پاورپوینت کامل حرم حضرت حمزه علیه السلام در بستر تاریخ ۸۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حرم حضرت حمزه علیه السلام در بستر تاریخ ۸۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حرم حضرت حمزه علیه السلام در بستر تاریخ ۸۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل حرم حضرت حمزه علیه السلام در بستر تاریخ ۸۶ اسلاید در PowerPoint :

۶۲

قبر شریف و حرم مطهّر حضرت حمزه، آن بزرگ مجاهد اسلام و
عموی دلسوز رسول اللّه صلی الله علیه و آله از سال سوّم هجرت، که آن حضرت به
شهادت رسید، تا سال ۱۳۴۴ که گنبد و بارگاهش به وسیله وهابیان
تخریب گردید، مراحلی را طی کرده و حوادثی را به خود دیده است که
از نظر فقهی و مذهبی دارای نکاتی آموزنده و از نظر تاریخی حاوی
مطالب ارزنده و قابل توجّه است و ما در این بخش، مطالبی را به
تناسبِ تاریخِ وقوع آنها، در اختیار خوانندگان عزیز قرار می دهیم:

رسول خدا صلی الله علیه و آله و قبر حمزه علیه السلام

محدّثان و مورّخان نقل کرده اند که: «پیامبر خدا صلی الله علیه و آله هر سال به زیارت قبور شهدا
می رفت و خطاب به آنان می گفت: «السَّلامُ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدّار»(۱) در این
بخش از نقل ها این مطلب نیز اضافه شده است که: پس از رسول اللّه صلی الله علیه و آله ابوبکر، عمر
وعثمان نیز قبر حمزه علیه السلام و شهدای احد را زیارت می کردند و معاویه نیز در سفر حجّ
خود شهدای احد را زیارت نمود.

و این جمله نیز آمده است که
وقتی رسول خدا صلی الله علیه و آله از فاصله دور،
قبور را مشاهده می کرد، با صدای بلند چنین می گفت: «السَّلامُ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ…».

سفارش امام صادق علیه السلام

حضرت صادق علیه السلام در ضمن توصیه به زیارت مساجد و مشاهد مدینه منوّره، به
معاویه بن عمار می فرماید:

«لا تَدَعْ اتیان المشاهد… وقبور الشهداء وبلغنا أنّ النبی صلی الله علیه و آله کان إذا أتی قبور الشهداء
قال: «اَلسَلاَمٌ عَلَیْکُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ»(۲)

زیات مشاهد و قبور شهدا(ی احد) را ترک نکن (زیرا) به ما نقل شده است که وقتی
پیامبر صلی الله علیه و آله به (زیارت) قبور شهدا می رفت می گفت: «السلام علیکم…»

فاطمه زهرا علیهاالسلام و زیارت حضرتحمزه علیه السلام

مرحوم کلینی از امام صادق علیه السلام نقل می کند: «فاطمه علیهاالسلام پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله هفتاد
و پنج روز زنده بود و در این مدّت بشّاش و متبسّم دیده نشد و هر هفته دو بار؛ روزهای
دوشنبه و پنج شنبه به زیارت قبور شهدا می رفت و گاهی محلّ استقرار مشرکان در احد و
همچنین جایگاه رسول خدا را به همراهانش معرفی می کرد»؛ «لَمْ تُرَ کاشرهً ولا ضاحکهً
تأتی قبور الشهداء فی کلّ جمعه مرّتین؛ الإثنین والخمیس، فتقول: ههنا کان رسول اللّه
وههنا کان المشرکون».

درباره زیارت و حضور حضرت زهرا در کنار قبر حمزه علیه السلام ، در منابع شیعه واهل
سنّت مطالب فراوانی نقل است؛ از جمله اینکه: «إنّ فاطمه علیهاالسلام کانت تزور قبور الشهداء
بین الیومین والثلاثه وتدعو وتبکی حتّی ماتت».(۳)

زیارت حضرت حمزه علیه السلام ازمستحبات مؤکّده است

بر اساس سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و معصومان علیهم السلام ، یکی از اعمال مستحب و بلکه یکی از
مستحبات مؤکّد برای مسلمانان، زیارت قبر حضرت حمزه و دیگر شهدای احداست
ودراین موضوع، فقهای شیعه و علمای اهل سنّت اتّفاق نظردارند وبهترین روززیارتی آن
حضرت را روز دو شنبه و پنج شنبه دانسته اند.(۴)

زیارت رجبیّه در کنار حرم حضرت حمزه

ابراهیم رفعت می گوید: از قرن های گذشته در میان مردم مدینه عادات و برنامه های
مختلفی رواج داشته که یکی از آن مراسم و برنامه ها، اجتماع مردم این شهر در کنار حرم
حضرت حمزه علیه السلام است و این اجتماع همه ساله از اول تا نیمه ماه رجب با حضور زن و
مرد تشکیل می گردد. در این مراسم افزون بر مردم مدینه گروهی از اهالی مکّه و طائف و
جدّه و رابغ و بادیه نشینان که همه ساله برای زیارت رجبیه در مدینه حاضر می شوند ـ
شرکت می کنند و در این اجتماع قربانی های زیادی ذبح و به حاضرین اطعام و احسان
می شود.(۵)

ابوسفیان و قبر حمزه علیه السلام

ابن ابی الحدید می نویسد: در دوران خلافت عثمان، ابوسفیان از کنار قبر حضرت
حمزه گذر می کرد، وقتی چشمش به قبر افتاد با پایش به قبر کوبید و خطاب به حضرت
حمزه چنین گفت:

«یا أَبا عمارَه، إنّ الأمر الذی اجتلدنا عَلَیهِ بِالسَّیف أَمْسی فِی یَدِ غِلْمانِنَا الْیَوْم یَتَلَعَّبُون
بِهِ»(۶)

«ای ابا عماره، (سر از قبر بیرون آر و ببین) حکومتی که ما بر سر آن با هم می جنگیدیم
چگونه ملعبه و بازیچه جوانان ما گردیده است !»

و بدینگونه بار دیگر ابوسفیان کفر و نفاق خویش را نسبت به اسلام و کینه و
عداوتش را نسبت به سیّد شهیدان آشکار می ساخت!

کرامت شهدای احد و شکستسیاست معاویه

در سال چهل و نه هجری و پس از گذشت چهل و شش سال از جنگ اُحد و در
دوران ریاست بلا منازع معاویه بن ابوسفیان، از طرف او دستور صادر شد که در اُحد
قناتی حفر و مجرای آن را در کنار و یا داخل قبور شهدا قرار دهند و با آماده شدن قنات،
منادی در مدینه اعلان کرد: افرادی که در احد شهید دارند برای در امان ماندن اجساد و
قبور آنان از نفوذ و جریان آب، این قبور را نبش و اجساد شهدا را به محلّ دیگر انتقال
دهند و بر اساس این دستور به نبش قبور شهدا اقدام گردید.

از جمله قبر حمزه علیه السلام و عمرو بن جموح و عبداللّه پدر جابر شکافته شد، عمّال
معاویه با تعجّب مشاهده کردند که این اجساد تر و تازه مانده اند؛ به گونه ای که گویی
دیروز دفن گردیده اند. حتّی لباسها و قطیفه ها و علفهایی که آنان را پوشش می داد با همان
وضع باقی است و کوچکترین تغییری در آنها رخ نداده است؛ به طوری که وقتی بیل
کارگر به پای حضرت حمزه خورد، خون جاری گردید و یا آنگاه که دست یکی از شهدا،
که در روی زخم پیشانیش قرار داشت، برداشته شد خون جاری گردید و این کرامت
شهدا موجب شد که عمّال معاویه از تصمیم خود منصرف شده، قبور شهدا را به حال
خود بگذارند.

این خلاصه ای است ازآنچه درمنابع تاریخی و مدینه شناسی گاهی به طور
مشروح وگاهی به طوراختصارآمده است.(۷)

یکی از راویان این حادثه تاریخی، جابر انصاری، صحابی معروف و فرزند عبداللّه
از شهدای احد است که می گوید: «استُصرخنا عَلی قَتلانا یومَ اُحد یَومَ حَفَر معاویه العین
فوجدناهم رطابا یتثنّون فأصاب المسحاه رجْلَ حمزه فطار منها الدّم».

و در بعضی از این روایات آمده است: «کأنّهم نُوَّم»؛ «شهدا را دیدیم تر و تازه گویا به
خواب عمیقی فرو رفته اند.»

درباره عبداللّه یا عمرو بن جموح که در یک قبر دفن شده بودند آمده است:
«فأمیطت یده عَن جُرْحِهِ فانبعث الدم فردّت الی مکانها فسکن الدّم»؛ «به هنگام شهادت،
پیشانی او مجروح و دستش روی جراحت گذاشته شده و با همان وضع دفن گردیده بود،
هنگام نبش قبر دستش را از روی جراحت برداشتند، خون سیلان کرد تا مجددا دست را به
روی پیشانی مجروح گذاشتند و خون قطع شد.»

هدف معاویه چه بود؟!

هدف معاویه از حفر این قنات و جاری ساختن آن از کنار یا از داخل قبور شهدا، که
به دستور مستقیم وی انجام می گرفت این بود که با انتقال اجساد شهدا به نقاط مختلف و
محو آثار و قبور آنان، یک مشکل سیاسی ـ اجتماعی را که فکر او را دائما به خود مشغول
ساخته بود حل نماید؛ زیرا علی رغم تبلیغات فراوانی که به نفع او و بر ضدّ اهل بیت، به
ویژه بر ضدّ امیر مؤمنان، علی علیه السلام در سراسر کشور اسلامی انجام می گرفت، سالانه
هزاران زائر که از نقاط مختلف وارد مدینه می شدند، با حضور در کنار قبر حمزه و
شهدای احد، صحنه این جنگ و جنایت های ابوسفیان و هند و شخص معاویه در به
شهادت رسانیدن این شهدا و مُثله کردن آنان و شکافتن سینه حمزه علیه السلام و جویدن جگر او
و به طور کلّی برافراشتن پرچم جنگ بر ضدّ اسلام و قرآن به وسله خاندان معاویه در
اذهان زنده می شد و همه جنایات آنان را تداعی می کرد و این وضع برای معاویه قابل
تحمّل نبود و لذا تصمیم گرفت اجساد این شهدا را که به عقیده او پس از گذشت بیش
ازچهل سال بجزیک مشت استخوان پوسیده از آنان باقی نیست، به دست بازماندگان
خودِاین شهدا به نقاط مختلف منتقل و پراکنده کند و اثر قبرها را محو سازد تااحد وجنگ
آن در اثر عدم حضور مسلمانان در این نقطه، به فراموشی سپرده شود. آری برای
اجرای این سیاست بود که معاویه دستور حفر قنات و عبور دادن آن، از محل دفن شهدا را
صادر کرد و تا نبش قبر آنان، این سیاست به خوبی پیش رفت ولی با کرامت شهیدان و
سالم بودن اجسادشان مواجه گردید و برای جلوگیری از تبلیغات منفی بر ضدّ او و به طور
اجبار اجساد شهدا در همان محل به خاک سپرده شدند.

فاطمه علیهاالسلام نخستین کسی که قبرحمزه را

ترمیم کرد

به طوری که ملاحظه خواهید کرد، قبر شریف حمزه از قرن دوّم هجری در زیر
سقف و دارای ساختمان بود ولی طبق نقل محدّثان و مورّخان، از امام باقر علیه السلام ، اولین
کسی که این قبر را پس از گذشت چند سال و ظهور آثار فرسودگی در آن، به تعمیر و
ترمیم و سنگچینی و علامت گذاری پرداخت و از سایر قبور مشخص ساخت، حضرت
زهرا علیهاالسلام بود و جالب این است که این روایت در منابع اهل سنّت بیش از منابع شیعه
منعکس گردیده است!

متن روایت چنین است:

«… عن سعد بن طریف، عن أبی جعفر علیهماالسلام إنّ فاطمه بنت رسول اللّه صلی الله علیه و آله کانتْ تزور قبر
حمزه علیه السلام ترُمُّهُ وتُصْلحُهُ وقد تعلّمتْه بحجرٍ»؛(۸) «سعد بن طریف از امام باقر علیه السلام نقل
می کند که دختر رسول خدا، فاطمه زهرا قبر عمویش حمزه را زیارت و آن را ترمیم و
اصلاح می کرد و این قبر را با سنگ چینی، علامت گذاری و مشخّص ساخته بود.»

حرم حضرت حمزه در قرن دوّم

سمهودی از عبدالعزیز (قدیمی ترین مدینه شناس) نقل می کند: «إنّه کان علی قبر
حمزه قدیما مسجد»؛(۹) «از قدیم الأیام قبر حمزه در زیر مسجد(۱۰) قرار داشت.»

سمهودی سپس می گوید: «وذلک فی المأه الثانیه». گفتار عبدالعزیز به قرن دوّم
مربوط است.

پس بنا به گفتار این دو مدینه شناس، قبر حضرت حمزه در قرن دوّم دارای حرم بوده
و در زیر سقف قرار داشته است، گرچه تاریخ دقیق این بنا و همچنین بانی آن برای ما
روشن نیست.

در ادامه همین بحث، ملاحظه خواهیم کرد که کتیبه موجود در کنار مدفن شهدای
اُحد بیانگر این بوده که قبور آنان هم در سال ۲۷۵ دارای بنا بوده است.

حرم حضرت حمزه در قرن ششم

ابن جبیر جهانگرد معروف (متوفای ۶۱۴) که در سال پانصد و هفتاد و نه به زیارت
حرمین شریفین مشرّف شده، می گوید:

«وعلی قبره رضی الله عنه مسجد مبنی والقبر بِرحبته جوفی المسجد».(۱۱)

«مسجدی بر روی قبر حمزه رضی الله عنه ساخته شده است و قبر در فضای داخلی مسجد قرار
گرفته است.»

ایجاد بنای باشکوه در قرن هفتم

ابن نجار، مدینه شناس قرن هفتم (متوفّای ۶۴۳) که تقریبا شصت و چهار سال پس
از دیدار ابن جبیر از حرم حضرت حمزه، کتاب خود را نگاشته است، می نویسد: در سال
پانصد و نود و نه مادر خلیفه عباسی، ناصر لدین اللّه (۱۲) برای حمزه حرم بزرگی بنا نهاد
وضریحی منقش از چوب ساج بر قبر او نصب کرد واطراف حرم را دیوار کشید و براین
حرم دری ازآهن گذاشت که این در، روزهای پنج شنبه به روی زائران باز است.(۱۳)

حرم حضرت حمزه در قرن دهم

سمهودی (متوفای ۹۱۱) حرم حضرت حمزه را به همان شکلی که ابن نجار در سه
قرن قبل از وی توصیف کرده است مشاهده نموده، می گوید: «وعلیه قبّه عالیه حسنه
مُتْقَنَهٌ وبابُه مُصفّح کلّه بالحدید بَنَتْهُ اُمّ الْخلیفه الناصر لدین اللّه کما قاله ابن النجار وذلک فی
سنه تسعین وخمسمائه، قال: وجعلت علی القبر ملبنا من ساج وحوله حصباء وباب المشهد
من حدید یُفتح کلّ یومِ خمیسٍ…»(۱۴)

به طوری که ملاحظه می شود، اصل بنای ساختمان حرم حضرت حمزه در قرن
دهم، همان بوده که ابن نجار در اواسط قرن هفتم از کیفیت و اتقان و از درِ آهنی و از
دیوارکشی اطراف آن سخن گفته است.(۱۵)

سمهودی بقیه کلام ابن نجار را در مورد ضریح حضرت حمزه نقل می کند که: دارای
ضریحی از چوب ساج همانند ضریح جناب ابراهیم و جناب عباس و حضرت حسن
مجتبی علیه السلام می باشد. سپس می گوید: ولی امروز بر خلاف سه قبر یاد شده اخیر در قبر
حمزه، ضریح چوبی که ابن نجار ازآن یادنموده است وجود ندارد، بلکه ضریح و قبر او از
گچ و آجر است و شاید این ضریح با مرور زمان و با از بین رفتن آن ضریح چوبی ساخته
شده است.

سمهودی در آخر گفتارش، انتساب این بنا را به مادر خلیفه عباسی مورد تأکید قرار
می دهد و می گوید: تاریخ این بنا که سال ۵۹۰ می باشد، در دیوار آن، در یک لوح با خط
کوفی گچ کاری تا امروز باقی است.(۱۶)

حرم حضرت حمزه در قرن سیزدهمو

هشتاد و نه سال قبل از تخریب

مرحوم سید اسماعیل مرندی که در سال هزار و دویست و پنجاه و پنج و سه قرن و
نیم پس از سمهودی به مدینه و به زیارت قبر حضرت حمزه مشرّف شده است، می گوید:
«قبر حضرت حمزه، عمّ رسول خدا صلی الله علیه و آله در آنجا (احد) است. قبّه و صحن دارد. یک
صندوق چوبی دارد. بالای قبر مطهّر پرده انداخته اند…»(۱۷)

از این مطالب روشن می شود که در فاصله سه قرن و نیم، تغییرات نه چندان اساسی
در حرم حضرت حمزه به وجود آمده که از جمله آنها نصب مجدّد ضریح چوبی به جای
ضریح آجری می باشد.

حرم حضرت حمزه در سال ۱۳۲۵

از توصیف ابراهیم رفعت مصری،(۱۸) که در تاریخ پیشگفته و نوزده سال پیش از
تخریب حرم حضرت حمزه را زیارت کرده است، معلوم می شود که اصل بنا و ساختمان
حرم آن بزرگوار همان بوده است که پیشینیان در قرن های گذشته آن را تعریف و توصیف
نموده اند و همان ساختمان که در قرن ششم بنا گردیده بود.

ولی در عین حال از سخن او به دست می آید که در زمان وی بعضی توسعه ها در
اطراف حرم و بعضی تزیینات در داخل آن وجود د