پاورپوینت کامل پژوهشی میدانی درباره وضعیت مساجد مکه مکرمه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل پژوهشی میدانی درباره وضعیت مساجد مکه مکرمه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل پژوهشی میدانی درباره وضعیت مساجد مکه مکرمه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل پژوهشی میدانی درباره وضعیت مساجد مکه مکرمه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۷۶

۱ ـ درآمد

یکی از مهم ترین رویکردهای نوین در دانش جغرافیا، اهتمام به توزیع جغرافیایی
مراکز خدمات عمومی است که افراد، روزانه یا به صورت هفتگی و یا ماهانه، به آن ها
نیاز دارند. این اهتمام از آنجا سرچشمه می گیرد که دانش جغرافیا به پراکندگی مکانی
این گونه مراکز و سنجش امکان ارائه کردن بهترین راه حل های ممکن تأکید دارد؛
به گونه ای که به عملکرد هر چه بهتر و آسان تر این گونه مراکز بینجامد.

جغرافی دانان از اوایل دهه شصت(۲) به این گونه مطالعات اهتمام ورزیده اند. اما در
این میان، موضوع ها و ابعادی نیز وجود دارد که در محافل عربی ـ اسلامی به بررسی
آن ها پرداخته نشده است. یکی از مهم ترین این موضوع ها، پراکندگی جغرافیایی
خدمات عمومی با روشی علمی و مبتنی بر تحلیل جغرافیایی است.

از سویی شاید مسجدها که خانه های خداست، با اهمیت ترین مراکز همگانی باشند
که ما در زندگی روزانه با آن ها سروکار داریم و از جانب پروردگار خویش به این سر و
کار داشتن الزام شده ایم. چنان که همگان می دانند بر هر مسلمانی واجب است در هر روز
پنج بار نماز بگزارد و در این میان برای او شایسته و گاه بر او بایسته است که این نمازها را
در مسجد به جای آورد؛ چه، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در پاسخ آن عرب بادیه نشین و نابینا که به
حضورشان آمده بود و از آن حضرت اجازه می خواست تا در خانه خود نماز بگزارد
چنین اجازه ای نداد و آن گونه که بدین مضمون در روایت آمده است از او پرسید: آیا
صدای اذان را می شنوی؟

او گفت: آری. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: پس (این بانگ دعوت را) پاسخ بگوی.

اگر ما به مهم ترین خدمات اساسی چون خرده فروشی مواد غذایی، مدرسه،
درمانگاه، بوستان محلی و از این دست، که شخص هر روزه بدانها نیاز دارد نظری
بیفکنیم، خواهیم دید این خدمات هیچ کدام متعهد به این امر نیستند که در جای خاص
قرار داشته باشند یا در زمان معین خدمات خود را ارائه دهند، بر خلاف مساجد که افراد
می بایست در اوقات معین در آن ها حضور داشته باشند و این امکان نیز فراهم باشد که
در مکان هایی تقریبا نزدیک به محلّ سکونت خود به آن ها دست یابند.

در پژوهشی که اینک فراروی دارید و یکی از مهم ترین ابعاد آن «بررسی
چگونگی توزیع مکانی مسجدها درمحله های مسکونی مختلف» است با این ضرورت
مواجه هستیم که برای یافتن بسیاری از حقایقی که احتمالا در پی بردن به اهمیت توزیع
مکانی مساجد دخالتی دارند، ناگزیر می بایست اصولی علمی مبتنی بر مطالعات میدانی
بنیاد نهاده شود.

آنچه در این نوشتار در اختیار شما قرار گرفته، مطالعاتی است از این نوع که شاید از
بعد جغرافیایی نخستین مطالعه میدانی در نوع خود باشد. در این مطالعه، مساجد شهر
مکه به عنوان نمونه ای برای دیگر شهرها مورد بررسی قرار گرفته است.

۲ ـ اهداف مطالعه

هدف نهایی این مطالعه، تلاش برای شناخت توزیع مکانی مساجد مکه است که از
دو رهگذر تعقیب می شود:

۱ ـ پی بردن به وضع کنونی مساجد از نظر ابعاد و خدمات مختلف که بدان ها
مربوط می شود، یا استناد به دیدگاهی که امامان جماعت و نمازگزاران یکایکِ
مسجدهایِ موضوعِ مطالعه، دارند.

۲ ـ تحلیل مسافت کنونی خانه های مسکونی نمازگزاران از مساجد، بر اساس الگوی
فعلی پراکندگی مسجدها در هر محله و رسیدن به ترسیمی از وضعیت مطلوبی که در این
عرصه باید به سوی آن حرکت کرد.

۳ ـ بیشینه مطالعه

تاکنون جغرافی دانان به مطالعه درباره مراکز گوناگون خدمات عمومی اهتمام
ورزیده اند و این مطالعه سه جنبه مهم را در بر داشته است:

۱ ـ پراکندگی خدمات عمومی ( public Disvrubtion of public
serveces ) یعنی شمار این مراکز، میزان پراکندگی آن ها و نیز میزان سهولت و راه های
دسترسی به آن ها.

۲ ـ قابلیت و مزیّت های مراکز خدمات ( public service ) ،بدان معنا که محل
جغرافیای هر یک از مراکز خدماتی باید از مزیت هایی برخوردار باشد و با نوعی
مرکزیت بتواند با تسهیل و انعطاف بیشتری خدمات خود را به مناطق پیرامونی به انجام
رساند.

۳ ـ مطالعه ساز و کار توزیع مجدد خدمات ( Location allication
system ). این خود مقتضی مطالعاتی درباره وضعیت خدمات کنونی و مراکز ارائه
کننده این خدمات و همچنین میزان انجام تغییراتی در جهت توزیع مجدد این مراکز بر
پایه اصولی علمی صورت پذیرد.

از این دیدگاه علمی، مراکز خدمات، مراکزی هستند که شخص می تواند از طریق
آن ها به آسانی و در کوتاه ترین زمان ممکن به نیازمندی های زندگی روزانه خود و
نیازهای دیگر از این قبیل دست یابد و آن ها را برآورده سازد.

از دیدگاه جیکل «jakel» و در مطالعه او به سال ۱۹۷۶ میلادی، مراکز خدمات از
نظر چگونگی پراکندگی به سه گروه تقسیم می شوند:

۱ ـ مراکز با الگوی پراکندگی تصادفی ( Random location patternes ).
شاید چگونگی پراکندگی مساجد، داروخانه ها و بوستان های محلی بهترین نمونه برای
این الگو باشند.

۲ ـ مراکز تجمع یافته ( clustered location patternes ). مجموعه های
تجاری، برخی از مجموعه مطب های بخش خصوصی و یا مراکز دولتی، نمونه هایی از
این الگوها هستند.

۳ ـ مراکز سامان یافته ( uniform location pattern ). می توان دفاتر پست،
مراکز آتش نشانی و امداد و نجات، مدارس و درمانگاه های دولتی را نمونه هایی از این
الگو دانست.

موقعیت جغرافیایی هر یک از مراکز خدمات، به نوعی نمایانگر آن تصمیمی است
که خواه بنا بر دلایل اقتصادی و اجتماعی و خواه بنا بر ملاحظات سیاسی در مورد
انتخاب محل آن ها اتخاذ شده است و به طور طبیعی مهندسان طرّاح این گونه مراکز، در
فراهم نهادن مقدمات این تصمیم بسیار اثرگذار بوده اند.

البته در کنار این مهندسان طراح، اقتصاد دانان و خبرگان سیاست و جامعه شناسی و
جغرافیا نیز در زمینه مشخص کردن اهمیت مراکز خدمات و روشن ساختن ارتباط این
مراکز با عرصه برنامه ریزی و طراحی شهری ایفای نقش کرده اند.(۳)

از دیدگاه خبرگان امر، اهمیت مراکز خدمات عمومی به نکاتی چون سهولت
دسترسی به این مراکز، مقدار مرکزیت آن ها و زمان و همچنین مسافت لازم برای رسیدن
به آن ها وابسته است. هر یک از این نکات نیز خود موضوع مطالعاتی علمی قرار
گرفته اند؛ چراکه این ویژگی ها با هزینه های مالی، پیوندی آشکار دارد و همین امر
اقتصاد دانان و برنامه ریزان و طراحان شهری را به تلاش برای رسیدن به راه هایی در
مورد کاستن از این هزینه ها واداشته است.(۴)

اما در زمینه تحلیل داده های این دسته از مطالعات، الگوهای متعددی وجود دارد
که الگوی «موقعیت مکانی فعلی و مکان پیشنهادی برای مرکز خدمات»(۵) ( Location
allocation Model ) یکی از مهم ترین آنهاست. این الگو به بهره جستن از معادلات
ریاضی به هدف حلّ مشکل استقرار فعلی مراکز و استقرار مجدد آن ها، به گونه ای که
بتواند از مقدار مسافت لازم و همچنین از هزینه های مالی و رنج لازم برای رسیدن به
آن ها بکاهد، اهتمام ویژه ای دارد. این الگو، همچنین، با الگوهای دیگری چون الگوی
تردد وسایل حمل و نقل(۶) ( transportation modeml ) پیوند و همسویی دارد.

افزون بر این الگوها، شماری از عالمان کوشیده اند با به کارگیری شماری از
متغیّرهای مرتبط با این زمینه الگوهای ویژه ای نیز فراهم سازند.(۷)

همه مطالعات یاد شده به هدف به سازی سطح خدمات از طریق انتخاب
مناسب ترین محل برای مراکز ارائه کننده آن ها انجام پذیرفته و به طور طبیعی، الگوهای
پیشگفته و تحوّلات پیش آمده در شیوه های کمی مطالعات جغرافیایی، در زمینه حل
بیشتر مشکلات مراکز مهم خدمات عمومی؛ از قبیل مراکز درمانی و تجاری، پایگاه های
امداد و نجات و اماکن عبادی همانند مساجد تأثیر شگرفی داشته اند.

۴ ـ برنامه و شیوه پژوهش حاضر

چنان که پیشتر گذشت، هدف این پژوهش را می توان در دو نکته زیر خلاصه کرد:

۱ ـ شناخت وضعیت کنونیِ مسجدها از نظر مسافت آن ها و خدماتی که ارائه
می دهند.

۲ ـ تلاش برای رسیدن به تعریفی درباره بهترین موقعیت مکانی برای احداث
مساجد در آینده.

برای رسیدن به هدف نخست، دو نظرسنجی؛ یکی از نمازگزاران و دیگری از
امامان جماعت مساجد صورت پذیرفته است. در پرسشنامه های سنجش نخست که
درمیان حدودا ۶۲۳ نمازگزار توزیع شده، پرسشهایی درباره فاصله خانه های
نمازگزاران از مسجدهای کنونی، دیدگاه آنان درباره فاصله مطلوب در مسجدهای
احداثی در آینده، میزان امکانات رفاهی موجود در مسجد، مشکل توقفگاه خودرو و
مسائل دیگر از این دست وجود داشته است.(۸) در مورد ائمه جماعت مساجد نیز حدودا
در میان ۱۵۳ نفر از آن ها پرسشنامه توزیع شده و هدف از انجام این نظرسنجی، فراهم
آوردن داده هایی درباره تابعیت آمد و شد کنندگان به مسجد، شمار نمازگزاران در
اوقات مختلف نماز، میزان تسهیلات جانبی همچون استراحتگاه در جوار مسجد،
نظافت مسجد و وجود مدرسه حفظ قرآن و موضوع هایی دیگر از این قبیل بوده است.(۹)

پرسش های از این دو نظرسنجی به گونه ای سامان یافته اندکه بتوان با کمک داده های
حاصل از آن ها، به شناخت وضع کنونی مساجد دست یافت و به نظر نمازگزاران و
امامان جماعت درباره مهم ترین ابعاد خدمات موجود در مساجد و نیز مشکلات مربوط
به ارائه این خدمات، آگاهی پیدا کرد. داده های نخستین حاصل از این نظرسنجی، خود
محورهای راهنمایی خواهند بود که در آینده به منظور برنامه ریزی مناسب ترین مکان
برای ارائه این خدمات از آن ها بهره جسته خواهد شد.

پرسشنامه های این پژوهش، در ۱۵۳ مسجد که از مجموع مساجد ثبت شده در
اداره حج و اوقاف مکه با شمار افزون بر ۶۰۰ باب (نقشه شماره ۱) به صورت تصادفی
انتخاب شده اند توزیع گردیده است، بدین ترتیب که در هر کدام از این مساجد پس از
پایان هر یک از نمازهای پنج گانه، از میان نمازگزارانی که از مسجد بیرون می آمده اند،
به نفر پنجم، دهم، پانزدهم و به همین ترتیب در هر پنج نفر به فرد آخر، پرسشنامه داده
شده و نظرسنجی در میان این نمونه های تصادفی ترتیبی و به تعداد ۶۲۳ نمازگزار انجام
یافته است.(۱۰)

مهم ترین مساجد کنونی موجود در مکّه مکرّمه

اما برای رسیدن به دوّمین هدف از اهداف پژوهش حاضر؛ یعنی شناخت فاصله
مطلوب میان خانه های مسکونی و مساجد از دیدگاه نمازگزاران، سه محله از محله های
مختلف مکه انتخاب شد تا مطالعات میدانیِ تفصیلی در آن ها صورت پذیرد. در انتخاب
محله ها این نکته رعایت شده است که به طور عام بتوانند نماینده مناطق مختلف شهر مکه
باشند؛ چه، محلّه «جرول» بدان سبب انتخاب شده که نماینده وضعیت موجود مساجد
در یکی از محله های سنتی و برخوردار از بافت قدیمی شهر باشد؛ منطقه «عزیزیه»، نیز
بدان دلیل برگزیده شده است که نمایانگر وضعیت محله های جدید در شرق و جنوب
شرقی مکه باشد و سرانجام محلّه «زاهر» نیز از آن روی به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار
گرفته است که بتواند نماینده محله های غربی شهر باشد (نقشه شماره ۲). در این سه محله
مطالعات و اقدام های زیر انجام پذیرفته است:

مناطق مختلف شهری مکّه مکرّمه و مناطق مورد مطالعه در این تحقیق

۱ ـ موقعیت هر یک از مساجد موجود در این محله ها شناسایی و بر روی
نقشه های تفصیلی مشخص شد.

۲ ـ در هر یک از محله های یاد شده، نمونه ای از مساجد انتخاب گردید و به هدف
تعیین موقعیت و مرکزیت هر مسجد نسبت به خانه های پیرامون آن، فاصله میان مسجد و

نقشه منطقه زاهر که مساجد موجود در روی آن مشخص شده اند.

خانه های نمازگزاران اندازه گیری شد. هدف از این اقدام آن بود که مناسب ترین مکان

نقشه منطقه جرول که مساجد موجود در روی آن مشخص شده اند.

برای ساخت مسجدها در آینده شناسایی گردد، قطر دایره مناسبی که می بایست مسجد
در وسط آن قرار گیرد، معین شود. شناختی از تعداد مساجد لازم برای محله های احداثی
در آینده به دست آید و سرانجام از دوگانگی در ساخت مساجد پرهیز شود.

۵ ـ تحلیل نتایج مطالعه

این پژوهش کوشیده است ابعادی چند از وضعیت مساجد را به لحاظ اجتماعی و
همچنین از نظر برخورداری از تسهیلات و فاصله آن ها به خانه های نمازگزاران روشن
سازد و از این رهگذر تصویری گویا از اوضاع مساجد مکه و فرض ها و راه حل های
ممکن برای رفع مشکلات آن ها به دست دهد.

این مهم خود در قالب دو تحلیل انجام پذیرفته است:

۵ ـ ۱ ـ تحلیل نظرسنجی انجام شده در جامعه نمازگزاران و امامان جماعت
مساجد.

۵ ـ ۲ ـ تحلیل فاصله ها به هدف سنجش وضعیت مطلوب برای مساجد احداثی در
آینده.

اکنون در صفحاتی که فرا روی دارید با نتایج این مطالعه آشنایی خواهید یافت:

۵ ـ ۱ ـ ۱ ـ وضعیت اجتماعی نمازگزاران؛ در بررسی سنّ نمازگزاران مساجد، در
نمونه مورد مطالعه، نتایج زیر به دست آمده است (جدول شماره ۱):

جدول شماره ۱ ـ سن نمازگزاران در مساجد مورد مطالعه

سن

شمار افراد هر گروه

درصد آن ها به کل جامعه آماری

کمتر از ۲۰ سال

۵۸

۵/۷

از ۲۰ تا ۲۹ سال

۱۵۵

۹/۲۴

از ۳۰ تا ۳۹ سال

۱۵۰

۱/۲۴

از ۴۰ تا ۴۹ سال

۱۳۹

۳/۲۲

از ۵۰ تا ۵۹ سال

۶۴

۳/۱۰

بیش از ۶۰ سال

۶۸

۹/۱۰

جمع

۶۲۳

در این جدول ملاحظه می شود که بالاترین درصد نمازگزاران مربوط به گروه سنی
میان ۲۰ تا ۲۹ سال است و از آن خبر می دهدکه بیشتر نمازگزاران از جوانان هستند. این
پدیده که اکثریت نمازگزاران به گروه سنی جوان مربوط باشد، خود پدیده ای پسندیده
است و در مورد کهنسالان نیز ظاهرا این احتمال مطرح است که عدم تحمّل پیمودن
مسافت های طولانی، یکی از عوامل کاهش حضور آنان در مساجد باشد.

۵ ـ ۱ ـ ۲ ـ وضع تابعیت نمازگزاران؛ در جامعه آماریِ موردِ بررسی، حدود ۲۲
ملّیت شناسایی شدند که البته در این میان بالاترین درصد، متعلّق به اتباع عربستان سعودی
بود و ۵/۵۲ % از آمد و شد کنندگان به مساجد را همین گروه تشکیل می دادند. اتباع
یمن با نسبت ۱۳ %، پاکستانی ها با نسبت ۱۲ % و مصری ها با نسبت ۵/۱۰% در
رتبه های بعد قرار داشتند.

۵ ـ ۱ ـ ۳ ـ آیا نمازگزار از ساکنان همان محله است؟ در پاسخ این سؤال که آیا
نمازگزار مورد مصاحبه، از ساکنان همان محلّه ای است که در آن مسجد نمازگزارده یا از
ساکنان دیگر مناطق است، کسانی که پاسخ مثبت داده بودند، حدود ۸۲% را تشکیل
می دادند و بقیه از کسانی بودند که در هنگام تحقیق حاضر به صورت عبوری در مسجد
مورد مطالعه حضور یافته و آن جا نماز گزارده اند. این بدان معناست که اکثریت قاطع
نمازگزاران مساجد مورد مطالعه، از ساکنان همان منطقه ای هستند که مسجد در آن قرار
دارد و از این روی دیدگاهی که آنان در پاسخ به پرسش ها ارائه کرده اند انعکاسی از
یک برداشت حقیقی از وضع مساجد و نگاه نمازگزاران است.

۵ ـ ۱ ـ ۴ ـ میزان ارتباط نمازگزاران با مساجد؛ تحقیق حاضر در صدد شناخت این
امر برآمده است که آیا نمازگزاران مساجدِ مورد مطالعه، بیشتر نمازهای خود را در
همان مساجد به جای می آورند یا نه. داده های تحقیق حاکی از آن است که حدود ۷۵%
کل جامعه آماریِ مورد مطالعه، بیشتر نمازهای خود را در مساجد نمونه موضوع
بررسی، که غالبا نزدیک ترین مسجدها به خانه های آنان بوده است، به جا می آورند.

۵ ـ ۱ ـ ۵ ـ سطح خدمات در مساجد؛ تردیدی نسبت که سطح خدمات و
تسهیلات موجود در مساجد، در حیات و پویایی آن ها و در نتیجه عنایت و اهتمام
به مسجد و پاسداشت حرمت و جایگاه آن، که خواست اسلام است، تأثیر برجسته ای
دارد.

شاید یکی از مهم ترین عوامل اعلام «هفته مساجد» به مدیریّت وزارت حج و
اوقاف عربستان، همین اهتمام به سطح خدمات رفاهی و نظافت مساجد و فراهم ساختن
برخی از نیازهای اوّلیه و ضروری آن ها باشد.

چنان که شاید آمد و شد کنندگان به هر مسجد، شایسته ترین کسان برای عهده دار
شدن مسوؤلیت این گونه خدمات اساسی باشند.

۵ ـ ۱ ـ ۶ ـ سطح نظافت مساجد؛ در این باره داده های حاصل از پژوهش حاضر، به
شرح جدول زیر (جدول شماره ۲) بوده است:

جدول شماره ۲ ـ سطح نظافت مساجد

سطح نظاف

تشمار افراد در هر گزینه

نسبت این افراد به کلّ جامعه آماری

خوب

۳۵۹

۶/۵۷%

متوسط

۲۲۶

۳/۳۶%

بد

۳۸

۱/۶%

جمع

۶۲۳

۱۰۰%

در این جدول ملاحظه می شود که ۶/۵۷ % از نمازگزاران، پاکیزگی مساجد را
«خوب» دانسته اند.

۵ ـ ۱ ـ ۷ ـ تهویه و تلطیف هوا؛ از آن روی که مکه در بیشتر فصل های سال و به
ویژه در فصل تابستان دارای هوای گرم است، مسأله سرد کردن و تلطیف هوای مسجد
یکی از ابعاد مهم خدمات آن به شمار می رود. در مطالعه حاضر و از رهگذر
پرسش هایی که بدین امر نظر داشته و در تحلیل نتایج آن ها، وضعیت گزارش شده در
جدول زیر (جدول شماره ۳) به دست آمده است:

جدول شماره ۳: سطح خدمات مربوط به سرد کردن و تلطیف هوای مساجد

مکه مکرمه

سطح

شمار افراد در هر گزینه

نسبت این افراد به کل جامعه آماری

خوب

۴۹۴

۳/۷۹%

نامطلوب

۱۲۹

۷/۲۰%

۶۲۳

۱۰۰%

در این جدول ملاحظه می شود که حدود ۸۰ % از پاسخ دهندگان، سطح تهویه
و تلطیف هوا را «خوب» و تنها حدود ۲۰% آن را «نامرغوب» توصیف کرده اند که این
امر نیز یا به کهنه بودن سامانه ها و دستگاه های سرما ساز مساجد و یا به عدم مراقبت
و نگهداری لازم از این سامانه ها و دستگاه ها بازمی گردد و این پدیده در مورد بسیاری
از مساجد، امری طبیعی است. البته این حقیقت ناگفته پیداست که وضعیت هوای
مسجد در حضور نمازگزاران در مسجد و باقی ماندن آنان در این مکان پس از پایان
نماز اثر فراوانی دارد؛ چرا که اگر هوای مسجد سرد و لطیف باشد، نمازگزاران به این
امر ترغیب خواهند شد و در صورتی که هوا گرم و نامطلوب باشد تأثیر معکوسی
خواهد داشت.

۵ ـ ۱ ـ ۸ ـ توقفگاه های خودرو؛ مسأله توقفگاه خودرو یکی از مهم ترین موانعی
است که ممکن است نمازگزار را از آمدن به مسجد باز بدارد، به ویژه در هنگامی که میان
خانه او تا مسجد فاصله زیادی باشد. احتمالاً مشکل پارکینگ در مورد همه مراکز
خدمات عمومی از قبیل بیمارستان ها، مدارس، اداره های دولتی و طبعا مساجد، مشکلی
همگانی است که خود به مشکل در طرح و برنامه از سوی نهادهای دست اندرکار و عدم
توجه کافی به این نیاز مهم باز می گردد.

در پژوهش حاضر، در این باره پرسش شده است که چه میزان توقفگاه خودرو
در اطراف مساجد در دسترس است. نتایج به دست آمده از پژوهش (جدول
شماره ۴) روشن ساخته است که حدود ۴/۶۲% از نمازگزارانِ مورد مصاحبه، بر
این عقیده بوده اند که در دسترسی به پارکینگ در مجاورت مسجد با مشکل مواجه
هستند، در حالی که حدود ۶/۳۷ % چنین اظهار کرده اند که در این باره مشکلی
ندارند. این پاسخ بیشتر در مورد آن دسته از مساجدی دیده می شودکه در برخی از
محله های جدید شهر مکه ساخته شده اند یا امکان استفاده از خیابان به عنوان
محل توقف خودرو در جوار مسجد وجود داشته است. در مواقع عادی معمولاً چنین
کاری نیز صورت می پذیرد و نمازگزاران خودروهای خود را در خیابان های مجاور
مسجد پارک می کنند. اما در روزهای جمعه و به هنگام نماز جمعه، از آن روی که در
بیشتر مساجد پارکینگ مشخصی وجود ندارد و مردم ناگزیر می شوند خودروهایشان را
در خیابان های اصلی یا حتی فرعی اطراف مسجد متوقف سازند، همین امر سبب کندی
عبور و مرور در اطراف مساجد می شود. در مطالعه ای به هدف پی بردن به مقدار
ضرورت توقفگاه های خودرو در اطراف مساجد، از افراد مورد مصاحبه پرسیده شده
است چه مقدار با اهمیت وجود چنین توقفگاه هایی اختصاصی به عنوان حریم مسجد
موافقند. در پاسخ، اکثریتی حدود ۸۵% بر ضرورت این گونه پارکینگ های اختصاصی
مساجد تأکید داشته اند تا هر نمازگزاری بتواند با آسودگی خاطر، خودرو خود را در
آن جا بگذارد.

جدول شماره ۴: دیدگاه نمازگزاران در مورد وجود توقفگاه در اطراف مسجد

پاسخ

شمار افرادی که
این پاسخ را داده اند

نسبت این افراد به کلّ جامعه آماری

پارکینگ وجود دارد

۲۳۴

۶/۳۷%

پارکینگ وجود ندارد

۳۸۹

۴/۶۲%

۶۲۳

۱۰۰%

۵ ـ ۱ ـ ۹ ـ فاصله میان مسجد و خانه؛ شاید مسأله مسافت؛ یعنی فاصله مکانی میان
خانه و مسجد و نیز توزیع جمعیتی مساجد در مقایسه با خانه ها، در هر یک از محله های
ش