پاورپوینت کامل منافع ملّی و محصولات تراریخته ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل منافع ملّی و محصولات تراریخته ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل منافع ملّی و محصولات تراریخته ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل منافع ملّی و محصولات تراریخته ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۴۵

مقدّمه

در طول دو دهه گذشته، محصولات دستکاری شده ژنتیک (تراریخته) در چند نوع ذرّت، سویا، کانولا و پنبه به بازار جهانی وارد شده است که در مجموع ۹۹% مساحت زیر کشت این نوع محصولات در جهان می باشد. تقریباً ۱۰۰% این محصولات دستکاری شده ژنتیک، دارای ویژگی مقاومت در برابر حشره یا علف کش می باشند. در طول دو دهه گذشته، فقط ۱۰ کشور در جهان، ۹۸% مساحت زیر کشت این محصولات و سه کشور «آمریکا»، «آرژانتین» و «برزیل»، ۷۵% از کلّ این مساحت را درخود جای داده اند. محصولات دستکاری شده ژنتیک تقریباً بر روی ۴% از کلّ زمین های قابل کشت در جهان و با کمتر از ۱% از کلّ کشاورزان جهان کشت شده است. در این دو دهه، شواهد و مطالعات زیادی در زمینه اثرات محیطزیستی و سلامت محصولات کشاورزی دستکاری شده ژنتیک انجام شده است که در مجموع، منجر به تصمیم ۲۱ دولت در جهان (سوئیس، آلمان، اتریش، ژاپن، ایرلند شمالی، فرانسه، ایتالیا، روسیه، نیوزلند، لاتویا، لیتونیا، هلند، اسکاتلند، لهستان، اسلووانی، کروواسی، صربستان، مجارستان، یونان، بلغارستان، لوکزامبورگ، ) در عدم کاشت این محصولات و بعضاً استفاده محدود از این محصولات در کشورشان شده است.

در تابستان گذشته در سال ۲۰۱۵ م. حتّی پاپ، رهبر کاتولیک های جهان در نامه ای خطاب به همه افراد جامعه در مورد تأثیر محصولات دستکاری شده ژنتیک بر روی اکوسیستم و متمرکز ساختن زمین های کشاورزی در دستان تعدادی محدود از افراد بشر، ابراز نگرانی کرد.

در سال ۱۳۹۰ ه. ش. به عنوان سردبیر فصل نامه انگلیسی زبان زیست فناوری پزشکی «ابن سینا» در کشور، سرمقاله و مقاله ای در مورد خطرات احتمالی محصولات دستکاری شده ژنتیک GMOs و نگرانی های اجتماعی در مورد این موضوع را به چاپ رساندم؛ امّا نمی دانستم که در سال ۱۳۹۴ ه. ش. این موضوع تبدیل به یکی از حادّترین بحث های اجتماعی بین طرفداران و مخالفان استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک و کاشت این محصولات در کشور خواهد شد.

با چاپ مقاله ای در دو قسمت در روزهای ۲۶ و ۲۷ مهر ماه ۹۴ ه. ش. در صفحه اقتصادی روزنامه اطّلاعات با عنوان «تراریخته ها؛ سؤال قرن» که بیشتر بر اهمّیت محصولات دستکاری شده ژنتیک در رفع گرسنگی در سطح جهان توجّه کرده بود و با توجّه به اهمّیت موضوع و وظیفه آگاه سازی جامعه علمی و عموم مردم ایران به موضوع محصولات دستکاری شده ژنتیک تصمیم به تهیه مقاله حاضر کردم تا در آن وضعیت موجود، استفاده از این محصولات را در سطح جهان، با استناد به منابع علمی ارائه کنم که تاکنون منجر به احتیاط ۲۱ کشور در اتّحادیه اروپا و خارج از آن، در منع کاشت و بعضاً استفاده محدود از این محصولات، به عنوان سیاست های استراتژیک این دولت ها شده است. به طور خلاصه، مواضع موافقان استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک در ذیل آورده شده است:

طرفداران محصولات دستکاری شده ژنتیک GMOs مدّعی می باشندکه:

۱- استفاده از تکنیک های مهندسی ژنتیک در ایجاد این محصولات جدید در واقع در امتداد آمیزش های طبیعی گیاهان است و ریسک بیشتر یا متفاوتی از زاد و و لد طبیعی محصولات گیاهی در طبیعت ایجاد نمی کند؛

۲- این محصولات ایمن هستند و می توان آنها را مغذّی تر از محصولات گیاهی طبیعی کرد؛

۳- تولید این محصولات تحت نظارت و مقرّرات برای ایمن سازی هستند؛

۴- بازده محصول با استفاده از این روش، افزایش پیدا می کند؛

۵- استفاده از آفت کش ها را کم می کند؛

۶- به نفع کشاورزان خواهد بود و زندگی آنها را راحت تر می کند؛

۷- منافع اقتصادی بالایی دارد؛

۸- سود به محیط زیست می رساند؛

۹- کمک به تغذیه مردم جهان خواهد کرد؛

متأسّفانه باید گفت بر اساس شواهد قابل اطمینان و مستندهای علمی، نُه ادّعای ذکر شده در بالا صحّت ندارد و برعکس، شواهد علمی جمع آوری و منتشر شده در طول دو دهه گذشته در ارتباط با محصولات دستکاری شده ژنتیک نشان دهنده موارد زیر می باشند:

۱- محصولات دستکاری شده ژنتیک در آزمایشگاه ساخته می شوند و استفاده از تکنولوژی مهندسی ژنتیک با مقایسه با روش های آمیزش طبیعی در گیاهان متفاوت است و ریسک این محصولات با ریسک محصولات غیر دستکاری شده ژنتیک متفاوت است؛

۲- محصولات دستکاری شده ژنتیک می تواند سمّی، آلرژیک یا کمتر مغذّی باشند، نسبت به نوع طبیعی این محصولات؛

۳- نظارت بر این محصولات برای ایمن بودن ناکافی است؛

۴- پتانسیل بازدهی محصول افزایش پیدا نمی کند؛

۵- مقدار استفاده از آفت کش ها را کم نمی کند؛ بلکه افزایش می دهد؛

۶- مشکلات زیادی را برای کشاورزان ایجاد که شامل علف های هرز درشت و مقاوم شده به علف کش می شود، کیفیت خاک را کم می کند و بازار را مختل می کند؛

۷- سبب آثار اقتصادی آشفته و به هم ریختن بازار می شود؛

۸- باعث صدمه زدن به خاک، به هم ریختن اکوسیستم و کاهش تنوّع زیستی می شود؛

۹- نمی تواند مشکل غذایی جهان را حل کند؛ امّا باعث انحراف توجّه به دلایل اصلی گرسنگی در جهان می شود؛ مانند: فقر، عدم دسترسی به غذا و سرزمین برای کاشت؛ در این مقاله، به شواهد علمی در مورد ۹ نکته مطرح شده مدّعیان استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک با استناد به منابع علمی می پردازیم تا خوانندگان محترم خود نتیجه گیری فرمایند.

بر اساس شواهد زیاد، هیچ نیازی به ریسک استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک نیست؛ در حالی که راه حل های مناسب و مؤثّری برای توسعه پایدار، با استفاده از آمیزش معمولی گیاهان وجود دارد. بعضی از این تکنولوژی ها، مانند تعیین نقشه ژنی و انتخاب نوع گیاه با استفاده از مارکر خاص، سبب افزایش بازده محصول گیاهان می شود و آنها را به خشکی و حشرات و بیماری ها مقاوم می کند و می تواند نیازهای امروز و آینده را برآورده کند. واقعیت این است که کیفیت و ثمر بخشی سیستم های تولیدکننده غذا فقط به مقدار کمی، به ژنتیک گیاه و به میزان بسیار زیاد، بستگی به روش های کشاورزی دارد که در کشوری با زیست بوم های متفاوت، مانند ایران، می تواند به هزاران روش برسد.

آیا محصولات دستکاری شده ژنتیک با گیاهان طبیعی شباهت دارند؟

محصولات دستکاری شده ژنتیک از نظر تکنیکی و مفهومی، با آمیزش طبیعی گیاهان تفاوت دارد و موجب ریسک های متفاوتی می شود. در قوانین اتّحادیه اروپا، محصولات دستکاری شده ژنتیک این چنین تعریف شده اند: مادّه ژنتیکی به روشی تغییر داده شده است که به طور طبیعی با آمیزش یا ترکیب طبیعی اتّفاق نمی افتد. ۱

در «پروتکل کارتاهنا» در ایمنی زیستی ۲ که تفاهم نامه بین المللی است و ۱۶۶ کشور جهان، از جمله دولت جمهوری اسلامی ایران آن را امضا کرده است، حفاظت از تنوّع زیستی در برابر تکنولوژی هایی که می توانند منتهی به دستکاری ژنتیکی گیاهان شوند، آمده است که محصولات دستکاری شده ژنتیک با آمیزش طبیعی متفاوت است و ارزیابی ایمنی باید برای هر موجود زیستی دستکاری شده ژنتیک که قرار است در غذا، از آن استفاده شود یا به محیط زیست رها شود، انجام پذیرد.

واقعیت این است که آمیزش طبیعی فقط بین انوع زیستی شبیه به هم انجام می شود (گندم و گندم و نه گندم با خیار و گوجه فرنگی یا ماهی). به این ترتیب، ژن ها اطّلاعات خود را برای همه اجزای یک موجود، به روشی منظّم به نسل آینده انتقال می دهند؛ در حالی که در روش دستکاری ژنتیکی از تکنیک آزمایشگاهی استفاده می شود تا انتقال ژن را بین موجودات غیر خودی و دور انجام پذیر کنند. حتّی در این روش، مادّه ژنتیک(DNA) مصنوعی را می توان به ژنوم موجودات زنده انتقال داد. در محصولات دستکاری شده ژنتیکی که هم اکنون در بازار موجود است و مقاومت به علف کش ها را ایجاد می کند، از کاست ژنی استفاده می شود که از چهار موجود متفاوت استفاده شده است: دو نوع باکتری از خاک، یک نوع گیاه و یک ویروس گیاهی. این نشان می دهد که ترکیب این موادّ ژنتیکی، هیچ زمانی در طبیعت انجام نمی پذیرد.

از آنجا که کاست ژنی دستکاری شده از زمان ورود به سلول گیاهی، می تواند در هر نقطه از ژنوم سلول گیاهی میزبان قرار گیرد که در آنجا، ژن های سلولی فعّال هستند، بنابراین احتمال بالایی وجود دارد که اختلال در فعّالیت های بیوشیمیایی و سلول گیاهی میزبان ایجاد شود. تست کردن این نوع اختلالات و ارزیابی دقیق این تغییرات با روش های کنونی ارزیابی ایمنی، قریب به غیر ممکن می باشد. بنابراین ادّعای طرفداران استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک که همه نوع ارزیابی های ایمنی بر روی این محصولات انجام می شود، نمی تواند صحّت داشته باشد.

آیا محصولات دستکاری شده ژنتیک نسبت به نوع طبیعی این محصولات می تواند سمی، آلرژیک یا دارای ارزش غذایی کمتر باشند؟

در بعضی از محصولات دستکاری شده ژنتیک افزایش بیان ژن انتقال داده شده مورد نظر است؛ مثلّا برای مقاومت در برابر علف کش ها؛ امّا در موارد دیگر، بیان ژن می بایستی در نقاط ویژه ای مانند شاخه و ریشه ها انجام شود. به دلیل استفاده از روش انتقال ژن ها به همه سلول های گیاهی؛ مثلًا برای سمّ Bt که مورد نظر است، حشرات معینی قسمت مشخّصی از گیاه را خورده و کشته شود، حشراتی که آفت گیاهی نیستند، مانند زنبور و پروانه هم این سموم را خورده و کشته می شوند. بنابراین در گیاهان دستکاری شده ژنتیک، سیستم های تنظیمی و فعّالیت های طبیعی آنها، طبیعی مختل می شوند؛ در حالی که در آمیزش طبیعی و حتّی آمیزش هایی که جهش از طریق موادّ شیمیایی و اشعه ایجاد شده است، اختلالی در سیستم تنظیم ژن ایجاد نمی شود.

روش های کنونی مورد استفاده در مهندسی ژنتیک، به همراه فرآیندهای کشت بافت، غیردقیق و بسیار جهش زا می باشند و به تغییرات غیر قابل پیش بینی در مادّه وراثتی DNA، پروتئین ها و فرآیندهای بیوشیمیایی در محصولات دستکاری شده ژنتیک می شوند. این تغییرات می توانند به نتایج غیر پیش بینی شده به شکل سمّی شدن منجر یا اثرات آلرژیک و تغییرات در خاصیت غذایی محصولات دستکاری شده ژنتیک، کاهش توانمندی در مقاومت در برابر بیماری، حشرات، خشکی و دیگر استرس ها و باروری و اثرات غیرقابل پیش بینی بر روی محیط زیست، مانند افزایش علف ها شوند.

آیا تولید محصولات دستکاری شده ژنتیک تحت نظارت و مقرّرات ایمن سازی هستند؟

طبق قوانین سازمان دارو و غذا در «آمریکا»(FDA) 3 و سازمان ایمنی غذا در اروپا(ESFA) 4 صنایع تولید کننده غذا و محصولات دستکاری شده ژنتیک، مسئولیت ایمنی آنها را به عهده دارند؛ اگرچه صنایع تولید کننده غذاهای دستکاری شده ژنتیک، ادّعا می کنند که شدیداً تحت مقرّرات کار می کنند، امّا واقعیت این است که سیستم های مقرّراتی بر روی محصولات دستکاری شده ژنتیک در سطح جهان بسیار متفاوت است و از سطح عمل به مقرّرات به صورت داوطلبانه (در آمریکا) تا ضعیف (در اروپا) متغیر است و هیچ کدام از این قوانین کافی نیست تا از سلامت مصرف کنندگان حمایت کند و همه آزمایش های ایمنی به وسیله شرکت هایی هستند که آرزو دارند تولیدات دستکاری شده ژنتیک خود را بفروشند. یکی از مهم ترین مدارکی که سازمان دارو و غذا در آمریکا، در یک طرح دعوی در دادگاه، به ناچار به مردم ارائه شد، مربوط به یک متخصّص میکروبیولوژیستی است با نام Dr. Louis Pribyl که در نامه ای به مسئولان سازمان غذا و دارو اعلام می دارد که روش آنها در مورد ارزیابی محصولات دستکاری شده ژنتیک علمی نیست. ۵ محصولات دستکاری شده ژنتیک، اوّلین بار در اوایل دهه ۱۹۹۰ م. به بازار آمریکا آمد، با وجود آنکه دانشمندان سازمان دارو و غذا در آمریکا اخطار داده بودند که محصولات دستکاری شده ژنتیک با آمیزش های طبیعی متفاوت است و به همراه ریسک ویژه ای است که شامل سموم جدید یا آلرژن ها می شوند که بسیار سخت قابل شناسایی می باشند. ۶ و ۷ و ۸

مقامات سازمان غذا و دارو قبول کردند که این سازمان طبق برنامه تعیین شده از طرف دولت آمریکا، مبنی بر حمایت از رشد صنایع بیوتکنولوژی ۹ در آن کشور، به نگرانی های ابراز شده از طرف دانشمندان خود در مورد سلامتی محصولات دستکاری شده توجّه نکرده و اجازه دادند این محصولات بدون هیچ ارزیابی، آزمایش یا برچسبی، به بازار روانه شود.

بر خلاف نظر عمومی در جهان، که شامل مسئولین بهداشت و سلامت کشور ایران هم می شود، سازمان غذا و دارو در آمریکا فرآیند اجباری برای ارزیابی ایمنی غذاهای دستکاری شده ژنتیک را برای این صنایع اعمال نکرده است و هیچ غذای دستکاری شده ای که در بازار جهانی و آمریکا وجود دارد، هرگز مورد تأیید سازمان غذا و دارو در آمریکا قرار نگرفته است. در حال حاضر این سازمان، کلّیه اطّلاعات مربوط به محصولات دستکاری شده ژنتیک را که از سوی این صنایع داوطلبانه ارائه می گردد، مورد پذیرش قرار می دهد و در حال حاضر، در آمریکا هیچ قانونی وجود ندارد تا محصولات دستکاری شده ژنتیک مورد ارزیابی قرار بگیرند. این به دلیل آن است که سازمان غذا و داروی آمریکا مدّعی است که غذای دستکاری شده ژنتیک می تواند بدون آزمایش یا تحت نظارت توسط شرکت ها به بازار برده شوند؛ چون به طور کلّی این محصولات توسط این سازمان ایمن شناخته می شوند. ۱۰

در سطح جهان، سازمان های نظارتی غذاهای دستکاری شده ژنتیک را طبق نظریه «برابری واقعی»(Substantial Equivalence) تأیید می کنند. در این نظریه فرض می شود که محصولات دستکاری شده ژنتیک دارای محتوا (پروتئین، چربی، کربوهیدرات) مشابه محصولات طبیعی هستند. بنابراین ارزیابی سفت و سخت مورد نیاز نیست. برای اوّلین بار این نظریه را سازمان همکاری و توسعه برای اقتصاد(OECD) 11 و ۱۲ ارائه کرد؛ برای تسهیل بازرگانی در سطح بین الملل و نه حمایت از سلامت عمومی مردم. این نظریه مورد انتقاد بوده است و از نظر علمی از نظر دانشمندان مستقل ۱۳ و «جامعه رویال کانادا» غیر دقیق ۱۴ و ۱۵ می باشد. مثالی که در این مورد زده می شود، گاوی است که مبتلا به جنون گاوی و گاوی که سالم است. طبق این نظریه، این دو گاو برابری واقعی دارند، در حجم و اندازه و وزن؛ امّا چه کسی است که قبول کند این دو گاو برابری واقعی دارند؟ مطالعات بر روی سویا، ۱۶ و ۱۷ کانولا، ۱۸ برنج، ۱۹ ذرّت ۲۰ نشان داده اند که برابری واقعی بین محصولات دستکاری شده ژنتیک و طبیعی وجود ندارد.

متأسّفانه در سرتاسر جهان، سازمان هایی که نقش نظارتی بر محصولات دستکاری شده ژنتیک دارند از شفّافیت، مهارت و واقع بینی برخوردار نمی باشند. افرادی که در این نوع مجموعه های نظارتی هستند، اغلب تضادّ منافع دارند.

آیا محصولات دستکاری شده ژنتیک ایمن هستند؟

متأسّفانه مطالعات ایمنی غذایی عمیق بر روی محصولات دستکاری شده ژنتیک که توسط محقّقان مستقل از صنایع محصولات دستکاری شده ژنتیک انجام شده باشد، نادر است. یکی از مشکلات عدم دسترسی به بذرهای دستکاری شده ژنتیک و انواع غیر دستکاری شده ژنتیک، از طریق شرکت های تولید کننده می باشد. دانشمندانی که سعی کرده اند تحقیقاتی در این حوزه انجام دهند و ریسک استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک را نشان داده اند، مورد تحدید و مؤاخذه قرار گرفته اند و حتّی شغلشان را از دست داده اند.

اغلب ادّعا می شود که طبق بسیاری از مطالعات مستقل بر روی محصولات دستکاری شده ژنتیک، آنها ایمن هستند؛ ۲۱ امّا منابع تأمین کننده نویسندگان این مطالعات، به صنایعی برمی گردد که از محصولات دستکاری شده ژنتیک حمایت می کنند. مروری بر منابع مالی مطالعات علمی بر روی ریسک سلامت محصولات دستکاری شده ژنتیک و غذا، نشان داده است که تضادّ منافع مادّی یا حرفه ای وجود داشته و در این مطالعات، ارتباط قوی بین نتایج مطالعات به نفع محصولات دستکاری شده ژنتیک بوده است. نتیجه گیری در مورد ایمن بودن محصولات دستکاری شده ژنتیک، ارتباط داشتند با منابعی که اعلام نشده بودند. همچنین ارتباط قوی بین عدم اعلام منابع مالی و ارتباط نویسندگان با محصولات دستکاری شده ژنتیک وجود داشت. ۲۲ مطالعات مستقل بر روی محصولات دستکاری شده ژنتیک به دو دلیل نادر است:

۱- تحقیقات مستقل بر روی ریسک محصولات دستکاری شده ژنتیک مورد حمایت مالی قرار نمی گیرند؛

۲- صنایع مربوط به محصولات دستکاری شده ژنتیک از حقّ ثبت و اختراع محصولات دستکاری شده ژنتیک استفاده می کنند تا تحقیقات مستقل بر روی این محصولات را محدود کنند. حتّی اگر اجازه مطالعات توسط این کمپانی ها داده شود، حقّ جلوگیری از چاپ را حفظ می کنند ۲۳ و فقط مقالاتی به چاپ می رسند که مورد تأیید باشند و در واقع این مطالعات نتایجی اعلام کنند که خوشایند این صنایع باشند. یکی از مطالعات معدود و مستقلّی که امکان چاپ مقاله ای را در مورد ایمنی محصولات دستکاری شده ژنتیک از کمپانی «مونسانتو» را پیدا کرده است، توسط محقّقی فرانسوی به نام Gilles -Eric Seralini انجام شده است. این محقّق به مدّت دو سال محصول ذرّت NK 306 ازکمپانی مونسانتو را به همراه مقدار کمی علف کش راندآپ، به موش ها خوراند و مشاهده کرد که این موش ها زودتر از موقع می میرند و افزایش تومور دارند. ۲۴

یکی از نکات مهمّ این مطالعه این بود که اوّلین تومورها پس از چهار ماه دیده شدند و صدمه به کبد، کلیه و غدّه هیپوفیز در سال دوم این مطالعه، در موش ها دیده شدند؛ در حالی که شرکت مونسانتو، آزمایش ایمنی خود را بر روی موش ها در نود روز به پایان می برد. همچنین یک محقّق ایتالیایی با نام Manuela Malatesta در تحقیقاتی بر روی سویای محصول کمپانی مونسانتو نشان داد که صدمات کبد و پانکراس در موش ها دیده می شوند. ۲۵ و ۲۶ در مطالعه دیگری توسط محقّق Emma Rosi -Marshall از آمریکا، اثر منفی بر روی رشد لارو حشره ای که در محیط زیست زندگی می کند و هدف اصلی ذرّت دستکاری شده ژنتیک Bt نبوده است، گزارش شد. ۲۷ در مطالعه دیگری توسطArpad Pusztai از «انگلستان» که با بودجه دولت انگلیس بر روی ایمنی غذای دستکاری شده ژنتیک با موضوع سیب زمینی انجام شده بود، گزارش شد که این سیب زمینی ها صدمه به سیستم گوارش و اعضای بدن موش های آزمایشگاهی زده است. ۲۸

مطالعه دیگری از «مکزیک» توسط محقّق Ignacio Chapela نشان داد که ذرّت های بومی مکزیک توسط ژن های محصولات دستکاری شده ژنتیک آلوده شده اند. این موضوع از آن جهت حائز اهمّیت است که مکزیک مرکز اوّلیه بومی سازی ذرّت است و منبع بسیاری از انواع ذرّت که از آنها برای ایجاد تنوّع در ذرّت استفاده می شود. مکزیک کاشت ذرّت دستکاری شده ژنتیک را برای حفظ انواع بومی ذرّت منع کرده بود؛ امّا واردات ذرّت دستکاری شده ژنتیک از آمریکا این آلودگی را ایجاد کرده بود. ۲۹

در سال ۲۰۱۳ م. تقریباً ۳۰۰ دانشمند بین المللی طوماری را امضا کردند که در آن گفته شده بود که هیچ گونه اجماع علمی در مورد محصولات دستکاری شده ژنتیک وجود ندارد و تعدادی مطالعات، نگرانی های جدّی را ایجاد کرده است. ۳۰

خطرات ضدّ سلامت غذاهای دستکاری شده ژنتیک در حیوانات آزمایشگاهی، وقتی از خطرات غذاهای دستکاری شده ژنتیک صحبت می شود، به سه مورد اشاره دارد:

۱- در طول فرآیند دستکاری ژنتیک جهش هایی ایجاد می شود که ساختار ژن را می تواند تغییر دهد یا تأثیر بر فعّالیت ها و ساختار زیستی سلول بگذارد. این تغییرات می تواند به تغییراتی ناخواسته در ترکیب سلولی، شامل ایجاد آلرژن ها و سمّ جدید یا اختلال در ارزش تغذیه ای بیانجامد؛

۲- محصولات دستکاری شده ژنتیک، برای مثال سمّ Bt در محصولات ضدّ حشرات ممکن است سمّی یا آلرژنیک باشند؛

۳- تغییرات در روش های کشاورزی مربوط به استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک ممکن است به باقی ماندن سموم بیانجامد.

شواهد نشان داده اند که محصولات دستکاری شده ژنتیک دارای ترکیب متفاوتی از نوع غیردستکاری شده ژنتیک می باشند، حتّی اگر هر دو نوع، در شرایط مساوی و در یک زمان و یک مکان کاشت شوند. این به معنی آن می باشد که این تغییرات به دلیل عوامل محیطی متفاوت نیست؛ بلکه به دلیل تغییرات ژنتیکی است. تغییرات در ارزش تغذیه ای، به دو دلیل باعث نگرانی است: اوّل آنکه این محصولات که یا باعث کمبود یا افزایش نوع ویژه ای از مغذّی ها شده است، می تواند مستقیماً بر روی سلامت حیوان و انسانی که این غذاها را می خورد، تأثیر بگذارد. دوم آنکه این نشانه ای است که فرآیند دستکاری ژنتیک تغییراتی در مسیرهای بیوشیمیایی سلول داده است. این می تواند سرنخی باشد از تغییرات غیر قابل انتظار که هنوز شناسایی نشده اند؛ مانند ایجاد سموم و آلرژی زایی که در حوزه سلامت انسان و حیوان بسیار مهم می باشد.

مطالعات بر روی حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است که ذرّت دستکاری شده مونسانتو در طول دو سال باعث صدمه به کبد، کلیه و اختلال در فعّالیت غدّه هیپوفیز و قطع فعّالیت هورمون می شود. ذرّت دستکاری شده Bt در سه ماه باعث ایجاد تفاوت در وزن، ارگان های بدن و بیوشیمی خون و باروری در مقایسه با ذرّت غیردستکاری شده طبیعی شده اند. ۳۱

مطالعات دیگری تأثیرات منفی محصولات گوناگون دستکاری شده ژنتیک را در حیواناتی، مانند موش، خوک، گوسفند و ماهی نشان داده اند و اندام های تأثیر یافته در معده، ۳۲ و ۳۳ پاسخ ایمنی و عکس العمل آلرژیک، ۳۴ اختلال ایمنی، ۳۵ التهاب معده، ۳۶ سمّیت در کبد و کلیه، کبد بزرگ شده، ۳۷ اختلال در سیستم گوارش و تغییرات در کبد و پانکراس، ۳۸ رشد بیش از اندازه در لآیه سلولی روده، ۳۹ اختلال در روده ها، ۴۰ تغییرات در بیوشیمی خون و فلور باکتری روده و پاسخ ایمنی، ۴۱ تغییر در فلور باکتری روده و وزن ارگان ها، ۴۲ اختلال گوارشی و جذب موادّ غذایی ۴۳ گزارش شده است.

خطرات ضدّ سلامت غذاهای دستکاری شده ژنتیک در انسان

متأسّفانه تعدادی اندکی مطالعه بر روی غذاهای دستکاری شده ژنتیک در انسان انجام گرفته است و نتایج نشان می دهند که مشکلاتی وجود دارند که پیگیری نشده است. در مطالعه ای که بر روی انسان های داوطلب انجام گرفته، تنها یک وعده غذای سویای دستکاری شده ژنتیک خورده شده است و مادّه ژنتیک(DNA) در سیستم گوارش پیدا شد. همچنین وجود کاست های ژن در غذای در مرحله هضم و انتقال کاست ژن های دستکاری شده در سویا به باکتری هایی که در روده زندگی می کنند (انتقال افقی DNA 44 و ۴۵ در مطالعه ای دیگر، پاسخ ایمنی در افرادی که سویای دستکاری شده خورده بودند با آنهایی که سویای طبیعی خورده بودند، مقایسه و کشف شد که پاسخ ایمنی به سویای دستکاری شده ژنتیک خورده ایجاد شده بود. ۴۶ در مطالعه ای دیگر، نشان داده شد، افراد دریافت کننده سویای دستکاری شده ژنتیک (که ژن های آن از آجیل های برزیلی گرفته شده بود) به سیستم ایمنی افراد آلرژیک به آجیل های برزیلی پاسخ می دهند. ۴۷ این مشاهده به معنی آن است که این نوع سویا، عکس العمل آلرژیک در افرادی که آلرژی به آجیل های برزیلی دارند، ایجاد می کند. در مطالعه ای در کانادا، پروتئین ضدّ حشره که در محصول دستکاری شده ژنتیک Bt وجود دارد، در خون زنان بادار و معمولی و در خونی که به جنین می رسد، گزارش شد. ۴۸ این مطالعات نشان می دهند که مصرف غذاهای دستکاری شده ژنتیک پتانسیل این را دارند که مشکل زا باشند و نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه وجود دارد. اجماع نظر وجود دارد که محصولات دستکاری شده ژنتیک بهتر است در دراز مدّت بر روی داوطلبان تست شوند؛ قبل از ورود به بازار. در غیر این صورت، غذاهای دستکاری شده ژنتیک باید از ورود به بازار منع شوند. همچنین محصولات دستکاری شده ژنتیک باید برچسبی در همه کشورها داشته باشند که نشان دهنده نوع محصول است و پس از ورود به بازار، بهتر است در جامعه ای که این محصولات را مصرف می کند، رصد شوند.

یکی از دلایلی که باید سیستم رصد کردن محصولات دستکاری شده را اجرا کرد، سابقه ای است که در مورد این محصولات وجود داشته است. در سال ۱۹۸۹ م. در آمریکا، محصول ال- تریپتوفان(L -tryptophan) که در باکتری دستکاری شده ژنتیک تولید شده بود، سبب مسمومیت و مرگ ۳۷ نفر و ناتوانی ۱۵۰۰ نفر شد و دلیل آن را مربوط به سمّی دانستند که بیش از مقدار معمول در این باکتری دستکاری شده ژنتیک تولید شده بود. ۴۹ و ۵۰ و ۵۱ و ۵۲ پاسخ آلرژیک به ذرّت StarLink در سال ۲۰۰۰ م. در آمریکا ۵۳ نمونه دیگری از آثار این تولیدات محسوب می شود.

آیا محصولات دستکاری شده ژنتیک مصرف شده برای تغذیه حیوانات و خوردن تولیدات از این حیوانات برای سلامت انسان ضرر دارد؟

ادّعا می شود که DNA و پروتئین در محصولات دستکاری شده ژنتیک که برای تغذیه حیوانات استفاده می شوند، در سیستم گوارش حیوانات تجزیه شده و در تولیدات این موجودات قابل شناسایی نیست؛ امّاDNA محصولات دستکاری شده ژنتیک که برای تأمین غذای حیوانات به کار برده شده اند، در تولیدات این حیوانات، مانند شیر و گوشت که به مصرف انسان ها می رسد، مشاهده شده است. حتّی محصولات دستکاری شده ژنتیک، گزارش شده است که تأثیر منفی بر روی سلامت حیواناتی دارند که این محصولات را مصرف می کنند. DNA محصولات دستکاری شده ژنتیک که توسط ارگان های بدن این حیوانات جذب شده، در گوشت و ماهی مصرفی انسان ها دیده شده است. ۵۴ و ۵۵ و ۵۶ و ۵۷ پروتئین سمّی حشره کش Bt در خون و منبع تغذیه کننده خون جنین در زنان باردار و غیر باردار گزارش شده است؛ ۵۸ و ۵۹ در حالی که فرض می شده که این سم پروتئینی در سیستم گوارش انسان تجزیه شده و به خون و دیگر ارگان های بدن نمی رسد.

در گزارشی DNA محصول سویای دستکاری شده ژنتیک که برای تغذیه حیوانات استفاده می شود در خون، ارگان ها و شیر بزهایی که این مواد را استفاده می کردند، پیدا شده است. ۶۰ در ۲۰۱۳ م. مطالعه ای در انسان نشان داد که قطعات بزرگ DNA از گیاهانی که می توانند حامل ژن هایی باشند، در سیستم گوارش مقاوم به تجزیه می شوند و سپس از غذا به خون می رسند. ۶۱ این قطعات مورد شناسایی قرار گرفتند و از سویا و ذرّت بودند و حتّی در موردی، مقدارDNA این گیاهان، از مقدارDNA انسان در سرم خون بالاتر بود. در مطالعاتی در موش نشان داده شده است که میکروRNAs از برنج خورده شده توسط موش، فعّال بوده و می تواند تظاهر ژن در بدن و فعّالیت ها و فرآیندهای مهمّی را تحت تأثیر قرار دهد. ۶۲

آیا محصولات دستکاری شده ژنتیک دارای ارزش غذایی بیشتر از محصولات طبیعی هستند؟

در طول دو دهه گذشته، طرفداران محصولات دستکاری شده ژنتیک اعلام داشته اند که این محصولات سالم تر و مغذّی تر از نوع طبیعی می باشند. در بعضی از موارد، غذاهای دستکاری شده ژنتیک از نظر غذایی کمتر مغذّی بوده اند و این به دلیل تأثیرات غیرمنتظره فرآیند مهندسی ژنتیک بوده است. حتّی برنج طلایی(Golden Rice) پس از ۲۰ سال، هنوز در حال گذراندن آزمایش های مورد نیاز می باشد. هنوز هیچ نوعی از برنج طلایی یا برنج دستکاری شده ژنتیک در بازار وجود ندارد و گفته شده است که در سال ۲۰۱۶ م. یا ۲۰۱۷ م. برای کاشتن به منظور بازرگانی وارد بازار خواهد شد. واقعیت این است که راه حل های ارزان و ایمن برای کمبود ویتامین آ و دیگر ریز مغذّی ها هم اکنون وجود دارد و فقط منابع مالی مختصری نیاز است که بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

بهترین نمونه محصولات دستکاری شده ژنتیک که به منظور بهبود یک محصول، توسط مهندسی ژنتیک ایجاد شده است، برنج طلایی است که بتا کاروتین در این محصولات تقویت می شود. بتا کاروتین در بدن انسان، به ویتامین آ تبدیل می شود. این محصول به منظور استفاده در کشورهای فقیر در منطقه جنوب در سطح جهان مطرح بوده است؛ امّا با وجود بیش از یک دهه عناوین خبری در این باره، هنوز این محصول به بازار نیامده است. اگرچه دلیل این تأخیر وجود مخالفان محصولات دستکاری شده، ذکر شده است؛ امّا دلیل اصلی مشکلات در پژوهش و روند تولید آن است. اوّلین نوع برنج طلایی مقدار کافی بتا کاروتین در خود تولید نمی کرد و باید در حدّ کیلوگرم در روز مصرف می شد تا مقدار مورد نیاز روزانه ویتامین آ را داشته باشد. در نتیجه یک نوع جدیدی از برنج دستکاری شده ژنتیک باید ساخته می شد با مقدار تولید بالای بتا کاروتین. ۶۳ و ۶۴

در سال ۲۰۱۳ م. انستیتو تحقیقات بین المللی برنج (مرکزی که مسئول ایجاد برنج طلایی است) اعلام داشت که هنوز نامعلوم است که مصرف روزانه این برنج، مقدار ویتامین آ را در بدن افزایش داده و موجب کاهش نابینایی در افرادی که کمبود ویتامین آ در بدن دارند، بشود. ۶۵ نداشتن رضایت نامه از افرادی که این برنج را مصرف کرده اند، یک مشکل اساسی در مورد این محصول دستکاری شده ژنتیک می باشد. ۶۶ یکی از روش های مؤثّر و ارزان که توسط سازمان بهداشت جهانی ارائه گشته، تشویق مادران به شیردهی از طریق پستان و آموزش مردم در کاشت هویج و سبزیجات برگ دار در باغ های منزل می باشد. این دو روش ارزان، مؤثّر و از راه حل های موجود است. سازمان بهداشت جهانی از این روش در جلوگیری از مرگ بیش از یک میلیون نفر در ۴۰ کشور جهان استفاده کرده و آن را روشی مناسب تر از برنج طلایی در جنگ با کمبود ویتامین آ اعلام نموده است. ۶۷

آیا استفاده از محصولات دستکاری شده ژنتیک مقاوم به علف کش های گلای فاسیت و۲ ،۴ -D برای سلامت انسان مضر است؟

بیش از ۸۰% تمامی محصولات دستکاری شده ژنتیک، مقاوم به یک یا چند علف کش می باشد. ۶۸ سویای مقاوم به علف کش، در سال ۲۰۱۳ م. در آمریکا، ۹۳% سطح کشت را به خود اختصاص داده است. ۶۹ در زمان ا