پاورپوینت کامل مقام ابراهیم و سیر تاریخی آن ۷۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مقام ابراهیم و سیر تاریخی آن ۷۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مقام ابراهیم و سیر تاریخی آن ۷۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مقام ابراهیم و سیر تاریخی آن ۷۱ اسلاید در PowerPoint :

۵۸

قداست و سابقه تاریخی مقام ابراهیم

از جمله آیات و نشانههای خداوند در روی زمین مقام ابراهیم است(۱) و آن عبارت
از سنگی است به مقدار یک ذراع در یک ذراع که اثر پای حضرت ابراهیم در آن باقی
است.(۲)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ فیه آیات بیّنات مقام ابراهیم… ، آل عمران: ۹۷.

۲ ـ در مورد نامگذاری مقام و باقی ماندن جای پای حضرت ابراهیم ـ ع ـ در سنگ مزبور
سه وجه گفتهاند:

الف: چون هنگام ساختن کعبه دیوارها بلند شد و دسترسی ابراهیم به آن دشوار بود،
اسماعیل سنگی را که به مقام مشهور است آورد و ابراهیم روی آن میایستاد و خانه را
میساخت و آن سنگ را همچنان گرد خانه میگردانید، تا آنکه روبروی در خانه خدا رسید.

ابن عباس میگوید: چون ابراهیم روی آن سنگ میایستاد، به مقام ابراهیم مشهور شده
است. همچنین از او نقل شده است که چون ابراهیم روی آن سنگ ایستاد، دو پای او در آن
فرو رفت. (ازرقی، اخبار مکه، مکه مکرمه، دارالثقافه ۱۴۰۳ هـ . ق. ج۱، ص ۵۹; نظام
الدین نیشابوری، تفسیر غرائب القرآن، حاشیه تفسیر طبری، بیروت، دار احیاء تراث
العربی، ج۱، ص ۳۹۵).

ب: آنگاه که به ابراهیم فرمان داده شد که به مردم اعلان حج کند، ابراهیم عرض کرد:
پروردگارا! صدای من بر همگان نمیرسد، خداوند فرمود: تو اعلان کن، بر عهده من است
که صدای تو را به همگان برسانم. ابراهیم بر فراز مقام قرار گرفت و مقام چندان مرتفع
شد که از کوهها بلندتر گردید و چون ابلاغ کرد سنگ تاب نیاورد و دو پای ابراهیم در
آن فرو رفت. (ازرقی، همان مدرک، ج ۲، ص ۳۰; صدوق، علل الشرایع، قم، مکتبه الداوری،
ص ۴۲۳).

ج: بار دوم که ابراهیم از شام برای سرکشی به اسماعیل و هاجر به مکه آمد، همسر
اسماعیل سنگی برای ابراهیم آورد که بر آن بایستد تا سرش را شستشو دهد، چون ابراهیم
پا بر آن نهاد، پای وی در سنگ فرو رفت و اثرش باقی ماند (مجمع البیان، طبرسی،
تهران، مکتبه العلمیه الإسلامیه، ج ۱، ص ۲۰۳).

برخی احتمال دادهاند که حضرت ابراهیم در هر سه مورد، روی همین سنگ قرار گرفته است;
یعنی سنگی که همسر اسماعیل برای ابراهیم آورد تا بر آن پا نهد که سرش را شستشو دهد،
همان سنگ را اسماعیل برای او آورد تا بر آن بایستد و خانه را بسازد و ابراهیم باز
بر همان سنگ ایستاد و فرمان زیارت خانه خدا را ابلاغ کرد (نظام الدین نیشابوری،
همان مدرک، ص ۳۹۵).

صفحه ۵۹

مقام ابراهیم از جمله سنگهای مقدس روی زمین است. روایت شده است که از سنگهای
بهشتی در روی زمین; یکی سنگ مقام و دیگری حجرالأسود است.(۱) مقام از یادگارهای حضرت
ابراهیم ـ ع ـ است که هزاران سال بر آن گذشته و از حوادث گوناگون طبیعی و اجتماعی
مصون مانده است، و چنانکه گفته شد قرآن آن را از آیات روشن خداوند میداند.(۲) این
حاکی از آن است که کسانی که کعبه را مقدس میدانستند، نشانههای ابراهیم، معمار
کعبه را نیز ارج مینهادهاند. از اینرو در حفظ و حراست شکل کعبه و آثار مربوط به
آن، نهایت تلاش و جدیت را نمودهاند که از مهمترین آنها حجرالأسود و سنگ مقام است
که چه قبل از اسلام و چه بعد از آن، مورد توجّه و احترام و تقدّس بودهاند. اما
سرگذشت این دو اثر، متفاوت است; چون محل حجرالأسود از همان آغاز معین بود و در گوشه
کعبه و کنار دَرِ آن کار گذاشته شده بود، در تغییراتی که در اثر حوادث و مرور زمان
بر این خانه پیش میآمد محل آن تغییر نکرده است ولی در مورد مقام ابراهیم که در
بنای کعبه جای مخصوصی نداشته و در خارج و کنار کعبه بود دچار جابجایی شده است. از
آنجا که این تغییر در روایات و تاریخ مورد بحث قرار گرفته است و از طرفی در فقه
شیعه واجب و از نظر اهل سنت مستحب است که نماز طواف، پشت مقام خوانده شود، سزاوار
است این موضوع مورد بررسی قرار گیرد که محل اصلی مقام کجا بوده و چرا و چگونه و به
دست چه کسی تغییر مکان پیدا کرده است؟!

محل اصلی مقام

در روایات بسیاری از اهل سنت و شیعه و گزارش مورخان آمده است که:

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ ابو علی الفضل بن حسن الطبری، مجمع البیان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج
۱، ص ۲۰۳; ازرقی، اخبار مکه، مکه، دارالثقافه، ۱۴۰۳ هـ . ق.، ج۲، ص ۲۹.

۲ ـ آل عمران: ۹۷.

صفحه ۶۰

کان المقام ملصقاً بالبیت ; مقام ابراهیم به خانه ]خدا[ چسبیده بوده است
.(۱)

هنگامی که ابراهیم خانه را میساخت آنگاه که دیوارها بلند شد و دست ابراهیم
به آن نرسید، اسماعیل این سنگ را برای او آورد و ابراهیم روی آن میایستاد و گرد
خانه میگشت و سنگهای دیوار را کار میگذاشت و آنگاه که بنا تمام شد، سنگ (مقام) را
کنار خانه گذاشت. این موضوع را سعید بن جبیر از ابن عباس نقل میکند.(۲) چسبیده
بودن مقام به خانه خدا علاوه بر مآخذ اهل سنت در منابع و کتب شیعه نیز آمده است.(۳)

ازرقی در اخبار مکه از ابوسعید خُدری نقل میکند که ابراهیم مأمور شد مقام را
قبله خود قرار دهد و آن را کنار دَرِ کنونی کعبه قرار داد و مدتها قبله بود و پس از
آن اسماعیل نیز به جانب آن روبروی دَرِ کعبه نماز میگزارد و مدتها قبله بود.
پیامبر اسلام ـ ص ـ چون به مکه میآمد، چنان روبروی کعبه قرار میگرفت که مقام
روبروی ایشان; میان او و خانه واقع میشد.(۴)

از آنچه گفته شد معلوم میشود که قبله قرار دادن مقام، از زمان ابراهیم و
اسماعیل تا زمان پیامبر ـ ص ـ سابقه تاریخی دارد. قرآن نیز مسلمانان را بدین معنا
دعوت میکند: مقام را جایگاه نماز قرار دهید .(۵) معلوم میشود که مقام ویژگی و
خصوصیتی دارد که باید محل نماز و قبله نمازگزار باشد.

بنابر این میتوان از احادیث و گزارشهای فراوان تاریخی، اطمینان پیدا کرد که
جای مقام، محل فعلی آن نبوده و نزدیک دَرِ خانه و چسبیده به آن بوده است، چنانکه
فأسی و فاکهی از مردم مکه نقل میکنند که بین مقام و کعبه به مقدار عبور بزی فاصله
بوده است.(۶)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ ابن سعد، طبقات، ج ۳، ص ۲۸۴; ابن حجر عسقلانی، فتح الباری، بیروت، دارالمعرفه،
ج ۳، ص ۱۶۹; فاکهی، اخبار مکه، مکه المکرمه، مکتبه و مطبعه النهضه الحدیثه، ج ۱، ص
۴۵۴ و ۴۵۵; ابن ابیالحدید، شرح نهج البلاغه، قم انتشارات اسماعیلیان (افست)، ج ۱۲،
ص ۷۵; جلال الدین سیوطی، تاریخ الخلفا، منثورات الشریف رضی(افست)، ص ۱۳۷; رشید رضا،
تفسیر المنار، بیروت، دارالمعرفه، ج ۱، ص ۴۶۲.

۲ ـ ازرقی، همان کتاب، ج۲، ص ۳۲.

۳ ـ صدوق، علل الشرایع، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ص ۴۲۳; کلینی، الروضه من
الکافی، ترجمه کمرهای، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۹۷ هـ . ق. ج ۱، ص ۹۶ ـ ۹۵;
شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت ـ علیهم السلام ـ ۱۴۱۲ هـ . ق. ج
۱۳، ص ۳۵۰.

۴ ـ ازرقی، همان کتاب، ص ۳۰ و ۳۱.

۵ ـ و اتخذوا من مقام ابراهیم مُصلّی ; بقره: ۱۲۵.

۶ ـ فاکهی، همان کتاب، ج ۱، ص ۴۵۵; فاسی، شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، بیروت،
دارالکتب العلمیه، ج ۱، ص۲۰۷.

صفحه ۶۱

تغییر محل مقام توسط چه کسی انجام پذیرفت؟

اکنونکه روشنشد مقام بهبیت متصلبوده، باید دیدمحلّ آنچگونه، چرا وبه
وسیله چه کسی تغییر یافته و مقدار ۲۷ ذراع میان خانه و مقام فاصله ایجاد شده است؟
آنچه در گزارش مورخان و کتب حدیث به دست میآید این است که خلیفه دوم محلِّ مقام را
تغییر داده است. این معنا گاهی در ضمن بیان حادثهای طبیعی، به نام سیل ام نهشل نقل
شده، و گاهی به عنوان ادلیات و ابداعات و ابتکارات مهم عمر در دوران خلافتش، و گاهی
بصورت گزارشی در باب مقام یاد شده است. ما برای اینکه همه جوانب تاریخی این حادثه
روشن شود هر سه گزارش را از نظر خوانندگان ارجمند میگذرانیم و سپس به نقد و بررسی
آنها میپردازیم:

۱ ـ ابوالولید ازرقی، مؤلف کتاب اخبار مکه، از پدربزرگ خود از داود بن
عبدالرحمن از ابن جُریج از کثیربن کثیربن مطلب بن ابی وداعه سهمی(۱) از پدرش و او
از پدربزرگش نقل میکند که میگفته است: پیش از این که عمر بن خطاب سنگ چین منطقه
بالای مکه را درست کند، از ناحیه درِ بنیشیبه سیلاب وارد مسجد الحرام میشد; آن
چنان که این در را در سیله نام گذارده بودند و گاهی مقام را از جای خود میکند و
آنرا کنار کعبه میبرد تا آنکه به روزگار حکومت عمر بن خطاب سیلی آمد که به سیل
ام نهشل معروف شد; زیرا ام نهشل دختر ابی عبیده بن ابی احیحه، سعید بن عاص را با
خود برد و او در آن سیل غرق شد و مرد، این سیل مقام را از جای کند و برد و آنرا در
محله پایین مکه بدست آوردند و آوردند و به پردههای کعبه متصل کردند و در اینباره
برای عمر نوشتند و او در حالی که از این واقعه ترسیده بود در ماه رمضان به قصد عمره
به مکه آمد(۲) محل اصلی مقام را سیل از میان برده بود و نشانه آن هم محو شده بود،
عمر مردم را فراخواند و گفت شما را به خدا سوگند میدهم هرکس اطلاعی از جای دقیق
مقام دارد مرا آگاه کند، مطلب بن ابی وداعه(۳) سهمی گفت: ای امیرمؤمنان من میدانم;
زیرا از چنین پیشامدی بیمناک بودم و اندازه فواصل آنرا تا حجرالأسود و حجر اسماعیل
و چاه زمزم با نخ گرفتهام و در خانهام موجود است، عمر به او گفت: همین جا بنشین و
بفرست آن نخ را بیاورند. چون نخ و ریسمان را آوردند و اندازه گرفتند جای مقام همین
جای کنونی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ ـ از راویانی است که برخی او را ضعیف و برخی قوی و مورد اعتماد دانستهاند، رک
به: میزان الاعتدال ذهبی، ج۳، ص۴۰۹، ذیل شماره ۶۹۴۸ ـ م.

۲ ـ طبری میگوید این سیل در سال هفدهم هجرت بوده است.

۳ ـ مطلب روز فتح مکه مسلمان شد، پدرش در جنگ بدر اسیر شد، مطلب مدتی ساکن کوفه بود
و سپس به مدینه برگشت، رک به: ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص ۳۷۴ ـ م.

صفحه ۶۲

تعیین شد، عمر از مردم دیگر هم پرسید و با آنان مشورت کرد، گفتند: آری همین جا محل
مقام است و چون این موضوع ثابت شد و برای عمر مسلم شد; نخست برای آن پایهای ساختند
و سپس مقام را به جای خود منتقل کردند که تا امروز همچنان بر جای خود باقی است.(۱)

۲ ـ مورخان و رجالنویسان اهل سنت در شرح زندگانی و خلافت عمر، بدون آنکه به
انگیزه کار، اشاره کنند، مینویسند:

هو (عمر) الّذی اخّر المقام الی موضعه الیوم و کان ملصقاً بالبیت ; عمر بود
که مقام را به عقب کشید و در محل کنونی قرار داد و قبلاً چسبیده به کعبه بود .(۲)

در منابع شیعه نیز تغییر محل مقام، به عمر نسبت داده شده است.(۳)

۳ ـ فاکهی از سعید بن جبیر نقل میکند: مقام ابراهیم کنار کعبه بود و هنگامی
که دیوارها بالا میآمد، روی بر آن میایستاد تا بر دیوارها مسلّط شود، و چون جمعیت
زائران بسیار شد، عمر ترسید که آن را پایمال کنند. از اینرو آن را به جایی که
امروزه هست برگردانید.(۴)

ابن حجر عسقلانی این معنا را بدین گونه مطرح میکند: چون عمر دید ماندن مقام در محل
اصلی موجب تضییق بر نمازگزاران و طوافکنندگان میشود، آن را در محلی قرار داد تا
رفع مشکل و تنگنا از حجاج بشود.(۵)

انگیزه تغییر محل مقام؟

از آنچه گفته شد معلوم میشود که مقام ابراهیم بوسیله عمر جابهجا شده ا