پاورپوینت کامل قَرْن المَنازل(پژوهشی نو در میقات حاجیان مناطق شرق حجاز) ۱۱۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل قَرْن المَنازل(پژوهشی نو در میقات حاجیان مناطق شرق حجاز) ۱۱۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل قَرْن المَنازل(پژوهشی نو در میقات حاجیان مناطق شرق حجاز) ۱۱۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل قَرْن المَنازل(پژوهشی نو در میقات حاجیان مناطق شرق حجاز) ۱۱۹ اسلاید در PowerPoint :

۷۲

قرن المنازل، یکی از میقات های حج است که پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) آن را
تعیین نموده اند. این میقات که در مسیر مناطقِ شرق مکه به این شهر واقع است، مهم
ترین و مشهورترین میقات برای حاجیانِ این نواحی به شمار می آید.(۱)از این رو،
شناختِ موقعیت جغرافیایی و وضعیت کنونی و نام های پیشین و امروزین این مکان، از
اهمیت شایانی برخوردار است.

با مراجعه به آثاری که از این میقات سخن به میان آورده اند، اختلاف هایی در نام و
محلّ دقیق و موقعیت آن دیده می شود که همواره سرگردانی محققّان و دیگر مراجعان را
به دنبال داشته است. می توان گفت که منشأ بخشی از این اختلافات در تشابه اسمی و سبب
نام گذاری این میقات است و بخشی دیگر در توصیف های موقعیت جغرافیایی آن می باشد.

محقّق معاصر، آقای علی ابراهیم المبارک، در پژوهشی گسترده، در آثار جغرافی دانان،
سفرنامه نویسان و لغت نگاران و نیز کتاب های فقهی نگارش یافته در باره حج، کوشیده
است ضبط صحیحِ نام این میقات، موقعیّت جغرافیایی و محل دقیق و نخستین آن را با
ارائه قرائن و شواهدی بایسته تعیین کند و نگاشته هایی را که در تعارض با آن بوده،
به بوته نقد بگذارد.(۲)

۱ . حاجیان مناطق شرق، عبارت اند از: ساکنان طائف، نجد، استان الشرقیه، سواحل شرقی
جزیره العرب، بحرین، عمان، یمن. حاجیان کشورهای شرق و شمال شرق آسیا که از طریق این
سرزمین ها به مکه مکرمه می روند.

۲ . نویسنده محترم، در مقدمه کتاب خویش اشاره کرده است که این اثر با پژوهشی وسیع
و طاقت فرسا در کتاب خانه های بحرین، کویت، عربستان و ایران و سفر به مناطق مورد
بحث و در مدت ۱۲ سال ـ از ۱۴۰۹ تا ۱۴۲۱ هـ . ق. ـ به ثمر رسیده است. از این رو، می
توان گفت که تلاش شایسته مؤلف، افزون بر آشناییِ وی با منطقه جزیره و گزارش های
بسیار و دقت های ایشان در این اثر، پژوهشی ارزنده و در خور تأمل را فراهم آورده
است.

البته، به گفته نویسنده گرامی، بخش هایی از این پژوهش با شتابزدگی در شماره های ۱۰،
۱۱ و ۱۲ مجله «میقات الحج» نگارش یافته که با کتاب حاضر تفاوت های چشمگیری دارد.

—————————————————

صفحه ۷۳

—————————————————

نویسنده، مباحث خویش را در پنج فصل سامان داده است:

فصل ۱ : ابتدا از سبب نگارش و ثمره این بحث و علل اختلاف در موضوع سخن گفته، آنگاه
به بررسی واژه «قرن المنازل» و توصیف های بیان شده برای «القرن» و تشابه اسمیِ آن
می پردازد.

فصل ۲ : به بررسی در باره «قرن المنازل» و «وادی محرم» پرداخته و به یکی نبودن آن
دو نظر می دهد.

فصل ۳ : در این فصل، یکی بودن «قرن المنازل» با «السیل الکبیرِ» کنونی را به اثبات
می رساند.

فصل ۴ : با بررسی راه های طائف به مکه و بیان فاصله آنها از «قرن المنازل»، شواهد
دیگری بر ادعای خود ارائه می کند.

فصل ۵ : که آخرین فصل کتاب است، به مناقشه در برخی موضوعات جنبی می پردازد; از جمله
یکی بودن «السیل الکبیر» با «ذات عِرق» و اشتراک «السیل الکبیر» با «وادی محرم» در
میقات را مورد بررسی و نقد قرار می دهد.

آنچه در ادامه آمده، گزارش گونه ای است از این اثرِ پژوهشیِ ارزشمند:

۱ . قرن المنازل…

با تأمل در سخنان مطرح شده در باره «قرن المنازل»، می توان اختلافات موجود را در سه
احتمال منحصر دانست:

نخست آنکه، قرن المنازل همان «وادی مَحرم» است که در نزدیکی «الهَدا» واقع شده.

دوم، قرن المنازل همین مکانی است که امروزه «السیل الکبیر» نامیده می شود.

سوم، قرن المنازل منطقه وسیعی است که هر دو محل را در بر می گیرد; به این صورت که
«السیل الکبیر» بخش پایین آن و «وادی مَحرم» و «الهَدا» سرزمین های بالایی آن است.

در این میان، نکته حایز اهمیت آن است که این اختلاف، سبب ایجاد دو مکان برای احرام
گشته، با نام های «میقات وادی السیل» و «میقات وادی مَحرم» (یا میقات هَدا)، و حال
آن که بی تردید، تنها یکی از آن دو، میقاتِ رسول خدا(صلی الله علیه وآله) بوده و
احرام از آن محل جایز است و محل دیگر باید «محاذی میقات» به شمار آید که تنها به
حکم برخی فقیهان، محرم شدن در

—————————————————

صفحه ۷۴

—————————————————

آن بی اشکال است.

البته گفتنی است، بیشتر میقات هایی که پیامبرخدا(صلی الله علیه وآله) تعیین کرده
اند، امروزه تغییر نام و مکان یافته است. نام نخست برخی از آنها به فراموشی سپرده
شده و امروزه به نامی دیگر مشهوراند; مانند: میقات «ذات عِرق» که «الضَریبه» و
«الخریبات» نام گرفته و «یَلَملَم» که «السَعدیه» و «قَرن المنازل» که «السیل» و
«الهَدا» نامیده می شوند. همچنین در برخی میقات های نخست، به جهت فراهم نبودن آب و
دیگر نیازهای حاجیان و یا در امان نبودن از راهزنان، احرام بستن از آن محل رها شده
و حاجیان در مکان مجاور آن، که امکانات خوراک و پوشاک کافی فراهم است، لباس احرام
بر تن می کنند. مانند: «جُحفه» که امروزه محل نخستین آن ترک شده و راهیان حج از
«رابُغ»، که محاذی جُحفه است، محرم می شوند.

به هر حال، پیش از بررسی موقعیت جغرافیایی قرن المنازل، سخن از تشابه اسمی و ضبط
دقیقِ نام آن، امری ضروری است.

این میقات را «قرن» نامیده اند; زیرا کوهی کوچک و تنها در آنجا وجود دارد و «قرن
المنازل» نامیده شده; زیرا محلی است که راه های حاجیان مناطق شرقی، نجد و طائف و
یمن به هم نزدیک می شوند و آنگاه این نام بر آن آبادی و وادی نیز نهاده شده است.

این میقات، در روایات و آثار لغت نویسان و فقهانِ پیشین، «قرن منازل» شناخته می شد.
البته در بعضی روایات، نام آن «قرن» بدون هیچ اضافه نیز آمده است. همچنین برخی
پیشینیان از جمله ابن اثیر و قاضی عیاض آورده اند که آن را «قرن الثّعالب» نیز می
نامند و بعضی دیگر نیز آن را «قرن المحرم» و «قرن الحوض» و «قرن المیقات» خوانده
اند.

در علتِ نامیدن این مکان به «قرن المنازل» دو احتمال وجود دارد:

۱ . «قرن» به معنای کوه کوچک و یا کوه تنها است; همچنان که ابن فارس، حموی،
فیروزآبادی و قاضی عیاض به آن تصریح کرده اند و شاید اضافه شدن آن به منازل، به این
جهت باشد که تنها کوه در منازل مسیرِ طائف به مکه است.

اما آنچه سبب ضعف این احتمال می شود آن است که «قرن المنازل» نام کوه نیست، بلکه
نام یک آبادی یا یک وادی است که امروزه نیز به همین اسم شناخته می شوند. البته می
توان گفت که نامگذاری این آبادی یا وادی به «قرن المنازل» به سبب وجود کوهی کوچک و
تک

—————————————————

صفحه ۷۵

—————————————————

در آن مکان یا در مجاورت آن است که شواهدی نیز بر این مطلب می توان یافت.

به این ترتیب، نامیدن آن آبادی و وادی به «قرن»، یا به سبب وجود کوهی کوچک و تک در
آنجا است و یا «قرن» نام کوهی در آن منطقه بوده که به این روستا و وادی نیز اطلاق
شده است و البته، در این صورت افزودن این اسم به «المنازل» جای بررسی بیشتر دارد.

۲ . احتمال دیگر آن است که واژه «قرن المنازل» از «اقتران المنازل» به معنای «نزدیک
شدن منزل ها» گرفته شده است; زیرا در این منطقه، منزلگاه ها و توقفگاه های آنان، که
از نجد، طائف، عراق و یمن (البته از جاده صنعا) عازم مکه هستند، به یکدیگر نزدیک می
شود و حاجیان برخی از این مسیرها در این محل به هم می پیوندند.

مؤید این نظریه، اختلاف روایاتی است که درباره قرن المنازل آمده، که برخی آنجا را
میقات اهل نجد و طائف و بعضی میقات اهل نجد و یمن و گروهی میقات اهل نجد و بعضی
میقات اهل طائف دانسته اند.

همچنین عبارتی که در معجم البلدان، از قابسی نقل شده، تأیید دیگری بر درستی این
احتمال است.

وی «قَرْن» را کوهی مشرف بر محل دانسته و «قَرَن» را مکانی شمرده که راه های متعددی
از آن منشعب می شود.

بنابراین، می توان گفت که این میقات را «قرن» نامیده اند; زیرا کوهی کوچک و تنها در
آنجا وجود دارد و «قرن المنازل» نامیده شده; زیرا محلی است که راه های حاجیان مناطق
شرقی، نجد و طائف و یمن به هم نزدیک می شوند و آنگاه این نام بر آن آبادی و وادی
نیز نهاده شده است.

«قَرْن» یا «قَرَن»؟

درباره شکل صحیح واژه «قرن» سه نظریه وجود دارد: برخی «قَرَن» را صحیح دانسته اند و
بعضی «قَرْن» را و گروهی نیز با فتحه و سکون، هر دو را درست شمرده اند.

جوهری در «الصحاح» نظریه نخست را برگزیده و نوشته است: القَرَن; نام محلی است و آن
میقات اهل نجد می باشد و اویس قرنی اهل همانجا بوده است.

بیشتر لغت نویسان، با آن که سخن وی را نقل کرده اند، اما آن را نپذیرفته و
«القَرْن» را

—————————————————

صفحه ۷۶

—————————————————

صحیح دانسته اند; مانند فیومی در «المصباح المنیر» و ابن اثیر در «النهایه» و
بغدادی در «مراصد الاطلاع» و ابن منظور در «لسان العرب».

افزون بر این، برخی دیگر آشکارا سخن جوهری را اشتباه دانسته و حتی نسبت «اویس قرنی»
به آنجا را نادرست شمرده اند; مانند: فیروزآبادی در «القاموس». وی لقب اویس را
منسوب به یکی از پدرانش دانسته است.

«معجم البلدان» نیز به نقل از غوری، وی را منسوب به قبیله ای از یمن شمرده است.

در این میان، زبیدی در «تاج العروس»، با آن که نظریه جوهری درباره «قرن المنازل» را
نادرست دانسته و از استاد خویش نقل کرده که در هیچ گویشی واژه «قَرَن» با فتحه ثبت
نشده، اما می نویسد: در «الجمهره» و «الجامع» قزّاز این واژه با فتحه ضبط شده که
البته این سخن وی با مشابه همین نقل در «لسان العرب» تعارض آشکار دارد; زیرا که ابن
منظور در آنجا به نقل از «الجمهره» و «الجامع»، «القَرْن» را اسم یک مکان و
«القَرَن» را قبیله ای از یمن خوانده است.

به ناچار دو احتمال در سخن مؤلف تاج العروس وجود دارد:

الف : وی این سخن را از لسان العرب آورده اما در نقل آن اشتباه کرده است.

ب : آن را به نقل از دیگری آورده لیکن چون گوینده آن را مشخص نکرده، در تعارض با
کلام نویسنده لسان العرب، دارای ارزش چندانی نیست.

خلاصه سخن آن که: از آنچه درباره این واژه مطرح شده، همان واژه «قَرَن المُنازل»
صحیح است که بیشتر اهل لغت نیز به آن قائل شده اند.

ویژگی های مکانی

در توصیف «قرن المنازل» نیز اختلافاتی وجود دارد; برخی آن را نام یک «کوه»، بعضی
«منطقه»، بعضی دیگر یک «آبادی» و گروهی نیز «وادی» خوانده اند:

۱ معجم البلدان به نقل از مهلبی، می گوید: آن، روستایی است در ۵۱ مایلی مکه و ۳۶
مایلی طائف.

ابن قدامه می نویسد: روستایی است میان طائف و مکه.

ابن خرداذبه و ادریسی آن را روستایی بزرگ و شیخ احمد رضا و برخی دیگر روستایی در
طائف دانسته اند.

—————————————————

صفحه ۷۷

—————————————————

۲ . فیروز آبادی، زبیدی، حموی و صفی الدین بغدادی آن را یک وادی شمرده اند.

۳ . اصمعی، مطرزی، قابسی، فیومی، صفی الدین بغدادی، ملا علی، بلادی و برخی دیگر بر
این باورند که آن، کوهی است مشرف بر عرفات.

۴ . جوهری، ابن اثیر، رازی و ابن منظور آن را یک محل نامیده اند که میقات اهالی نجد
می باشد.

پر واضح است که سخن گروه چهارم با نظریه دسته اول و دوم هیچ تعارضی ندارد; زیرا که
اعم از هر دو است. اما اطلاق یک محل بر کوه سخنی غیر معمول است.

همچنین نظریه گروه اول و دوم قابل جمع است; زیرا شهرهای بسیاری هستند که به اسم
وادیی که درآن قرار گرفته اند، شهرت یافته اند و به عکس، برخی وادی ها نام شهری را
که در آن واقع شده اند به خود گرفته اند; مانند: شهرِ «ینبع» که نام خود را از
«وادی ینبع» در غرب مدینه وام گرفته است. بنابراین، «قرن المنازل» نیز می تواند هم
اسم آن روستا و هم نام آن وادی باشد.

البته باید مشخص شود که محل دقیق میقات کجاست؟ آن روستایی است که در آن منطقه واقع
است و با این نام شناخته می شود، یا تمام آن وادی است; زیرا که حکم احرام در این دو
صورت تفاوت خواهد داشت.

اما گروه سوم که قرن المنازل را کوه دانسته اند، منشأ سخن آنان به بیان اصمعی باز
می گردد که گفته است: «القرن جبل مطل علی عرفات» قرن، کوهی مشرف بر عرفات است. با
اندکی دقت در عبارت اصمعی آشکار می گردد که وی سخنی از «قرن المنازل» به میان
نیاورده بلکه «القرن» را بدون اضافه به کار برده است و البته واژه «القرن» به
تنهایی بر محل های متعددی اطلاق می شود که برخی در همان منطقه و بعضی در دیگر مناطق
قرار دارد; از جمله، بر «قرن المنازل» که میقات آن منطقه است و بر «قرن الثعالب» که
کوه یا موضعی در منا است و بر «قرن البوباه» و «قرن الذهاب» و «قرن غزال» و… آن
چنان که بلادی در کتاب خود «قرن»ها را در حجاز از بسیاری غیرقابل شمارش دانسته است.

* * *

از سوی دیگر باید توجه داشت که اختلاف در میقات، امروزه نه فقط در میان حاجیان این
مناطق، بلکه در احکام فقیهان و کتاب هایشان نیز آشکارا راه یافته و در نتیجه برخی
از آنان

—————————————————

صفحه ۷۸

—————————————————

قرن المنازل را کوهی مشرف بر عرفات خوانده و بعضی دیگر آن را همان قرن الثعالب
دانسته اند.

اما از آنجا که فقها و اهل حدیث معمولاً اینگونه مطالب را از اهل لغت وجغرافیدانان
وام می گیرند، منشأ توهم ایشان را باید در آثار همین دانشمندان جستجو کرد. با پژوهش
در نگاشته های پیشینیان به روشنی می توان منشأ ادعای اول را همان سخن اصمعی دانست
که پاسخ آن پیشتر گذشت و اما مبنای کلام دوم را باید نقل معجم البلدان از قاضی عیاض
برشمرد که قرن المنازل را همان قرن الثعالب دانسته و آنگاه دیگران به تبع او این
مطلب را در آثار خود (مانند النهایه، لسان العرب و مراصد الاطلاع) آورده اند.

بر این ادعا نیز کلمات پژوهشگران در یکی نبودن قرن الثعالب و قرن المنازل، پاسخ
مناسبی خواهد بود; از آن جمله، در «اخبار مکه» آمده است: قرن الثعالب کوهی است مشرف
بر بخش پایین سرزمین منا که با مکه ۱۵۰۰ ذراع فاصله دارد. «ریاض المسائل» نیز شبیه
همین سخن را نقل کرده است. «معجم متن اللغه» قرن المنازل را نام یک آبادی یا تمام
آن وادی دانسته که میقات اهل نجد است وقرن الثعالب را مکانی نزدیک مکه می داند.

همچنین «معجم معالم الحجاز» سخن قاضی عیاض را نادرست شمرده و قرن الثعالب را در منا
می داند و رویانی نیز از بعضی قدمای شافعی نقل کرده که این دو، نام دو مکان است;
یکی در پایین وادی، که قرن المنازل خوانده می شود و دیگر در قسمت بالای آن، که قرن
الثعالب می نامند.

بنابر این، کوهی را که اصمعی در توصیف «قرن» بدان اشاره کرده، از آنجا که آن را
مشرف بر عرفات دانسته، نمی تواند قرن المنازل و یا قرن الثعالب باشد و باید
احتمالات دیگری بررسی گردد:

الف : وادی محسّر: گاه واژه «قرن» بر کوهی که در «وادی محسر» قرار دارد اطلاق شده
است.

حربی در «المناسک» این قرن را در مسیر منا به عرفات و در انتهای وادی محسّر شمرده و
روایتی را از عطا نقل کرده که به این مطلب اشاره دارد.

همچنین فاکهی در «اخبار مکه» خبری را از ابن عباس روایت کرده که این سخن را تأیید
می کند.

—————————————————

صفحه ۷۹

—————————————————

با این حال، این کوه را به سبب بُعد مسافت، نمی توان مشرف بر عرفات دانست بلکه تنها
مشرف بر وادیِ محسّـِر و مزدلفه است.

ب : جبل کَرا: در برخی از آثار، جبل کرا را کوهی در آبادی های نزدیک طائف معرفی
نموده اند که محصولات باغی آن به مکه آورده می شود. اما نام قرن را نمی توان بر این
کوه نهاد; زیرا چنانکه پیشتر بیان شد، قرن به کوهی کوچک و تک گفته می شود و حال آن
که جبل کرا کوهی کشیده است که طول آن به ۱۵ کیلو متر می رسد.

ج : جبل الرحمه: مؤلف کتاب «معجم معالم الحجاز» و برخی دیگر، کوهی را که اصمعی مشرف
بر عرفات معرفی کرده، همان جبل الرحمه دانسته اند که در عرفات واقع است. این احتمال
را برخی توصیف ها، که برای قرن آمده، تقویت می کند. اما این نظریه نیز پذیرفته
نیست; زیرا این کوه در وسط صحرای عرفات قرار گرفته و نمی توان آن را مشرف بر عرفات
دانست.

د : قرن النابت: فاکهی در «اخبار مکه» به قرنی اشاره می کند که در عرفات واقع است و
به آن «النابت» گفته می شود که این احتمال نیز پاسخی مانند احتمال پیشین دارد.

هـ : کوهی در وادی عرنه: احتمال دیگر آن است که کوه مورد اشاره اصمعی، همان کوهی
است که در مرز وادی عرفه و داخل وادی عرنه قرار گرفته و چون بیرون از منطقه عرفات و
بر مرز آن واقع شده، می توان آن را مشرف بر عرفات خواند.

فاکهی روایتی را از ابن عباس نقل کرده که

—————————————————

صفحه ۸۰

—————————————————

شاهدی بر این احتمال است.

افزون بر این، احتمالات دیگری نیز درباره کلام اصمعی بیان شده، اما بی تردید قرنی
که او توصیف نموده، قرن المنازل نیست.

خلاصه سخن آن که، گرچه سخنان متفاوتی درباره «قرن المنازل» مطرح شده، لیکن با این
حال، تردیدی نیست که این مکان یکی از میقات های حج است که از سوی پیامبر خدا(صلی
الله علیه وآله)تعیین گردیده، بدین جهت، در ادامه سخن برآنیم تا محل دقیق «قرن
المنازل» را مشخص کنیم تا آشکار شود که قرن المنازل در «وادی محرم» و نزدیک
«الهَدا» واقع شده یا همان مکانی است که امروزه «السیل الکبیر» نامیده می شود و یا
چنانکه برخی معتقدند این دو مکان، هر دو در وادی قرن المنازل قرار گرفته اند و تمام
آن منطقه میقات است.

۲ . وادی محرم…

«وادی مَحرم» نام محلی در نزدیکی طائف است که بسیاری از حاجیانِ آن نواحی، که از
مسیر «الهُدا» عازم مکه هستند، در آنجا مُحرم می شوند. البته برخی نیز آن را «میقات
الهدا» و «محرم الهدا» می نامند; زیرا در بخش پایین آن وادی و در سمت مکه، آبادی
«الهدا» قرار دارد.

این وادی از سمت غرب، میان کوه های «غفار» و از شرق به کوه «غمیر» و از سمت جنوب در
دامنه کوه «کَرا» قرار گرفته است و مسیرآن به مکه، از کوه کرا و وادی نعم