پاورپوینت کامل ساختار اجتماعی مدینه در دوران رسول خدا صلی الله علیه و آله ۶۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ساختار اجتماعی مدینه در دوران رسول خدا صلی الله علیه و آله ۶۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ساختار اجتماعی مدینه در دوران رسول خدا صلی الله علیه و آله ۶۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل ساختار اجتماعی مدینه در دوران رسول خدا صلی الله علیه و آله ۶۴ اسلاید در PowerPoint :

۲۱۰

بررسی های آغازین

جغرافیای تاریخی مدینه و نام های آن

موقعیت اقتصادی مدینه و اهمیت آن میان شمال و جنوب

اول: جغرافیای تاریخی مدینه و

نامهای آن

آن هنگام که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پس از
افزایش آزار و اذیّت های قریش و
ایستادگی و مقاومت آنان در برابر
گسترش اسلام، تصمیم به هجرت گرفت،
در این باره به یاران خود در مکه فرمود:
جایگاه هجرت شما را دیدم؛ «اریت
سبخه ذات نخل بین لابتین»(۱)

و نیز فرمود: «در خواب دیدم از مکه
به سرزمینی که در آن درختان خرما
است، هجرت می کنم. در آغاز، تصوّر
کردم که آن سرزمین، یمامه و یا هجر
می باشد، لیکن پس از آن، متوجه شدم که
آن، شهرِ یثرب است.»(۲)

از آنچه گذشت، چنین برمی آید که
مدینه با داشتن حرّه ها و نخلستان های
فراوانش در میان عرب کهن، مشهور
بوده است.(۳) این شهر دارای ساکنانی بوده
و پس از هجرت پایگاهی برای اسلام شد
و از این رو بود که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نام آن
را در میان برخی از شهرهای کشاورزی
عرب یاد کرد.(۴)

در آن زمان، مدینه یکی از
شهرهای حجاز بود،(۵) به طوری که برخی
از جغرافی دانان عرب، آن را یکی از
بخش های اساسی جزیره العرب به شمار
آورده و گفته اند: جزیره العرب شامل
مدینه، مکه، یمامه و یمن می باشد.(۶) در
شهر مدینه از دیرباز قبایل عرب؛ نظیر
عمالیق(۷) سکونت داشتند. سپس برخی از
قبایل یهودی و عرب به آنجا آمده و
ساکن شدند. هنگام ظهور اسلام، این
قبایل به صورت قبایل بزرگی چون
بنی قینقاع، بنی قریظه و بنی نضیر از یهود و
اوس و خزرج از عرب شناخته
می شدند.(۸) نقشه موجود از مدینه در آن
زمان، نشانگر آن است که مدینه
جزیره العرب، بر حاشیه غربی امتداد یافته
از بخش دشت رئیسی جزیره العرب واقع
می باشد.(۹) فاصله میان مدینه و ینبع که بر
ساحل دریای سرخ واقع است، حدود
۲۷۵ کیلومتر می باشد.(۱۰) و نیز فاصله آن
با مکه از جنوب، حدود ۵۰۰ کیلومتر
می باشد.

مدینه تقریباً بر درجه ۴۰ طولی
شرقی و ۲۵ عرضی شمالی واقع گردیده
است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۶۳۹
متر می باشد.(۱۱)

توپوگرافی مدینه نشان می دهد این
شهر در سرزمینی هموار، که بخشی از آن
را صحرا و بخش دیگر را کوهستان
تشکیل می دهد، قرار گرفته است.(۱۲)
زمین آن بیشتر از شوره زار تشکیل شده
است.(۱۳) از بخش جنوبی مدینه، که
ارتفاع بیشتری دارد، «عالیه»(۱۴) و از
قسمت شمالی آن «سافله» نام می برند.(۱۵)

دهکده قبا از مهم ترین دهکده های
عالیه به شمار آمده و در فاصله دو مایلی
از مدینه و پیوسته به آن می باشد.(۱۶)
خانه های اوس و خزرج، پیش از اسلام
در قبا قرار داشته است.(۱۷) پیامبر خدا صلی الله علیه و آله
و مهاجرینِ نخستین، پیش از آنکه به
مدینه در جایگاه مسجد پیامبر فرود
آیند، در قُبا سکنی گزیدند.

از مشهورترین کوه های مدینه
«اُحُد» در شمال و «عیر» در جنوب غربی
است.(۱۸) و «سَلْع» (به فتح اول و سکون
دوم)، کوهی است که در میانه مدینه قرار
داشته و هم اکنون پیرامون آن مسکونی
بوده؛ به طوری که این کوه در میانه
خانه ها قرار گرفته است.(۱۹) همچنین
مدینه از سوی شرق و غرب به وسیله
گدازه های آتشفشانی ـ که درنتیجه
فعالیت های آتشفشانی در دوران های
کهن صورت گرفته ـ پوشانیده شده است؛
زیرا مدینه در نزدیکی یکی از
بزرگ ترین مراکز آتشفشانی در
جزیره العرب واقع گردیده است. این
آتشفشان تا مدتها پیش از این، حدود
سال ۱۲۶۶م. فعالیت داشته است.(۲۰)
باقی مانده گدازه های آتشفشانی در
مدینه، به نام «لابتین مدینه» و یا «دو حرّه»
معروف می باشد(۲۱) که عبارتند از: حَرّه
«واقم» در شرق و حرّه «وَبْره» در
غرب.(۲۲) در میان حرّه «وبره» سه تپه
آتشفشانی وجود دارد که به نام
«الجَماوات»(۲۳) معروف است. ازاین رو،
گفته شده که مدینه در میانه کمربندی از
کوه ها واقع گردیده است.(۲۴) مدینه دارای
تعدادی درّه است که به هنگام باران و
جریان سیل، به وسیله آنها آب به
بخش هایی از شرق و جنوب این شهر
منتقل می گردد.(۲۵)

از مشهورترین درّه های یاد شده

عبارتند از:

وادی عقیق، در سمت غرب مدینه،
که به سمت جنوب آن سرازیر می گردد.

وادی بطحان، که از وسط مدینه و
خانه های آن عبور کرده و تا غرب و
سپس شمال مدینه ـ پس از برخورد به دو
وادی «مذینیب» و «رانوناء»(۲۶) یا
رانون(۲۷) ـ امتداد می یابد و سپس در این
مکان پس از شکافتن وادی «مهزور» ـ که
در شرق عوالی واقع شده و حرّه شرقی تا
عُرَیض(۲۸) را در برگرفته است ـ در راه
خود به سوی غرب مدینه و به شمال، با
بطحان برخورد می نماید.(۲۹)

وادی «قناه»، در شمال مدینه قرار
دارد که آب آن از شرق سرازیر شده،
سپس با آبهای وادی های یاد شده، در
مکانی که به «الغابه»(۳۰) معروف است،
جمع می شوند.

فعالیت آتشفشانی در مدینه موجب
شد که آب های زیرزمینی آن نگهداری
شود و هدر نرود؛ به طوری که با حفر
چاه های عمیق در هر نقطه، به آسانی به
آب می رسیدند.(۳۱) از این رو، در مدینه
چاه هایی که به وسیله آنها نخلستان ها و
کشتزارها را آبیاری می کردند، فراوان
بود.(۳۲)

برخی از این چاه ها عبارتند از:

چاه «أریس»، در غرب مسجد قبا.(۳۳)

چاه «البُصّه»، (یا تَفْله) در جنوب
بقیع.(۳۴)

چاه «حاء»، در شمال مسجد
پیامبر.(۳۵)

چاه «بضاعه»، در شمال غربی مسجد
نبوی.(۳۶)

چاه «رومه»، در میانه عقیق از پایین
آن در شمال. چاه رومه از آنِ مردی
یهودی بود که آب آن را به مسلمانان
می فروخت. گفته می شود عثمان بن عفان
این چاه را خرید و در اختیار مسلمانان
قرار داد.(۳۷)

عوامل طبیعی یاد شده؛ یعنی
فراوانی آب و حاصل خیزی خاک
آتشفشان در مدینه، موجب شد که این
شهر از نظر کشاورزی در مقام نخست
قرار گیرد و دربرابر آن، مکه شهری
تجارتی به شمار می آمد.(۳۸)

مدینه دارای آب و هوای بیابانی
شدیدی است و از این رو است که
پیامبرخدا صلی الله علیه و آله فرمان داد: هرگاه شبی سرد
و همراه با ریزش باران بود، مؤذن ندا
دهد:

«أَلا صَلُّوا فِی الرِّحالِ»؛ «ای مردم، در
خانه های خویش نماز به پا دارید.»

و نیز همواره می فرمود:

«مَنْ صَبَرَ عَلی اوار الْمَدِینَهِ وَ حَرّها
کُنْتُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ شَفِیعاً شَهِیداً».

«هرکس بر گرمای مدینه و شدت آن
پایداری کند، در روز قیامت بر او
شفیع و گواه می باشم.»

همچنین در این باره از حضرتش
روایت شده که فرمود:

«إِذَا اشْتَدَّ الْحَرُّ فَأَبْرِدُوا بِالصَّلاهِ».(۳۹)

«در صورتی که شدّت گرما فزونی
یافت، می توانید از شرکت در نماز
جماعت خودداری کنید.»

بارش باران در مدینه، دارای وقت
معین و یا زمان های نزدیک به هم نیست.
ازاین رو، مدینه، گاه سالها در معرض
خشکی و قحطی قرار می گرفت(۴۰) و گاه
در معرض سیل های خروشان بود؛
به طوری که سیل، چهارپایان، کشتزارها
و راه ها را از میان می برد.(۴۱)

نامهای مدینه

نام اسلامی سرزمین هجرتِ
مسلمانان، همان مدینه و یا
مدینه الرسول صلی الله علیه و آله است که این نام
جایگزین نام پیشین آن، یثرب
می باشد.(۴۲)

نام مدینه از تمدّن، هم وزن توطن
[ جایگزینی و مسکن گزیدن ] گرفته شده
و در اصل، این نام به هر شهر بزرگی
اطلاق می گردد. اما این نام به صورت
«علم» بر مدینه منوره درآمد.(۴۳) و نیز
گفته شده است: مدینه به معنای تسلیم و
سر فرود آوردن است؛ زیرا پادشاه در
شهرها زندگی کرده و مردم از او اطاعت
و پیروی می کنند و یا اینکه پروردگار
متعال در آن اطاعت می گردد و یا اینکه
رسول اللّه صلی الله علیه و آله در آن سکونت گزید و
تمامی ملیت ها از او اطاعت و پیروی
کردند.(۴۴) و نیز می گویند: این شهر با این
نام، در دوران کهن و پیش از اسلام نیز
معروف بوده است و این لفظ از کلمه
مدینتا [Medinte]و یا مدینتو
[Medinto] در زبان آرامی گرفته شده
است که خود به معنای مدینه در زبان
عربی می باشد.(۴۵)

همچنین ممکن است مدینه پیش از
هجرت به نام «مدینه یثرب» معروف بوده
و سپس برای اختصار آن را مدینتا؛ یعنی
مدینه نامیده باشند.(۴۶) به ویژه هنگامی که
رسول خدا صلی الله علیه و آله به سرزمین هجرت
مسلمانان آگاهی یافت، فرمود: «أنّها
مدینه یثرب»؛(۴۷) «آن، شهر یثرب است.»
و پس از هجرت، هیچ گاه از آن به نام
یثرب یاد نکرده و تنها به مدینه(۴۸) و یا
مدینه الرسول(۴۹) اکتفا نمودند. اما درباره
نام یثرب؛ تاریخ نگاران مسلمان نام
یثرب را به یثرب بن هذیل بن ارم که برای
نخستین بار پس از پراکنده شدن قوم
عاد،(۵۰) به همراه قوم خویش در جایگاه
مدینه فرود آمدند، نسبت می دهند و نیز
گفته شده که یثرب، به یثرب بن قانیه بن
مهلائیل بن ارم بن عبیل بن عوص بن ارم
بن سام بن نوح، نسبت داده شده است.(۵۱)
نامبرده از عمالیق(۵۲) است و آنان همواره
نام های خودشان را بر محل فرود
آمدنشان می گذاشتند.(۵۳)

از آنچه که گفته شد، چنین
بر می آید که نام این شهر از دیرباز
یثرب بوده است. گفته می شود:
سنگ نبشته ای در وادی عقیق یافت شده
که ابن زباله متن آن را آورده است.
بخشی از آن چنین است: «أنا عبداللّه
رسول اللّه سلیمان بن داوود إلی أهل
یثرب»؛(۵۴) «من عبداللّه فرستاده
پروردگار، سلیمان بن داوود، به سوی
مردم یثرب هستم.»

برخی از پژوهشگران تاریخ عقیده
دارند کهن ترین نسخه ای که در آن اشاره
به یثرب گردیده، نوشته ای است که از
پادشاه نبونید [Nebonoid]
(۵۵۶ ـ ۵۳۹ پیش از میلاد) برجای
مانده است. او در این نامه از ورود خود
به این شهر یاد کرده است.(۵۵) بطلیموس
[Ptolemy] در کتاب جغرافیای خود و
نیز استیفانوس بیزانسی [Stephenus
Bysentinus] از این شهر به نام یثربا
(۵۶)[Jethrippe] یاد کرده اند.

همان طور که اشاره شد، بخش
جنوبیِ مدینه به عالیه و قبا معروف بوده
و این خود نشان دهنده آن است که نام
یثرب بر تمام قسمت های مدینه اطلاق
نمی گردیده است. بیشتر تاریخ نگاران
مدینه این مطلب را مورد توجه خویش
قرار داده و گفته اند که یثرب نام بخشی از
مدینه الرسول صلی الله علیه و آله بوده است و اینکه در
بعضی از جاها این نام بر تمامی شهر
عنوا