پاورپوینت کامل نگاهی به وجوب عمره همراه با حج افراد و…قران و وجوب تأخیر آن ۸۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نگاهی به وجوب عمره همراه با حج افراد و…قران و وجوب تأخیر آن ۸۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نگاهی به وجوب عمره همراه با حج افراد و…قران و وجوب تأخیر آن ۸۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نگاهی به وجوب عمره همراه با حج افراد و…قران و وجوب تأخیر آن ۸۷ اسلاید در PowerPoint :

۵۰

پیشگفتار

در شماره پیشین، مقالهای درباره «وجوب عمره مفرده» آوردیم و گفتیم بر هر کسیکه نسبت
به آن استطاعت دارداگرچه نسبت به انجام حج تمتّع استطاعت نداشته باشد، واجب است و
نیز ادلّهای بر وجوب آن حتی بر کسانیکه از مکه دورند (نائی هستند) اقامه کردیم و
اشکالاتی که بر این مدعا وارد شده، به تفصیل مورد نقد و بررسی قرار گرفت و سرانجام
نتیجه گرفتیم که وجوب عمره مفرده همانند وجوب حج تمتع نزدیکتر به واقع است، با این
فرق که چنانچه شخصی حج تمتع را بجا آورد پس از آن عمره مفرده بر او واجب نمیگردد
اگر چه نسبت به آن مستطیع باشد و به عکس اگر فردی عمره مفرده را انجام دهد و پس از
آن برای حجّ تمتّع استطاعت پیدا کند، انجام حج تمتع واجب است و انجام عمره مفرده
کفایت از انجام حج تمتّع نمیکند.

و اینک در این نوشتار دو موضوع مربوط به همدیگر مورد بحث قرار میگیرد، از اینرو آن
را در دو بخش میآوریم:

الف: آیاکسانیکه وظیفه آنها انجام حج اِفراد یا قِران است، واجب است پس از انجام
این دو (حج قران و اِفراد) عمره مفرده نیز بجا آورند یا اینکه این وجوب در بعضی از
موارد است و همیشه نیست. هدف نوشته اثبات امر دوم بوده و مشتمل بر مطالب زیر است:

۱ ـ طرح بحث ۲ ـ پیشینه بحث ۳اقوال فقها ۴ادله اثبات مدعا: (الف:روایات ب:اجماع ج:
فعل نبی(صلی الله علیه وآله)د: برائت).

ب: بحث دیگری که به دنبال بحث اوّل پیش میآید; عبارت از این است که: در مواردی که
شخصی نسبت به عمره مفرده و حج قران و یا افراد استطاعت دارد، آیا لازم است ابتدا
حج، سپس عمره را انجام دهد و یا اینکه تقدیم حج برعمره مفرده، واجب نیست و ممکن است
عمره مفرده بر حج افراد و قران مقدم گردد؟ مباحثی که در این بخش بررسی خواهد شد
عبارتند از:

۱ ـ پیشینه بحث ۲ ـ ادله واجب نبودن تأخیر عمره (الف: روایات ب: برائت) ۳ ـ ادلّه
وجوب تأخیر عمره.

بخش اوّل:

۱ ـ طرح بحث

بسیاری از بزرگان فقها فرمودهاند: شخصی که وظیفهاش حج افراد و قران است باید پس از
انجام آندو، عمره مفرده بجا آورد. محقق حلّی(رحمه الله) یکی از این گروه است. وی در
کتاب شرایع، که لقب «قرآن

فقه» را از جانب برخی از بزرگان به خود اختصاص داده، مینویسد:

«شکل حج اِفراد عبارت است از پوشیدن احرام از میقات و یا هر مکانی که احرام حج از
آنجا جایز است، سپس وقوف در عرفات، وقوف در مشعر، اعمال مخصوص منا، طواف بر خانه،
نماز پشت مقام، سعی میان صفا و مروه، طواف نساء و دو رکعت نماز آن. و واجب است پس
از خروج از احرام، انجامِ عمره مفرده… و افعال حج قِران همانند اِفراد است.»(۱)

۲ ـ پیشینه بحث

بررسی تاریخِ مباحث علمی، در فهم و درک آن علم، نقش به سزایی دارد، بهویژه مطالب
فقهی در بخش عبادات، که مبتنی بر تعبد است و از طرفی تتبع در اقوال فقها به خصوص
بزرگان صدر اوّل که نظرات آنها برگرفته از فرمایشات ائمه اطهار(علیهم السلام) است
که آبشخور اصلی فقه میباشد. در فهم حکم مسأله تأثیر زیادی دارد.

از اینرو پیش از آغاز بحث، کلمات صاحبنظرانِ در این فن را بررسی میکنیم:

۱ ـ شیخ صدوق (م ـ ۳۸۱) در دو کتاب فقهی خود تنها به تقسیم حج به «تمتّع»، «قران» و
«افراد» بسنده کرده و صورت حج افراد و قران را نیاورده است. او مینویسد:

«بدان حج سه قسم است: قِران، اِفراد و تمتّع».(۲)

۲ ـ شیخ مفید (م ـ ۴۱۳) در المقنعه اگرچه صورت حج قران و افراد را بیان کرده ولی
سخنی از وجوب عمره مفرده پس از آن، به میان نیاورده است. او مینویسد:

«اعمال حج قران عبارت است از احرام از میقات مخصوص به آن و همراه با احرام قربانی
را که مقدور است، همراه میکند، سپس دو طواف بر پیرامون خانه و یک سعی میان صفا و
مروه بجا میآورد… پس از این میفرماید: صورت اعمال حج اِفراد نیز چنین است».(۳)

۳ ـ سید مرتضی (م ـ ۴۳۶) در جملالعلم و العمل، همانند شیخ مفید مشی میکند و سخنی از
وجوب عمره مفرده پس از حج قران و یا افراد نمیآورد. او میفرماید:

«حج قران به این است که از میقات آن احرام ببندد و قربانی را همراه با احرام کند
سپس دو طواف بر خانه و یک سعی میان صفا و مروه انجام دهد».(۴)

۴ ـ همو در کتاب مسائل ناصریات افزون بر اینکه به وجوب عمره مفرده پس از حج قِران و
افراد اشارهای نکرده استدلال میکند که در حج قِران و اِفراد، دو طواف و یک سعی
بیشتر واجب نیست و کسانیکه افزون بر یک سعی را واجب میدانند; باید دلیل بیاورند.
سید مرتضی مینویسد:

«حج قران در نظر ما عبارت است از اینکه با احرام هدی همراه گردد و بر او دو طواف بر
خانه و یک سعی میان صفا و مروه واجب است فقط».(۵)

۵ ـ ابیصلاح حلبی (م ـ ۴۴۷) تصریح میکند که فرق میان حج تمتّع با حج قران و افراد
در این است که: در حج تمتع، افزون بر اعمال حج، مناسک عمره را نیز باید اضافه کند،
به عکس قران و افراد. وی مینویسد.

«حج قران عبارت است از اینکه هدی را نیز همراه کند و حج افراد عبارت است از اینکه
حج جدای از هدی و عمره باشد».(۶)

۶شیخ طوسی (م۴۶) شاید اوّلین فقیهی باشد که بر وجوب عمره پس از حجّ قران و افراد
تصریح کرده است، او میگوید:

«شخصی که حجّ قران انجام میدهد پس از انجام اعمال آن، از احرام خارج

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ محقق حلّی، شرایعالإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۱، ص۲۳۸، منشورات اعلمی.

۲ ـ اعلم أن الحج علی ثلاثه أوجه: قارن و مفرد للحج و متمتع بالعمره الی الحج. شیخ
صدوق، مقنعه، ص۲۱۵، کتابالحج، مؤسسه امام هادی.

۳ ـ المقنعه، شیخ مفید، ص۳۵، جامعه مدرسین.

۴ ـ سید مرتضی علمالهدی، الجمل و العمل (همراه با ینابیع الفقیه، ج۷)، ص۱۰۴

۵ ـ سید مرتضی علمالهدی، المسائلالناصریات (در ینابیعالفقیه، ج۷)، ص۱۳۷

۶ ـ ابن اصلاح حلبی، کافی فی الفقه، ص۱۹۱، مکتبه امیرالمؤمنین.

میشود و بر اوست انجام عمره مفرده پساز حجّ قران. …و کسی که حجّ افراد انجام
میدهد وظیفهاش مناسک حج قراناست مگر در همراه کردن هدی.»(۱)

۷سلار (م۴۶۳) در مراسم، ذکری از وجوب عمره، پس از حجّ قران و افراد نمیکند. او
میگوید:

«حجّ قران عبارت است از احرام و همراه کردن هدی و دو طواف و یک سعی میان صفا و
مروه.»(۲)

قاضی ابن برّاج (م۴۸۱) از فقیهانی است که تصریح میکند بر وجوب عمره، پس از انجام
حجّ قران و افراد. او پس از شمردن اعمال حج قران مینویسد:

«لازم است پس از اعمال حج قران، عمره مفرده گزارده شود.»

سپس میفرماید:

«اعمال حجّ افراد مانند حجّ قران است.»(۳)

ابن حمزه (م۵۸۰) نیز عمره را پس از حج قران و افراد لازم میداند. ایشان پس از تقسیم
عمره به آنچه که پیش از حج واجب و پس از حج واجب به جا آورده میشود، مینویسد:

«عمرهای که پس از اعمال حج واجب است، عمره حجّ قران و افراد است.»(۴)

ابن ادریس (م۵۹۸) در اعمال حجّ قران و افراد مینویسد:

«پس از انجام مناسک این دو (حج قران و افراد)، حاجی باید از مکّه به سوی مسجد تنعیم
و یا یکی دیگر از میقاتها خارج گردد و از آنجا محرم شود. برای انجام عمره مبتوله(۵)
(کنایه از عمره مفرده).»

علاّمه حلّی (م۶۷۲) نیز در شرایع تصریح میکند بر این که در حج قران و افراد باید
عمره مفرده انجام گیرد، ایشان پس از بیان مناسک آن دو، میفرماید:

«واجب است بر او (کسی که حجّ افراد انجام داده است) انجام عمره مفرده.»(۶)

جمع بندی و نتیجهگیری

از کلمات فقها روشن شد که شاید اول فقیهی که تصریح کرده بر وجوب عمره مفرده پس از
حجّ قران و افراد، شیخ طوسی(رحمه الله) بوده است و فقهای پیش از او، با این که در
مقام بیان تعریف و تبیین اجزاء حجّ قران و افراد بودهاند، ذکری از وجوب عمره مفرده
پس از آن دو، به میان نیاوردهاند و کسانی که (همانند محقّق حلّی) عمره مفرده را پس
از حجّ افراد و قران واجب دانستهاند نیز بیان نکردهاند که انجام آن جزئی از اعمال
حج افراد و قران است و یا واجب مستقل میباشد.

۳ ـ اقوال فقه

در این بخش با نقل نظریات فقها و نقل اختلاف گفتارها، بررسی خواهیم کرد که:

آیا عمره مفرده همیشه پس از حج افراد و قران واجب است یا تنها در زمانی واجب است که
همزمان با استطاعت بر حج قران و افراد، برای عمره مفرده نیز مستطیح شده؟

و اگر به هنگام انجام حجّ قران و افراد، عمره مفرده واجب نباشد، مانند این که: از
پیش عمره مفرده را به جا آورده باشد و یا وجوب حج از باب نذر بوده و عمره مفرده
متعلّق نذر نبوده است. در این موارد: آیا به دنبال حج قران و افراد، باید عمره
مفرده نیز آورده شود؟ در این زمینه میان فقها اختلاف وجود دارد و نظریات گوناگونی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ شیخ طوسی، المبسوط، ج۱، ص۳۱۱، مکتبه مرتضوی.

۲ ـ مراسم العلویه، (در ضمن ینابیع الفقهیه، ج۷) سلار، ص۲۳۷

۳ ـ قاضی ابن براج، المهذّب، ص۲۱۰، جامعه مدرّسین.

۴ ـ ابن حمزه، الوسیله، ص۱۹۵، منشورات کتابخانه آیهالله نجفی.

۵ ـ ابن ادریس، کتاب السرایر، ج۱، ص۵۲۳، جامعه مدرسین.

۶ ـ محقّق حلّی، شرایع الاسلام، ج۱۰، ص۲۳۸، منشورات اعلمی.

ارائه دادهاند:

۱ ـ نظریه وجوب عمره; از ظاهر عبارت برخی از بزرگان فقها، برداشت میشود که عمره
مفرده واجب است. از باب نمونه، کلام علاّمه حلّی در شرایع(۱) و شیخ طوسی(۲) در
مبسوط است که پیش از اینگذشت.

۲ ـ واجب نبودن عمره مفرده; جز در صورتی که همزمان با حج برای آن نیز استطاعت داشته
باشد، از جمله کسانی که بر این باورند میتوان از آیهالله گلپایگانی نام برد. ایشان
مینویسند:

«کسی که حج افراد انجام میدهد، عمره مفرده میگزارد. اگر پیش از انجام حج آن را
انجام ندهد و اگر بر عمره مفرده استطاعت نداشته باشد و یا نذر نیز واجب نشده باشد
انجام آن پس از حج افراد واجب نیست.»(۳)

صاحب جواهر در شرح کلام محقّق حلّی، که معتقد بود: پس از حج افراد باید عمره مفرده
گزارده شود مینویسد:

«انجام عمره مفرده، بر مکلّفی که حجّ افراد انجام میدهد در صورتی واجب است که عمره
بر او واجب شده باشد.»(۴)

علاّمه حلّی در این باره مینویسد:

«اگر شخصی برای حج افراد استطاعت پیدا کند و برای عمره آن استطاعت نداشته باشد تنها
حجّ واجب است، بنابر قول اقرب.»(۵)

۴ ـ ادلّه مدّع

ممکن است برای اثبات این مدّعا که «عمره مفرده همیشه پسس از حجّ قران و افراد واجب
نیست» به ادلّهای تمّسک گردد، آنها را در سه بخش بررسی میکنیم:

الف: روایات

روایات فراوانی وجود دارد که عمره مفرده از جهاتی مانند حج است; از جمله آن جهات
شرایط استطاعت، فوریّت و مقدارِ وجوب است. و بیشک (در جای خودش) به دلیلهای
گوناگون; از جمله اجماع، سیره و روایات(۶) ثابت شده است که حج در عمر هر انسانی یک
بار بیشتر واجب نیست. بنابر این اگر کسی پیش از حج قران و افراد، عمره مفرده را
انجام دهد و استطاعت نسبت به آن ندارد، نباید بر او واجب باشد و اما روایاتی که
دلالت دارد عمره مفره همانند حج است فراوان است; از جمله صحیحه زراره است که از
ابیجعفر، امام باقر(علیه السلام)در حدیثی آورده که فرمود:

«العمره واجبه علی الخلق بمنزله الحجّ لأنّ الله تعالی یقول: }وأتمّوا الحجَّ
والعُمرَهَللهِ{».(۷)

«عمره بر انسانها واجب است، همانند حج; زیرا خداوند میفرماید: حج و عمره را برای
خدا به پایان برسانید.»

صحیحه ابیبصیر از امام صادق(علیه السلام)است که فرمود:

«العمره مفروضه مثل الحجّ»(۸)

«عمره واجب است همانند حج.»

در روایت معتبر معاویه بن عمار از امام صادق(علیه السلام) است که میفرماید:

«العمره واجبه علی الخلق بمنزله الحجّ علی من استطاع إلیه سبیلا، لأنّ الله عزّوجلّ
یقول }وأتمّوا الحجّ والعمرهلله{»(۹)

«عمره واجب است بر انسانها به منزله حج نسبت به کسانی که استطاعت دارند خداوند
میفرماید: حج و عمره را برای خدا به پایان برسانید.»

از این روایات استفاده میشود که وجوب عمره مفرده همانند وجوب حج است

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ شرایع الاسلام، ج۱، ص۲۳۸

۲ ـ مبسوط، ج۱، ص۳۱۱

۳ ـ آیهالله گلپایگانی، کتاب الحج، ج۱، ص۱۸، مطبعه خیام.

۴ ـ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۴۳، دار احیاء التراث العربی.

۵ ـ قواعد الاحکام، در ضمن کشف اللسام، ج۶، ص۲۹۱

۶ ـ جهت اطلاع بیشتر رجوع شود به کتابهای مفصل، از جمله مستند العروه، ج۱، ص۱۳

۷ ـ شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، ج۱۰، باب۱ از ابواب العمره، ح۲، ص۲۳۵

۸ ـ همان مدرک، ج۵، ص۲۲۶

۹ ـ همان مدرک، ج۸، ص۲۳۷

یعنی همانگونه که حج در تمامی عمر بیش از یک مرتبه بر انسان واجب نیست،

وجوب عمره نیز در طول عمر، تنها یک بار بر انسان واجب است. بنابر این، چنانچه بیش
از حج افراد و قران، عمره مفرده را انجام داده باشد لازم نیست پس از آن دو انجام
گیرد و نیز همانگونه که بیاستطاعت حج واجب نمیگردد، اگر کسی حج قران

و یا افراد انجام دهد و استطاعت نسبت به عمره مفرده نداشته باشد، نباید بر او
واجبشود.

فاضل هندی در مقام بیان این که: «اگر شخصی نسبت به حجّ افراد مستطیع باشد نه عمره،
تنها حج واجب است» مینویسد:

«اخبار دلالت دارد که حجّ تمتع سه طواف به دور خانه و دو طواف میان صفا و مروه است
ولی حجّ قران و افراد دو طواف به دور خانه و یک طواف میان صفا و مروه است. (یعنی
عمرهندارد)»(۱)

ب: اجماع

بسیاری از بزرگان بر این مطلب که عمره مفرده در عمر یک بار بیشتر واجب نیست ادعای
اجماع کردهاند; از جمله صاحب جواهر در مقام استدلال بر این کلام محقّق حلّی، که
میفرماید:

«شرایط وجوب عمره و مقدار واجب آن، همانند حج است» مینویسد:

«اجماع محصل و منقول بر این مطلب (هماهنگی عمره مفرده و حج نسبت به شرایط و مقدار
واجب) اقامه شدهاست.»(۲)

نقد و بررسی

استدلال با اجماع، بر واجب نبودن عمره مفرده پس از حج افراد و قران، بر کسی که نسبت
بدان مستطیع نیست، در به نظر نمیرسد; زیرا بر فرض قبول اتّفاق تمامی فقها، این
ا