پاورپوینت کامل راه و رسم زندگی (۱۳); عدالت محوری ۱۰۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل راه و رسم زندگی (۱۳); عدالت محوری ۱۰۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل راه و رسم زندگی (۱۳); عدالت محوری ۱۰۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل راه و رسم زندگی (۱۳); عدالت محوری ۱۰۹ اسلاید در PowerPoint :

عدالت محوری

یکی از مهم ترین و کهن ترین مباحث و دغدغه ها و آرمان های بشر و ادیان الهی، عدالت است. انسان از وقتی که خود را شناخته، بر ضرورت حضور فعال عدالت در زندگی، تأکید کرده و بنابر تمایل فطری، همشیه در جست وجوی آن بوده است.

امروزه با وجود توسعه شگرفی که در علم و صنعت و تکنولوژی صورت گرفته و بشر به بسیاری از خواسته های مادی خود نایل شده، اما هم چنان یکی از مطالبات جدّی و اصلی او، عدالت خواهی است.

بشر عصر حاضر، تشنه عدالت است، زیرا به این باور رسیده که رفتارهای شخصی و برنامه های اجتماعی و بسیاری از ارزش های اخلاقی و آرمان های انسانی در جامعه، جز با عدالت، محقق نمی گردد.

بر این اساس، پیامبران الهی جملگی منادی قسط و عدل بوده اند و در فرهنگ قرآن، پس از توحید، اصلی فراگیرتر از عدالت وجود ندارد.

شکی نیست که برای سردادن «گلبانگ عدالت» در جهان امروز و در اوضاع نابرابری و بی عدالتی، ابتدا باید خود در مسیر عدالت اخلاقی و قسط اجتماعی گام برداریم و ملکه عدالت را در سرزمین جان خویش جای دهیم تا بستر ظهور آیت حق و عدالت، مهدی موعود (عج) را فراهم سازیم.

درباره عدالت می توان با رویکردهای مختلف بحث کرد. به همین دلیل این موضوع دامنه گسترده ای دارد.

در این نوشتار، به بررسی مفهوم عدالت در حوزه اخلاق از زاویه تأثیری که در زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد می پردازیم، زیرا معتقدیم مفهوم عدالت، از حوزه اخلاق به تدریج به حوزه های سیاست و حقوق و اقتصاد جریان پیدا کرده است.

معنای عدالت

عدالت، موضوع ناشناخته و مبهمی نیست. از این رو سخن گفتن از آن به طور گسترده ضرورتی ندارد، زیرا معنای اجمالی این واژه نزد مکاتب و فرهنگ های مختلف، یک سان است، هر چند در معنای تفصیلی، در مصادیق و شیوه های تحقق عدالت، اختلاف نظرهایی وجود دارد.

عدالت از عدل گرفته شده و ضد ظلم و جور است. در لغت می خوانیم: عدالت و معادله، لفظی است که معنای مساوات (برابری) را افاده می کند. عدل به معنای تقسیم به طور مساوی است.(۱)

اما معنای دقیق و کامل تر این واژه را باید در رهنمودها و گزارش های دینی، جست وجو کرد. امام علی (ع) درباره عدالت می فرماید: «العدل یضع الامور مواضعها؛(۲) عدل آن است که هر چیزی در جای خودش قرار گیرد.»

تعریف مختار استاد مطهری که برگرفته از روایت مذکور است عبارت است از: رعایت حقوق افراد و عطا کردن حق هر ذی حق به او.(۳)

عدل و جود

علمای اخلاق، جود و بخشش را از عدل بالاتر دانسته اند، زیرا از نظر ملکات اخلاقی و صفات شخصی و فردی، امتیاز جود بالاتر است. اما از نظر اجتماعی، جود چنین موقعیتی ندارد. از این رو وقتی از امام علی (ع) در مورد عدل و جود سؤال شد که کدام برتر است؟ فرمود: عدل، امور را به جای خود می نهد اما جود، امور را از جهت اصلی خارج می کند. عدالت، یک سیاست عام و فراگیر است اما بخشندگی، یک حرکت و برنامه خصوصی است (فقط شامل افراد محدودی می شود)؛ پس عدالت برتر است.(۴)

استاد مطهری پس از نقل این حدیث، به تمثیل زیبایی برای اهمیت عدالت در اجتماع می پردازد و می گوید: عدل در اجتماع به منزله پایه های ساختمان است و احسان از نظر اجتماع به منزله رنگ آمیزی و نقاشی و زینت ساختمان است. اول باید پایه درست باشد، بعد نوبت به زینت و رنگ آمیزی و نقاشی می رسد. اگر خانه از پای بست ویران است دیگر چه فایده که خواجه در بند نقش ایوان باشد. به علاوه، همین جودها و احسان ها و ایثارهایی که در مواقعی خوب و مفید است و از نظر جود کننده، فضیلتی بسیار عالی است، از نظر گیرنده، فضیلت نیست؛ حساب او را هم باید کرد، حساب اجتماع را هم باید کرد. اگر موازنه اجتماعی رعایت نشود و جود و احسان بی حساب صورت گیرد، همین فضیلت اخلاقی، موجب بدبختی عمومی و خرابی اجتماع می گردد.(۵) بر این اساس در برخی احادیث، اجرای عدالت و انجام عبادت با یک دیگر مقایسه شده است. پیامبر اسلام (ص) می فرماید: «عدل ساعه خیر من عباده سبعین سنه؛(۶) یک ساعت عدل، از هفتاد سال عبادت بهتر است.»

شاخه های عدالت

استاد مطهری اصل عدل را به عدل الهی و عدل انسانی و عدل الهی را به عدل تکوینی و تشریعی و عدل انسانی را به عدل فردی و اجتماعی تقسیم بندی کرده است. به نظر ایشان، عدالت فردی زیر بنای عدالت اجتماعی و عدل الهی و ایمان نیز زیربنای عدالت فردی است.(۷)

ایشان می گوید: «منظور از عدل تکوینی این است که نظام هستی و آفرینش بر اساس عدل، توازن، استحقاق ها و قابلیت هاست.(۸) و عدل تشریعی یعنی در نظام جعل و وضع قوانین، همواره اصل عدل رعایت شده است.(۹)

عدل انسانی را می توان با توجه به حوزه های مستقل حیات فردی انسان یعنی عقیده، اخلاق و رفتار تقسیم کرد.

منظور از عدالت عقیدتی، همان توحید است که در مقابل آن شرک می باشد و قرآن مجید آن را ظلم بزرگ دانسته است.(۱۰)

عدالت اخلاقی، اعتدال قوای سه گانه (شهوت، غضب و شیطانی) است. امام خمینی (ره) می فرماید: عدالت، عبارت است از تعدیل قوه عملیه و تهذیب آن.(۱۱) عدالت اخلاقی باعث می شود انسان به توازن و تسلط روحی برسد و به دام افراط و تفریط نیفتد.

عدالت رفتاری که نسبت به عدالت اخلاقی و عقیدتی، ظهور خارجی بیش تری دارد، همه اعمال و رفتارهای انسان را در بر می گیرد که به مهم ترین آن ها می پردازیم:

۱ – عدالت در برخورد با پدر و مادر

رعایت حق پدر و مادر، عدالت، و بی حرمتی و کم لطفی به آن ها ظلم است که به آن عاق والدین نیز گفته می شود. قرآن مجید همیشه انسان ها را به رعایت حقوق والدین سفارش کرده است.(۱۲) در روایات، انجام پاره ای از اعمال مستحبی مانند روزه مستحبی در صورتی که بر خلاف نظر والدین باشد مکروه دانسته شده است.(۱۳)

۲ – عدالت در برخورد با فرزندان

از آموزه های دینی بر می آید که والدین در قبال فرزندان خود وظایفی دارند مانند: انتخاب نام نیک برای آنان، تربیت شایسته و نیکو، محبت کردن به آن ها و تأکید شده است که والدین بین فرزندانشان فرق نگذارند و عدالت را رعایت کنند. روزی پیامبر (ص) شخصی را دید که دو پسر داشت، یکی از آن ها را بوسید و دیگری را نبوسید. حضرت به او فرمود: چرا به هر دو یک سان مهربانی نکردی!؟(۱۴)

۳ – عدالت در برخورد با همسر

عدالت خانوادگی در واقع، رعایت کردن و ادای حقوق فقهی و اخلاقی هر یک از زن و شوهر نسبت به یک دیگر است. اهمیت این موضوع تا آن جاست که در اسلام جواز چند همسر گزینی، مشروط به رعایت عدالت و برخورد یک سان با همسران شده است. قرآن مجید می فرماید: اگر می ترسید که نتوانید میان همسران به عدالت رفتار کنید، پس به یک همسر بسنده کنید.(۱۵)

۴ – عدالت اجتماعی

یکی از مهم ترین و فراگیرترین شاخه های عدل، عدالت اجتماعی است.

سوسیالیسم و سرمایه داری، دو برداشت مختلف از عدالت اجتماعی ارائه کرده اند. سوسیالیسم بدون در نظر گرفتن تفاوت ها، عدالت اجتماعی را در برخورداری یک سان آحاد جامعه می داند. به تعبیر استاد مطهری، این مکتب، همه اعتبار را به جامعه می دهد و فرد را نادیده می گیرد و این نوعی استثمار است؛ یعنی سوسیالیسم برای برقراری عدالت، خود به یک ظلم در حق فرد دست می زند، چون همه باید به اندازه استعدادشان کار کنند ولی هر کس باید به اندازه احتیاجش درآمد داشته باشد.

سرمایه داری نیز که روی فرد و اصالت او تأکید می کند و برای جامعه هویتی قائل نیست و می گوید: باید میدان را برای افراد باز گذاشت و جلو آزادی آن ها را نباید گرفت؛ ایجاد نابرابری می کند.

استاد مطهری معتقد است: از نظر اسلام، هم فرد اصالت دارد و هم جامعه. نه سرمایه داری و نه سوسیالیست [هیچ کدام ]معنای صحیح عدالت اجتماعی را ارائه نکرده اند.(۱۶)

عدالت اجتماعی مورد نظر اسلام، پذیرش تفاوت های افراد و همگانی شدن امکانات رشد و ایجاد مساوات در شرایط ابتدایی رقابت سالم است.

عدالت اجتماعی ابعاد مختلفی دارد:

۱ – عدالت سیاسی

منظور از عدالت سیاسی که در محیط سیاست نمود پیدا می کند، رعایت حقوق متقابل ملت و دولت است. عدالت سیاسی دارای دو عنصر است: حقوق مردم بر حاکم و حقوق حاکم بر مردم. از دیدگاه امام علی (ع) بزرگ ترین حقوقی که خداوند ادای آن را واجب کرده، حقوق سیاسی است.(۱۷)

از نظر اسلام، مردم صاحب حق اند و عدالت سیاسی حکم می کند حقوق مردم ادا شود. امام علی (ع) حق مردم را عبارت از این می داند که حاکم، اموال عمومی را به مصرف مردم برساند و در تعلیم و تربیت و خیرخواهی مردم بکوشد(۱۸) و حکومت را امانتی بداند که در دست اوست و بین مردم به استبداد رفتار نکند.(۱۹) آن حضرت حقوق حاکم را وفا به بیعت و خیرخواهی حضوری و غیابی و اجابت و اطاعت دانسته است.(۲۰)

هر چند دامنه بحث عدالت سیاسی، بسیار گسترده و از حوصله بحث ما خارج است، لکن فقط به این سخن گهربار امیر مؤمنان (ع) اشاره می کنیم که نشان دهنده مسئولیت بزرگ کارگزاران نظام اسلامی در قبال مردم و لزوم رعایت عدالت در حوزه سیاست است. آن حضرت به محمد بن ابی بکر که نماینده ایشان در مصر بود، چنین نوشت: در تمامی ملاحظات و نگاه های خود مساوات را رعایت کن. این دقت و عدالت برای آن است که افراد ضعیف جامعه از لطف تو مأیوس نشوند و مستکبران، طمعی به ظلم و بی عدالتی تو نداشته باشند.(۲۱)

۲ – عدالت اقتصادی

شهید صدر (ره)، عدالت اقتصادی را تأمین حداقل رفاه و آسایش برای همه افراد جامعه، تعیین مرزها و حدود مصرف و جلوگیری از رفاه زیاد و جلوگیری از انحصار و احتکار اموال و تجمیع ثروت در دست بخشی از جامعه و فراهم کردن امکان کار و تولید برای همه افراد جامعه می داند.(۲۲)

امام علی (ع)، نماد عدالت به ویژه عدالت اقتصادی است. آن حضرت خود و خاندانش را بر دیگر مسلمانان برتری نداد، بلکه خویشاوندانش را در زیر چتر عدالت پناه داد.

عبدالله بن زمعه از علی (ع) درخواست مالی کرد، اما آن حضرت فرمود: «انّ هذا المال لیس لی و لا لک و انما هو فی ء للمسلمین؛(۲۳) این مال، نه از من است و نه از تو، بلکه از بیت المال مسلمانان است.»

عقیل، برادر علی (ع) که بیست سال از حضرت بزرگ تر و از هر دو چشم نابینا بود و خانواده پر جمعیتی داشت، روزی از حضرت سه کیلو گندم خواست اما امام (ع) برای تنبیه و عبرت او، آهنی داغ کرد و به او نزدیک نمود و فرمود: از یک آهن مختصری که داغ شده می نالی ولی مرا به آتش عظیم می کشانی که خداوند از خشم خود آفریده است.(۲۴)

آن حضرت در شهر کوفه، مرکز حکومت خود، مردم را مخاطب قرار داد و فرمود: ای مردم کوفه! اگر من از شهر شما بیش از آن چه به همراه خود از مدینه آورده ام، برداشتم، خائن خواهم بود.(۲۵)

امام علی (ع) در سایه عدالت اقتصادی، موفق شد نوعی تعادل و هم آهنگی در زندگی عموم مردم پدید آورد. خود آن حضرت در این باره می فرماید: هیچ کس در کوفه نیست مگر این که زندگی اش سامان یافته است. پایین ترین افراد نان گندم می خورند و خانه دارند و از آب فرات استفاده می کنند.(۲۶)

۳ – عدالت قضایی

یکی از مصادیق عدالت اجتماعی، عدالت قضایی یا حقوقی است. قرآن مجید می فرماید: هنگامی که بین مردم داوری می کنید باید به عدالت حکم کنید.(۲۷)

پیامبران الهی همواره حامی عدالت قضایی بوده و رسیدگی عادلانه به امور مردم و اجرای حدود الهی را سرلوحه برنامه های اجرایی خود قرار داده بودند. پیامبر اسلام (ص) در سال فتح مکه درباره زنی از قریش که دزدی کرده بود، حد جاری کرد و به درخواست بزرگان قریش مبنی بر صرف نظر کردن از اجرای عدالت پاسخ منفی داد و فرمود: عامل تباهی و انحطاط اقوام گذشته همین بود که احکام اجتماعی را فقط در حق ضعیفان اجرا می کردند و از اجرای دستور الهی در مورد اقشار صاحب نفوذ، خودداری می کردند.(۲۸)

تیزبینی امام علی (ع) در رفتارهای قضایی، شگفت آور است. آن حضرت مانند افراد عادی، در محکمه حاضر می شد و حکم قضایی را می پذیرفت(۲۹) و گاهی از این که قاضی به او احترام گذاشته ناراحت می شد.(۳۰)

شاخصه های عدالت

یکی از مسائل مهم در بحث عدالت، تبیین اصول و مبانی عدالت و ارائه شاخص های آن و معیارهای تحقق عدالت در صحنه زندگی اجتماعی است، زیرا نبود شاخص ها، زمینه های پی گیری و اجرای عدالت را محدود می کند و افکار عمومی را دچار سردرگمی می نماید. متأسفانه افراد مغرض، کارهای ظالمانه خویش را حرکتی عدالت طلبانه معرفی می کنند و به نام صلح طلبی، به جنگ ملت ها می روند و به نام حقوق بشر، حقوق اولیه انسان ها را زیر پا می گذارند. در گذشته، بسیاری از پادشاهان ستم گر، خود را عادل می دانستند و امروز نیز استکبار جهانی، خود را پرچم دار عدالت می داند و با شعار عدالت خواهی، مردم مظلوم فلسطین و عراق و افغانستان را قتل عام می کند. مهم ترین شاخص های ارزیابی عدالت اجتماعی عبارت اند از:

۱ – قانون گرایی؛ ۲ – شایسته سالاری؛ ۳ – فقر زدایی؛ ۴ – زمینه سازی برای رشد علمی و اخلاقی؛ ۵ – امنیت حقوقی.

جایگاه عدالت در اسلام

۱ – عدالت، صفتی است که خدا خود را با آن ستوده است. قرآن مجید می فرماید: فرشتگان و دانشمندان نیز به یکتایی او گواهی می دهند؛ او نگهبان عدل و درستی است.(۳۱)

۲ – هدف اصلی و مشترک همه انبیا، برقراری عدالت بوده است. راوی می گوید: به امام سجاد (ع) گفتم: مرا از مجموعه آیین های دین آگاه کن؟ حضرت فرمود: سخن حق و داوری طبق عدالت و وفای به عهد، آیین های دین است.(۳۲) قرآن کریم نیز یکی از هدف های بعثت پیامبران را عدالت اجتماعی بیان فرموده است: «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط؛(۳۳) ما پیامبران خویش را با دلایل روشن فرستادیم و با آن ها کتاب و میزان نازل کردیم تا مردم، قسط و عدل را به پا دارند.»

۳ – ۲۹ آیه از آیات قرآن به عدالت و ۲۹۰ آیه به ظلم که ضد عدالت است، اختصاص یافته است. استاد مطهری معتقد است: در قرآن همه اصول و هدف های اسلامی، از توحید گرفته تا معاد و از نبوت تا امامت، از آرمان های فردی گرفته تا هدف های اجتماعی، بر محور عدل استوار شده است. «عدل قرآن، آن جا که به توحید یا معاد مربوط می شود، به نگرش انسان به هستی و آفرینش شکل خاصی می دهد و به عبارت دیگر، نوعی جهان بینی است. آن جا که به نبوت و تشریع و قانون مربوط می شود، یک مقیاس و معیار قانون شناسی است. آن جا که به امامت و رهبری مربوط می شود، یک شایستگی است. آن جا که پای اخلاق به میان می آید، آرمانی انسانی است و آن جا که به اجتماع کشیده می شود، یک مسئولیت است.»(۳۴)

۴ – عدل، علاوه بر حق، تکلیف الهی است. قرآن مجید بارها انسان ها را به عدل و داد فرمان داده است. «انّ الله یأمر بالعدل و الاحسان؛(۳۵) خداوند به دادگری و نیکوکاری فرمان می دهد». در جای دیگر از مؤمنان خواسته است در رعایت حقوق افراد جامعه اعم از مسلمان و غیر مسلمان، به انصاف و عدالت رفتار کنند و فراتر از علایق شخصی و خویشی و قومی، در اجرای عدالت بکوشند و تحت تأثیر احساس عاطفی درباره خویشاوندان قرار نگیرند که مناسب ترین فضای گریز از عدالت است: «و اذا قلتم فاعدلوا و لو کان ذا قربی و بعهد الله اوفوا ذلکم وصیکم به لعلّکم تذکرون؛(۳۶) هر گاه سخن گویید به عدالت گویید، هر چند درباره خویشان باشد و به پیمان خدا وفا کنید. خداوند این ها را به شما سفارش کرده تا پند بگیرید.»

در بُعد اقتصادی نیز قرآن مجید بر رعایت روابط عادلانه اقتصادی و استیفای پیمانه ها و ترازوها بر اساس قسط و عدل تأکید کرده است(۳۷) و خواهان رعایت عدالت در هنگام تنظیم سند و نوشتن مدرک می باشد.(۳۸)

۵ – عدالت در اسلام از اصولی است که تخصیص بردار نیست؛ یعنی حتی در برابر دشمن نیز باید این اصل مهم را پاس داشت. قرآن مجید می فرماید: «و لا یجرّمنکم شنان قوم علی ان لا تعدلوا اعدلوا هو اقرب للتقوی؛(۳۹) دشمنی با گروهی شما را وادار نکند که عدالت نکنید؛ عدالت کنید که به تقوا نزدیک تر است.»

یهودیان خیبر از پیامبر اسلام (ص) خواستند در بین آن ها داوری کند. خداوند پیامبر خود را اختیار می دهد که می توانی مسئولیت داوری را نپذیری و آنان را به حال خود رها کنی ولی اگر پذیرفتی باید به عدالت داوری کنی.(۴۰) و این دستور در شرایطی بود که یهودیان با تمام توان خود، در حال مبارزه با مسلمانان بودند.

عدالت در نگاه اسلام، همه طبقات جامعه را پوشش می دهد و فرقی بین سیاه و سفید و زن و مرد و ثروت مند و فقیر و بی دین و دین دار و غیره نیست. سعد بن ابی وقاص به هنگام تقسیم غنایم توسط رسول خدا (ص) به آن حضرت اعتراض کرد که چرا به اشراف و طبقات بالا و افراد طبقات پایین به یک اندازه غنایم داده شد؟ رسول خدا (ص) در پاسخ ضمن دفاع از عملکرد خود، فرمود: آیا جز این است که شما با کمک همین طبقات پایین توانستید بر دشمن پیروز شوید!؟(۴۱)

امام علی (ع) به فرزندانش می فرماید: شما را سفارش می کنم چه در حال خشم و چه در حال شادمانی، پ