پاورپوینت کامل تجلّی عدالت مهدوی در عدالت کارگزاران ۱۰۵ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تجلّی عدالت مهدوی در عدالت کارگزاران ۱۰۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تجلّی عدالت مهدوی در عدالت کارگزاران ۱۰۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل تجلّی عدالت مهدوی در عدالت کارگزاران ۱۰۵ اسلاید در PowerPoint :

۷۲

«عدالت» همواره به عنوان یک اصل قطعی و لازم، در سیره معصومان علیه السلام مطرح بوده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از رفتار ناعادلانه برخی ازکارگزارانش، همچون خالدبن ولید و ولیدبن عقبه، اظهار بیزاری کرده و اقدام به جبران عملکردشان و نیز عزل آنها می کند. امیرالمؤمنین علیه السلام در کلمات و نامه های بسیاری، کارگزاران خود را به رفتار عادلانه فرا می خواند. امامان معصوم علیه السلام نیز نمایندگان خود را پس از احراز وصف عدالت، برگزیده و کسانی را که رفتار ناعادلانه داشتند، عزل و توبیخ و طرد و در صورت اصرار بر انحراف، لعن و حتّی مورد برخوردهای خشن قرار می دادند. نمونه های بسیاری درباره اهتمام معصومان علیه السلام به اصل عدالت در کارگزار وجود دارد.

کارگزاران حضرت مهدی (عج) نیز از این قاعده مستثنا نبوده، نیستند و نخواهند بود. در عصر غیبت صغرا، نوّاب چهارگانه آن حضرت، از میان کسانی برگزیده شدند که مراتبی فوق عدالت را دارا بودند. برخوردهای آن حضرت با برخی از کارگزارانِ به انحراف گراییده نیز، همچون شلمغانی از دیگر مؤیدات این معنا است. در عصر غیبت کبرا نیز، ارجاع مردم به نزد فقیهان با شرط عدالت، حکایت از اجتناب ناپذیر بودن این وصف در کارگزار معصوم دارد؛ چنان که پس از ظهور نیز، یاران و کارگزاران حضرت مهدی (عج) به اوصافی معرفی شده اند که از دارا بودن مرتبه عدالت و گاه فوق آن، حکایت دارد.

مقدّمه

واژه عدالت را هاله ای از تقدّس و نورانیت احاطه کرده است؛ چنان که نام مهدی علیه السلام نیز در هاله ای از زیبایی، نور و قداست قرار گرفته است. آنگاه که ارتباط نام مهدی علیه السلام با واژه عدالت لحاظ می شود، قداست آنها دو چندان می نماید. مهم ترین ثمره و ویژگی حکومت مهدوی عدالت است؛ یعنی همان آروزی بشر که دست نایافتنی می نمود. عدالت مهدوی جلوه های گوناگونی دارد و از این میان، عدالت در عرصه حکومت به وسیله نصب کارگزاران صالح، عادل و شایسته، از مهم ترین نمودهای آن عدالت موعود است. این واژه در لغت، به معنای مساوات و در اصطلاح فقها به دوری از گناه و حرام و انجام واجبات و وظایف تعریف شده است. در روایات نیز آن را وسیله نهادن هرچیز در جای خود معرفی کرده اند.

یکی از مباحث قابل طرح، به عنوان مقدّمه برای تبیین چگونگی عدالت مهدوی در بعد حکومت و ارکان آن، نگاه به سیره آن حضرت در نصب کارگزاران یا نوّاب و وکلای عادل در عصر غیبت صغرا و نیز برخورد با کارگزارانی است که به انحراف گراییده اند. این دو مسئله، همان گونه که در عصر غیبت صغرا دارای نمود و نمونه است، در ادوار پیش از آن نیز توسط امامان شیعه مورد عمل بوده است. گرچه از سال ۴۱ ه. ق. و پس از آن، تحقّق صلح تحمیلی بر امام حسن علیه السلام، حکومت از دست امامان شیعه خارج شد، از امام صادق علیه السلام به بعد، کارگزارانی که در واقع همان وکلا و نمایندگان امامان بودند، به مناطق شیعه نشین فرستاده می شدند تا خلأ ارتباطی شیعیان و ائمّه علیه السلام را برطرف و نقش ارشادی ائمّه و سیاسی خویش را نیز ایفا کنند. تأکید این امامان بر عدالت کارگزارانشان در تبیین سیره حکومتی معصومان علیه السلام در زمینه عدالت کارگشاست.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و عدالت کارگزاران

نمونه های مربوط به عصر نبوی صلی الله علیه و آله و سلم و علوی علیه السلام نشان دهنده جایگاه مهمّ عدالت در نصب کارگزاران است. گرچه گاه به دلیل شرایط خاص یا دسترسی نداشتن به کارگزاران، والیان و مأموران عادل و مورد اطمینان، از افرادی که از میزان عدالت یا وثاقت بالایی برخوردار نبودند، استفاده شده است. به عنوان نمونه، اعزام خالد بن ولید پس از فتح «مکه» به نزد قبیله بنی خذیمه توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به منظور دعوت به اسلام و نابود کردن بتخانه آنان از موارد قابل توجّه است؛ چرا که خالدبن ولید در این مأموریت، رفتاری کاملًا غیر اسلامی و بر خلاف عدالت لازم برای یک کارگزار حکومت نبوی صلی الله علیه و آله و سلم انجام داد و ضمن حمله به این قبیله و کشتار افرادی از آنان، به غارت ایشان پرداخت.

امّا از نوع عکس العمل پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در قبال رفتار خالدبن ولید می توان تأکید عملی معصومان علیه السلام از لزوم عدالت کارگزار را استنباط کرد؛ زیرا پس از شنیدن جنایات خالد، آن حضرت دستان مبارک را رو به آسمان کرد و فرمودند: «اللهم إنّی أبرءُ الیک مِمَّا صنع خالد بن ولید؛ خداوندا من از آنچه خالدبن ولید انجام داده، به پیشگاه تو تبری می جویم. »

سپس امیرالمؤمنین علیه السلام را برای جبران خطاهای ولید به نزد آن قبیله فرستاد و آن حضرت نیز ضمن پرداخت خون بهای کشتگان آنان، تمامی خسارات وارد شده، حتّی بهای ظرف غذای سگ های آنان را جبران کرد و در نهایت نیز مقدار مال باقی مانده را نیز به عنوان احتیاط از جانب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به آنان پرداخت. هنگامی که خبر این گونه رفتار امیرالمؤمنین علیه السلام به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم واصل شد، ضمن ابراز خوشحالی، رضایت خود را از این نوع رفتار ابراز کرد و جمله پیش گفته را سه بار در حقّ خالد تکرار کرد. این نقل به خوبی گویای آن است که کارگزار مطلوب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم چگونه کارگزاری بوده است.

در موردی دیگر، هنگامی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ولیدبن عقبه را پس از اسلام آوردن برای جمع آوری زکات به نزد «بنی المصطلق» فرستاد و آنان برای استقبال از فرستاده پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سوار بر مرکب ها شدند، ولید تصوّر کرد که ایشان قصد حمله دارند؛ لذا به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خبر داد که آنان قصد حمله داشتند. مسلمانان اصرار بر حمله به این قبیله داشتند که آیات ۶ و ۷ از «سوره حجرات» نازل شد و ضمن فاسق خواندن ولید، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و مسلمانان را از اینکه بدون تحقیق لازم، با تکیه بر سخن یک فاسق، تصمیم مهمّی اتخاد کنند، برحذر داشت.

از آنجا که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم پس از آن ماجرا، پس از ثبوت فسق ولید، وی را در هیچ مأموریت دیگری به کار نگماشت و در همین ماجرا نیز بنا بر بعضی نقل ها وی را عزل کرد، می توان تأکید آن حضرت بر عدالت کارگزار را استنباط کرد.

امیرالمؤمنین علیه السلام و عدالت کارگزار

نوع رفتار امیرالمؤمنین علی علیه السلام با کارگزار خود نیز از نمونه های دیگر تأکید عملی معصومان علیه السلام بر لزوم عدالت کارگزار است؛ از جمله دستورات قابل توجّه آن حضرت، فرمان به مالک اشتر به هنگام اعزام وی به مصر است که از اوج عدالت خواهی آن حضرت در نصب کارگزار حکومت اسلامی حکایت دارد.

برخوردهای آن حضرت با برخی کارگزاران خطا کار حتّی با خطاهای کوچک نیز از نمونه های قابل ذکر در سیره حکومتی ایشان است که به عنوان نمونه، می توان به نامه توبیخ آمیز آن حضرت به عثمان بن حنیف، والی بصره، به خاطر شرکت در مجلس مهمانی یکی از اشراف «بصره»، اشاره کرد. نمونه های متعدّد دیگری در نامه های آن حضرت به چشم می خورد که در آنها، کارگزار را دعوت به رفتار عادلانه کرده یا کارگزار ناصالح را توبیخ یا عزل کرده است.

شرط عدالت در نمایندگان ائمّه

چنان که قبلًا نیز گفته شد، پس از صلح امام حسن علیه السلام، دیگر زمینه ای برای حاکمیت و خلافت امامان شیعه علیه السلام فراهم نشد تا زمینه نصب کارگزار حکومتی به وجود آید؛ امّا از عصر امام صادق علیه السلام به بعد، کارگزارانی با عنوان وکلای ائمّه علیه السلام به منظور ایجاد ارتباط میان مراکز استقرار ائمّه علیه السلام و مناطق شیعه نشین در نواحی دور و نزدیک عالم اسلامی، تعیین و نصب شدند. تأکید امامان علیه السلام بر عدالت این کارگزاران نیز از نمونه های تاریخی است که از آنها می توان جایگاه عدالت در کارگزار حکومت دینی را تبیین کرد.

از آنجا که این کارگزاران، نمایندگان ائمّه علیه السلام در امور دینی و شرعی، همچون گردآوری وجوه شرعی، گرفتن نامه ها و سؤالات، تحویل آنها به امام علیه السلام و بازگرداندن پاسخ آنها بودند و نیز آنان مرجع شیعیان در مواقع حسّاس بوده و رفع حیرت نسبت به امر امامت و حل مسائل دینی و اجتماعی شیعیان از آنان انتظار می رفته است، غالب دانشمندان عالم رجال، معتقد به وجود تلازم میان وکالت امام و عدالت، یا دست کم وثاقت آنها هستند. به گفته شیخ بهایی (ره)، ائمّه علیه السلام هرگز فرد فاسق را وکیل خود نمی کردند؛ به همین دلیل، وکالت از قوی ترین اسباب وثوق و اطمینان نسبت به عدالت یک راوی است. وحید بهبهانی نیز در این باره گفته است:

تردیدی نیست که ائمّه علیه السلام افرادی جز کسانی را که مورد وثوق و اعتماد و دارای عدالت بودند به وکالت خود نصب نمی کردند و مؤید این سخن آن است که بیشتر وکلای ائمّه علیه السلام در نهایت جلالت و وثاقت قرار داشتند؛ چنان که از شرح حالشان پیداست. . . و حاشا که ائمّه علیه السلام کفّار و فسّاق را به وکالت نصب کرده باشند. . . .

علّامه مامقانی نیز قائل به تلازم میان وکالت امام و عدالت و حتّی بهترین مراتب عدالت است. وی حتّی «خادم ملازم» یا «کاتب» امام بودن را نیز نشانه عدالت دانسته است. به گفته ایشان:

قابل تعقّل نیست که ائمّه علیه السلام فرد غیرعادل را بر حقوق الله مسلّط کرده و او را میان خود و بندگان خدا در امور شرعیشان واسطه قرار دهند. . . .

شواهد عدالت در کارگزاران عصر حضور

تعابیر امامان شیعه علیه السلام در دوره های پیش از غیبت صغرا، درباره کارگزارانشان که از عدالت و سلامت فکری و عملی آنان حکایت دارد، از نمونه های قابل ذکر در اثبات جایگاه رفیع عدالت در کارگزاران معصومان علیه السلام است. به عنوان مثال، شیخ طوسی (ره) نمونه هایی از توثیقات و تمجیدهای امام جواد علیه السلام نسبت به برخی از وکلایش را نقل کرده است. بنا به روایت ابوطالب قمی، آن حضرت علیه السلام در اواخر عمر شریفش، از چند تن از وکلایش به نیکی یاد کرد و مراتب خدمتگزاری آنان را ستود. آن جناب ضمن طلب پاداش الهی برای صفوان بن یحیی، محمّدبن سنان، زکریا بن آدم و سعدبن سعد فرمود: «اینان حقّ وفاداری و ادای وظیفه را به جای آوردند. »

و درباره زکریا بن آدم پس از وفاتش، ضمن توقیعی فرمودند: «خداوند او را مورد رحمت خویش قرار دهد. چه در روز ولادت و چه هنگام مرگ و بعثت. همانا وی در دوره زندگانی اش با معرفت نسبت به حق و صبر بر آن و عمل برای آن و قیام به آنچه محبوب خدا و رسول است، زیست و در حالی رحلت کرد که پیمان را حفظ کرده و تبدیلی در آن ایجاد نکرده بود. پس خداوند پاداش نیت و تلاش وی را اعطا نماید. »

همچنین درباره محمّدبن سنان فرمودند: «خداوند از وی به واسطه رضایت من راضی باشد! چرا که هیچ گاه مخالفت من و پدرم را نکرد. » و درباره دیگر وکیلش، عبدالعزیز بن المهتدی فرمودند: «خداوند تو را ببخشاید و تو و ما را مورد رحمتش قرار دهد و از تو، به سبب رضایت من راضی باشد. » که این تعابیر بر وجود بالاترین درجات تقوا و عدالت در این کارگزاران امام جواد علیه السلام دلالت دارد؛ امری که لازمه نمایندگی وجود پاک معصومان علیه السلام است.

در توقیع صادر شده از سوی امام هادی علیه السلام به شیعیان «بغداد» و «مداین» و «قُرای سواد»، که به مناسبت نصب ابو علی بن راشد به وکالت این نواحی، به جای علی بن حسین بن عبدربّه صادر شده است، آمده است: و «. . . وَ قَدْ أَوْجَبْتُ فِی طَاعَتِهِ طَاعَتِی وَ فِی عِصْیانِهِ الْخُرُوجَ إِلَی عِصْیانِی. . . » که این تعبیر به جز دلالت بر عدالت این کارگزار در مرتبه بالا، بر لزوم اطاعت شیعیان از این کارگزار نیز دلالت دارد و شاید بتوان نوعی جعل ولایت برای وکلا از سوی ائمّه علیه السلام را نیز استفاده کرد.

امام هادی علیه السلام درباره یکی دیگر از کارگزارانش، به نام ایوب بن نوح به عمروبن سعید مدائنی فرمودند: «ای عمرو، اگر دوست داری به یکی از اهل بهشت نظر کنی، به او بنگر. . . . » امام عسکری علیه السلام نیز در توقیع خویش به عبدالله بن حمدویه بیهقی به مناسبت تعیین ابراهیم بن عبده به وکالت نواحی «بیهق» و «نیشابور»، چنین مرقوم فرمودند: «. . . فَقَدْ نَصَبْتُ لَکمْ إِبْرَاهِیمَ بْنَ عَبْدَهَ، لِیدْفَعَ إِلَیهِ النَّوَاحِی وَ أَهْلُ نَاحِیتِک حُقُوقِی الْوَاجِبَهَ عَلَیکمْ، وَ جَعَلْتُهُ ثِقَتِی وَ أَمِینِی عِنْدَ مَوَالِی هُنَاک. . . ؛

و تعبیر ثقتی و امینی، حکایت از وجود عدالت در این کارگزار دارد؛ چرا که نقش مهمّ وکلای ائمّه علیه السلام اقتضای آن را دارد که در مطلق امور دینی مورد اعتماد باشند و این جز با اتّصاف به عدالت ممکن نیست.

آن حضرت در توقیعی دیگر به اسحاق بن اسماعیل نیشابوری، درباره تعدادی از وکلای خود چنین فرمودند: «. . . یا إِسْحَاقُ اقْرَأْ کتَابَنَا عَلَی الْبِلَالِی رَضِی اللَّهُ عَنْهُ! فَإِنَّهُ الثِّقَهُ الْمَأْمُونُ الْعَارِفُ بِمَا یجِبُ عَلَیهِ، وَ اقْرَأْهُ عَلَی الْمَحْمُودِی عَافَاهُ اللَّهُ! فَمَا أَحْمَدَنَا لَهُ لِطَاعَهٍ، فَإِذَا وَرَدْتَ بَغْدَادَ فَاقْرَأْهُ عَلَی الدِّهْقَانِ وَکیلِنَا وَ ثِقَتِنَا وَ الَّذِی یقْبِضُ مِنْ مَوَالِینَا. . .

از تعبیر «الثِّقَهُ الْمَأْمُونُ الْعَارِفُ بِمَا یجِبُ عَلَیه» درباره بلالی، معرفت و آگاهی وی نسبت به تکالیف الهی و نیز امانت دینی وی قابل استفاده است؛ چنان که از تعبیر «فَمَا أَحْمَدَنَا لَهُ لِطَاعَهٍ» درباره محمودی، مطیع بودن وی در تکالیف دینی استفاده می شود. همین بیانات، قرینه ای است بر اینکه مراد از «ثقتنا» در مورد دهقان نیز نه فقط وثاقت مالی است، بلکه امین بودن و مورد اعتماد بودن در مطلق امور دینی است. گرچه بعدها، بلالی و دهقان راه انحراف پیشه ساختند، امّا عکس العمل امام عسکری علیه السلام نسبت به دهقان و عکس العمل حضرت مهدی علیه السلام نسبت به بلالی، گویای این واقعیت است که امامان شیعه با کارگزاران ناصالح حتّی با وجود سابقه نیک مماشات نکرده و قاطعانه برخورد می کردند.

شواهد عدالت در کارگزاران عصر غیبت صغری

در عصر غیبت صغرا، نوّاب اربعه از بهترین نمونه های قابل ذکر برای عدالت مطلوب در یک کارگزار هستند. به شهادت تاریخ، آنان دارای مقامی فوق عدالت بودند. به عنوان مثال، سفیر اوّل، یعنی عثمان بن سعید عمری، که از سنّ یازده سالگی به عنوان خادم وارد بیت امام هادی علیه السلام شد، همواره مورد توجّه مدح و تمجید آن حضرت و سپس امام عسکری علیه السلام بود. امام هادی علیه السلام در پاسخ به این سؤال احمد بن اسحاق قمی که پرسید به هنگام دسترسی نداشتن به آن حضرت، به چه کسی مراجعه کند، فرمودند: «الْعَمْرِی ثِقَتِی فَمَا أَدَّی إِلَیک عَنِّی فَعَنِّی یؤَدِّی وَ مَا قَالَ لَک عَنِّی فَعَنِّی یقُولُ فَاسْمَعْ لَهُ وَ أَطِعْ فَإِنَّهُ الثِّقَهُ الْمَأْمُون. »

در این مورد، علاوه بر عثمان بن سعید، فرزندش، محمّد نیز توسط امام عسکری علیه السلام تعدیل و توثیق شده است.

در توقیع امام مهدی (عج) خطاب به اسحاق بن یعقوب نیز درباره محمّدبن عثمان و پدرش چنین آمده است: «. . . وَ أَمَّا مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ الْعَمْرِی رَضِی اللَّهُ عَنْهُ وَ عَنْ أَبِیهِ مِنْ قَبْلُ فَإِنَّهُ ثِقَتِی وَ کتَابُهُ کتَابِی. »

اینکه در تعابیر بالا، علاوه بر تأیید و توثیق سفیر اوّل و دوم در ابلاغ پیام و سخن امام، امر به اطاعت از آنان و تبعیت از سخنانشان شده، بر بالاترین درجات عدالت دلالت دارد.

سومین کارگزار حضرت حجّت علیه السلام، در عصر غیبت صغرا، حسین بن روح نوبختی است که وی نیز به خاطر لیاقت، شایستگی، کاردانی، عدالت و تقوایش، از میان ده تن از کارگزاران و دستیاران نزدیک دومین نایب برگزیده شد. امّ کلثوم دختر ابوجعفر عمری، نایب دوم درباره وی چنین می گوید:

حسین بن روح از چند سال قبل از رحلت پدرم، ابوجعفر، وکیل او بوده و در امر املای او نظارت داشته و اسرار دینی را از جانب او به رؤسای شیعه می رسانده و از خواص و محارم او به شمار می رفت. . . و به تدریج، وی در نزد شیعی