پاورپوینت کامل نامهای مدینه منورّه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نامهای مدینه منورّه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نامهای مدینه منورّه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل نامهای مدینه منورّه ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

۱۵۸

مدینه میزبان بزرگترین شخصیت عالم انسانیت و خاتم انبیاء است.

مدینه پایگاه دوّم رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و محل پیدایش
امامت صالحین بر روی زمین است.

مدینه در زمان رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ مصدر مرانگی، تعهّد،
راستی، صداقت، فضیلت و کرامت بوده است، پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ
برایش دعا کرد:

بار خدایا! برکت را بر مدینه نازل گردان… سپس فرمود: سوگند به آن کسی که جان من
در دست اوست هر راه و کوره راهی که به مدینه منتهی شود، دو ملک از آن حفاظت و
پاسبانی میکنند.(۱)

شاعر فارسی زبان، با ذوق پر حلاوتش مدینه منوّره و صاحب لولاک را چنین توصیف
میکند:

ای ختم رسل مدینه جسم است تو جان *** نام تو گرفته قاف تا قاف جهان

در لفظ مدینه بس ز اعجاز تو چون *** مه شق شده و گرفته دین را به میان

مدینه منوره از جهت وجود پر برکت رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و
دربرداشتن

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، سمهودی، ج ۱، ص ۶۲; وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۲۷۳;
صحیح مسلم، ج ۲، کتاب الحج، باب ترغیب فی السکنی، ص ۱۰۰۱.

صفحه ۱۵۹

چهرههای معصوم دیگر همچون فاطمه اطهر ـ سلام الله علیها ـ و ائمه غریب بقیع ـ امام
مجتبی، زین العابدین، محمد باقر و جعفر بن محمد الصادق ـ علیهمالسلام ـ دارای
نامهای گوناگونی است که هر کدام بیانگر مفاهیمی ژرف و بلند است. کثرت نامهای
مدینه برگشت به عظمت و بزرگی آن شهر دارد، این نامها براساس ارتباط و علاقه موجود
این شهر و آن مفاهیم پی ریزی شده که در بعضی شدت علاقه سبب شهرت آن گردیده و در
بعضی دیگر که وابستگی و ارتباط ضعیفی دارد بر زبانها کمتر جاری شده و چه بسا غیر
حقیقی تلقی شود.(۱)

ما در این نوشتار برای مدینه رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ ۹۰ نام
به ترتیب الفبا ذکر میکنیم و ذیل بعضی از آنها توضیحاتی را به همراه روایات
میآوریم زیرا اکثر آنان بر اساس وحی ـ آیات قرآن ـ و یا فرمایشات رسول خدا ـ ص ـ
نام گذاری شده، جوینده برای دستیابی بیشتر میتواند به کتبی که در پاورقها معرفی
میشود مراجعه کند.

۱ ـ أثْرِب: نام دیگری از خانواده یثرب (۲) است که توضیح آن خواهد آمد.

۲ ـ أَرْضُ اللّه: بعضی از مفسرین عامّه مانند ثعلبی، مقاتل، مجاهد و قتاده در
تفسیر آیه شریفه ألم تکن أرض اللّه واسعه فتهاجروا فیه (۳) گفتهاند: مقصود از أرض
اللّه مدینه منوّره است(۴) و بعضی دیگر از علمای شیعه و سنّی آن را مطلق زمین معنا
کردهاند و توضیح دادهاند:توصیف أرْض اللّه به وَاسِعَه بیانگر مطلق زمین است و بر
همین اساس دستور هجرت را به هر جایی که بتوانند دینشان را حفظ کنند، داده است.(۵)

۳ ـ أَرْضُ الهِجره: زمینی که در آن هجرت تحقق پیدا کرد، رسول خدا ـ ص ـ به همراه
عدهای از مسلمانان از مکّه مکرمه به مدینه منوّره هجرت کردند که آنان را مهاجرین
نامیدند و کسانی که در مدینه پناه دادند نیز أنصار نامیده شدند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ در شرح مختصر، تفتازانی، علم البیان، ص ۱۵۶; انواع علاقه را در نام گذاری ـ وجه
تسمیه ـ بیان میکند.

۲ ـ لسان العرب، ج ۱، ص ۲۳۴، مادّه: ثرب.

۳ ـ نساء: ۹۷. به مستضعفین در مکّه گفته میشد: چرا مهاجرت نکردید تا در حفظ دین در
وسعت باشید.

۴ ـ وفاء الوفا، سمهودی، ج ۱، ص ۱۰.

۵ ـ المیزان، ج ۵، ص ۵۰.

صفحه ۱۶۰

بنابر نقل طبرانی پیغمبر اکرم ـ ص ـ مدینه را أرض الهجره نامیدند.(۱)

۴ ـ ۵ ـ أَکّالَهُ القُری، و به عبارت دیگر: أکّاله البلدان میباشد رسول خدا ـ ص ـ
فرمود: أُمرتُ بقریه تأکل القُری (۲) مأمور شدم به روستا و شهری بروم که أهل آن به
خاطر اسلام آوردنشان بر شهرهای دیگر چیره خواهند شد و خداوند آنان را یاری خواهد
کرد.

علمای اهل حدیث، این روایت را دو گونه تفسیر کردهاند:

۱ ـ مدینه مرکز اصلی لشکریان اسلام بوده است و از آنجا به سایر شهرها و بلاد
غیر مسلمان که در فکر توطئه علیه اسلام بر میآمدند، حمله میشد و بعد از پیروزی،
اموال غنیمتی و اسیران به مدینه منتقل میشد.

۲ ـ مخارج شهر مدینه در آن روز از طریق پرداخت مالیات شهرهای دیگری که توسط
مسلمانان فتح شده بود تأمین میگردید و لذا آن را أکّاله البلدان و یا أکّاله القری
نامیدهاند.(۳)

۶ ـ الایمان: در تفسیر بیضاوی آمده است: مدینه را ایمان میگویند; زیرا مردم مدینه
منورّه الگو، نمونه و مظهر ایمان بودهاند.(۴)

عبداللّه بن جعفر بن أبی طالب گفته است: خدای سبحان برای مدینه دو نام قرار
داده: ۱ ـ دار ۲ ـ ایمان(۵)

۷ ـ ۸ ـ البارَّه (البَرَّه): معنای دوواژه یکی است. مقصود از آن دو، زیادی برکات و
فیضی است که شامل مردم مدینه منوره و همه مردم جهان میشود.

سمهودی میگوید: از آنجا که مدینه منوره سرچشمه اسرار معنوی و محلّ درخشش
أنوار الهی و برکات نبوی است البَرَّه نامیده شده است.(۶)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ مجمع الزوائد، هیثمی، ج ۳، ص ۲۹۸.

۲ ـ صحیح مسلم، ج ۲، ص ۱۰۰۶، ح ۱۳۸۲.

۳ ـ صحیح مسلم، ج ۲، ص ۱۰۰۶، باب المدینه تنفی شرارها ـ لسان العرب، ج ۱۱، ص ۲۳
ماده: أکل.

۴ ـ انوار التنزیل و أسرار التأویل، بیضاوی، ج ۲، ص ۴۸۱، سوره: حشر: ۸.

۵ ـ تاریخ المدینه المنوّره، ابن شبه، ج ۱، ص ۱۶۲.

۶ ـ وفاء الوفا، سمهودی، ج ۱، ص ۱۲.

صفحه ۱۶۱

۹ ـ ۱۰ ـ ۱۱ ـ ۱۲ ـ البَحْر ، البَحْرَهْ ، البَحِیرَهْ و البُحَیْرَه

چهار واژه فوق بر مدینه منوّره اطلاق گردیده است. یا قوتی میگوید: استبحار و
بحر به سرزمین وسیع گفته میشود و البحر به روستا نیز اطلاق شده است.(۱)

در حدیثی آمده است سعدبن عباده اَنصاری هنگامی که مریض شده بود، رسول خدا ـ ص
ـ به عیادتش رفت، آن حضرت پس از احوالپرسی و عیادت او، از برخورد ناخوشایند عبدالله
بن أُبیّ بن سلول گِله کرد. سعد عذر خواهی نمود و برای او درخواست بخشش کرد و گفت:

اعف عنه یا رسول اللّه و اصفح … و لقد اصطلح أهلُ هذه البحیره أن یُتَوَّجوه
فیعصِّبوه بالعصابه. (۲)

ای رسول خدا او را ببخشید و از او بگذرید… زیرا مردم این بحیره بر این نوع
برخوردها عادت کردهاند و خوشنودند.

سعدبن عباده مدینه را بُحیره نامیده که در حقیقت تصغیر بحر است.

۱۳ ـ البَلاط:

معمولا به سرزمین سنگ فرش بَلاط گفته میشود، و همچنین بر قسمتی خاص از بین
مسجد النبی ـ ص ـ و بازار مدینه منوره بلاط گفته شده است، در زمان رسول خدا صلی
اللّه علیه و آله و سلم ـ بر جنازه مسلمانان در آن موضع نماز میگزاردند که آنجا را
بَطْحاء نیز مینامیدند.(۳)

بَلاطه الحمراء یا حجر السماق به سنگی اطلاق شده که علیّ بن ابی طالب
علیهالسلام ـ در میان کعبه معظمه بر روی آن به دنیا آمده است و الآن آن سنگ در
نزدیکی درب کعبه میباشد.(۴)

حاکم نیشابوری از علمای بزرگ أهل سنت در مورد ولادت آن حضرت در میان کعبه
مدعی تواتر اخبار است،(۵) و صاحب وسائل الشیعه شیخ حرّ عاملی در اشعاری که به همین
مناسبت سروده در بعضی ابیات میگوید:

مَوْلِدُه بِمَکَّه قَدْ عُرِفا *** فِی داخِل الکَعْبَهِ زِیدَت شَرَفا

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ وفاء الوفا، سمهودی، ج ۱، ص ۱۲.

۲ ـ صحیح مسلم، کتاب الجهاد و السیر، ج ۳، ص ۱۴۲۳، ح ۱۷۹۸ ـ صحیح بخاری، کتاب
التفسیر، ۴۵۶ ـ بحار الانوار، ج ۲۰، ص ۲۳۹، ح ۳، باب ۱۷.

۳ ـ قاموس محیط، فیروز آبادی، ج ۲، ماده: بَلَطَ.

۴ ـ مجمع البحرین، طریحی، ج ۱، مادّه: بلط.

۵ ـ مستدرک حاکم، ج ۳، ص ۴۸۳.

صفحه ۱۶۲

علی رُخامَه هُناک حَمْرا *** مَعْرَوفَهٌ زادَتْ بِذاکَ قَدْراً(۱)

۱۴ ـ البَلَدْ:

در تفسیر آیه شریفه لا أقسم بهذا البلد (۲) قرطبی میگوید: خداوند قسم
میخورد به شهری که رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بازندگی و وفاتش به آن
شهر شرف و برکت عنایت کرد و آن مدینه منوّره است.

تفسیر فوق را قاضی; عیاض بن موسی بن عیاض بن عمرون یحصبی سبتی. مورد تأیید و
تأکید قرار میدهد.(۳)

۱۵ ـ بَلَدُ رسولِ اللّه:

یکی از دیگر نامهای مدینه بَلدُ رسول اللّه است. بزّاز عالم بزرگ حنفی از
علیّ بن أبی طالب ـ علیه السلام ـ نقل میکند که رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و
سلم ـ فرمود:

انَّ الشَیاطینَ قَدْ یَئِستْ أنْ تَعْبدَ ببلدی هذا ـ یَعْنی المدینه ـ و
بِجَریرَه العَرَبِ، ولکنَّ التَحْریشَ بَیْنَهُم .

همانا شیاطین مأیوس گردیدند از این که در مدینه و جریره العرب هوا خواه و
عبادت کننده داشته باشند. ولیکن در میان مردم ایجاد نفاق کردند.(۴)

۱۶ ـ بیتُ رسول اللّه ; خانه رسول خدا ـ ص ـ

مرحوم طبرسی ـ ره ـ در تفسیر آیه شریفه کما أخرجک ربک من بیتک بالحقّ و انَّ
فریفاً من المؤمنین لکارهون(۵) میفرماید: مراد بیرون رفتنِ رسولِ خدا ـ ص ـ از
مدینه منوّره به جنگ بدر

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ علیّ ولید الکعبه، محمد علی الارد وبادی، ص ۵۵. ترجمعه اشعار:

ولادت علیّ بن أبی طالب ـ علیه السلام ـ در مکه معظّمه معروف است، در میان کعبه سبب
ازدیاد عزت و شرف کعبه شد. ولادتش بر روی سنگ مرمر قرمزی بود که الآن آنجاست این
سبب زیادی ارزش و قیمت آن سنگ گردید.

۲ ـ بلد: ۱.

۳ ـ الجامع لأحکام القرآن، قرطبی، ج ۲، ص ۴۰.

۴ ـ مجمع الزوائد، هیثمی، ج ۳، ص ۲۹۹.

۵ ـ انفال: ۵.

صفحه ۱۶۳

است. و بر مدینه کلمه بیتک که خطاب به رسول خدا است ـ اطلاق شده است. و به عبارت
دیگر بیتک ; یعنی بیت رسول اللّه ـ ص ـ.(۱)

۱۷ ـ التّین: واژه تین بر میوه انجیر اطلاق شده است، أبی ذر ـ ره ـ از رسول خدا ـ
صلی الله علیه و آله و سلم ـ نقل میکند که فرمود: اگر گفتم در میان میوهها
میوهای از بهشت آمده همانا آن انجیر است; زیرا میوهای بهشتی بدون هسته میباشد. پس
از آنها بخورید که بواسیر را از بین میبرد و ورم مفصلها را کم خواهد کرد.(۲) خدای
ـ سبحان ـ در سوره ۹۵ به آن قسم یاد کرده است. (والتین و الزیتون).

امام موسی بن جعفر ـ علیهماالسلام ـ از اجـداد گـرامـش نقل میکند که رسول
خدا ـ ص ـ فرمود: انّ اللّه اختار من البلدان أربعه، فقال: ـ عزّوجلّ ـ والتّین
والزّیتون و طور سینین، و هذا البلد الأمین التّین; المدینه، والزیتون; بیتالمقدس،
و طور سینین; الکوفه، و هذا البلد الأمین; مکه. (۳)

همانا خدا برگزید از میان شهرها، چهار شهر را: أوّل تین که همان مدینه منوره
است. دوّم زیتون که مراد بیتالمقدس است. سوّم طور سینین که کوفه است و آخری بلد
أمین که مکّه معظّمه میباشد.

۱۸ ـ ۱۹ ـ ۲۰ ـ ۲۱ ـ جُبار، جابِرَه، جَبَّاره، مَجْبُورَه.

أوّلی از نامهای چهارگانه بر وزن جُزام است که آن را ابن شبّه با اعتماد بر
حدیث نبوی نقل کرده(۴) و سه نام دیگر را سمهودی و ابن شبه نقل میکنند و نسبت به
کتاب تورات میدهند. این چهار نام به دو جهت بر مدینه اطلاق شده:

۱ ـ فقیر و ورشکسته در این شهر بی نیاز میگردید.

۲ ـ مدینه منوره دیگر شهرهای غیر مسلمان را مجبور به قبول دین مبین اسلام
مینمود.

۲۲ ـ ۲۳ ـ جَزیرَه ، جزیرهالعرب

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۲۰ ـ تفیسر سوره انفال، آیه ۵.

۲ ـ مجمع البیان، طبرسی، ج ۱ ، ص ۵۱۰ ـ نورالثقلین، ج ۵، ص ۶۰۷.

۳ ـ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۲۸۳، حدیث ۴ ـ نورالثقلین، ج ۵، ص ۶۰۶ ـ النحصال، شیخ
صدوق، ص ۲۱۲.

۴ ـ تاریخ المدینه المنوره، ج ۱، ص ۳ و ۱۶۲.

صفحه ۱۶۴

ابو داود از رسول خدا ـ ص ـ نقل میکند که فرمود: أخرجوا المشرکین من
جزیرهالعرب .(۱)

عباس ـ ره ـ میگوید: با رسول خدا ـ ص ـ از مدینه خارج شدیم، آن حضرت رو به
سوی مدینه نموده، فرمود: انَّ اللّه ـ تعالی ـ قد بَرَأ هذه الجزیره من الشرک (۲)

به قرینه روایت دوّم، گفته شده که مراد از جزیره العرب در حدیث أوّل، همان
مدینه منورّه است، گرچه از مالک بن انس نقل شده که مقصود حجاز میباشد.

۲۴ ـ جُنَّه; سپری که انسان را از بلاها حفظ میکند. در روایات آمده است که رسـول
خــدا ـ ص ـ در غزوه أُحُد فرمود: أَنَا فی جُنَّه حَصینه (۳); من در قلعه و حصار
محافظت شده، هستم.

همین روایت را مسند أحمد بن حنبل با تفاوت مختصری نقل میکند که جابربن
عبداللّه انصاری گفت رسول خدا ـ ص ـ فرمود: رأیت أنّی فی درع حصینه و رأیت بقرا
تنحر ; خواب دیدم که در میان ذرهی محکم مصون و محفوظم و دیدم گاوی را قربانی
میکنند سپس خواب خود را تأویل نمود که درع حصنیه مدینه است و گاو همان گاو است و
سپس فرمود: خیر و نیکی در دست خداست.(۴)

۲۵ ـ ۲۶ ـ ۲۷ ـ ۲۸ ـ حَبیبَه ، مُحِبَّه ، مُحبِّبَه ، مَحْبُوبَه : این چهار نام
از مادّه واحد حبَبَ گرفته شده و معنای مشترکی دارند. که میتوان گفت: شئ دوست
داشتنی. و علّت نامگذاری روایت ذیل است.

رسول خدا ـ ص ـ از خداوند در خواست کرد تا دوستی مدینه را در دلش جایگزین
کند، فرمود: اللهم حبّب الینا المدینه کما حّببت الینا مکّه أو أشَدّ (۵) بار خدایا
دوستی مدینه را در قلب ما جای ده، همانگونه که مکّه را برای ما محبوب قرار دادی و
یا بیشتر از آن.

باید گفت روایات زیادی مضمون فوق را تأیید میکند.

۲۹ ـ ۳۰ ـ حَرَمْ، مُحَرَمَّه: جایی است که از مصونیّت و تقدس خاصّی برخوردار است و
انجام بعضی از

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ سنن أبی داود، کتاب الخراج و لاماره باب: اخراج الیهود من جزیره العرب، ۳۰۲۹.

۲ ـ مجمع الزوائد، هیثمی، ج ۳، ص ۲۹۹.

۳ ـ وفاء الفوفا، ج ۱، ص ۱۳.

۴ ـ المسند، ج ۶، ص ۳۵۱.

۵ ـ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۲۷۳، ح ۵. ـ صحیح مسلم، ج ۲، ح ۱۳۷۶. ـ صحیح بخاری، ج ۳،
ص ۶۱، ح ۱۴۸.

صفحه ۱۶۵

اعمال در آن ممنوع میباشد همان طوری که از رسول خدا ـ ص ـ نقل شده که فرمود:
المدینه حرم فمن أحدث فیها حدثاً أو آوی محدثاً فعلیه لعنه اللّه…. .

مدینه حرم است، پس کسی که حادثهای بوجود آورد یا بوجود آورنده حادثه را پناه دهد
نفرین خدا بر او باد. (۱)

جمیل بن درّاج از امام صادق ـ علیه السلام ـ سؤال کرد که مقصود از حادثه در
کلام رسول خدا ـ ص ـ چیست؟ فرمود: مراد قتل و کشتار است.(۲) و به همین قرینه
میتوان گفت که مقصود از مُحدِث ، قاتل میباشد.

در بعضی از روایات نیز آمده است که نبیّ گرامی ـ ص ـ فرمود: انَّها حَرَمٌ
آمِنٌ ; مدینه حرمی است که از مصونیت برخوردار است. (۳)

از ماده ح، ر، م واژه دیگری به نام: المُحرَّمَه نیز بر مدینه اطلاق گردیده
است.

۳۱ ـ حَرَمُ رَسُولِ اللّه ـ ص ـ

نام دیگر مدینه حَرَم رسول اللّه ـ ص است; زیرا خود فرمود: إنَّ مکّه حرم
اللّه حرّمها ابراهیم ـ ع ـ و إنَّ المدینه حرمی … ; همانا شهر مکّه حرم خداست که
ابراهیم آنجا را حرم قرار داد و همانا مدینه حرم من است. (۴)

امام صادق ـ علیه السلام ـ از قول جدش امیرالمؤمنین ـ ع ـ فرمود: مکّه حرم
خدا و مدینه حرم رسول الله است و سپس فرمود کوفه حرم من است، هیچ زورگو و ستمگری
دست به کشتار در این سه مکان نخواهد زد مگر اینکه خدای ـ سبحان ـ او را مغلوب
میکند.(۵)

۳۲ ـ حَسَنَه

در تفسیر آیه شریفهٌ: والذین هاجروا فی اللّه من بعد ما ظلموا لنبوّئنَّهم فی
الدینا حسنه ولأجر الاخره أکبر لو کانوا یعلمون (۶) آمده است که خداوند در دنیا به
مهاجران از مکّه ـ بعد از آنکه

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ صحیح مسلم، ج ۲، ح ۱۳۷۱، باب فضل المدینه.

۲ ـ وسائل الشیعه، ج ۱، باب وجوب احترام مکّه و المدینه… ح ۱۹۳۹۰ ـ فروع کافی، ج
۴، ص ۵۶۵، ح ۶.

۳ ـ صحیح مسلم، باب فضل المدینه، ح ۱۳۷۵.

۴ ـ فروع کافی، ج ۴، باب تحریم المدینه، ص ۵۶۴، ح ۵.

۵ ـ فروع کافی، ج ۴، باب تحریم المدینه، ص ۵۶۳، ح ۱.

۶ ـ النحل: ۴۱.

صفحه ۱۶۶

فشار زیادی را تحمل کردند ـ حَسَنه; یعنی مدینه را عنایت کرد.

فخر رازی از قول راویانی همچون: قتاده، شعبی و حسن نقل میکند که مقصود از
حسنه در آیه شریفه مدینه است.(۱)

مرحوم طبرسی همین مطلب را از قول ابن عباس نقل میکند.(۲) و گروهی دیگر از
مفسرین حسنه را بلده حسنه که همان مدینه باشد معنا کردهاند.(۳)

۳۳ ـ ۳۴ ـ خَیِّره و خِیَرَه: هر دو نام از یک ماده هستند; یکی با فتح خا و تشدید
رای مکسوره و دیگری با کسر خا و تخفیف یای مفتوحه. از آن جهت که شهر مدینه دارای
خیرات زیادی است و در روایت آمده است: و المدینه خیر لهم لو کانوا یعلمون مدینه
برای أهلش خیر فراوان دارد. بر همین اساس مدینه را خَیِّره و خَیَره ـ
نامیدهاند.(۴)

۳۵ ـ دارُ الأبْرارِ: جایگاه نیاکان و انسانهای شایسته همچون مهاجرین و انصار بویژه
در سال هفتم هجرت که قلعههای خیبر بدست لشکریان اسلام فتح شد در مدینه تحولی بوجود
آمد و حاکمیت و کثرت جمعیت از آن مسلمانان گردید.(۵)

۳۶ ـ ۳۷ ـ دارُ المُخْتارِ: منزلگاه انتخاب شده. رسول خدا ـ ص ـ مدینه را منزلگاه
دوّم خود اختیار نمود که مقداری از زندگی را در آنجا سپری کرد، و مرگش نیز در آنجا
واقع شد.که بر این اساس مدینه را مختاره هم مینامند.(۶)

۳۸ ـ دارُ الایمانِ: در واژه ایمان توضیح داده شد. و در روایات دیگر با همین هیئت
ترکیبی هم آمده است چنانکه میخوانیم رسول خدا ـ ص ـ فرمود:

المدینه قبّه الاسلام و دار الایمان و أرض الهجره و مَبْوَءُ الحلال و الحرام .

شهر مدینه همانند گنبدی، مظهر و نمایانگر دین مبین اسلام میباشد، که
دارایمان و

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ تفسیر کبیر، فخر رازی، ج ۲۰، ص ۳۴.

۲ ـ مجمع البیان، ج ۶، ص ۳۶۱.

۳ ـ تفسیر القران الکریم، سید عبدالله شُبَّر ـ تفسیر الجلالین، ذیل آیه شریفه ۴۱
سوره نحل.

۴ ـ صحیح مسلم، ج ۲، ص ۱۰۰۸، ح ۱۳۸۸.

۵ ـ کامل ابن اثیر، ج ۲، سال هفتم.

۶ ـ صالحی شامی، فضائل المدینه المنوره، ص ۴۷.

صفحه ۱۶۷

سرزمین هجرت و محلّ احکام خدا (حلال و حرام) است.(۱)

۳۹ ـ دار الّسُنَّه: محلّی که شریعت قانون خدا در آن جا تدوین شده و لباس عمل
پوشیده.(۲)

۴۰ ـ دار الّسَلامَه: همان زرهی است که انسان جنگجو را به هنگام مبارزه، از گزند
دشمن حفظ میکند. رسول خدا میفرماید: در خواب خودم را در مقابل حیلههای دشمنان در
درع حصینه دیدم و سپس فرمود تأویل و تعبیر آن، بودنم در مدینه است. (۳) خدای ـ
سبحان ـ رسول گرامیش را در مدینه منوّره حفظ نمود.

۴۲ ـ ذاتُ الحُجَر:(۴) مدینه دارای خانههای زیادی بود که از آن جهت ذات حُجَر
نامیده شد و مفرد آن حُجْرَه است که جمع آن بر دو هیئت حُجَرْ و حُجَراتْ آمده;
مانند غرفه به معنای خانه و اطاق که جمع آن غُرَفْ و غرفات شده است.

۴۳ ـ ذاتُ الحِرار: حِرار جمع حَرَّه است که به سنگهای سیاه اطلاق گردیده و از آن
جهت که مدینه دارای سنگ سیاه فراوانی است ذاتِ حرار نامیده شد.

۴۴ ـ ذاتُ النَخْل: مدینه دارای درختهای خرمای فراوانی بوده که الآن هم نخلستانهای
آن گواه است و در لسان بعضی مانند ابن توأم حمیری(۵) و عمران بن عامر از مدینه
تعبیر به ذات نخل شده و در روایتی آمده است: أُرِیتُ دار هجرتی ذات نخل و حَرَّه.

بر من روشن گشت که محلّ مهاجرت من دارای درختهای خرمای زیاد و سنگهای سیاه
فراوانی است.(۶)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ مجمع الزوائد،هیثمی، ج ۳، ص ۲۸۹، باب فضل مدینه سید نارسول الله ـ ص ـ.

۲ ـ عمده الاخبار، احمد بن عبدالحمید عباسی، ص ۶۹.

۳ ـ مسند احمد بن حنبل، ج ۳، ص ۳۵۱.

۴ ـ وفاء الوفا، سمهودی، ج ۱، ص ۱۵.

۵ ـ ابن توأم حمیری معروف به خُنافِر از ساحران مشهور و با جنّیان در ارتباط بود که
جنیّان برای او بعضی از کارها را باز میکردند.

۶ ـ وفاء الوفا، سمهودی، ج ۱، ص ۱۵ ـ الاصابه فی تمییز الصحابه، ج ۱، ص ۴۶۴.

صفحه ۱۶۸

۴۵ ـ السَّلِقَه: این نام گرفته شده از کتاب تورات است که آن را ابوعبدالله محمد بن
أحمد بن أمین اقشهری نقل نموده است. و جهت این نام دوری شهر مدینه از کوههای اطراف
آن است.(۱)

۴۶ ـ سیِّده البُلدان: مدینه در میان شهرها و بلاد جهان، بعد از مکّه معظّمه برترین
آنهاست آنجا سید المرسلین و خاتم النبیین را در خود دارد. بنابر نقل أبونعیم
اصفهانی در کتاب حلیه الاولیاء فرزند عمر بن خطّاب رو به مدینه کرد و گفت: یا طیبه
یا سیّده البلدان .(۲) معمولاً این بر زبان صحابه جاری شده است.

۴۷ ـ الشافِیَه: مدینه را شافیه نامیدهاند; زیرا که رسول خدا ـ ص ـ فرمود:

ترابها شفاء من کلّ داء ; خاک مدینه دوای هر دردی است . ابن مُسدی(۳) میگوید:
چنانچه نامهای مدینه منوره را نوشته و برگردن مریض مبتلای به تب بیاویزند، شفا
مییابد.(۴)نامهای مدینه گناهان را از بین میبرد و شخص مبتلی به گناه را از
ناراحتیهای آن شفا میبخشد.

ابن اثیر از سعد نقل نموده، آنگاه که پیامبر به همراه یاران از غزوه تبوک
برگشتند، فضای مدینه منوّره در اثر حرکت رزم آوران و اسبانشان غبار آلود شده بود
عدّهای از مردم مدینه به همراه بعضی از کسانی که بر اثر تنبلی، کسالت و یا أمور
دیگر تخلّف کرده و در مدینه مانده بودند، به استقبال حضرت و یارانش آمده و در آن
هنگام بعضی از یــاران رسول خدا ـ ص ـ که با پارچهای جلو بینی خود را گرفته بودند.
رسول خدا ـ ص ـ پرده از جلو صورت کنار زد و فرمود:

والّذی نفسی بیده انَّ فِی غُبارها شِفاء من کلِّ داء .

سوگند به آن کسی که جان من در دست اوست، همانا گرد و غ