پاورپوینت کامل منابع طبیعی زمزم و آب های مکّه (۵) ۵۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل منابع طبیعی زمزم و آب های مکّه (۵) ۵۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل منابع طبیعی زمزم و آب های مکّه (۵) ۵۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل منابع طبیعی زمزم و آب های مکّه (۵) ۵۹ اسلاید در PowerPoint :

۷۶

در شماره های پیشین، از اهمّیت زمزم و ریشه های تاریخی و تحوّلات
آن و نیز آثار معنوی و شفابخش بودن این چشمه فیض الهی در جوار
خانه خدا سخن گفتیم. اینک توجّه خوانندگان گرامی را، به آخرین
بخش از این سلسله مقالات، که مربوط به منابع طبیعی زمزم و آب های
مکّه مکرّمه می باشد جلب می نماییم:

هر چند منبع اصلی زمزم، چشمه فیض ربّانی است که در دل صحرای سوزان
جوشیده است و تا قیامت نخواهد خشکید(۱) و از این بابت جای سخن نیست، امّا از لحاظ
طبیعی و جغرافیایی قابل ذکر است که در سرزمین مکّه چاه های متعددی نیز وجود داشته
که مردم این سرزمین برای خود و مزارع واحشامشان از آن استفاده می کردند و زائران
بیت اللّه بدان وسیله نیازشان را رفع می نمودند.

ازرقی نام بیست و چهار عدد چاه را که در مکّه، پیش از حفر زمزم وجود داشته،
آورده است و نیز نام پنج چاه را که بعد از زمزم و قبل از ظهور اسلام حفر شده و نام
سیزده چاه را که پس از اسلام حفر گردیده(۲) همچنین تعداد چشمه ها و قنواتی را که در
مکّه و اطراف آن وجود داشته تا دوازده عدد برشمرده است.(۳) اینها نشان می دهد که
علی رغم خشکی این سرزمین منابع حیاتی مردم مکّه و زائران از آبهای زیرزمینی که از
دل صحرا سرمی زده و بر اثر باران های فراوان موسمی ذخیره می شده، تأمین می گشته
است.

با وجود این، تنگناهای بی آبی با تاریخ مکّه و حرم پیوند خورده است و به همین
دلیل بوده که زبیده همسر هارون الرشید به حفر قنات تاریخی مکّه اقدام کرد که قرن ها
آب مورد نیاز مردم را تأمین نموده است و دیگران نیز چاه هایی حفر می کرده اند. امّا
بالأخره بیشتر این چاه ها و چشمه ها به مرور زمان از بین رفته و دستخوش تحولاتی شده
ولی هیچکدام جای زمزم را نگرفته است و زمزم مانده و آب گوارای آن، که می توان
سلسبیل زمینش نامید.

اینجاست که آیه کریمه قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُکُمْ غَوْرا فَمَنْ یَأْتِیکُمْ بِمَاءٍ مَعِینٍ(۴)
مصداق پیدا می کند؛ یعنی «بگو اگر آب های شما بخشکد کیست که آب خوش گوار برای
شما پدید آورد؟»

الف: باران ها و سیل ها

در شبه جزیره عربی، باران های شدید می بارد، هر چند این باران ها زیاد نیست.
ریزش باران ها بر اثر ابرهایی است که از شرق دریای سفید (متوسط) به سوی دجله و
فرات در حرکتند و پاره ای از این ابرها به سمت جنوب و محاذی بحر احمر حرکت
می کنند، شبه جزیره را پوشش می دهند و در فصل زمستان در شهر مکّه بر اثر آن ابرها
باران می بارد و با حرکت در جهت جنوب، کشور یمن را نیز در برمی گیرد. بر اثر این
باران ها که معمولاً یک یا دو ساعت ادامه دارد، سیل هایی به راه می افتد و با توجّه به
موقعیت شهر مکّه و خانه کعبه که در منطقه ای هموار و گود و میان کوه ها قرار گرفته
است، به سمت مسجدالحرام می آید و لذا تاریخ مکّه سیل های عظیمی(۵) را به ثبت رسانده
که گاهی مسجد و کعبه را احاطه کرده و گاه آب تا درِ خانه کعبه و بالاتر از آن رسیده است
و خسارت ها و ویرانی هایی به بار آورده است. در سال های اخیر کانال هایی برای خروج
آب از اطراف مسجدالحرام احداث کرده اند که سیلاب و فاضلاب های اطراف حرم را به
خارج شهر هدایت می کند.

بدیهی است که این باران ها و سیل های ناشی از آن، در تأمین منابع زیرزمینی آب
زمزم تأثیر فراوان دارد. ازرقی در تاریخ خود می نویسد:

«در سال های دویست و بیست و سه و بیست و چهار آب زمزم به حدّی کم شد که
چیزی نمانده بود به کلّی خشک شود، در این حال نُه ذراع (۵/۴ متر) در عمق زمین
حفاری کردند و اطراف آن را توسعه دادند و همزمان با این حفاری در سال ۲۲۵هجری
خداوند باران ها و سیل هایی فرستاد که بر اثر آن آب زمزم فزونی گرفت…»(۶)

ازرقی در جای دیگر از کتاب خود، از مقاتل، از ضحاک بن مزاحم نقل کرده که
گفت:

«… زمانی می آید که آب زمزم از نیل و فرات گواراتر می شود.» ابومحمد خزاعی گوید:
ما این را در سال ۲۸۱ه . دیدیم و این هنگامی بود که در مکّه باران زیادی آمد و سیل ها
از حوالی مکّه به راه افتاد و در سال ۲۷۹ و ۲۸۰ آب زمزم آنقدر زیاد شد و بالا آمد که
نزدیکی دهانه چاه رسید تا آنجا که از سرچاه تا روی آب هفت ذراع (۵/۳متر) بیشتر
فاصله نماند و مانند این را هرگز ندیده و از قول کسی نشنیده بودیم و آنقدر آب زمزم
شیرین و گوارا شد که بر همه آبهای مکّه برتری داشت و من و بسیاری از اهل مکّه از
آن می نوشیدیم و احدی از پیر مردان مکّه را نشنیدیم که نظیر آن را در گذشته نقل کنند
و در سال ۸۳ به بعد بار دیگر غلظت آب به حال گذشته برگشت امّا آب به همان فراوانی
بود.»(۷)

یکی از کاوشگران معاصر درباره زمزم می نویسد:

«در سال ۱۳۸۸ هجری قمری باران های شدید در مکّه مکرّمه بارید و سیل به اطراف
حرم مکّی (مسجدالحرام) سرازیر شد و بالاتر آمد تا به در خانه کعبه رسید، آن زمان
برای خروج آب کانال وجود نداشت، کمیته ای تشکیل شد که من نیز عضو آن بودم. کار
این کمیته آن بود که به بررسی آب زمزم بپردازد، آن روز چاه زمزم داخل اتاقی بود،
درِ اتاق را گشودیم، دیدم آب از دهانه زمزم فوران می کند، افراد ساده لوح می گفتند: چاه
خود را شستشو می دهد! در دست من دستمال کاغذی بود، آن را بر سطح آب افکندم که
آب آن را به بیرون پرت کرد. یک قطعه شلنگ به اندازه دو متر از زمین برداشتم و یک
سر آن را در آب چاه نهادم که از سر دیگر آن آب به
بیرون می پاشید. از اینجا معلوم می شود که عامل فشاری در عمق چاه است که هنگام
بارش باران که مانند یک چاه آرتیزین عمل می کند و در
همین حال از آب چاه مضمضه کردم و آن را شیرین یافتم و در بررسی ها معلوم شد از
آب چاه های دیگر مکّه
شیرین تر است. فوران آب برای مدّتی از زمزم ادامه داشت تا اینکه کم کم رو
به کاهش نهاد و به حال طبیعی برگشت؛ یعنی تا فاصله سه متر از دهانه چاه پایین رفت
و این دلیل بر این است که منابع چاه زمزم با سایر آب های زیر زمینی تفاوت دارد؛ زیرا
چنین چیزی به عنوان مثال برای چاه «داودیه» اتفاق نیفتاده است و اگر قرار بود آب
چاه های منطقه بالا بیاید باید در چاه داودیه و چاه های دیگر حرم نیز چنین اتفاقی
می افتاد، از اینجا می توان نتیجه گرفت چاه زمزم دارای منبعی مستقل است.

نکته دیگر آنکه با آزمایش آب زمزم در محرم سال ۱۴۰۰ هجری (قمری) پس از
تحوّلاتی که در حرم رخ داد، با تجزیه و تحلیل منابع اصلی این چاه،
چنین به دست آمد که هیچگونه آلودگی در آب وجود ندارد و نوع آن با سایر آب ها فرق
دارد.»(۸)

همین نویسنده در جای دیگر در مقدار آب دهی زمزم یاد آور می شود:

«بررسی هایی که با وسایل موتوری برای کشیدن آب زمزم انجام شده، نشان می دهد
که آب زمزم در هر ثانیه ۱۱ تا ۵/۱۸ لیتر آب می رساند.»(۹)

ب: چشمه ها و چاه های دیگر مکّه

علاوه بر زمزم، با فضیلت و سابقه تاریخی اش، در حال حاضر چهار چاه دیگر در
مکّه وجود دارد که عبارتند از: «داودیه، زبیده، طوی و مسفله و از همه مشهورتر «عین
زبیده» است که در تأمین آب مکّه در زمان بی آبی ها تأثیر فراوان داشته و هم اکنون نیز
مورد استفاده است. مسعودی در این باره می نویسد:

«یکی از آثار ارزشمند که در اسلام مانندی نداشته، چشمه معروف به «عین مشاش»
است که در سرزمین حجاز قرار دارد. این چشمه را «امّ جعفر» زبیده همسر هارون
احداث کرد و مسیر جریان آن را در میان پستی و بلندی ها و کوه و دشت و طریق
صعب العبور هموار ساخت و از مسافت دوازده میل (۲۴ کیلومتر) به مکّه آورد و برای
احداث آن یک میلیون و هفتصد هزار دینار هزینه کرد.»(۱۰)

دیگران نیز درباره عین زبیده چنین نوشته اند:

در مکّه چشمه آبی است به نام «زبیده» که آب را زبیده از دورترین نقطه وادی نعمان،
واقع در شرق مکّه بدان چشمه آورده و برای این منظور چند قنات در راه مکّه ایجاد
کرده است و لذا این چشمه را به نام او «عین زبیده» خوانند.»(۱۱)

یکی از جهانگردان معروف سوئیسی به نام «بورخارت» که در
قرن نوزدهم میلادی از مکّه و
حجاز دیدن کرده، درباره عین زبیده
می نویسد:

مورّخان عرب درباره این کانال بسیار سخن گفته اند وخلاصه گفتار آنان این است
که زبیده همسر هارون الرشید خلیفه عباسی دستور داد که آب را توسط آبراهی از چشمه
عین النعمان که در کوهستان «کرا» قرار دارد به سوی مکّه روانه کنند و سپس برای افزایش
آب این کانال دستور داد آب های «چشمه عرف» ـ که در بالای کوهستان کرا واقع بود و
دشت حنین را سیراب می کرد ـ را نیز به آب «عین النعمان» اتصال دهند و در نهایت
آب های چهار چشمه دیگر به نام های: البرود، الزعفران، میمون و عین مشاش را نیز به آن
آبراه اوّلیه متّصل نمود. لیکن این کانال بعدها مورد بی توجّهی قرار گرفت و به تدریج
بسته شد، تا اینکه در سال ۶۴۳ه . بار دیگر به دستور سلطان محمّد خدابنده مرمّت گردید
و سپس بار سوم توسط شریف مکّه به نام حسن بن عجلان در سال ۸۱۱ه . ترمیم شد.
پس از او نیز سلطان مصر قایتبای اموال فراوانی را در سال ۸۷۹ صرف ترمیم و پاک سازی
آن کرد و بعد از او سلطان قانصوه
غوری آخرین پاشاه مصر از سلسله چرکس ها در سال ۹۱۶ه . به اصلاح آن پرداخت. در
سال ۹۳۱ نیز سلطان قانونی به تجدید بنای این کانال اقدام کرد و لیکن نتوانست با نقشه
مناسبی این کار را به انجام رساند. ولی عاقبت فرزندش سلطان سلیم دوّم توانست با
صرف مبالغ