل ایمان و عمل صالح بودند. سپس روایتی از رسول خدا(ص) بازگو می کند که فرمود: «الخلافه بعدی ثلاثون سنه؛ خلافت بعد از من، سی سال ادامه دارد»،(۵) که در واقع شامل عصر حاکمیت خلفای اربعه می شود، چون مجموعاً قریب سی سال حکومت کردند و بر خلاف ادعای طراح دلیل، نامی از خلافت ابوبکر نمی آورد.

پنجم – تفسیر الدّر المنثور جلال الدین سیوطی آیه را به زمان پیامبر تطبیق می دهد و نامی از خلفا نمی آورد.(۶)

ششم – قاضی ابی سعید در تفسیر بیضاوی می نویسد: آیه بر صحّت نبوت و خلافت خلفای راشدین دلالت می کند و خلیفه خاصی را مدنظر قرار نمی دهد.

هفتم – در «تفسیر قرآن العظیم»، اسماعیل بن کثیر ذیل آیه روایتی می آورد: دوازده تن در جامعه اسلامی به حکومت می رسند و آنان عادل هستند؛ آخر آن ها حضرت مهدی است، و اسامی خلفای اربعه را در جرگه این دوازده نفر می آورد.(۷)

هشتم – سید قطب ذیل این آیه می فرماید: این وعده الهی مخصوص مؤمنان و صالحان از امت محمد(ص) است. آن گاه یک قاعده کلی را بیان می کند که هرگاه امت اسلامی به این دو صفت متّصف شوند خدا آن ها را خلیفه در زمین قرار داده و دینی را که مورد رضایت الهی است تمکین و گسترش می بخشد و ترس آنان را به امنیت تبدیل می کند. بی گمان، وعده الهی حق است.

وی سپس به تشریح حقیقت ایمان و استخلاف پرداخته و می گوید: ایمان یک حقیقت گران سنگی است که تمام فعالیت های انسان را دربر می گیرد و چنین ایمانی در اعماق جان مسلمانان استقرار پیدا نمی کند مگر این که آثار خود را در تمام عرصه های فردی و اجتماعی و قلبی و عملی، نشان دهد و تمام توجه و قصد آن ها بالله، فی الله و فی سبیل الله باشد و جز خدا در شئون زندگی و جهت گیری های اجتماعی تأثیر نداشته باشد و این است روح اطاعت و تسلیم. در چنین شرایطی است که نه هوای نفسی در دل می ماند و نه شهوتی در ضمیر، بلکه در تمام خصوصیات قلبی، خلجان های روحی، حرکات فکری و سلوک اجتماعی، با خدا و خلق، جز ذات اقدس الهی مطرح نمی باشد و نتیجه اش تحقق حاکمیت در زمین و تمکین دین و تبدیل خوف به امنیت است.

حقیقت حاکمیت در زمین نیز مجرّد قهر و غلبه و سلطه بر مردم نیست بلکه در چنین حاکمیتی ایجاد عمران و آبادانی و تحقق عدالت اجتماعی و بالا رفتن و صعود نفوس بشری و بالاخره حاکمیت و گسترش دین در تمام شئون زندگی، از آثار حکومت الهی است: «و لها یوم انشاء الله؛ برای تحقق وعده الهی روزی است که به خواست خدا فرا خواهد رسید». سپس اضافه می کند: در چنین خلافت و حکومت الهی است که مسلمان ها از نظر علمی و اخلاقی به کمال مطلوب می رسند و مدینه فاضله تشکیل می دهند.

صاحب تفسیر «فی ظلال القرآن» تحقق کامل این وعده الهی را در آینده می داند. سپس به بیان شأن نزول آیه به روایت راویان می پردازد و از آنان نقل می کند که مطابق این وعده، رسول اکرم را بر جزیرهالعرب حاکم قرار داد، همگی ایمان آوردند، اسلحه را به زمین گذاشته و در امنیت قرار گرفتند. پس از پیامبر نیز در خلافت ابوبکر و عمر و عثمان نیز این شرایط تداوم پیدا کرد.(۸) ولی حکومت عادلانه علوی را به حساب نمی آورد.

در این که حکومت رسول خدا (ص) در اواخر عمر از مصادیق بارز آیه است جای تردید نیست، زیرا در محدوده جزیرهالعرب حکومت پیامبر اکرم (ص) تحقق یافت و مسلمان ها بر دشمنان پیروز شدند و اضطراب و ترس از میان رفت. لیکن پس از پیامبر اختلاف ها و اضطراب ها آغاز شد؛ همان گونه که در حدیث نبوی بازگو شد و حضرت علی (ع) و هوادارانش به دلیل مصالح مسلمانان ساکت شدند و همین اختلافات به قتل خلیفه دوم و سوم منتهی گردید. در عصر عثمان هم تبعیض و فساد بالا گرفت و امّ المؤمنین، عایشه به خلیفه سوم اعتراض کرد و جمع کثیری به خانه عثمان هجوم آوردند و او را کشتند. با این حساب چگونه می توان زمان عثمان را از مصادیق وعده الهی به شمار آورد و خلافت امام علی(ع) را نادیده گرفت.

نهم – محمد بن جریر طبری پس از شرح مختصری از آیه می فرماید: خداوند مطابق این وعده، پیامبر(ص) را پس از این که ده سال در ناامنی و خوف به سر برد و خدا را مخفیانه و آشکارا عبادت کرد بر جزیرهالعرب مسلط نمود و مسلمانان را در امنیت قرار داد، ولی چون پس از پیامبر (ص) ستمگری و تکبر را پیشه ساختند خداوند متعال نعمت امنیت و تمکین واقعی دین را از آنان سلب نمود و دوباره به ترس و خوف مبتلا شدند.(۹)

دهم – مفسّر عالی قدر تفسیر القرطبی، نخست این موضوع را مطرح کرده که خداوند متعال به آن چه وعده داده وفا کرده است. این وعده ها گاهی به زبان کلی است؛ مانند وعده پیروزی نظامی به پیامبر(ص) و اخراج کسانی که آن حضرت را از مکه اخراج کردند، و یا وعده غلبه دین رسول خدا (ص) بر تمام ادیان: «هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کلّه».(۱۰) آیه ۵۵ سوره نور نیز از همین سنخ است. تمام این ها از نوع اخبار غیبی است که جز خدای متعال کسی از آن ها آگاه نمی باشد.

سپس می گوید: اما آیه «وعدالله الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض…(۱۱) اشاره به وجوب نصب امام بر امت دارد تا در سایه آن امام و رهبر مطاع، خلافت تحقق پیدا کند و امنیت حاصل گردد و دین و احکام اسلام بر تمام شئون زندگی حاکم شود. دلیل ما، قول خدای متعال درباره حضرت آدم است: «انی جاعل فی الارض خلیفه»(۱۲) و هم چنین کلام خدا «جعلناکم خلائف فی الارض»(۱۳) و نیز آیه ۵۵ سوره نور. پس از طرح این مسائل، صاحب تفسیر القرطبی، مسئله را به خلافت می کشاند از مصادیق آیه نمی آورد و آیات غیبی را از معجزات قرآنی می شمارد که چگونه از وضع آینده خبر می دهد.(۱۴)

یازدهم – الزرکشی در تفسیر البرهان نیز این آیه را فقط از نظر ادبی بررسی می کند که جمله «لیستخلفنهم» به مفعول دوم متعدی شده است و این آیه را وعده الهی می داند؛ مانند «الم یعدکم ربکم وعداً حسناً»(۱۵) یا «اذ یعدکم الله احدی الطائفتین انها لکم»(۱۶) که به مفعول دوم متعدی شده اند.

دوازدهم – جلال الدین سیوطی به احادیثی در شأن نزول آیه می پردازد و می گوید: پیغمبر و یارانش خدا را قریب ده سال در مکه به تنهایی عبادت می کردند و هیچ گونه شریکی قائل نبودند، اما به صورت مخفیانه و بدون این که امر به قتال و جهاد کنند از ترس مشرکان اسلحه را از خود دور نمی کردند. پیامبر(ص) فرمود: چرا تغییر وضعیت نمی دهید، مختصری از نظر روحی تغییر کنید تا هر یک در ملأ اعلا بنشینید. این آیه نازل شد و حکومت رسول خدا تثبیت گردید. اضطراب رفت و امنیت آمد. از ابی بن کعب نقل شده که پیغمبر فرمود: «بشر هذه الامه بالسناء و الرفعه و الدین و النصر و التمکین فی الارض؛ این امت به عزت و رفعت و دین و پیروزی و حکومت در زمین بشارت داده شد». «فمن عمل منهم عمل الآخره للدّنیا لم یکن له فی الآخره من نصیب؛ هر کس از امت کار آخرت را برای آبادی دنیایش انجام دهد در قیامت نصیب و بهره ای نخواهد داشت». در این حدیث هیچ گونه اشاره ای به حکومت خلفای راشدین نکرده است.(۱۷)

سیزدهم – ثعالبی نیز در تفسیرش بعد از نقل آیه می فرماید: آیه، وعده ای است برای امت پیامبر که آنان را بر کشورها مسلط خواهد کرد؛ همان گونه که واقع، آن را نشان می دهد. سپس از ضحاک نقل می کند که این آیه خلافت ابوبکر و عمر و عثمان و حضرت علی(ع) را هم دربرمی گیرد، ولی در نهایت می فرماید: «والصحیح فی الآیه انها فی استخلاف الجمهور؛(۱۸) قول درست آن است که آیه مربوط به خلافت و حاکمیت جمهور مسلمان هاست.»

چهاردهم – تنها مفسّری که مطابق ذوق و سلیقه طراح شبهه آیه را تفسیر کرده است عبدالله بن احمدبن محمود نسفی است که بر خلاف تمام مفسّران سنّی و شیعه حتی جمله «کما استخلف الذین من قبلکم» را به خلافت ابوبکر تفسیر کرده است. در صورتی که اغلب مفسّران این بخش از آیه را مربوط به استخلاف قوم داود و سلیمان و بنی اسرائیل می دانند.

بنابراین، دیدگاه مفسّران اهل سنّت کاملاً مختلف است و بیشتر آن ها به حکومت پیامبر اکرم(ص) و بعضی از آنان حکومت خلفای راشدین را هم افزوده اند و هیچ کدام از آن ها خلافت ابوبکر را مصداق منحصر به فرد ذکر نکرده اند. گروهی از مفسّران اسلامی هم اصلاً مصداقی برای آیه ذکر نکرده اند و تحقق این آیه را به آینده حکومت اسلامی موکول کرده اند و گروهی دیگر بر این باورند که آیه در صدد بیان یک قاعده کلی و سنّت تاریخی است؛ به این معنا که اگر جوامع اسلامی راه ایمان و عمل صالح را به معنای واقعی در پیش گیرند و مجموعه دین را در زندگی فردی و اجتماعی حاکم قرار دهند بدون تردید زمینه های پیروزی سیاسی، فرهنگی، نظامی و اقتصادی آن ها فراهم گردیده، حکومت الهی بر زمین پیدا خواهند کرد.

دیدگاه مفسّران شیعه

اما مفسّران شیعه به یمن پیروی از اهل بیت پیغمبر، مصداق اتمّ و اکمل مضمون آیه را به آینده و به ظهور حضرت مهدی (عج) تفسیر نموده اند.

۱ – دیدگاه علامه طبرسی: مفسّر کبیر، صاحب مجمع البیان آیه را چنین تفسیر می کند: خداوند وعده داده به کسانی که او و رسولش را تصدیق کردند، در آن چه تصدیق قولی و عملی آن واجب است، و عمل خالص برای خدا انجام دادند که آنان را خلیفه روی زمین قرار خواهد داد؛ یعنی آنان وارث سرزمین کفار از عرب و عجم خواهند شد و بر همه جا حکومت خواهند کرد.

آن گاه از مقاتل نقل می کند که مقصود، قوم بنی اسرائیل است که خداوند فراعنه مصر را هلاک کرد و قوم بنی اسرائیل سرزمین و دیار آن ها را گرفتند و حاکم و ساکن شدند. سپس از ابی بن کعب نقل می کند: وقتی رسول خدا و اصحابش به مدینه هجرت کردند و انصار از مکه آمدند به آنان ملحق شدند، مشرکان عرب بر ضد آن ها متحد شدند و محیط مدینه را ناامن ساختند، به طوری که شب و روز با اسلحه زندگی می کردند. با هم می گفتند آیا زمانی خواهد آمد که ما یک زندگی آرام و متین داشته باشیم و جز از خدا نهراسیم. این آیه نازل شد و وعده حکومت و امنیت را به آن ها نوید داد.

مقداد بن اسود از رسول خدا(ص) بازگو می کند که فرمود: روی زمین خانه گِلی و سنگی باقی نخواهد ماند مگر این که اسلام وارد آن می شود و مردم یا با حفظ عزت، اسلام را می پذیرند و یا با خواری و ذلت خواهند پذیرفت و به اسلام خواهند گروید.

گفته شده که مقصود از آیه، مکه است، چرا که مهاجران چنین تقاضایی را در دل می پرورانیدند: «و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم؛(۱۹) یعنی آیین اسلام که خدا مسلمان ها را امر فرموده به آن بگروند و التزام قلبی و عملی به آن پیدا کنند» و مقصود از تمکین، غلبه دین اسلام بر تمام ادیان موجود است؛ چنان که در مجامع اهل سنّت آمده است که رسول اسلام(ص) فرموده است: «زویت لی الارض فأوریت مشارقها و مغاربها و سیبلغ ملک امتی ما زویت لی منها؛(۲۰) زمین برای من جمع شد، پس مشارق و مغارب آن به من نشان داده شد و به زودی قدرت امت من در همه جا گسترش می یابد؛ همان گونه که برای من زمین جمع شد».

صاحب تفسیر مجمع البیان از مقاتل نقل می کند: خداوند این وعده را برای مسلمان های مکه و آن هایی که پس از آن ها بودند محقق نمود و بر زمین حاکم ساخت و خوف آنان را به آرامش تبدیل نمود و قلمرو حکومت آن ها را در زمین گسترش داد و به وعده اش تحقق بخشید.

و برخی گفته اند که خوف در دنیا را تبدیل به امنیت در آخرت نمود. سپس حدیثی در تأیید این مدعا از پیامبر(ص) نقل می کند که ذات اقدس الهی در حدیث قدسی فرمود: «انی لا اجمع علی عبد واحد بین خوفین و لا بین آمنین ان خافنی فی الدنیا آمنته فی الآخره و ان امننی بالدنیا خوفته فی الآخره؛ من برای بندگانم دو ترس و دو امنیت را یک جا جمع نمی کنم. اگر عبد من در دنیا از من بترسد در آخرت او را در آرامش قرار می دهم، ولی اگر در دنیا احساس آرامش بکند در آخرت او را گرفتار ترس و وحشت خواهم کرد. این آیه دلیل بر صحت نبوت پیغمبر است، چرا که خداوند به حضرت محمد (ص) این وعده غیبی را وحی کرد تا ملت مسلمان را به چنین آینده روشن و امید بخشی نوید دهد.

سپس به اقوال اشاره می کند و می گوید: بعضی گفته اند: درباره اصحاب پیغمبر است و عده ای معتقدند: برای تمام مسلمانان است. ولی از ابن عباس و مجاهد نقل شده که این آیه در خصوص حضرت مهدی از آل محمد است.

در تفسیر عیاشی از امام سجاد(ع) بازگو شده که پس از قرائت آیه فرمود: «و الله هم شیعتنا اهل البیت یفعل الله ذلک بهم علی یدی رجل مناوهو مهدی هذه الامه». مصداق آیه، حاکمیت شیعه است که پیغمبر فرمود: «لو لم یبق من الدنیا الایوم واحد لطال الله ذلک الیوم حتی یلی رجل من عترتی اسمه اسمی یملأ الارض عدلا و قسطا کما ملئت ظلما و جوراً؛(۲۱