پاورپوینت کامل واژه عقبه و موقعیت جغرافیایی آن ۵۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل واژه عقبه و موقعیت جغرافیایی آن ۵۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل واژه عقبه و موقعیت جغرافیایی آن ۵۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل واژه عقبه و موقعیت جغرافیایی آن ۵۶ اسلاید در PowerPoint :

۱۱۰

عَقَبه; در زبان عربی (که اسم مُفرد آن عَقَب، جمع آن عقاب و عَقَبات است)، به
معنای: «گردنه» است و راه تنگِ میان دو کوه را گویند که عبور از آن دشوار باشد.

مکان عقبه در دامنه جنوبی القویس، مجاور منطقه منا است.

فاسی(۱) از امام شافعی سندی را شاهد آورده که: عقبه، «لَیست مِن مِنی» ولی حدّ منا:
«ما بین قرین وادی مُحَسِّر إلی العقبه الّتی عندها الجمره … و هِیَ جَمَرَهِ
الْعَقَبه الّتی بایع رسول الله الأنصار عندها…».

در مستندات جغرافیایی قدیم،
این گردنه در قسمتی از کوهستان ثبیرقرار دارد.

ثَبِیْر را حازمی (متوفای ۵۸۴هـ .ق.) در «الاماکن» اینگونه توصیف کرده است:

«مِنْ أعْظَم جِبالِ مَکَّه بَیْنَها و بَیْنَ عَرَفَه… وَ هُناکَ أثْبرهٌ سِواهُ
مِنْها ثُبَیرُ الزِّنْجِ، لاَِنَّ الزِّنجَ کانُوا یَلْعَبُون عِنْدَهُ و
ثَبِیْرالأعْرَج و ثَبِیْرُ الخَضْرَاءِ و ثَبْیِرُ النّصْعِ و هُوَ جَبَلُ
المُزْدلِفَهِ و ثبیر غَیْنا».

در منابع جغرافیایی منطقه مکه، کوه ثبیر در شرق شهر مکه، و جنوب شرقی کوه نور، مشخص
و آن جز از کوه ثبیر که بر منطقه منا سایه افکنده، به نام کوه القویس. Alqwaisمشهور
است.

با توجه به این گفته حازمی و دیگر جغرافی دانان، «ثَبیر» مفرد «الأثْبِره» نام
مهمترین ارتفاعات حول منطقه مکه است،

۱ . شفاءُ الغَرام بأخْبارِ البَلَدِ الحرام، ص۱۰۰، چاپ افست، بیروت…

—————————————————

صفحه ۱۱۰

—————————————————

که هریک از آن، به نامی مشخص شده است.

در این خصوص، به بررسی پرداختم، تا پی بردم به دلیل تغییر نامگذاری ها تا به امروز،
محقّقان جوامع مسلمان، در تعیین و شناخت کوه های مکه دچار اشتباه شده اند و یا
لااقل آن ها را در تطبیق منابع قدیمی با منابع عصر خود، به ابهام و تردید انداخته
است. عمدتاً پنداشته اند کوه هایی که به نام «ثبیر» شهرت داشته، غیر از کوه های
مشهور «حِرا»، «ثَور» و یا دیگر ارتفاعات مکه است. حال آن که کوه حِرا همان
«ثبیرالأعرج» نامیده می شد و کوه «المسفله» همان «ثبیر الزَّنج». نیز کوه
«الرَّخَم» همان «ثبیر غَیناء». کوه «المزدلفه» که بر شمال و شرق منطقه مزدلفه سایه
افکنده، همان «ثبیر النصع» و قسمتی از «ثبیرالأثبیره» که مقابل کوه «نور» (حِرا)
قرار دارد و مشرِف بر سمتِ شمالی منطقه منا است، به کوه «ثَقَبَه» مشهور است.

این کوه بر قسمت شرقی منا است و آنچه که بر قسمت غربیِ آن سایه افکنده، در امتداد
آن واقع است. «ثبیر الخضرا» همان کوهی است که بر سمت جنوبی «الأقحوانه» مسلط و غرب
آن به «الخنادم» و امتداد جنوبی آن به کوه «سُدیر» متصل می گردد.

نظر به این که ثبیر بزرگترین ارتفاعات کوهستانی منطقه مکه است، به عنوان
«الأثْبِره» (جمع ثبیر) شناخته می شود.

این نظر که عقبه «لَیست مِن منی»، با بسیاری از آرای محققان مناسک شناس مطابق نیست;
زیرا عموم آنان استدلال کرده اند: جمره در گردنه جای دارد و چون جمره جزو منطقه منا
است، پس عقبه جزو منطقه منا محسوب می شود. پس: «جمره العقبه مِن مِنی».(۱)

در نتیجه: به گفته ابن جماعه در ] المناسک [: «إنّ العقبه مِن منی».

چون تأمل کردم، یافتم که این اختلاف آرا، نتیجه درست مشخص نشدن مسیر و طول عقبه در
مستندات تاریخی ـ جغرافیایی منطقه منا است.

در اصطلاح مناسک، «جمره»، جمع آن «الجِمَار»، به سه استوانه سنگی مشخص در منطقه منا
اطلاق می شود. همان ها که مسلمانان در فرایض حج، می بایست برابر آن بایستند و
سنگریزه هایی را به سوی آن پرتاب کنند. ولی در اصطلاح و زبان، اساساً «الجمار» و
«الجَمَرات»، به معنای سنگریزه هایی است که در مناسک حج افکنند و مفرد آن، «جَمْره»
است.

بنابراین، وقتی گفته یا نوشته می شود:

۱ . محب طبری، القری لقاصد ام القری، به نقل از فاسی، همان مأخذ.

—————————————————

صفحه ۱۱۱

—————————————————

«جمره العقبه»، نظر به مفهومِ صرفاً ادبیِ آن نیست. اشاره به سنگ ریزه هایی است که
چون به «الجمره الأولی»، «الجمره القُصوی» و «الجمره الثانیه» تجلّیگاه شیطان پرتاب
می شود، آن سه مکان به «جمره الصغری»، «جمره الوسطی» و «جمره الکبری» شهرت یافته
است.

جمره الکبری یا مهمترین مکان مقاومت ابراهیم در برابر فریب و تجلّی شیطان بر
ابراهیم، چون در مسیر گردنه کوه مشرِف بر منطقه منا قرار گرفته بود، به «جمره
العقبه» شهرت یافت. ولی در کدام قسمت از این مسیر؟

در مورد نام های معادل رجوع شود به: محب الدین مکی (متوفی ۶۹۴هـ .ق.)، القِرَی
لقاصد امّ القُری.(۱)

هنگامی که به نقشه جغرافیایی می نگریم، در می یابیم که شعب منا زمین مسطّحی است
میان کوه های سمت جنوبی و شمالی آن و منتهی الیه حدّ منا، دقیقاً در آغاز مسیر
گردنه است.

در آغاز مسیر گردنه ـ و نه دقیقاً محل ملاقات انصار با پیامبر در آن گردنه ـ جمره
العقبه، این سوی عقبه است و بالاتر از آن، در سمت شمال شرقی جمره العقبه، محل
ملاقات پیامبر با یثربیان. هر دو محل در طول عقبه ای قرار دارد که به سوی ارتفاعات
ثبیر منتهی می شود. یکی پایین و دیگری بالاتر. یکی در مسیر رفتن به سمت جنوبی کوه و
دیگری در مسیر رفتن به سمت شمالی ارتفاعات ثبیر.

با این تصوّر جغرافیایی از منطقه، تمام مسیر عقبه در حدّ منا نیست. محلّ جمره عقبه
در حدّ منا است و آن سوی عقبه که محل دیدار یثربیان بوده و بعدها به مسجد عقبه شهرت
یافت، خارج از حدّ منا است.

برای این که نشان دهم محل جمره العقبه در دامنه کوه و آغاز مسیر گردنه است، به
جستجو پرداختم تا از موقعیت یک قرن گذشته تصاویری تهیه کنم. به دو تصویر دسترسی
پیدا کردم; یکی تصویری است که حدود ۷۰ سال پیش رفعت پاشا آن را در «مرآه الحرمین»
آورده است:

و دوّم تصویری است که از سرزمین باریک و دراز منا، میان دو رشته ارتفاعات شمالی و
جنوبی، در اواخر قرن ۱۹، ShouckHurgrone مستشرق هلندی در کتاب های ] Bilder Aus
Mekka [چاپ و ] Bilder- Atlas Mekka [ Haag Den، ۱۸۸۸م، ارائه کرد:

از این موقعیت ها دو نقشه تهیه کرده ایم; یکی را بتنونی در اوایل قرن ۲۰، در
«الرحله

۱ . ص۵۲۹ ، چاپ ۱۹۷۰م. قاهره به اهتمام مصطفی السَّقا.

—————————————————

صفحه ۱۱۲

—————————————————

الحجازیه» و دیگری را رفعت پاشا در «مرآه الحرمین» آورده اند. این تصاویر دقیقاً
نشان می دهد که موقعیت جمره العقبه، در مسیر کوهستانی شمال منطقه منا است. این دو
نقشه ما را از هر وصف و شرحی بی نیاز می کند.

۱ / ب: موقعیت تاریخی بنای مسجد بیعت

در متن جغرافیایی «المناسک و أماکن طرق الحج و معالم الجزیره» (ص۵۰) امام حربی در
اوایل صده سوم هجری، از بنای مسجدی در مکان بیعت یثربیان با پیامبر اسلام یاد کرده
و دقیقاً مشخص کرده است که:

«مِن مَکّه إلی بئر مَیْمُون، میلان و هی سیره الطریق… و قیل ان تصعد إلی منی عن
یسار الطریق بأصل الجبل، المسجد الذی بایع فیه رسول الله صلی الله علیه ]وآله[ و
سلّم، بیعه العقبه». چاه منسوب به مَیْمُون حضرمی، از چاه های مشهور مکه بوده که در
عهد فاسی تاکنون به «سبیل الست» شهرت یافته است و محل آن در سمت غربی عقبه قرار
داشته است.

در نقشه ای که رفعت پاشا در «مرآه الحرمین» از «مشاعِر الحج» ارائه کرده، معلوم می
شود. که این «سبیل الست» در مجاورت مسجد عقبه، مکانی مشخص است.

با این همه، به جستجو پرداختم تا قبل از اوایل قرن سوم هجری، از دیرینه بنای مسجد
عقبه، آگاه شوم….

جز قول مورد اعتماد النهروانی در «الاعلام بأعلام بلد الله الحرام»(۱) سند تاریخی
مهمّی نیافتم. وی که در حوالی ۱۰۲۰ کتاب خود را تألیف کرده، تصریح می کند: بنای
مسجد در سال ۱۴۴هـ .ق. به دستور ابو جعفر منصور عباسی احداث شده است.

چون به تحقیق پرداختم دیدم که در اسناد تاریخی ابوجعفر منصور عباسی به سال ۱۴۴هـ
.ق. پس از سال ۱۳۶هـ .ق. که همراه ابو مسلم حج به جای آورد، بار دیگر عازم مکه شده
و حج را به جای آورده و در خلال ایام سکونتش در مکه، دستور احداث بنای مسجد عقبه را
داده است. نجم عمربن فهد (۸۱۲ / ۸۸۵هـ .ق.)(۲) ذیل شرح وقایع همین سال تصریح و
تأیید کرده که:

«فیها بنی المسجد الذی یقال له مسجد البیعه بقرب العقبه الّتی هی بحدّ منی من جهه
مکه فی شعب علی یسار الذاهب إلی منی بینه و بین العقبه غلوه أو أکثر و فیها حجّ
بالناس أبوجعفر المقتدر…».

۱ . ص۵۶، چاپ وستنفلد ۱۸۵۷ م.

۲ . اتحاف الوری بأخبار امّ القری، ج۲، ص۱۸۰ چاپ دانشگاه امّ القری، مکه ۱۹۸۳م. به
اهتمام فهیم محمد شلتوت.<